Will there ever be a mile-high skyscraper? - Stefan Al

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Barbara Guzik

In 1956,

W 1956 roku

architect Frank Lloyd Wright

architekt Frank Lloyd Wright

proposed a mile-high skyscraper.

zaprojektował wieżowiec o wysokości około 1,6 kilometra.

It was going to be the world’s tallest building,

Miał być najwyższym budynkiem na świecie,

by a lot —

mierzącym pięć wysokości Wieży Eiffla.

five times as high as the Eiffel Tower.

But many critics laughed at the architect,

Wielu krytyków go wyśmiało.

arguing that people would have to wait hours for an elevator,

Uważali, że na windę będzie trzeba czekać godzinami,

or worse, that the tower would collapse under its own weight.

lub co gorsza, że wieżowiec zawali się pod własnym ciężarem.

Most engineers agreed,

Wielu inżynierów zgadzało się z tym,

and despite the publicity around the proposal,

więc mimo dużej popularności pomysłu,

the titanic tower was never built.

kolosalnego wieżowca nigdy nie zbudowano.

But today,

Dziś wznosimy coraz wyższe budynki.

bigger and bigger buildings are going up around the world.

Firms are even planning skyscrapers more than a kilometer tall,

Firmy projektują wieżowce o wysokości ponad kilometra,

like the Jeddah Tower in Saudi Arabia,

jak Jeddah Tower w Arabii Saudyjskiej,

three times the size of the Eiffel Tower.

mierząca trzy wysokości Wieży Eiffla.

Very soon,

Wkrótce wybudowanie ponad półtorakilometrowego wieżowca Wrighta

Wright’s mile-high miracle may be a reality.

może być realne.

So what exactly was stopping us

Co właściwie powstrzymywało nas

from building these megastructures 70 years ago,

od budowania takich kolosów 70 lat temu?

and how do we build something a mile high today?

Jak dziś budujemy wieżowce o wysokości ponad półtora kilometra?

In any construction project,

W każdym projekcie budowlanym

each story of the structure needs to be able to support the stories on top of it.

niższe piętro musi być w stanie podtrzymać kolejne piętra.

The higher we build,

Im wyżej budujemy,

the higher the gravitational pressure from the upper stories on the lower ones.

tym większe ciśnienie grawitacyjne napiera na piętra poniżej.

This principle has long dictated the shape of our buildings,

Ta zasada od dawna kieruje budownictwem.

leading ancient architects to favor pyramids with wide foundations

Starożytni architekci upodobali sobie piramidy z szeroką podstawą

that support lighter upper levels.

podtrzymującą lżejsze wyższe poziomy.

But this solution doesn’t quite translate to a city skyline–

Takie rozwiązanie raczej nie pasuje do panoramy miasta.

a pyramid that tall would be roughly one-and-a-half miles wide,

Piramida tej wysokości miałaby ponad dwa kilometry szerokości,

tough to squeeze into a city center.

więc ciężko byłoby ją wcisnąć do centrum miasta.

Fortunately, strong materials like concrete can avoid this impractical shape.

Dzięki wytrzymałym materiałom, jak beton, unikamy niepraktycznych kształtów.

And modern concrete blends are reinforced with steel-fibers for strength

Nowoczesne betonowe mieszanki wzmacnia się włóknami stalowymi

and water-reducing polymers to prevent cracking.

i polimerami redukującymi ilość wody, żeby zapobiec pęknięciom betonu.

The concrete in the world’s tallest tower, Dubai’s Burj Khalifa,

Beton w najwyższym budynku świata, Burdż Chalifa w Dubaju,

can withstand about 8,000 tons of pressure per square meter–

stawia opór 8000 ton ciśnienia na metr kwadratowy.

the weight of over 1,200 African elephants!

To waga 1200 afrykańskich słoni!

Of course, even if a building supports itself,

Nawet jeśli budynek utrzyma sam siebie,

it still needs support from the ground.

to i tak potrzebuje podpory od dołu.

Without a foundation,

Bez fundamentów

buildings this heavy would sink, fall, or lean over.

tak masywne budynki upadłyby lub przechyliłyby się.

To prevent the roughly half a million ton tower from sinking,

Żeby wieżowiec o wadze pół miliona ton nie upadł,

192 concrete and steel supports called piles were buried over 50 meters deep.

