Grammar's great divide: The Oxford comma - TED-Ed

Wielki podział gramatyczny: przecinek oksfordzki - TED-Ed

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

Say you're helping plan a friend's party,

Powiedzmy, że pomagasz urządzić przyjęcie,

and he sends you a text

i dostajesz SMS-a z prośbą:

asking you to "bring Bob, a DJ and a clown."

"Przyprowadź Boba, DJ-a i klauna".

You're pretty impressed.

Jesteś pod wrażeniem,

You had no idea Bob was so multitalented.

że Bob ma tyle talentów.

But when the day arrives,

Ale w dniu imprezy

it turns out that he's not,

okazuje się, że jest inaczej.

and you were supposed to bring three different people.

Miałaś przyprowadzić trzy różne osoby.

As you and Bob sit at the silent, clownless party,

Kiedy siedzisz z Bobem bez muzyki i klauna,

it occurs to you that the confusion could've been avoided

przychodzi ci na myśl, że pomyłki można było uniknąć

simply by using another comma after DJ.

w prosty sposób: wstawiając przecinek po słowie 'DJ'.

This final comma in a list,

Ostatni przecinek na liście,

placed directly before the main conjunction,

bezpośrednio przed głównym spójnikiem,

such as and, or, or nor,

takim jak: i, lub, albo,

is called the serial comma,

nazywa się przecinkiem seryjnym

or Oxford comma.

albo przecinkiem oksfordzkim.

And it has long driven grammar nerds crazy

Od dawna doprowadza maniaków gramatyki do szaleństwa,

because even major language institutions

bo nawet duże instytucje językowe

can't agree on whether it should be used.

nie zgadzają się co do jego użycia.

Ironically, the Oxford comma

Jak na ironię, przecinek oksfordzki

is more common in the United States,

jest bardziej powszechny w USA,

where it's recommended by

gdzie zalecają go

the MLA, the Chicago Style Manual,

poświęcone stylowi opracowania: MLA, Chicago Style Manual

and the US Government Printing Office,

oraz Rządowa Oficyna Drukarska USA,

though not by the AP Style Book.

ale nie AP Style Book.

In the UK and other English-speaking countries,

W UK i innych krajach anglojęzycznych

most style guides do not support the comma's use,

większość opracowań neguje takie użycia przecinka,

with the exception of its namesake,

za wyjątkiem jego imiennika,

the Oxford University Press.

Oxford University Press.

Why not use the serial comma?

Dlaczego nie używać przecinka seryjnego?

One of the main arguments

Jeden z głównych argumentów mówi,

is that the conjunction is usually enough

że sam spójnik na ogół wystarczy

to denote a separate entity.

do oznaczenia odrębnego elementu.

And where it's not,

Tam gdzie nie wystarczy,

like in your ill-fated invite list,

jak na niefortunnej liście w zaproszeniu,

changing the order of terms will usually do the job.

zamiana kolejności zwykle osiągnęłaby ten sam cel.

Journalists also dislike the comma

Dziennikarze również nie lubią przecinka,

because it takes up precious space

bo zabiera cenną spację,

and can make text look cluttered.

ujmując tekstowi przejrzystości.

Sometimes, it can even create confusion of its own.

Czasami nawet narobi zamieszania.

For example,

Na przykład,

if your friend had asked for "Bob,

gdyby lista wymagała Boba,

a DJ and a puppy,"

DJ-a i szczeniaczka,

you'd probably figure out

łatwo by się domyślić,

that they're three separate beings.

że to trzy odrębne istoty.

Puppies are cute,

Szczeniaki są urocze,

but they don't make great DJs.

ale nie są dobrymi DJ-ami.

With the comma,

Z przecinkiem można pomyśleć,

you may think

Bob is the DJ,

że Bob jest DJ-em,

and all you need is him and the puppy.

a potrzeba tylko jego i szczeniaka.

The argument over the Oxford comma

Dyskusja nad przecinkiem oksfordzkim

has raised such strong passions over the years

na przestrzeni lat powodowała tak silne emocje,

that a sort of truce has been reached.

że w końcu doszło do czegoś w rodzaju rozejmu.

The common wisdom is that

Powszechnie uważa się,

its use is optional,

że jego użycie jest opcjonalne,

and depends on whether it will help

a zależy od tego,

to avoid confusion.

czy pomoże uniknąć nieporozumień.

For one thing,

Przede wszystkim

you're supposed to keep your use or avoidance

należy zachować konsekwencję w stosowaniu lub unikaniu

of the Oxford comma

przecinka oxfordzkiego

consistent throughout a whole piece of writing.

w całym tekście.

So, using it only where necessary

Stosowanie go jedynie tam, gdzie jest niezbędny,

is not an option.

to nie opcja.

And the very idea

Sam pomysł

of a grammatical rule being optional

opcjonalnej reguły gramatycznej

is a bit odd.

jest trochę dziwaczny.

Imagine that you hadn't messed up the party planning,

Przypuśćmy, że przyjęcie się udało,

and read the next day that "everyone had a great time -

a następnego dnia czytasz, że "wszyscy świetnie się bawili -

ninjas, pirates, vikings, old and young."

wojownicy ninja, piraci, wikingowie, starzy i młodzi".

If the Oxford comma were standard,

Gdyby przecinek oksfordzki był standardem,

you would notice it missing

jego brak rzuciłby się w oczy,

and conclude that old and young

sugerując, że "młodzi i starzy"

must describe the awesome guests already listed.

opisuje wspaniałych gości wymienionych wcześniej.

But as things stand,

Obecnie nigdy nie ma pewności,

you will always wonder

whether it means

czy na przyjęciu nie było też

that a bunch of regular, boring kids and old people

zwykłych nudnych dzieciaków i seniorów.

showed up as well.

Ultimately, the serial comma may be useful or annoying,

Przecinek seryjny może być przydatny albo irytujący,

but your opinion on it,

ale twoja opinia na jego temat,

as for many optional things,

jak na wiele dowolnych kwestii,

probably has something to do

wiąże się ze stylem,

with whichever style you were raised on.

jakiego cię nauczono.

Your high school teachers favored it?

Nauczyciel z liceum preferował ten styl?

It's likely you're still using it.

Pewnie nadal go stosujesz.

Your first editor hated it?

Twój pierwszy redaktor nienawidził go?

You probably do, too.

Pewnie ty też.

And maybe so much hairsplitting

Może dzielenie włosa na czworo

over a tiny squiggle on a page

nad maleńkim zawijasem na kartce

is a bit silly.

jest trochę niemądre.

After all,

W końcu

there are so many bigger problems

są większe powody do zmartwień.

to worry about.

But sometimes, little things can make a big difference.

Ale czasami małe rzeczy mogą wiele zmienić.

[Dedykuję tę książkę moim rodzicom, Ayn Rand i Bogu]