Mining literature for deeper meanings - Amy E. Harter

Odkopywanie głębszych znaczeń w litaraturze - Amy E. Harter

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Tłumaczenie: Weronika Drwiega Korekta: Daniel Wróblewski

We often hear that studying literature

Często słyszymy, że studiowanie literatury

involves finding a deeper meaning to a text.

wymaga znajdowania głębszego znaczenia w tekście.

When writing about literary works,

Kiedy piszemy o literaturze,

we're expected to mentally dive below the surface

oczekuje się od nas myślowego zanurkowania pod powierzchnię,

in order to come back up with big ideas.

aby móc się wynurzyć z ciekawymi pomysłami.

But you may find yourself looking

Czasem jednak patrzysz

at the flat page of a book,

na płaską stronę w książce

wondering how deep it can really go?

zastanawiając się jaką może mieć głębię.

How do we reach those ideas that turn into great essays?

Jak wpaść na te pomysły, które zamienią się w świetne wypracowanie?

Well, there are two crucial thinking steps

Dwa ważne kroki w myśleniu

that can lead us in the right direction:

poprowadzą nas we właściwym kierunku:

practicing insight

zastosowanie wnikliwości

and acknowledging complexity.

i zaakceptowanie złożoności.

Insight is the ability to arrive

Wnikliwość jest cechą umożliwiającą

at an intuitive understanding of a big idea

intuicyjne zrozumienie zawiłej kwestii

using only small clues to get there.

jedynie przy pomocy drobnych wskazówek.

If you're practicing insight,

Jeśli ćwiczymy wnikliwość,

you'll able to use observations

na podstawie obserwacji zachowania bohatera,

about character behavior to figure out

będziemy w stanie zrozumieć

their true emotions and motivations.

jego prawdziwe uczucia i motywy.

Pay attention to little things

Zwracaj uwagę na szczegóły.

because they add up to what is really meaningful.

To z nich buduje się znaczenie.

For example, if you consider a character

Jeśli spojrzymy na

like Mr. Darcy from <i>Pride and Prejudice</i>,

pana Darcy z "Dumy i uprzedzenia",

who openly declares his dislike for Miss Lizzy Bennet,

który otwarcie okazuje niechęć panience Lizzy Bennet

you might, at first, assume he's just a mean guy.

możemy dojść do wniosku, że jest podły.

But, using your powers of insight,

Jednak patrząc wnikliwie

you're noticing other smaller things -

zauważamy pewne szczegóły;

how Darcy's eyes linger on Lizzy's face

sposób w jaki oczy Darcy'ego wodzą po twarzy Lizzie

and how he seems all flustered when she's around.

oraz jego podekscytowanie w jej obecności.

Add to the mix your knowledge that Mr. Darcy

Dodaj do tego fakt, że pan Darcy

is in a much higher social class than Lizzy,

stoi dużo wyżej na drabinie społecznej niż Lizzy

and your sense of insight should be telling you

a twoja intuicja powinna ci podpowiedzieć,

that there's something more here.

że dzieje sie tam coś więcej.

In this case, it will tell you

W tym wypadku, podpowie ci,

that Darcy's surface behavior is in conflict

że zachowanie Darcy'ego nie zgadza się

with his true feelings of attraction

z jego prawdziwymi uczuciami

because the difference in wealth between himself and Lizzy

ponieważ różnica majątkowa miedzy nim a Lizzy

makes him feel that it'll never work.

sprawia, że związek z nią wydaje się mu niemożliwy.

Thinking about all those small clues

Zwracanie uwagi na detale w książce

gives us insight about some of the big, abstract ideas

daje nam wgląd w większe, abstrakcyjne kwestie,

within the novel that we can approach in an essay:

które możemy wykorzystać w eseju.

appearances versus reality,

Pozory kontra rzeczywistość,

the power of wealth and social stratification,

siła pieniędzy i statusu społecznego

and the unpredictable nature of love and attraction.

oraz nieobliczalna natura miłości i przyciągania.

Look at that! Deeper meaning.

Spójrzcie! Głębsze znaczenie!

The second step to a sophisticated analysis

Kolejnym krokiem w kierunku wyrafinowanej analizy

is acknowledging complexity.

jest zaakceptowanie złożoności.

