The truth about bats - Amy Wray

I'm Batman - Amy Wray

1,822,045 views ・ 2014-12-16

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Sławomir Szostak Korekta: Kinga Skorupska
00:10
Flying through the night, I watch over this world,
0
10218
3429
Lecąc przez noc, czuwam nad miastem
00:13
a silent guardian, a watchful protector, a dark knight, I'm...
1
13647
9039
cichy strażnik, czujny obrońca, mroczny rycerz, to ja...
00:22
Okay, fine. So, I'm not Batman. I'm just a bat.
2
22686
3198
Okej, no dobra, nie jestem Batmanem. Jestem zwykłym nietoperzem.
00:25
But like Batman, I'm often misunderstood.
3
25884
3049
Ale jak Batman, bywam często niezrozumiany.
00:28
People think I'm scary, strange and dangerous.
4
28933
2779
Uważa się, że jestem przerażający, dziwny i niebezpieczny.
00:31
If they only knew my story, though, I'd be cheered as a hero.
5
31712
5129
Gdyby jednak znali mnie lepiej, byłbym traktowany jak bohater.
00:36
When people think of bats,
6
36841
1435
Kiedy widzimy nietoperze,
00:38
many think of vampires who want to suck their blood.
7
38276
3326
to wielu z nas widzi wampiry, które chcą wyssać naszą krew.
00:41
But the truth is that out of over 1200 bat species,
8
41602
2857
Ale prawda jest taka, że spośród 1200 gatunków
00:44
only three are vampire bats.
9
44459
3041
tylko trzy to nietoperze wampiry.
00:47
Out of these three, only one prefers the blood of mammals,
10
47500
3178
Z tych trzech, tylko jeden preferuje krew ssaków,
00:50
and even these bats mostly feed on cattle.
11
50678
3784
i nawet te nietoperze karmią się głównie bydłem.
00:54
Maybe that still doesn't seem so great,
12
54462
1963
Może to wciąż nie jest świetne,
00:56
but vampire bats can be a great help to humans.
13
56425
4115
ale nietoperze wampiry są pomocne dla ludzi.
01:00
A chemical known as desmoteplase found in vampire bat saliva
14
60540
3966
Desmoteplaza, substancja chemiczna obecna w ślinie nietoperzy
01:04
helps break down blood clots,
15
64506
2011
pomaga w usuwaniu skrzepów krwi
01:06
and is being tested by recovering stroke victims.
16
66517
4408
i jest testowana wśród pacjentów po udarach.
01:10
Of the remaining 1000+ species of bats, about 70% feed on insects.
17
70925
5414
Spośród pozostałych ponad 1000 gatunków, około 70% karmi się owadami.
01:16
These bats help control the real vampires:
18
76339
2675
Te nietoperze pomagają kontrolować prawdziwe wampiry:
01:19
mosquitos, whose nasty bites are not just annoying
19
79014
3370
komary, których paskudne ugryzienia nie tylko są irytujące,
01:22
but spread diseases, like West Nile virus.
20
82384
3322
ale też roznoszą choroby jak wirus zachodniego Nilu.
01:25
A single little brown bat can eat 1000 insects every hour,
21
85706
4249
Pojedynczy mały, brązowy nietoperz może zjeść 1000 owadów co godzinę,
01:29
and a colony of Mexican free-tailed bats can eat several tons of moths
22
89955
4632
a kolonia molosów meksykańskich może pożreć kilka ton ciem
01:34
in just one night.
23
94587
1836
w jedną noc.
01:36
In the United States alone,
24
96423
1304
Tylko w USA
01:37
bats provide an estimated 3.7 billion dollars worth
25
97727
3832
nietoperze dostarczają wartej ponad 3.7 miliarda dolarów
01:41
of free pest control for farmers,
26
101559
2513
dezynsekcji owadów dla rolników,
01:44
which benefits everyone who eats the foods that they grow.
27
104072
3475
co daje korzyści każdemu, kto zjada ich plony.
01:47
Fruit bats, also called megabats because of their large size,
28
107547
3684
Rudawki wielkie, nazwane tak ze względu na ogromny rozmiar,
01:51
are important for the role they play in plant pollination.
29
111231
3425
grają ważną rolę w zapylaniu roślin.
01:54
By traveling between flowers while feeding on nectar and fruits,
30
114656
3482
Podróżując między kwiatami, odżywiają się nektarem i owocami
01:58
these bats transport the pollen and seeds that help plants reproduce.
31
118138
4653
a także transportują pyłek i nasiona pomagając roślinom w rozmnażaniu.
02:02
In Southeast Asia, for example,
32
122791
1611
W Azji Południowo-Wschodniej
02:04
the cave nectar bat is the only pollinator of the durian fruit.
33
124402
4994
nietoperz rudawkowaty jest jedynym zapylaczem owocu durian.
02:09
Other bats pollinate peaches, bananas,
34
