Which is stronger: Glue or tape? - Elizabeth Cox

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

The oldest glue in the world is over 8,000 years old

Dünyanın en eski yapıştırıcısı 8.000 yıldan daha eski

and comes from a cave near the Dead Sea.

ve Ölü Deniz'in yakınındaki bir mağaradan geliyor.

Ancient people used this glue,

İlk insanlar, hayvan kemiği

made from a mixture of animal bone and plant materials,

ve bitkisel özlerden elde edilen bu karışımı

to waterproof baskets and construct utensils.

ve sepetlerini sağlamlaştırmak ve araç gereç yapımında kullandılar.

And for thousands of years after,

Binlerce yıl sonra da

plants and animals were the glue that held human civilization together.

bitki ve hayvanlar, insan medeniyetini bir arada tutan yapıştırıcı oldular.

Today, we have enough types of tape and glue to build and repair almost anything.

Neredeyse her şeyin yapım ve tamiri için yeterince bant ve yapıştırıcımız var.

But what gives glue and tape their stickiness?

Peki bant ve yapıştırıcıya yapışkanlığı sağlayan ne?

And is one stronger than the other?

Ayrıca hangisi daha güçlü?

Adhesives can be made from synthetic molecules

Yapışkanlar sentetik moleküllerden

or natural proteins and carbohydrates

veya bitki nişastası dekstirin,

like the vegetable starch dextrin,

süt proteini kasein

the milk protein casein,

ve ağaç rezenesindeki çam sakızından elde edilebilir.

and the terpenes in tree resin.

In order to work, glue and tape need both adhesive bonds and cohesive bonds.

İşe yaramaları için hem yapışkanlı, hem de tutturucu bağları olması lazım.

Adhesive bonds occur between an adhesive’s molecules

Yapışkanlı bağlar yapışkanın moleküllerinde

and the molecules of whatever it’s sticking to.

ve yapıştığı nesnenin moleküllerinde olur.

Cohesive bonds happen between a glue or tape’s own molecules,

Tutturucu bağlar da yapıştırıcı ve bantın kendi molekülleri arasında olur,

holding it together.

etkenleri bir arada tutar.

Most glues consist of adhesive polymers dissolved in a solvent

Yapışkanların çoğu çözeltide çözülmüş yapışkanlı polimerler içerir,

that prevents them from sticking to the inside of the bottle.

bu onların şişenin içine yapışmamalarını sağlar.

The strong smell of many glues comes from the solvent,

Pek çok yapıştırıcının güçlü kokusu bu çözeltiden geliyor,

which evaporates when exposed to air.

açık havaya maruz kalınca buharlaşıyor.

Some glues use water as a solvent,

Bazı yapıştırıcılar çözelti olarak su kullanır,

but others use chemicals that can be harmful to inhale.

bazıları ise solunması sağlığa zararlı kimyasallar kullanır.

Glues with two or more components that chemically react instead of just drying

Kurumak yerine kimyasal reaksiyon gösteren birden fazla bileşenli yapıştırıcılar

can create stronger bonds.

daha güçlü bir sağlamlaştırma yaratır.

Both the adhesive and cohesive bonds of glue are strong,

Yapıştırıcının yapışkan ve tutturucu her iki özelliği de oldukça güçlü,

but the drying process makes them irreversible.

ama kuruma süreçleri onları geriye döndürülemez kılıyor.

This is why, if a glued surface is broken after it dries,

Bu yüzden yapıştırıcılı bir yüzey kuruduktan sonra kırılırsa

it can’t be reattached without new glue.

yeni yapıştırıcı olmadan düzeltilemez.

By contrast, when tape is applied to a surface,

Bunun aksine, yapıştırmada bant kullanılırsa

it forms weaker, reversible bonds,

daha zayıf, geri dönüşü mümkün bağlar oluşturur,

so you can peel a piece of tape off a surface and use it again.

yani yüzeydeki bantı çıkarıp yüzeyi tekrar kullanabilirsiniz.

These weak bonds, called Van der Waals forces,

Van der Waals güçleri denen bu zayıf bağlar,

can occur between any two materials,

herhangi iki materyal arasında olabilir,

but only if they’re extremely close together,

ancak yalnızca birbirlerine aşırı derecede yakınlarsa,

closer than the naked eye can see.

çıplak gözle görebileceğimizden çok daha yakın.

