Calculating The Odds of Intelligent Alien Life - Jill Tarter

Transcriber: Ido Dekkers Reviewer: Ariana Bleau Lugo

(Music)

Çeviri: Ido Dekkers Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

(Müzik)

Temel soru şu: Dünya’nın ötesinde yaşam var mı?

The basic question is, does life exist beyond Earth?

Scientists who are called astrobiologists

Astrobiyolog denilen bilim insanları

şu anda bu soruya cevap arıyorlar.

are trying to find that out right now.

Most astrobiologists are trying to figure out

Astrobiyologların çoğu,

Mars’ta veya Jüpiter’in uydusu Europa’nın donmuş yüzeyinin altındaki okyanuslarda

if there's microbial life on Mars,

or in the ocean under the frozen surface of Jupiter's moon Europa,

veya Satürn’ün uydusu Titan’da bulduğumuz sıvı hidrokarbon göllerinde

or in the liquid hydrocarbon lakes

that we've found on Saturn's moon Titan.

mikrobik yaşam olup olmadığını anlamaya çalışıyorlar.

But one group of astrobiologists works on SETI.

Ancak bir grup astrobiyolog SETI’de çalışıyor.

SETI is the Search for Extraterrestrial Intelligence,

SETI, Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması’nın kısaltması

and SETI researchers are trying to detect some evidence

ve SETI’deki bilim insanları başka yerlerdeki zeki yaratıkların

that intelligent creatures elsewhere

bir tür verici yapmak için

have used technology to build a transmitter of some sort.

teknoloji kullandığına dair kanıtlar bulmaya çalışıyorlar.

Fakat bir sinyal bulmayı başarmalarının olasılığı ne?

But how likely is it

that they will manage to find a signal?

There are certainly no guarantees when it comes to SETI,

İş SETI’ye gelince kesinlikle hiçbir garanti yok

but something called the Drake equation,

ancak Frank Drake’in adı verilen

named after Frank Drake,

Drake denklemi denilen bir şey

can help us organize our thinking

başarılı bir buluş için neyin gerekli olabileceği konusunda

about what might be required

for successful detection.

görüşümüzü düzenlememizde bize yardımcı olabilir.

If you've dealt with equations before,

Eğer daha önce denklemlerle uğraştıysanız

then you probably expect

muhtemelen denklemin bir çözümü,

that there will be a solution to the equation,

a right answer.

doğru bir cevabı olacağını bekliyorsunuz.

The Drake equation, however, is different,

Fakat Drake denklemi farklı

çünkü birçok bilinmeyen var.

because there are so many unknowns.

It has no right answer.

Doğru bir cevabı yok.

As we learn more about our universe

Evrenimiz ve evrendeki yerimiz hakkında daha fazla şey öğrendikçe

and our place within it,

some of the unknowns get better known,

bazı bilinmeyenler daha bilinir hale geliyor,

and we can estimate an answer a bit better.

dolayısıyla cevabı biraz daha iyi tahmin edebiliriz.

But there won't be a definite answer to the Drake equation

Fakat SETI başarılı olana

until SETI succeeds

veya başka bir şey

or something else proves that

insanoğlunun evrenin bizim bölümümüzde tek akıllı tür olduğunu kanıtlayana kadar

Earthlings are the only intelligent species in our portion of the cosmos.

Drake denklemine kesin bir cevap olmayacak.

In the meantime,

Bu sırada,

it is really useful to consider the unknowns.

bilinmeyenleri göz önünde bulundurmak gerçekten çok faydalı.

The Drake equation attempts to estimate

Drake denklemi, Samanyolu Galaksisinde

the number of technological civilizations

iletişim kurabileceğimiz teknolojik uygarlıkların sayısını

in the Milky Way Galaxy -- we call that N --

-- biz buna N diyoruz --

with whom we could make contact,

tahmin etmeye çalışıyor

and it's usually written as:

ve genellikle böyle yazılıyor:

N equals R-star

N eşittir R-üst yıldız

multiplied by f-sub-p

çarpı f-alt-p

multiplied by n-sub-e

çarpı n-alt-e

multiplied by f-sub-l

çarpı f-alt-l

multiplied by f-sub-i

çarpı f-alt-i

multiplied by f-sub-c

çarpı f-alt-c

and lastly, multiplied by capital L.

ve son olarak da çarpı L'ye eşittir.

