5 philosophers on anger - Delaney Thull

Çeviri: Mahmut Kemal Bektaş Gözden geçirme: Güzide Nisa Nur Saygılı

Anger is a complicated emotion.

Öfke karmaşık bir duygudur.

It can feel reasonable and righteous or impulsive and uncontrollable.

Makul ve doğru veya dürtüsel ve kontrol edilemez hissedebilir.

But is it ever morally right to be angry? And if so, when?

Peki öfkelenmek ahlaki olarak doğru mu? Ve eğer öyleyse, ne zaman?

One of the most foundational understandings of anger

Öfkenin en temel anlayışlarından biri,

comes from the Greek philosopher Aristotle

“ortalama doktrini” olarak adlandırılan

who proposed an idea called “the doctrine of the mean.”

bir fikir öne süren Yunan filozof Aristoteles’ten gelmektedir.

In this model, there’s a sweet spot for our actions and emotional reactions,

Bu modelde, eylemlerimiz ve duygusal tepkilerimiz için tatlı bir nokta vardır,

and it's up to you to develop practical wisdom about when you should feel what

neyi ne zaman ve ne kadar güçlü hissetmeniz gerektiği konusunda pratik bir

and how strongly to feel it.

bilgelik geliştirmek size kalmış.

For example, let’s say you’re going to sleep early

Diyelim ki yarın önemli bir toplantınız olduğu için

because you have an important meeting tomorrow

erken yatacaksınız ve komşunuz

and your neighbor just started blasting music.

bangır bangır müzik dinlemeye başladı.

If you can’t sleep, you might botch your meeting,

Eğer uyuyamazsanız, toplantınızı berbat edebilirsiniz,

so feeling angry is definitely understandable.

bu yüzden kızgın hissetmek kesinlikle anlaşılabilirdir.

But how much anger should you feel? And what actions, if any, should you take?

Ama ne kadar öfke hissetmelisiniz? Ve eğer varsa, ne gibi önlemler almalısınız?

To answer these questions, Aristotle would need to know more details.

Bu soruları cevaplamak için Aristoteles'in daha fazla ayrıntı bilmesi gerekir.

Have you previously talked to your neighbor about this issue?

Daha önce komşunuzla bu konu hakkında konuştunuz mu?

Is it a reasonable time to be playing music?

Müzik çalmak için uygun bir zaman mı?

Is your neighbor trying to antagonize you, or are they just enjoying their evening?

Komşunuz sizi kızdırmaya mı çalışıyor

yoksa sadece akşamlarının tadını mı çıkarıyorlar?

Relying on practical wisdom in Aristotle’s case-by-case approach

Aristoteles’in duruma göre yaklaşımındaki pratik bilgeliğe güvenmek,

makes a lot of sense for navigating interpersonal conflicts.

kişiler arası çatışmaların üstesinden gelmek için çok anlamlıdır.

But what about when there’s no one to blame for your anger?

Peki ya öfkeniz için suçlayacak kimse olmadığında?

Bir kasırganın sizin evinizi tamamen yok ettiğini ve

Imagine a tornado completely destroys your house

while your neighbor’s home is untouched.

komşunuzun evine ise hiç dokunulmadığını hayal edin.

No amount of anger can undo the disaster,

Hiçbir öfke felaketi geri alamaz

and there isn’t really a suitable target for your frustration.

ve hayal kırıklığınız için gerçekten uygun bir hedef yoktur.

Yet for the ancient Stoics,

Yine de antik Stoacılar için

the tornado and the noisy neighbor are basically identical.

kasırga ve gürültülü komşu temelde aynıdır.

The Stoics believed life is like an uncontrollable cart we’re all tied to,

Stoacılar, hayatın hepimizin bağlı olduğu kontrol edilemeyen bir araba gibi olduğuna

and we can either learn to go with the flow

ve ya akışa ayak uydurmayı öğrenebileceğimize ya da onun

or hurt ourselves fighting its momentum.

ivmesiyle savaşarak kendimize zarar verebileceğimize inanıyorlardı

In their logic, we all live at the whims of fate,

Onların mantığına göre, hepimiz kaderin kaprislerine bağlı

olarak yaşıyoruz ve ister doğal bir felaket olsun,

and our actions can never actually change things—

whether it's a natural disaster or how others act towards us.

ister başkalarının bize karşı davranışları olsun,

eylemlerimiz hiçbir zaman bir şeyleri değiştiremez.

So Stoics believe anger is always wrong,

Dolayısıyla Stoacılar acıya neden olmasından ve sonuçta boşa çıkacağından

since it causes pain and is ultimately futile.

öfkenin her zaman yanlış olduğuna inanırlar.