Let's face it. In both life and literature,

Przyznajmy, że zarówno w życiu jak i w literaturze

situations are complicated

sytuacje się komplikują

due to social forces like relationships,

w obliczu kwestii społecznych, związków,

moral codes,

zasad moralnych,

personal desires,

pragnień

and power structures.

i hierarchii władzy.

This means that there are, at any given time,

Znaczy to, że w konkretnej sytuacji

multiple factors that shape what is true.

wiele czynników wpływa na to, co jest prawdziwe.

In order to acknowledge complexity in your writing,

Aby podkreślić złożoność w pracy pisemnej

refrain from making broad generalizations about a text

unikaj ogólnych stwierdzeń związanych z tekstem

or establishing quick, simple judgements about a character.

i pospiesznych, uproszczonych osądów postaci.

Explore each facet of your subject carefully

Przeanalizuj każdy aspekt zagadnienia

and make sure to consider multiple influences on events.

i rozważ wszystkie czynniki wpływające na wydarzenia.

Explain the tension of multiple forces

Wyjaśnij oddziaływanie na siebie różnych elementów,

that create the story.

z których składa się opowieść.

For example, a basic analysis of Toni Morrison's <i>Beloved<i>,

Przykładowa analiza "Ukochanej" Toni Morrison,

where the protagonist has killed her own child

gdzie bohaterka zabija własne dziecko,

rather than allow her to grow up in slavery,

aby nie musiało dorastać w niewoli

might sound like this,

może brzmieć tak:

"Sethe murdered her own daughter.

"Sethe zabiła swoją córkę.

This act was wrong,

Było to niemoralne

and causes the ghost of the child

i sprawiło, że duch dziecka

to haunt her throughout the novel."

nawiedzał ją przez całą książkę."

These observations are simplistic.

Te spostrzeżenia są uproszczone.

They don't acknowledge all the different forces

Nie biorą pod uwagę wszystkich czynników,

that contribute to what the character has done.

które wpłynęły na zachowanie bohaterki.

Try something like this instead,

Zamiast tego spróbujcie:

"A culture of slavery disturbs the ability

"Niewolnictwo zmienia

to determine what is morally right.

postrzeganie moralności.

Sethe's past experiences with violence

Brutalne doświadczenia Sethe w przeszłości

reinforce the fear she has for her child's fate,

sprawiają, że obawia się ona o los swojego dziecka

and transform the murder into a protective act.

i przekształcają morderstwo w akt obronny.

As the novel progresses,

Wraz z rozwojem akcji,

Sethe is haunted both by the angry spirit of her daughter

Sethe jest nawiedzana przez ducha córki

and by the memories of everything else

jak również przez wspomnienia wszystkiego

slavery took from her."

czego pozbawiło ją niewolnictwo."

Here, we see those influential forces at work,

Tutaj zauważamy wszystkie istotne czynniki

and we've shown off our ability to understand

i pokazujemy naszą umiejętność zrozumienia

the complicated nature of the human experience,

skomplikowanej natury ludzkich doświadczeń,

which, again, allows us to access

co pozwala nam dotrzeć do

those big ideas that reveal the deeper meaning of a story,

ważniejszych kwestii, ukazujących głębsze znaczenie historii.

ideas, in this case, like the parameters of maternal instinct,

W tym przypadku, kryteria instynktu macierzyńskiego,

the consequences of injustice,

konsekwencje niesprawiedliwości

and the question of whether or not

oraz pytanie czy etyka

ethics can even exist in a corrupted moral system.

może istnieć w skorumpowanym systemie moralnym.

It's impossible to sit down

To niemożliwe, żeby usiąść

and write an amazing essay about literature

i napisać świetne wypracowanie z literatury

without first thinking about it.

bez wcześniejszego zastanowienia się.

Before you hit the keys,

Zanim zasiądziesz do klawiatury,

go back to the text

wróć do tekstu

and fish out the small moments,

i poszukaj tych krótkich chwil,

the complicated moments in the story.

skomplikowanych momentów w opowieści.

Line them up in your mind,

Poukładaj je sobie w głowie,

practice insight,

zastosuj wnikliwość,

acknowledge complexity,

zaakceptuj złożoność,

arrive at some big ideas.

dojdź do ciekawych wniosków.

Before you know it,

Zanim się zorientujesz,

the deeper meaning will be close at hand.

głębsze znaczenie samo się pojawi.