How you survive the coldest place on Earth - Nadia Frontier

196,982 views ・ 2023-10-10

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: natalia ochocka Korekta: Natalie Kam
00:07
The vast, white ice surface of Antarctica
0
7253
2795
Ogromna, biała powierzchnia lodu Antarktydy
00:10
stretches for over 3 million square kilometers:
1
10048
2836
rozciąga się na ponad 3 miliony kilometrów kwadratowych.
00:12
empty, desolate, and almost completely silent.
2
12884
2878
Pusta, opuszczona i prawie całkowicie cicha.
00:16
But appearances can be deceiving.
3
16637
1961
Jednak pozory mogą mylić.
00:18
On the coast of this expanse,
4
18681
1710
Na wybrzeżu tej przestrzeni,
00:20
just a few meters beneath the ice lies a multicolored constellation of life.
5
20391
4213
zaledwie kilka metrów pod lodem leży wielokolorowa konstelacja życia.
00:24
This remarkably diverse realm is home to over 8,000 species of sea denizens
6
24812
5172
To niezwykle zróżnicowane królestwo jest domem
dla ponad 8 tysięcy gatunków mieszkańców morskich,
00:29
who rely on an arsenal of otherworldly traits to survive.
7
29984
3796
których przetrwanie zależy od arsenału nieziemskich cech.
00:34
So how do these species not only live, but thrive,
8
34113
2670
Jak więc te gatunki nie tylko żyją, ale rozwijają się w warunkach,
00:36
in conditions most animals would be unable to bear?
9
36783
2836
których większość zwierząt nie byłaby w stanie znieść?
00:40
Antarctic waters are some of the most consistently frigid in the world,
10
40119
4004
Wody Antarktydy to jedne z najbardziej niezmiennie lodowatych wód na świecie,
00:44
hovering below 0 degrees Celsius for a large portion of the year.
11
44207
4004
utrzymując się poniżej 0 stopni Celsjusza przez dużą część roku.
00:48
This means burning energy too quickly can be deadly,
12
48377
3254
Oznacza to, że zbyt szybkie spalanie energii może być śmiertelne,
00:51
so survival in this ecosystem looks slow and steady.
13
51714
3420
więc przetrwanie w tym ekosystemie wygląda na powolne i stabilne.
00:55
Freezing temperatures persist even in the summer,
14
55551
2836
Mroźne temperatury utrzymują się nawet latem,
00:58
but this season brings a rare gift: sunlight.
15
58471
2878
jednak z tą porą przychodzi rzadki prezent: światło słoneczne.
01:01
For a brief period, it’s abundant,
16
61766
2127
Przez krótki czas jest go wiele,
01:03
shining through the ice for 24 hours a day.
17
63893
2628
przeświecając przez lód przez 24 godziny na dobę.
01:06
This infusion of energy drives intense coastal phytoplankton blooms,
18
66687
4296
Ten zastrzyk energii napędza intensywne kwitnienie fitoplanktonu przybrzeżnego,
01:11
transforming the waters into a thick green soup.
19
71192
3045
przekształcając wody w gęstą, zieloną zupę.
01:14
Marine life both large and small takes advantage of this bounty,
20
74737
3837
Morskie życie zarówno duże, jak i małe, wykorzystuje tę nagrodę,
01:18
including the giant Antarctic isopod.
21
78574
2503
w tym olbrzymi równonóg antarktyczny.
01:21
Cousins of the humble pill bug,
22
81160
1877
Kuzyni skromnego robaka kulanki,
01:23
these crustaceans can reach up to 11 centimeters long,
23
83079
3587
te skorupiaki mogą osiągnąć nawet 11 centymetrów długości
01:26
and they never miss the opportunity for a meal.
24
86791
2502
i nigdy nie przegapiają okazji na posiłek.
01:29
The scavengers eat a wide variety of prey, including other giant isopods.
25
89669
4421
Padlinożercy jedzą szeroką gamę zdobyczy, w tym inne olbrzymie równonogi.
01:34
And by slowing their metabolisms, they can make this food last,
26
94090
3420
Spowalniając metabolizm mogą sprawić, że jedzenie będzie dłużej trawione.
01:37
with one study showing specimens surviving for 50 days without eating.
27
97552
4087
W jednym badaniu, osobniki były w stanie przetrwać 50 dni bez jedzenia.
01:42
Since this adaptation involves careful conservation of energy,
28
102014
3671
Ponieważ wymaga to starannego oszczędzania energii,
01:45
giant isopods spend most of their time stationary or inching across the seafloor.
29
105685
5547
olbrzymie równonogi spędzają większość czasu nieruchomo
lub powoli przesuwają się po dnie morza.
01:51
Meanwhile, their tiny amphipod relatives celebrate the summer
30
111607
3754
Tymczasem, ich mali obunogi krewni
świętują lato wydając potomstwo tuż obok eksplozji glonów,
01:55
by releasing offspring alongside the algal explosion,
31
115361
3170
01:58
ensuring their young have an abundance of food.
32
118531
2294
co oznacza, że ich młode mają pełno pożywienia.
02:01
And sea cucumbers carpeting the seafloor hoover up the dense plankton
33
121117
4629
Za to pokrywające dno morskie strzykwy
wsysają gęsty plankton z wyciągniętymi mackami,
02:05
with outstretched tentacles,
34
125788
1460
wydalając bogate w składniki odżywcze odchody, którymi zasilają pobliskie życie.
02:07
producing nutrient-rich feces that nourish nearby life.
