The myth of the stolen eyeballs - Nathan D. Horowitz

Çeviri: Özlem Önce Yön Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Deep in the Amazon rainforest in the river Nea’ocoyá,

Siekopai efsanesine göre Nea’ocoyá nehrinde,

lived, according to Siekopai legend,

Amazon yağmur ormanlarının derinliklerinde

a school of particularly big and tasty fish.

özellikle büyük ve lezzetli bir balık sürüsü yaşardı.

When the rains came and the water rose, the fish appeared,

Yağmur yağdığında ve sular yükseldiğinde balıklar görünürdü,

swimming away as the waters fell again.

sular tekrar çekildiğinde yüzerek uzaklaşırlardı.

The villagers along the river reveled in this occasional bounty—

Nehir kıyısındaki köylüler, bu ara sıra verilen armağandan keyif aldılar

and wanted more.

ve daha fazlasını istediler.

They followed them upriver deep into the jungle

Onları suyun kaynağına doğru ormanın derinliklerinde,

to a lagoon that thundered with the sound of flapping fish.

çırpınan balıkların sesleriyle gürleyen bir lagüne kadar takip ettiler.

The whole village set up camp by the lagoon,

Tüm köy lagünün yanında kamp kurdu,

bringing barbasco, a poison they would put in the water to stun the fish.

balıkları sersemletmek için

suya koyacakları bir zehir olan barbasco'yu getirdiler.

Meanwhile, their young shaman took a walk.

Bu sırada, genç şamanları yürüyüşe çıktı.

He sensed he might not be completely alone.

Tamamen yalnız olmayabileceğini hissetti.

Then, he came to a monse tree humming so loudly

Sonra, yüksek sesle mırıldanan bir dağ ağacına geldi,

he could hear it even above the thunder of the fish.

balıkların gürlemesinin üzerinde bile onu duyabiliyordu.

With that, he was sure: spirits lived here.

Bunun üzerine, ruhların burada yaşadığından emindi.

Back at camp, he warned his people these fish had an owner.

Kampa geri döndüğünde,

balıkların bir sahibi olduğu konusunda halkını uyardı.

He would find the owner.

Sahibi bulacaktı.

Until he returned, no one should fish.

O dönene kadar kimse balık tutmamalıydı.

He went to the humming tree.

Mırıldanan ağaca gitti.

Inside was a hollow as big as a house, full of busy weavers.

İçeride, yoğun dokumacılarla dolu bir ev kadar büyük bir oyuk vardı.

Their chief invited him in,

Şefleri onu içeriye davet etti,

explaining that the juicy little siripia fruits were ripening,

sulu küçük siripia meyvelerinin olgunlaştığını

and they were weaving baskets to collect them.

ve onları toplamak için sepet ördüklerini açıkladı.

Though they looked and acted like people,

İnsan gibi görünmelerine ve davranmalarına rağmen

the shaman knew they were juri, or air goblins,

şaman, onların uçabilen ve rüzgarları kontrol edebilen

who could fly and control the winds.

çiftçiler ya da hava goblinleri olduklarını biliyordu.

They taught him how to weave.

Nasıl örüleceğini ona öğrettiler.

Before the shaman left,

Şaman ayrılmadan önce,

the goblin chief whispered some cryptic instructions in his ear.

goblin şefi kulağına bazı gizli talimatlar fısıldadı.

Finally, he told him to tie a pineapple shoot outside a hollow log

Sonunda, içi oyuk bir kütüğün dışına bir ananas çekmesini

and sleep inside that night.

ve o gece içinde uyumasını söyledi.

Back at camp, the villagers were fishing with barbasco poison, cooking, and eating.

Kampa döndüğünde köylüler barbasco zehriyle balık tutup, pişirip yiyorlardı.

Only the shaman’s little sister refrained.

Sadece şamanın küçük kız kardeşi geri durmuştu.

Then, everyone else fell into a deep sleep.

Sonra diğer herkes derin bir uykuya daldı.

The shaman and his sister yelled and shook them,

Şaman ve kız kardeşi bağırdı ve onları salladı

but they wouldn’t wake.

ancak uyanmadılar.