The 8th century Indian Buddhist philosopher Śāntideva

8. yüzyılda Hintli Budist filozofu Śāntideva da

also questioned our free will and the value of anger,

özgür irademizi ve öfkenin değerini sorguladı ve

arguing that because people often lack rational control over their emotions,

insanların genellikle duyguları üzerinde rasyonel kontrole sahip olmadıkları için

we should endeavor not to let their anger and cruelty spread to us.

öfke ve zalimliklerinin bize yayılmasına

izin vermememiz gerektiğini savundu.

But even if it’s hard for us to control our anger,

Ama öfkemizi kontrol etmemiz zor olsa bile,

there might be something we can learn from it.

ondan öğrenebileceğimiz bir şey olabilir.

Philosopher PF Strawson’s theory of reactive attitudes

Filozof PF Strawson’ın tepkisel tutumlar teorisi,öfkeyi deneyimlemenin

suggests that experiencing anger is a natural part of human psychology

suçu başkalarına aktarmamıza ve birbirimizi sorumlu tutmamıza yardımcı

that helps us communicate blame and hold each other accountable.

olan insan psikolojisinin doğal bir parçası olduğunu öne sürüyor.

In this model, anger can be an important part

Bu modelde öfke, ahlaksız bir şeyin ne zaman olacağını

bize bildirmenin önemli bir parçası olabilir, dolayısıyla

of letting us know when something immoral is happening,

so removing it would impair our social lives and moral communities.

onu ortadan kaldırmak sosyal yaşamlarımıza

ve ahlaki topluluklarımıza zarar verecektir.

But finding the right response to those psychological alarm bells can be tricky.

Ancak bu psikolojik alarm zillerine doğru yanıtı bulmak zor olabilir.

For instance, if you were supervising cruel, disrespectful young children,

Örneğin, acımasız, saygısız küçük çocukları denetliyor olsaydınız,

it might be natural to feel anger,

öfke hissetmeniz doğal olabilirdi,

but it would be wrong to treat their moral mistakes

ancak onların ahlaki hatalarına yetişkinlermiş gibi

like those of fully formed adults.

yaklaşmak yanlış olurdu.

So when should you act on anger?

Peki ne zaman öfkeyle harekete geçmelisiniz?

And can it ever help change things for the better?

Ve işleri daha iyi hale getirmeye yardımcı olabilir mi?

Let's imagine your community is experiencing serious health issues

Yakındaki bir fabrikanın su kaynaklarını yasadışı olarak kirletmesi

because a nearby factory is illegally polluting the water supply.

nedeniyle toplumunuzun ciddi sağlık sorunları yaşadığını düşünelim.

A long tradition in political philosophy argues that the righteous anger

Siyaset felsefesinde köklü bir gelenek, bu tür adaletsizliklere tanık olmanın

often invoked by witnessing this kind of injustice

yarattığı haklı öfkenin, değişimi körüklemek

can be invaluable for fueling change and motivating community action.

ve toplumsal eylemi motive etmek için çok değerli olabileceğini savunur.

In unjust situations like this,

Bunun gibi adaletsiz durumlarda,

it could be a moral mistake to suppress your anger,

öfkenizi olumlu eylemlere yönlendirmek yerine

instead of channeling it into positive action.

bastırmak ahlaki bir hata olabilir.

But other philosophers argue that anger has an inherent negative element

Ancak diğer filozoflar, öfkenin dönüştürücü gücünü sınırlayan içsel bir

that limits its transformative power.

olumsuz unsura sahip olduğunu savunmaktadır.

Philosopher Martha Nussbaum pointed out that famous civil rights activists

Filozof Martha Nussbaum; Gandhi, Nelson Mandela ve Martin Luther King Jr.

such as Gandhi, Nelson Mandela, and Martin Luther King Jr

gibi ünlü sivil haklar aktivistlerinin, en haklı öfkeye bile teslim olmanın,

warned that giving yourself over to even the most righteous anger

kişinin acı çekmesine, intikamcı olmasına veya başkalarından nefret

can lead one to become bitter, vengeful, or hateful of others.

etmesine yol açabileceği konusunda uyarıda bulunduklarına dikkat çekmiştir.

They cautioned that we should carefully calibrate our emotional responses

Başkalarını düşman olarak değil, sürekli değişen duygularımızdan bağımsız

to ensure that we see others not as enemies

olarak bir arada yaşamayı öğrenmemiz gereken

but as community members with whom we must learn to coexist,

topluluk üyeleri olarak görmemizi sağlamak için duygusal tepkilerimizi

regardless of our ever-changing emotions.

dikkatle ayarlamamız gerektiği konusunda uyarıda bulundular.