35
127248
3253
02:10
But this big summer blowout doesn’t last long.
36
130751
2670
Jednak to letnie widowisko nie trwa długo.
02:13
The first signs of autumn arrive in fine needles of frazil ice.
37
133462
4338
Pierwsze oznaki jesieni przybywają w postaci cienkich igłach śryżowego lodu.
02:17
These slowly coagulating crystals form a skin across the surface,
38
137967
3921
Powoli krzepnące kryształy tworzą warstwę na całej powierzchni,
02:22
then mix with falling snow before freezing into a thin crust of ice.
39
142096
4338
a następnie mieszają się ze spadającym śniegiem
i mrożą w cienką skorupę lodu.
02:26
The waters get darker and colder.
40
146642
1961
Wody stają się ciemniejsze i zimniejsze.
02:28
And in this swiftly dimming world,
41
148603
1876
W tym szybko ściemniającym się świecie
02:30
a set of long, spiky limbs sidle into view.
42
150479
2837
wyjawia się zbiór długich, kolczastych kończyn.
02:33
With up to six pairs of legs, these giant sea spiders aren’t arachnids,
43
153524
4213
Z maksymalnie sześcioma parami nóg, te olbrzymie morskie pająki
nie są pajęczakami,
02:37
but rather a related class of marine arthropod unique to the seafloor.
44
157820
4088
a raczej pokrewną grupą stawonogów morskich unikalną dla dna morskiego.
02:42
In addition to housing some of the animal’s organs,
45
162200
2711
Poza mieszczeniem niektórych narządów,
02:44
its legs are covered in tiny holes,
46
164911
2168
ich nogi są pokryte małymi dziurami,
02:47
which grow more numerous as the spider ages.
47
167079
2628
które stają się coraz liczniejsze wraz z wiekiem pająka.
02:49
These holes will likely help absorb the dissolved oxygen
48
169832
2878
Te otwory prawdopodobnie pomagają wchłonąć rozpuszczony tlen,
02:52
that saturates these freezing southern waters.
49
172710
2252
który nasyca zamarznięte południowe wody.
02:55
Since oxygen fuels growth,
50
175004
1835
Ponieważ tlen wspomaga wzrost,
02:56
many local species have evolved to take advantage of this abundance,
51
176839
3670
wiele lokalnych gatunków ewoluowało, aby skorzystać z tego urodzaju.
03:00
and it may be one of the reasons that gigantism is so common in this region.
52
180593
4046
Może to być jeden z powodów, dla których gigantyzm jest powszechny w tej okolicy.
03:05
Individual sea spiders, for instance, can grow to the size of dinner plates.
53
185181
4004
Na przykład, pająki morskie mogą urosnąć do wielkości talerzy obiadowych.
03:09
But soon, these underwater giants will be moving slower than ever.
54
189227
3920
Jednak wkrótce te podwodne olbrzymy będą poruszać się wolniej niż kiedykolwiek.
03:13
As winter settles in, the sea floor becomes even colder.
55
193940
3420
Z nadejściem zimy, dno morskie staje się jeszcze zimniejsze.
03:17
Waters fall to negative 1.8 degrees Celsius.
56
197360
3420
Wody spadają do prawie 2 stopni Celsjusza na minusie.
03:21
On the surface, the thin icy crust thickens into a layer called nilas,
57
201030
4838
Cienka lodowa skorupa na powierzchni gęstnieje w warstwę zwaną nilas,
03:26
and young sea ice starts forming ridges that block out the sun.
58
206035
3712
a wczesny lód morski zaczyna tworzyć grzbiety, które blokują słońce.
03:29
The ocean begins to mirror the still landscape above it.
59
209914
2961
Ocean zaczyna odzwierciedlać nieruchomy krajobraz nad nim.
03:33
Antarctic sea cucumbers and urchins go into dormancy for months,
60
213626
4212
Antarktyczne strzykwy i jeżowce przechodzą w stan spoczynku na miesiące,
03:37
and their metabolic rates fall to the slowest on Earth.
61
217838
2962
a ich tempo przemiany materii spada do najwolniejszego na Ziemi.
03:40
Antarctic limpets continue feeding,
62
220800
2419
Antarktyczne skałoczepy nadal się żywią,
03:43
but at such a gradual pace that they're largely still surviving
63
223219
3045
jednak w tak powolnym tempie,
że głównie żyją z letnich zapasów energii.
03:46
on energy reserves from the summer.
64
226264
1793
03:48
Tiny crustaceans survive off the traces of algae
65
228557
3087
Małe skorupiaki żyją z pozostałości glonów
03:51
growing on their home’s icy ceiling,
66
231644
2085
rosnących na lodowatym suficie ich domu,
03:53
raising their young in these expansive winter nurseries.
67
233729
2670
wychowując młode w tych rozległych, zimowych wylęgarniach.
03:56
But this seemingly endless winter won't last forever.
68
236691
3253
Ta pozornie niekończąca się zima nie potrwa wiecznie.
04:00
As spring comes, light slowly begins to trickle back down through the ice.
69
240236
3962
Wraz z nadejściem wiosny, światło powoli zaczyna przebijać się przez lód.
04:04
And week by week, bit by bit,
70
244198
1919
Tydzień po tygodniu, krok po kroku,
04:06
this underwater world will begin waking up
71
246117
2544
ten podwodny świat zacznie się budzić,
04:08
to begin its delicate, slow-motion dance once again.
72
248661
3629
aby ponownie rozpocząć swój delikatny taniec w zwolnionym tempie.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7