Biodiesel: The afterlife of oil - Natascia Radice

Çeviri: Esra Çakmak Gözden geçirme: Can Boysan

Just a minute ago,

Sadece bir dakika önce,

this oil helped make a delicious meal possible.

bu yağ lezzetli bir yemek yapmayı mümkün kıldı.

But now, it's just some nasty goop.

Ama şimdi, çirkin bir hâl aldı.

What should we do with it?

Onunla ne yapsak?

Well, the easiest thing would be

En kolay çözüm onu lavabodan aşağı dökmek,

to pour it down the drain;

that makes it seem like it's gone,

böylece yok olmuş gibi görünecek,

but it's not really gone.

aslında gerçekten yok olmayacak.

Instead, it's collecting bits of food

Onun yerine bu yağ, küçük yemek artıklarını ve diğer şeyleri toplayacak

and other random stuff,

producing monstrous, greasy blockages

ve kocaman, yağlı tıkanıklıklara neden olarak

that clog not only your own drain

hem sizin su tahliyenizi hem de tüm kanalizasyonları tıkayacak,

but entire sewage systems,

causing flooding and pollution.

su taşkınına ve kirliliğe neden olacak.

Many places have laws for proper disposal of grease,

Çoğu yerde, yağı düzgün bir şekilde imha etmek için yasalar var

but we can go one step further.

ama biz daha fazlasını yapabiliriz.

Instead of just throwing it away safely,

Yağı düzgün bir şekilde çöpe atmak yerine,

we can turn it into something useful.

onu işe yarar bir şeye dönüştürebiliriz.

And if you're wondering

Eğer iğrenç, kullanılmış yemeklik yağdan kimin ne isteyeceğini merak ediyorsanız

what anyone could possibly want

with a bunch of digusting, used cooking oil,

the answer is: biodiesel.

cevap biyodizelde yatıyor.

You've probably heard of diesel engines.

Dizel motorları muhtemelen duymuşsunuzdur.

They power farming and construction equipment,

Çiftçilik ve yapı ekipmanlarına,

trucks, buses, ships, trains, backup generators,

kamyonlara, otobüslere, gemilere,

trenlere, yedek jeneratörlere

ve hatta bazı arabalara bile güç kaynağı olurlar.

and even some cars.

Most of the fuel that feeds these engines

Bu motorlar için gerekli yakıt çoğunlukla rafine petroldür,

is refined from petroleum,

which comes from long-dead dinosaurs

ki bu da uzun zaman önce ölmüş dinozorlardan

and other ancient fossils.

ve diğer eski fosillerden gelen bir kaynaktır.

But diesel fuel can also be derived from

Ancak dizel yakıt, aynı zamanda bitki ve hayvan gibi

more recently-dead organisms,

like plants and animals.

daha yakın zamanda ölmüş organizmalardan da elde edilebilir.

And this type of fuel is what we call biodiesel.

Bu tip yakıtlara biyodizel diyoruz.

Biodiesel is a biodegradable energy source,

Biyodizel, bitki veya hayvan yağlarından yapılan

made from plant oils or animal fats,

ve genelde normal dizel motorlarda kullanılabilen

that can usually be burned in regular diesel engines.

biyoçözünür bir enerji kaynağıdır.

You guessed it,

Doğru tahmin ettiniz;

it's the 'bio' version of diesel.

biyodizel, dizelin "biyo" versiyonu.

It's cleaner than normal diesel,

Normal dizelden daha temiz,

so there has been a push to generate it

bu yüzden insanların soya gibi ürünlerden biyodizel üretme gayreti var.

from crops like soybeans.

Now, growing plants for fuel,

Besin yerine değil de yakıt yapmak için bitki üretmek

instead of food, comes with its own problems.

kendine has sorunlara neden oluyor.

But fortunately, we already have some oils and fats right here.

Ama neyse ki ki bizim hâlihazırda yağlarımız var.

Preparing your used cooking grease for recycling

Yemek için kullanılan yağların geri dönüştürülmek üzere hazırlanması kolay.

is easy.

First, let it cool down to room temperature.

Öncelikle, oda sıcaklığına gelinceye kadar soğutalım.

Then, transfer it to a clean container.

Sonra, temiz bir kaba aktaralım.

You can use any old bottles you have lying around,

Tamamen boş, temiz ve kuru olduğu sürece -

like milk jugs,

süt şişeleri gibi -

as long as they're completely empty,

etrafta bulduğunuz herhangi bir eski şişeyi kullanabilirsiniz.

rinsed, and dried.

Use a funnel to avoid spills

Dökülmeyi engellemek için huni kullanın

and a sieve to filter out any small food particles.

ve herhangi bir küçük besin parçasını elemek için süzgeçten geçirin.