All those factors multiplied together

Birlikte çarpılmış tüm bu faktörler,

help to estimate the number

şu anda tespit edebileceğimiz teknolojik uygarlıkların sayısını

of technological civilizations

that we might be able to detect right now.

tahmin etmede yardımcı oluyor.

R-star is the rate at which

R-üst yıldız,

son birkaç milyar yıldır Samanyolu’nda doğan yıldızların oranı,

stars have been born in the Milky Way Galaxy

over the last few billion years,

so it's a number that is stars per year.

yani her yıl doğan yıldızların oranıdır.

Our galaxy is 10 billion years old,

Galaksimiz 10 milyar yaşında

and early in its history stars formed at a different rate.

ve başlangıçta yıldızlar farklı bir oranda oluşuyordu.

All of the f-factors are fractions.

F-faktörlerin tümü orandır.

Each one must be less than or equal to one.

Her biri birden az veya bire eşit olmalı.

F-sub-p is the fraction of stars that have planets.

f-alt-p gezegeni olan yıldızların oranıdır.

N-sub-e

n-alt-e,

is the average number of habitable planets

herhangi bir gezegen sistemindeki ortalama yaşanabilir gezegen oranıdır.

in any planetary system.

F-sub-l

f-alt-l, yaşamın fiilen başladığı gezegenlerin oranı

is the fraction of planets on which life actually begins

and f-sub-i is the fraction of all those life forms

ve f-alt-i, zeka geliştiren tüm yaşam formlarının oranıdır.

that develop intelligence.

F-sub-c is the fraction of intelligent life

f-alt-c, bir uygarlık geliştiren

that develops a civilization

ve bir tür iletim teknolojisi kullanmaya karar veren akıllı yaşamın oranıdır.

that decides to use some sort of transmitting technology.

And finally, L --

Son olarak L, yaşam süresidir.

the longevity factor.

On average, how many years

Ortalama olarak, bu vericiler kaç yıldır çalışmaya devam ediyor?

do those transmitters continue to operate?

Astronomers are now almost able

Gökbilimciler artık neredeyse bize ilk üç terimin çarpımının

to tell us what the product of the first three terms is.

ne olduğunu söyleyebiliyorlar.

We're now finding exoplanets almost everywhere.

Şimdi neredeyse her yerde dış gezegenler buluyoruz.

The fractions dealing with life and intelligence

Yaşam, zeka ve teknolojik uygarlıklarla ilgilenen kısımlar

and technological civilizations

are ones that many, many experts ponder,

pek çok uzmanın üzerinde düşündüğü

but nobody knows for sure.

ancak kimsenin kesin olarak bilmediği kısımlardır.

So far,

Şimdiye kadar,

we only know of one place in the universe

evrende yaşamın var olduğu tek bir yer biliyoruz

where life exists,

and that's right here on Earth.

ve bu tam burada, Dünya’da.

In the next couple of decades,

Önümüzdeki birkaç on yıl içinde,

as we explore Mars and Europa and Titan,

Mars’ı, Europa’yı ve Titan’ı keşfederken

the discovery of any kind of life there

orada herhangi bir yaşamın keşfi,

will mean that life will be abundant

Samanyolu’nda yaşamın bol olacağı anlamına gelecek.

in the Milky Way.

Because if life originated twice

Eğer hayat bu tek Güneş Sisteminde iki kez ortaya çıkarsa

within this one Solar System,

it means it was easy,

bu, onun kolay olduğu

and given similar conditions elsewhere,

ve başka bir yerde benzer koşullar verildiğinde

life will happen.

yaşamın olacağı anlamına gelir.

So the number two is a very important number here.

Bu yüzden iki sayısı burada çok önemli bir sayı.

Scientists, including SETI researchers,

SETI araştırmacıları da dâhil olmak üzere bilim insanları,

often tend to make very crude estimates

genellikle çok kaba tahminler yapma eğilimindedir

and acknowledge that there are very large

ve ilerleme kaydetmek için

uncertainties in these estimates, in order to make progress.

bu tahminlerde çok büyük belirsizlikler olduğunu kabul ederler.

