Why a sausage can do what your gloves cannot - Charles Wallace and Sajan Saini

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Sara Ozturk

In 2010, South Korea experienced a particularly cold winter.

2010′da Güney Kore çok soğuk bir kış geçirdi.

People couldn't activate their smartphones while wearing gloves,

İnsanlar eldiven takarken akıllı telefonlarını açamıyorlardı

so they began wielding snack sausages—

bu yüzden sosis kullanmaya başladılar.

causing one company to see a 40% rise in sausage sales.

Bir şirketin sosis satışlarının %40 artmasına neden oldular.

So, what could sausages do that gloves couldn’t?

Peki ama sosisler eldivenin yapamadığı neyi yapabiliyordu?

In other words, how do touchscreens actually work?

Diğer bir deyişle dokunmatik ekranlar nasıl çalışıyor?

In 1965, the first ever touchscreen was invented

1965′te ilk dokunmatik ekran İngiliz hava trafik kontrol görevlilerinin

to help British air traffic controllers efficiently update flight plans.

uçuş planlarını etkili bir şekilde güncelleyebilmesi için icat edilmişti.

However, the technology was too unwieldy and expensive for widespread use.

Fakat bu teknoloji herkesin kullanması için fazla ağır ve pahalıydı.

Over the following decades,

Sonraki on yıllar boyunca

engineers further developed this technology

mühendisler bu teknolojiyi daha da geliştirdiler

and experimented with alternative kinds of touchscreens.

ve başka dokunmatik ekran çeşitleri çıkardılar.

Soon, resistive touchscreens dominated the market.

Dirençli dokunmatik ekranlar çok geçmeden piyasayı ele geçirdi.

But then, in 2007, Apple released the first iPhone.

Ama o zamanlar, 2007′de, Apple ilk iPhone’u çıkardı.

It was a breakthrough, yet it functioned using the same principle

Bir dönüm noktasıydı

fakat ilk dokunmatik ekranla aynı ilkeyi kullanarak çalışıyordu: Kapasite.

as the first touchscreen: capacitance.

Nowadays, capacitive and resistive touchscreens

Bugünlerde kapasitif ve dirençli dokunmatik ekranlar

are two of the most common types.

en yaygın çeşitlerden ikisi.

Both use an external input to complete their electric circuits.

Her ikisi de elektrik devresini tamamlamak için harici giriş kullanıyorlar.

In conductive materials, electrons flow around atoms,

İletken materyallerde elektronlar atomların etrafında dolaşır

forming an electric current.

ve bir elektrik akımı oluştururlar.

In contrast to insulators,

Yalıtkanlara kıyasla

the electrons in conductors are weakly bound and flow easily.

iletkenlerdeki elektronlar

zayıf bir şekilde bağlıdır ve kolaylıkla süzülürler.

A resistive touchscreen has two layers.

Dirençli dokunmatik ekranların iki katmanı var.

The top is a clear, flexible material— usually plastic—

Üstteki şeffaf, esnek, genellikle plastik bir materyalken

while the bottom is something rigid, like glass.

alttaki cam gibi sert bir şey olur.

These layers are coated with a conductive substance

Bu katmanlar iletken bir maddeyle kaplanır

and separated by a thin gap.

ve ince bir boşlukla ayrılırlar.

When something pushes hard enough, the layers connect,

Bir şey yeterince baskı uyguladığında katmanlar birleşir

completing the electric circuit.

ve elektrik devresini tamamlarlar.

This causes a change in voltage that the machine’s software reacts to.

Bu da makinenin yazılımının tepki gösterdiği

voltajda bir değişime neden olur.

Resistive touchscreens can be a little unresponsive,

Dirençli dokunmatik ekranlar biraz tepkisiz olabilirler

but they're generally cheap and durable,

ama genellikle ucuz ve dayanıklıdırlar

so they're favored for industrial or mass use.

bu yüzden de kitlesel veya endüstriyel kullanım için tercih edilirler.

A vast majority of the touchscreens produced in 2007 were resistive.

2007′de üretilen dokunmatik ekranların büyük çoğunluğu dirençliydi.

But in the years following the iPhone’s release,

Ama iPhone’un çıkışını takip eden yıllarda

most became capacitive.

çoğu kapasitif oldu.

Individual models vary, but smartphone touchscreens today

Bireysel modeller değişkenlik gösteriyor

ama bugünkü akıllı telefonların ekranları genellikle koruyucu, yalıtkan, cam yüzey

typically consist of a protective, insulating glass exterior

and an LCD screen at the bottom that produces the images you see.

ve altta gördüğünüz görüntüleri üreten bir LCD ekran içeriyor.