You can even add bacon grease

Hatta, pastırma yağı ve diğer hayvan yağlarını

and other animal fats

or the excess oil from canned food,

veya ton balık, sardalya gibi konserve yiyeceklerden

like tuna or sardines,

arta kalan yağı da ekleyebilirsiniz,

just make sure it's really oil and not brine.

sadece salamura değil de gerçek yağ olduğundan emin olun.

So, what happens now that your oil is safely contained?

Pekâlâ, yağınız düzgün bir şekilde paketlendikten sonra ne oluyor?

Well, many cities have recycling services

Birçok şehirde restoran ve diğer kurumlardan

that will pick up large amounts of grease

büyük miktarda yağ toplayan geri dönüşüm hizmetleri mevcut.

from restaurants and other establishments.

But there are locations

Fakat aynı zamanda,

where individuals can drop off their containers, as well.

bireysel olarak atıklarınızı bırakabileceğiniz yerler de var.

All of this grease will end up at a processing plant,

Bütün bu yağlar,

kullanılabilir biyodizele dönüştürülmek üzere işleme fabrikasına gidiyor.

where it can be converted to useable biodiesel.

How does this conversion work?

Peki bu dönüşüm nasıl gerçekleşiyor?

Well, all these oils and fats you donated

Bağışladığınız bütün bu yağlar trigliseritten meydana geliyor,

are made up of triglycerides,

a glycerol molecule connected to

yani üç yağ asidi zincirine bağlı gliserol molekülü.

three fatty acid chains.

To convert fats to fuel,

Yağı yakıta dönüştürmek için

they react with an alcohol,

genellikle metil alkol veya etanolle, yani alkolle tepkimeye giriyor,

usually methanol or ethanol,

which produces long-chain esters and glycerol.

bu da uzun zincirli ester ve gliserol üretiyor.

To compare, here are some molecules

Karşılaştırma yapmak için

of regular diesel fuel.

normal dizel yakıt moleküllerine bir göz atalım.

Now, here are the molecules we created

Trigliseritleri parçalara ayırarak oluşturduğumuz molekülleri inceleyelim.

by breaking apart the triglycerides.

Glycerol is the odd man out,

Gliserol, bu çerçevede tuhaf olan tip,

so it's removed at the end of the process.

bu yüzden işlemin son aşamasında atılıyor.

But look at these esters!

Ama şu esterlere bir bakın!

If you squint, their structures look pretty similar

Gözlerinizi kısarak bakarsanız

yapılarının, normal dizeldeki uzun zincirli hidrokarbonlara

to those of the long-chain hydrocarbons in regular diesel.

oldukça benzer olduğunu görebilirsiniz.

And diesel engines, with a few small modifications,

Ufak birkaç değişiklikle,

dizel motorlar da esteri, normal dizel yakıtlarda olduğu gibi yakabilir.

can also be made to squint

and burn these esters like regular diesel fuel.

Et voila! Biodiesel.

İşte biyodizel oldu!

Now, you might be wondering whether all this hassle

Kullanılmış yemek yağını geri dönüşüme sokmak için

over recycling used cooking oil

bunca uğraşa değer mi diye düşünüyor olabilirsiniz.

is even worth it.

After all, how much energy can it possibly generate?

Nihayetinde ne kadar enerji üretiyor olabilir ki?

Well, if all the grease that New Yorkers throw away in one day

New Yorkluların bir günde çöpe attıkları bütün yağlar jet yakıtına dönüştürülseydi

were converted to jet fuel,

it would be enough to power several hundred flights

New York'tan Los Angeles'a yapılacak yüzlerce uçuşa yetecek

from New York to Los Angeles.

güç kaynağı sağlanmış olurdu.

And let's not forget that using waste oil

Daha fazla fosil yakıt kullanmak yerine atık yağ kullanımının

instead of burning more fossil fuels

will limit our negative effects on the environment.

çevremiz üzerindeki olumsuz etkileri sınırlandıracağını da unutmayalım.

Recycling used cooking grease

Kullanılmış yemek yağını geri dönüştürmek çirkin bir şeyi iyi bir şeye dönüştürüyor.

turns goop into good.

By contributing a little bit,

Ufak bir katkıda bulunarak kişiler ve şirketler,

individuals and businesses can help create

an alternative, stable source of diesel oil,

çevremizi korurken ve şehirlerimizi temiz tutarken

while protecting the environment

aynı zamanda alternatif, güvenilir bir dizel yağı kaynağı da yaratmış olur.

and keeping our cities cleaner.

And that's pretty slick.

Bu da efsane bir şey!