The ferocious predatory dinosaurs of Cretaceous Sahara - Nizar Ibrahim

Những loài khủng long săn mồi hung dữ của kỉ Phấn Trắng ở sa mạc Sahara - Nizar Ibrahim

Translator: Huy Đỗ Reviewer: Châu Trần

There are few places on Earth less hospitable to life

Chỉ có một số nơi trên Trái Đất ít khắc nghiệt với sự sống

than the bone-dry Sahara Desert.

hơn Sa Mạc Sahara cằn cỗi.

Yet it wasn't always this way.

Nhưng không phải lúc nào cũng như vậy.

100 million years ago, during a period known as the Mid-Cretaceous,

100 triệu năm trước, vào thời điểm giữa Kỉ Phấn Trắng,

a gargantuan river system flowed across the region

có một hệ thống sông khổng lồ chảy qua khu vực

from modern day Egypt to Morocco.

từ Ai Cập ngày nay tới Morocco.

The whole world at that time would look rather different to us.

Thế giới lúc đó có nhiều khác biệt so với chúng ta.

The continents had yet to assume their current positions.

Các lục địa vẫn chưa ở vị trí như bây giờ

Extreme temperatures were common

Nhiệt độ thường đạt ngưỡng đỉnh

and fierce storms made life unpredictable.

và các cơn bão dữ dội làm cho sự sống trở nên khó đoán

Dinosaurs flourished on land,

Thời kì này khủng long hưng thịnh trên mặt đất

pterosaurs roamed the skies,

còn thằn lằn bay bao phủ bầu trời.

and giant marine reptiles and sharks swam in warm seas.

và các loài bò sát thủy sinh khổng lồ và cá mập bơi lội trong các vùng biển ấm.

Small mammals, our ancestors, lived quite literally in the shadow

Các loài thú có vú nhỏ, tổ tiên của chúng ta, sống hoàn toàn dưới bóng

of these extraordinary creatures.

những sinh vật phi thường kia.

In this world of huge predators,

Trong thế giới của những kẻ săn mồi khổng lồ này,

the River of Giants,

Con Sông Của Những Kẻ Khổng Lồ,

which is what some call this region of what is now northern Africa,

nơi mà một số người gọi khu vực này mà ngày nay là Bắc Phi

stood out as particularly dangerous.

nổi bật lên là sự nguy hiểm.

In most ecosystems, it's lonely at the top of the food chain.

Trong hầu hết các hệ sinh thái, chỉ có nơi đây ở đỉnh của chuỗi thức ăn.

There usually isn't enough prey to sustain many predators.

Thường không có đủ con mồi để duy trì cho các loài đi săn.

Yet an incredible variety of aquatic prey species in the river-based ecosystem

Song lại có sự đa dạng bất ngờ về các loài thủy sinh của hệ sinh thái các sông

may have allowed a large and diverse population of apex predators to coexist.

mới có thể cho số lượng lớn và phong phú những kẻ săn mồi cùng tồn tại.

We know this thanks to a wealth of fossils we found in an area

Chúng ta biết được điều này nhờ vào lượng lớn hóa thạch tìm thấy ở khu vực

called the Kem Kem Beds.

có tên gọi là Kem Kem Beds

Many of the predators we've discovered had head and body shapes

Chúng ta đã phát hiện ra rất nhiều loài thú săn mồi có đầu và thân

that made them uniquely adapted to hunt the different types and sizes

thích nghi với việc săn bắt các loài thủy sinh

of aquatic prey.

khác nhau về chủng loại và kích cỡ.

This allowed many Kem Kem predators to take full advantage

Điều này giúp cho các loài săn mồi ở Kem Kem tận dụng được đầy đủ

of the one abundant food source in this environment: fish.

nguồn thức ăn dồi dào nhất trong môi trường: Cá.

This also allowed them to avoid direct competition

Điều này còn giúp cho chúng tránh được những cuộc cận chiến

with the predators going after land-loving animals.

với những loài ăn thịt động vật trên cạn.

Prey species in the river system had to contend with attacks from all sides,

Con mồi sống dưới nước phải đối phó với các cuộc tấn công từ mọi hướng,

including from above.

bao gồm cả các cuộc tấn công từ phía trên.

Flying reptiles dominated the skies.

Các loài bò sát có cánh thống trị bầu trời.

Alanqa Saharica had a wingspan of up to nine meters,

Loài Alanqa Saharica có sải cánh dài tới chín mét,

and long slender jaws that helped it snatch fish

với bộ hàm dài và mảnh giúp chúng bắt cá

and small terrestrial animals.

và cả các loài động vật nhỏ sống trên cạn

At least seven different types of crocodile-like predators

Có ít nhất bảy loài săn mồi khác nhau có dạng giống cá sấu

patrolled the waterways,

"tuần tra" trên đường thủy,

including the roughly ten-meter-long Elosuchus.

bao gồm cả loài Elosuchus dài khoảng mười mét.

And multiple species of T-rex-sized carnivorous dinosaurs called theropods,

Và nhiều loài ăn thịt có kích cỡ tương tự như T-rex gọi là Theropods,

lived side by side.

sống kế cạnh nhau.

In the River of Giants, Spinosaurus was king.

Spinosaurus là vua ở Con Sông Của Những Kẻ Khổng Lồ.

This 15-meter-long dinosaur was even longer than T-rex,

Loài khủng long này dài tới 15 mét, thậm chí còn dài hơn cả T-rex,

with short muscular hind legs,

với đôi chân sau đầy cơ bắp,

a flexible tail,

một cái đuôi linh hoạt,

and broad feet.

và bàn chân to rộng.

It's two-meter-high sail warned other creatures of its fearsome size

Cái vây cao hai mét đe dọa những sinh vật khác bởi kích thước đáng sợ

and may have also been used to attract mates.

và cũng có thể được sử dụng để hấp dẫn bạn tình.

Spinosaurus' long slender jaws were spiked with conical teeth,

Bộ hàm mảnh mai của Spinosaurus có những chiếc răng hàm sắc nhọn

perfect for swiftly clamping down on slippery aquatic prey.

hoàn hảo cho việc bắt giữ con mồi trơn trượt ở dưới nước.

This apex predator, as well as its ecosystem,

Loài săn mồi đỉnh cao này, cũng như hệ sinh thái của nó,

is unparalleled in the history of life on Earth.

là điều phi thường trong lịch sử sự sống trên Trái Đất.

All that's left of these fearsome predators are fossils.

Nhưng tất cả những gì còn lại của loài săn mồi đáng sợ này chỉ là hóa thạch.

About 93 million years ago, sea levels rose,

Vào khoảng 93 triệu năm trước, mực nước biển dâng,

submerging the Kem Kem region in a shallow sea.

nhấn chìm khu vực Kem Kem trong vùng biển cạn.

Tens of millions of years later,

Mười triệu năm sau,

an asteroid impact,

một vụ va chạm thiên thạch

volcanic eruptions,

những trận núi lửa phun trào,

and associated changes in climate

dẫn tới biến đỏi khí hậu

wiped out the dinosaurs, pterosaurs, and many other groups of animals and plants,

quét sạch các loài khủng long, thằn lằn bay, và vô số loài động thực vật khác,

including their unique ecoysystems.

bao gồm cả hệ sinh thái độc đáo đó.

That mass extinction paved the way for the rise of new kinds of birds,

Nhưng cuộc tuyệt diệt đó lại mở đường cho sự trỗi dậy của những loài chim mới,

larger mammals,

các loài thú lớn hơn,

and eventually us.

và thậm chí là cả chúng ta nữa.