We think we know

Bugün biliyoruz ki

that R-star and n-sub-e are both numbers that

R-üst-yıldız ve n-alt-e’nin her ikisi de

are closer to 10 than, say, to one,

bir değil de 10′a daha yakın

and all the f-factors are less than one.

ve tüm f-çarpanları birden küçüktür.

Some of them may be much less than one.

Bazıları birden çok daha az olabilir.

But of all these unknowns,

Ancak tüm bu bilinmeyenler arasında en büyük bilinmeyen L’dir,

the biggest unknown is L,

so perhaps the most useful version of the Drake equation

bu nedenle Drake denkleminin belki de en kullanışlı hâli

is simply to say that

basitçe N’nin yaklaşık olarak L’ye eşit olduğunu söylemektir.

N is approximately equal to L.

Bu denklemdeki bilgiler çok açık.

The information in this equation is very clear.

Unless L is large,

L büyük olmadığı sürece N küçük olacak.

N will be small.

But, you know, you can also turn that around.

Yine de bunu tersine çevirebilirsiniz.

If SETI succeeds in detecting a signal in the near future,

SETI, Samanyolu’ndaki yıldızların sadece küçük bir bölümünü inceledikten sonra

after examining only a small portion

yakın gelecekte bir sinyal tespit etmeyi başarırsa

of the stars in the Milky Way,

then we learn that

L’nin ortalama olarak büyük olması gerektiğini öğreniriz.

L, on average, must be large.

Otherwise, we couldn't have succeeded so easily.

Aksi takdirde bu kadar kolay başarılı olamazdık.

A physicist named Philip Morrison

Philip Morrison adlı bir fizikçi

summarizes by saying

SETI’nin geleceğin arkeolojisi olduğunu söyleyerek özetlemekte.

that SETI is the archaeology of the future.

By this, he meant that

Bununla, ışık hızının sınırlı olması nedeniyle

because the speed of light is finite,

any signals detected from distant technologies

uzak teknolojilerden tespit edilen herhangi bir sinyalin

will be telling us about their past

bize ulaştıklarında bize geçmişlerini anlatacağını kastediyordu.

by the time they reach us.

But because L must be large

Başarılı bir tespit için L’nin büyük olması gerektiğinden

for a successful detection,

we also learn about our future,

geleceğimizi,

particularly that we can have a long future.

özellikle de uzun bir geleceğe sahip olabileceğimizi de öğreniyoruz.

We've developed technologies that can send signals into space

Uzaya sinyal yollayabilen

ve insanları aya gönderebilen teknolojiler geliştirdik

and humans to the moon,

but we've also developed technologies that can destroy the environment,

ancak çevreyi yok edebilen,

that can wage war

silahlarla ve biyolojik terörizmle savaş açabilen teknolojiler de geliştirdik.

with weapons and biological terrorism.

In the future,

Gelecekte, teknolojimiz gezegenimizi ve nüfusumuzu

will our technology help stabilize our planet

and our population,

leading to a very long lifetime for us?

istikrara kavuşturmaya yardımcı olacak mı?

Or will we destroy our world and its inhabitants

Yoksa kozmik sahnede kısa bir süre göründükten sonra

after only a brief appearance on the cosmic stage?

dünyamızı ve sakinlerini yok edecek miyiz?

I encourage you to consider

Bu denklemdeki bilinmeyenleri düşünmenizi tavsiye ederim.

the unknowns in this equation.

Why don't you make your own estimates

Neden bu bilinmeyenler için kendi tahminlerinizi yapıp

for these unknowns, and see what you come up with for N?

N için ne bulduğunuza bakmıyorsunuz?

Compare that with the estimates made by Frank Drake,

Bunu Frank Drake, Carl Sagan, diğer bilim insanları

Carl Sagan, other scientists

veya komşularınız tarafından yapılan tahminlerle karşılaştırın.

or your neighbors.

Remember, there's no right answer.

Doğru bir cevabın olmadığını unutmayın.

Not yet.

En azından şimdilik.