The ferocious predatory dinosaurs of Cretaceous Sahara - Nizar Ibrahim

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

There are few places on Earth less hospitable to life

Dünyada hayata, kupkuru Sahra Çölü'nden daha az misafirperver olan

than the bone-dry Sahara Desert.

çok az yer vardır.

Yet it wasn't always this way.

Fakat bu hep böyle değildi.

100 million years ago, during a period known as the Mid-Cretaceous,

Yüz milyon yıl önce, Orta-Mikalı olarak da bilinen dönem sırasında,

a gargantuan river system flowed across the region

kocaman bir nehir sistemi günümüzde Mısır ve Fas arası

from modern day Egypt to Morocco.

olarak bilinen bölgede taştı.

The whole world at that time would look rather different to us.

O zamanki bütün dünya bize daha farklı gönürdü.

The continents had yet to assume their current positions.

Kıtalar henüz mevcut pozisyonlarını almamışlardı.

Extreme temperatures were common

Aşırı sıcaklar sıkça yaşanır

and fierce storms made life unpredictable.

ve sert fırtınalar hayatı tahmin edilemez yapardı.

Dinosaurs flourished on land,

Dinozorlar karada gelişti,

pterosaurs roamed the skies,

uçan sürüngenler gökyüzünü dolaştı

and giant marine reptiles and sharks swam in warm seas.

ve sıcak denizlerde dev deniz sürüngenleri ve köpek balıkları yüzdü.

Small mammals, our ancestors, lived quite literally in the shadow

Küçük memeliler, yani atalarımız, gerçek anlamda bu sıra dışı hayvanların

of these extraordinary creatures.

gölgesinde yaşadı.

In this world of huge predators,

Bu devasa yırtıcıların dünyasında,

the River of Giants,

şu anda Kuzey Afrika olarak bilinen

which is what some call this region of what is now northern Africa,

Devler Nehri

stood out as particularly dangerous.

özellikle tehlikeliydi.

In most ecosystems, it's lonely at the top of the food chain.

Ekosistemlerin bir çoğunda, besin zincirinin en üstü yalnızdır.

There usually isn't enough prey to sustain many predators.

Genellikle, yırtıcılara yetecek kadar av yoktur.

Yet an incredible variety of aquatic prey species in the river-based ecosystem

Yine de nehir temelli ekosistemdeki su avı türlerinin inanılmaz çeşitliliği,

may have allowed a large and diverse population of apex predators to coexist.

büyük ve çeşitli bir avcı popülasyonunun birlikte bulunmasına izin vermiş olabilir.

We know this thanks to a wealth of fossils we found in an area

Kem Kem Yatakları adı verilen bölgede bulduğumuz zengin fosiller sayesinde

called the Kem Kem Beds.

bunu biliyoruz.

Many of the predators we've discovered had head and body shapes

Keşfettiğimiz yırtıcıların birçoğunun

that made them uniquely adapted to hunt the different types and sizes

su avlarının farklı boyutları ve çeşitlerini avlamak için

eşsiz adaptasyon sağlayan baş ve göde formları vardır.

of aquatic prey.

This allowed many Kem Kem predators to take full advantage

Bu Kem Kem yırtıcılarının, bu bölgede çokça bulunan

of the one abundant food source in this environment: fish.

besin kaynağı olan balıktan faydalanmasına izin vermiştir.

This also allowed them to avoid direct competition

Ayrıca bu, karada yaşayan hayvanları avlamak için ortaya çıkan

with the predators going after land-loving animals.

yarışmadan kaçınmalarını sağlamıştır.

Prey species in the river system had to contend with attacks from all sides,

Nehir sistemindeki av türleri, yukarı dahil tüm yönlerden gelebilen

including from above.

saldırılarla mücadele etmek zorunda kaldı.

Flying reptiles dominated the skies.

Uçan sürüngenler gökyüzüne hakimdi.

Alanqa Saharica had a wingspan of up to nine meters,

Alanqa Saharica'nın balıkları ve küçük hayvanları yakalamayı sağlayan

and long slender jaws that helped it snatch fish

dokuz metreye yakın kanatları,

and small terrestrial animals.

uzun ince çeneleri vardı.

At least seven different types of crocodile-like predators

En az yedi farklı tipte timsah benzeri yırtıcı,

patrolled the waterways,

yaklaşık on metre uzunluğundaki

including the roughly ten-meter-long Elosuchus.

Elosuchus da dahil olmak üzere su yollarında devriye gezdi.

And multiple species of T-rex-sized carnivorous dinosaurs called theropods,

Theropodlar denilen T-rex boyutlu etobur dinozorların birden fazla türü,

lived side by side.

yan yana yaşadı.

In the River of Giants, Spinosaurus was king.

Devler Nehri'nin kralı Spinosaurus'du.

This 15-meter-long dinosaur was even longer than T-rex,

Bu on beş metre uzunluğundaki dinozor, kısa arka bacakları,

with short muscular hind legs,

esnek kuyruğu

a flexible tail,

ve geniş ayakları ile

and broad feet.

T-Rex'ten bile uzundu.

It's two-meter-high sail warned other creatures of its fearsome size

İki metrelik yelkeni, korkutucu boyutu hakkında diğer hayvanları uyarırdı

and may have also been used to attract mates.

ve eş cezbetmek için kullanılmış da olabilir.

Spinosaurus' long slender jaws were spiked with conical teeth,

Spinosaurus'un uzun ince çeneleri, kaygan suda yaşayan avlara

perfect for swiftly clamping down on slippery aquatic prey.

aman vermemek için mükemmel olan konik dişlerle süslenmiştir.

This apex predator, as well as its ecosystem,

Ekosistemi gibi bu apeks avcısı

is unparalleled in the history of life on Earth.

dünyadaki yaşam tarihinde eşsizdir.

All that's left of these fearsome predators are fossils.

Bu korkunç avcılardan geriye kalanlar fosildir.

About 93 million years ago, sea levels rose,

Neredeyse doksan üç milyon yıl önce, deniz seviyesi yükseldi,

submerging the Kem Kem region in a shallow sea.

Kem Kem bölgesini sığ bir denizde batırdı.

Tens of millions of years later,

On milyonlarca yıl sonra,

an asteroid impact,

astroid etkisi,

volcanic eruptions,

patlayan volkanlar,

and associated changes in climate

iklimle alakalı değişiklikler

wiped out the dinosaurs, pterosaurs, and many other groups of animals and plants,

dinozorların, uçan sürüngenlerin ve diğer canlı ve bitki türlerinin

including their unique ecoysystems.

ayrıca ekosistemlerinin yok olmasına sebep oldu.

That mass extinction paved the way for the rise of new kinds of birds,

Bu kitlesel yok oluş, yeni kuş türlerinin,

daha büyük memelilerin ve nihayetinde bizlerin

larger mammals,

and eventually us.

yükselişinin yolunu açtı.