It was getting dark, so the shaman and his sister

Hava kararıyordu

bu yüzden şaman ve kız kardeşi

tied the pineapple sprout outside the hollow log and crawled inside.

ananas filizini içi oyuk kütüğün dışına bağladılar ve içeriye sürünerek girdiler.

A strong wind rose— the mark of the air goblins.

Kuvvetli bir rüzgarın çıkması hava goblinlerinin bir işaretiydi.

It broke branches and brought down trees.

Dalları kırdı ve ağaçları devirdi.

Caymans, boas and jaguars roared.

Timsahlar, boa yılanları ve jaguarlar kükredi.

The water began to rise.

Su yükselmeye başladı.

The fish flopped off the drying racks and swam away.

Balıklar, kurutma raflarından fırladı ve uzağa yüzdüler.

The pineapple sprout turned into a dog.

Ananas filizi bir köpeğe dönüştü.

All night it barked, keeping the jungle creatures away from the fallen tree.

Orman yaratıklarını devrilmiş ağaçtan uzak tutmak için bütün gece havladı.

When dawn broke, the flood receded.

Şafak söktüğünde sel çekildi.

The fish were gone, and most of the people were, too:

Balıklar gitti ve çoğu insan da öyle.

the jungle animals had devoured them.

Orman hayvanları onları bir çırpıda yiyip bitirmişti.

Only the shaman’s relatives survived.

Sadece şamanın akrabaları hayatta kaldı.

When his family turned toward him,

Ailesi ona döndüğünde şaman,

the shaman realized what the goblins meant when they said the fruits were ripening:

meyvelerin olgunlaştığını söylediklerinde goblinlerin ne demek istediğini anladı:

they weren’t really collecting siripia fruits at all,

Siripia meyvelerini değil,

but human eyes.

insan gözlerini topluyorlardı.

The shaman’s older sister called him over,

Şamanın büyük kız kardeşi

trying to touch his face with her long, sharp nails.

uzun, keskin tırnaklarıyla yüzüne dokunmaya çalışarak onu çağırdı.

He backed away and, remembering the goblin chief’s instructions,

Geri çekildi ve goblin şefinin talimatlarını hatırlayarak

threw palm seeds at her face.

yüzüne palmiye tohumları attı.

The seeds became eyes.

Tohumlar göz haline geldi.

But then she transformed into a white-lipped peccary and ran away—

Ancak daha sonra beyaz dudaklı bir pekariye dönüştü ve kaçtı,

still alive, but no longer human.

hala yaşıyor ama artık insan değil.

The shaman and his little sister’s whole community was gone.

Şaman ve küçük kız kardeşinin tüm topluluğu gitmişti.

They went to live with another village,

Hava goblinlerinin ona öğrettiği gibi,

where he taught everyone to weave baskets, as the air goblins had taught him.

herkese sepet örmeyi öğreteceği başka bir köye gittiler

But he couldn’t forget the last of the goblin chief’s words,

ancak goblin şefinin ona nasıl intikam alacağını söyleyen

which told him how to get revenge.

son sözlerini unutmadı.

He returned to the air goblins’ home carrying chili peppers wrapped in leaves.

Yapraklara sarılmış kırmızı biber hava goblinlerinin evine döndü.

As the goblins watched through their peepholes,

Goblinler, gözetleme deliklerinden izlerlerken

the shaman made a fire and put the chili peppers on it.

şaman ateş yaktı ve üzerine kırmızı biber attı.

The fire began to smoke the tree out.

Yangın, ağacı dumanla kaplamaya başladı.

The goblins who had eaten people’s eyes died.

İnsanların gözlerini yiyen goblinler öldü.

Those who hadn’t were light enough to fly away.

Uçup gidecek kadar hafif değillerdi.

So the goblins, like the humans, paid a steep price.

Böylece goblinler, insanlar gibi çok ağır bir bedel ödedi

But they also lived to tell the tale, like the shaman.

ancak onlar da şaman gibi hikayeyi anlatmak için yaşadılar.

In Siekopai legend, where the spirit and human worlds meet,

Ruh ve insan dünyalarının buluştuğu Siekopai efsanesinde,

there are no clear victors,

net galipler yoktur

and even death is an opportunity for renewal.

ve hatta ölüm bir yenilenme fırsatıdır.