Tape usually consists of a backing coated with a combination of a rubber

Bantın çeşitli bileşenlerden oluşan kombinasyonu genellikle plastik

or rubber-like "stretchy" component,

veya plastiğe benzeyen esnek bir bileşen

and a compound called a tackifier.

ve takifiyer adlı bileşenden oluşan kaplamadır.

That’s the "sticky" component.

''Yapışkan'' olan bileşen bu.

A tape’s stickiness is determined

Bir bantın yapışkanlığı

by the proportion of elastic component and tackifier,

elastikliği ve takifiyerinin ölçüsüne,

the thickness of adhesive spread onto the backing,

bantın yüzeyine kaplanan yapışkanın kalınlığına

and the type of backing material.

ve kaplama materyalinin türüne bağlı.

No chemical reaction occurs when tape is pressed onto a surface.

Bant bir yüzeye bastırıldığında hiçbir kimyasal reaksiyon olmaz.

Instead, the soft adhesive flows into the cracks and grooves of the surface.

Bunun yerine yumuşak yapışkan yüzeydeki çatlakların içine dolar.

This ability to slide into cracks and then stay in place is called viscoelasticity.

Çatlakların içine kayma ve yerleşme yeteneğine visko elastisite adı verilir.

Once the viscoelastic adhesive fills these microscopic crevices,

Visko elastik bu mikroskopik aralıkları doldurduğunda

it is close enough to form Van der Waals forces.

Van der Waals gücü gerçekleştirmek için yeterince yakınlaşmış olur.

So what’s the world’s strongest adhesive?

Peki dünyanın en güçlü yapıştırıcısı ne?

Well, there’s no one answer.

Bunun net bir cevabı yok.

In terms of absolute strength of adhesive bonds,

Yapışkanlı bağların tam gücünü düşünürsek

glue is stronger than tape,

yapıştırıcı banttan daha güçlü,

but no single adhesive works well in all circumstances.

ama tek bir yapışkan tüm durumlarda işe yarayacaktır.

Of the glues, cyanoacrylates, or super glues,

Yapıştırıcılar arasında siyanoakrilatlar veya japon yapıştırıcısı

may form the strongest bonds,

en güçlü bağlantıları sağlayabilir,

but two-component epoxy glues have much higher resistance to heat and shearing,

ama iki bileşenli epoksi yapıştırıcıları ısı ve aşınmaya çok dayanıklılar

and are compatible with a wider range of surfaces.

ve daha geniş bir yelpazede kullanım için uygunlar.

So, if you wanted to dangle an anvil in the air,

Yani eğer havadan bir anvil sallandırmak istiyorsanız

super glue might be your best bet.

japon yapıştırıcısı en iyi tercih olabilir.

But if you’re doing so over an active volcano,

Aynısını aktif bir yanardağ üzerinde gerçekleştirecekseniz

you’d want an epoxy instead.

bunun yerine epoksi isterdiniz.

And in order to work at all,

İşe yaraması için

glues need enough real estate where surfaces touch.

yapıştırıcılar değdikleri yerde yeterli miktarda katı cisme gerek duyar.

If for some reason you wanted to make a chain of bowling balls,

Bowling toplarından bir zincir yapmak istiyorsanız

duct tape would be better.

izole bant daha iyi olabilir.

Engineers weigh similar, if less absurd, factors all the time.

Mühendisler de benzer tuhaf etkenleri her zaman hesaba katarlar.

Choosing the right glue to withstand the heat inside an engine

Bir motorun içindeki ısıya dayanabilecek doğru yapıştırıcının seçimi

is a matter of life and death.

ölüm kalım meselesidir.

And though the strength of duct tape’s adhesive bonds

İzole bantın yapışkanlık gücü

can’t compete with those of epoxy glues,

diğer epoksi yapıştırıcılarla karşılaştırılamasa da

tape does have the advantage of instantaneous stickiness in an emergency.

acil bir durumda anlık yapıştırma için avantajlı durumdadır.

Glue may be necessary to get a rocket to space,

Bir roketi ateşlemek için yapıştırıcı gerekebilir,

but when it comes to extraterrestrial repairs,

ama dünya dışı tamir işleri için banta sadık kalın,

stick to duct tape: liquid glues don’t work in zero gravity.

çünkü sıfır yer çekiminde likit yapıştırıcı işe yaramıyor.