192 betonowe i stalowe pale wkopano na głębokość 50 metrów.

The friction between the piles and the ground

Siła tarcia pomiędzy palami a ziemią sprawia,

keeps this sizable structure standing.

że pokaźna budowla stoi.

Besides defeating gravity,

Poza walką z grawitacją,

which pushes the building down,

która ciągnie budynek w dół,

a skyscraper also needs to overcome the blowing wind,

wieżowiec musi stawić opór wiatrom,

which pushes from the side.

które naciskają na budynek z boku.

On average days,

W przeciętne dni

wind can exert up to 17 pounds of force per square meter on a high-rise building–

wiatr może wywierać na wieżowiec siłę do ośmiu kilogramów na metr kwadratowy,

as heavy as a gust of bowling balls.

porównywalne do siły pędzących kuli do kręgli.

Designing structures to be aerodynamic,

Projektowanie aerodynamicznych konstrukcji,

like China’s sleek Shanghai Tower,

jak elegancka chińska wieża Shanghai Tower,

can reduce that force by up to a quarter.

może zmniejszyć tę siłę nawet o jedną czwartą.

And wind-bearing frames inside or outside the building

Odporne na wiatr ramy wewnątrz lub na zewnątrz budynku

can absorb the remaining wind force,

mogą przyjąć pozostałą siłę wiatru,

such as in Seoul’s Lotte Tower.

jak w przypadku wieży Lotte w Seulu.

But even after all these measures,

Mimo zastosowania tych wszystkich środków,

you could still find yourself swaying back and forth

podczas huraganu na najwyższych piętrach

more than a meter on top floors during a hurricane.

nadal można poczuć przechylanie się budynku o ponad metr.

To prevent the wind from rocking tower tops,

Aby zapobiec kołysaniu się wieżowców na wietrze,

many skyscrapers employ a counterweight weighing hundreds of tons

wiele drapaczy chmur wykorzystuje kilkusettonową przeciwwagę

called a “tuned mass damper.”

zwaną "masowym tłumikiem drgań".

The Taipei 101, for instance,

Przykładowo w Taipei 101

has suspended a giant metal orb above the 87th floor.

powyżej 87. piętra zawieszona jest gigantyczna metalowa kula.

When wind moves the building,

Gdy wiatr porusza budynkiem,

this orb sways into action,

kula kołysze się w przeciwnym kierunku,

absorbing the building’s kinetic energy.

pochłaniając energię kinetyczną budynku.

As its movements trail the tower’s,

W miarę kołysania się

hydraulic cylinders between the ball and the building

siłowniki hydrauliczne wieży, między kulą a budynkiem,

convert that kinetic energy into heat,

zamieniają energię kinetyczną na ciepło

and stabilize the swaying structure.

i stabilizują kołyszący się budynek.

With all these technologies in place,

Dzięki tym wszystkim technologiom

our mega-structures can stay standing and stable.

kolosalne budynki stoją stabilnie.

But quickly traveling through buildings this large is a challenge in itself.

Jednak szybkie przemieszczanie się po nich jest wyzwaniem samym w sobie.

In Wright’s age,

Za życia Wrighta

the fastest elevators moved a mere 22 kilometers per hour.

najszybsze windy poruszały się z prędkością 22 kilometrów na godzinę.

Thankfully, today’s elevators are much faster, traveling over 70 km per hour

Dzisiejsze są znacznie szybsze i jadą 70 kilometrów na godzinę.

with future cabins potentially using frictionless magnetic rails

Windy przyszłości zapewne będą jeździć po magnetycznych szynach bez tarcia

for even higher speeds.

z jeszcze większą prędkością.

And traffic management algorithms group riders by destination

Algorytmy zarządzania ruchem pogrupują pasażerów według miejsca docelowego,

to get passengers and empty cabins where they need to be.

żeby pasażerowie i puste kabiny były tam, gdzie trzeba.

Skyscrapers have come a long way since Wright proposed his mile-high tower.

Wieżowce przeszły długą drogę odkąd Wright zaproponował swój projekt.

What were once considered impossible ideas

To, co kiedyś uważano za niemożliwe,

have become architectural opportunities.

teraz jest architektonicznym wyzwaniem.

Today it may just be a matter of time

Zapewne to kwestia czasu,

until one building goes the extra mile.

kiedy zobaczymy jeszcze wyższe giganty.