Between the glass exterior and the LCD screen are several sheets.

Cam yüzey ile LCD ekran arasında birçok katman var.

One is lined with rows of a transparent, conductive material

Bir tanesi alternatif bir elektrik akımı taşıyan

that carry an alternating electric current.

şeffaf, iletken bir materyal sırasıyla kaplı.

A thin insulating layer separates these conductive lines from others

İnce, yalıtkan bir katman da sütun olarak dizilen diğerlerini

that are arranged as columns.

bu iletken sıradan ayırıyor.

One on top of the other, the lines form a grid.

Üst üste bu sıralar bir ızgara sistemi oluşturuyor.

The points where they intersect are called nodes.

Kesiştikleri noktalara düğüm deniyor.

The phone's battery draws electrons along the first layer of lines,

Telefonun bataryası elektronları sıranın ilk katmanı boyunca çekiyor

and some electrons accumulate at every node,

ve bazı elektronlar her düğümde birikiyor

creating a small electric field.

ve küçük bir elektrik alanı yaratıyorlar.

These screens are called capacitive touchscreens

Bu ekranlara kapasitif dokunmatik ekran deniyor

because the nodes act like capacitors by storing charge.

çünkü düğümler şarj depolayarak bir kondansatör gibi davranıyorlar.

They’re generally easier to use than resistive touchscreens

Dirençli ekranlara göre kullanımı genelde daha kolay

because they interact directly with your finger without the application of force.

çünkü güç uygulamadan parmağınızla direkt olarak etkileşime giriyorlar.

Your body is a great conductor and is constantly transmitting electric currents.

Vücudunuz müthiş bir iletken ve sürekli olarak elektrik akımı iletiyor.

Why? Because about 60% of you is water.

Neden mi? Çünkü %60′ınız su.

Now, while chemically pure water is an insulator,

Kimyasal açıdan saf su yalıtkan olsa da

most water is impure.

çoğu su saf değil.

The water inside you is loaded with ions—

İçinizdeki su iyonlarla dolu

atoms or molecules that have a net electrical charge.

yani net bir elektrik yüküne sahip atomlar veya moleküllerle.

So when you click on an app, your finger functions like a third electrical line.

Bu yüzden bir uygulamaya tıkladığınızda

parmağınız üçüncü bir elektrik sırası gibi davranır.

It interacts with the existing electric field,

Mevcut elektrik alanıyla etkileşime girer,

which induces a weak electric current that travels through your finger

parmağınız boyunca ilerleyip sonunda telefona ulaşan

and eventually back into the phone.

zayıf bir elektrik akımına neden olur.

This changes the amount of charge at the affected nodes.

Bu, etkilenen düğümlerdeki yük miktarını değiştirir

And voltage measurements along the second layer of lines

ve sıranın ikinci katmanındaki voltaj ölçümleri

tell the phone’s microprocessor which part of the screen is being touched.

telefonun mikroişlemcilerine ekranın hangi bölümüne dokunulduğunu söyler.

However, if you try using a smartphone while your hands are wet or gloved,

Fakat elleriniz ıslakken ya da eldiven takıyorken

akıllı telefonunuzu kullanmaya çalışırsanız

you'll probably have some trouble.

biraz sorun yaşamanız çok muhtemel.

Both interrupt the electrical connection between your finger and phone.

Her ikisi de parmağınız ile telefon arasındaki elektrik bağlantısını kesiyor.

If water is splashed across the screen, it might trigger many underlying nodes,

Ekrana su sıçrarsa alttaki birçok düğümü tetikleyebilir

and the phone could act like you’ve touched it in multiple places at once.

ve telefon aynı anda birçok yere basmışsınız gibi davranabilir.

On the other hand, gloves are insulators, so the charge has nowhere to go.

Diğer taraftan eldivenler yalıtkan bu yüzden yükün gidecek bir yeri yok.

Meanwhile, objects that conduct electricity about as well as your finger—

Bu sırada parmağınız gibi elektrik ileten nesnelerin hepsi,

like banana peels and certain processed meats—

örneğin, muz kabuğu ve bazı işlenmiş etler,

can all activate the screen—

ekranı aktive edebilir.

knowledge that can come in clutch, when you’re in a pickle.

İşte size zor durumdayken işinize yarayabilecek bir bilgi.