129396
2320
Inne nietoperze zapylają brzoskwinie, banany
02:11
and the agave plants that tequila is made from.
35
131716
3415
i rośliny agawy, z której produkuje się tequile.
02:15
Without them,
36
135131
749
02:15
many of our food plants would be unable to produce the tasty fruits we enjoy.
37
135880
4334
Bez nich,
wiele naszych roślin byłoby niezdolnych do wydania owoców, które tak kochamy.
02:20
As heroes of the ecosystem, bats have their own unique utility belts.
38
140214
5607
Jako herosi ekosystemu, nietoperze mają zestaw przydatnych gadżetów.
02:25
Bats have been a source of inspiration for the design of flying robots
39
145821
3424
Nietoperze były źródłem inspiracji dla latających robotów,
02:29
and even an energy-efficient spy plane,
40
149245
3052
a nawet energooszczędnych samolotów szpiegowskich,
02:32
as they are the only mammal capable of true powered flight.
41
152297
6849
jako, że są jedynymi ssakami zdolnymi do samodzielnego lotu.
02:39
Echolocation, a type of biological sonar, is also used by bats as a way to navigate
42
159146
5374
Echolokacja, rodzaj biologicznego sonaru, jest używana jako sposób nawigowania
02:44
and find prey in the dark.
43
164520
2278
i szukania ofiar nocą.
02:46
Although there's a common misconception that bats are blind,
44
166798
2872
Panuje błędne przekonanie, że nietoperze są ślepe,
02:49
in truth, all species of bats have sight.
45
169670
2869
bo prawdą jest, że wszystkie gatunki posiadają zmysł wzroku.
02:52
And some have even adapted large eyes to see better in dim lighting.
46
172539
4950
Niektóre posiadają nawet ogromne oczy by lepiej widzieć w słabym świetle.
02:57
Many people worry about getting infected by bats,
47
177489
2885
Ludzie martwią się, że mogą być zarażeni przez nietoperze
03:00
and like any other animals, bats can carry diseases, like rabies.
48
180374
3886
choć jak inne zwierzęta, mogą one przenosić choroby takie jak wścieklizna.
03:04
In reality, though, less than .5% of all bats carry this virus.
49
184260
5553
W rzeczywistości, mniej niż 0.5% nietoperzy to nosiciele.
03:09
That's about the same odds as getting the same result on a coin flip
50
189813
3403
To takie samo prawdopodobieństwo jak wyrzucenie reszki
03:13
eight times in a row.
51
193216
5829
osiem razy z rzędu.
Wyobrażenie, że nietoperze są nosicielami
03:19
The perception that bats are often diseased
52
199045
2124
03:21
may come from the fact that sick bats,
53
201169
2154
może wywodzić się z tego, że chore nietoperze
03:23
who may show unusual behavior, emerge during the daytime,
54
203323
3490
mogą się dziwnie zachowywać: wyłaniają się w ciągu dnia,
03:26
or be unable to fly,
55
206813
1859
bądź są niezdolne do lotu
03:28
are more likely to be encountered by people.
56
208672
2736
przez co mogą szybciej napotkać ludzi.
03:31
So a good way to protect yourself is to protect bats as well,
57
211408
3558
Więc dobrym sposobem na ochronę jest ochrona samych nietoperzy,
03:34
keeping them healthy, protecting their habitats,
58
214966
2368
należy dbać o ich zdrowie oraz środowisko
03:37
and reducing their risk of transmitting disease.
59
217334
3663
redukując ryzyko przeniesienia jakiejś choroby.
03:40
In North America, bats are threatened by a devastating sickness
60
220997
3341
W Ameryce Północnej nietoperzom zagraża wyniszczająca choroba
03:44
called white-nose syndrome.
61
224338
2422
zwana zespołem białego nosa.
03:46
This fungal infection causes bats to wake up
62
226760
2533
To zakażenie grzybiczne budzi nietoperze
03:49
while hibernating during a winter.
63
229293
2181
podczas ich hibernacji zimą.
03:51
Unable to find food, they expend large amounts of energy,
64
231474
3097
Niezdolne do znalezienia jedzenia, tracą one duże ilości energii,
03:54
and eventually starve to death.
65
234571
2493
i w końcu umierają z głodu.
03:57
White-nose syndrome has wiped out entire caves full of bats,
66
237064
3312
Zespół białego nosa wyniszczył całe jaskinie nietoperzy
04:00
with a mortality rate that can exceed 90%.
67
240376
3855
z umieralnością przekraczającą 90%.
04:04
Climate change and habitat destruction
68
244231
1704
Zmiany klimatyczne i niszczenie habitatów
04:05
also pose serious threats to bat populations.
69
245935
2845
są także poważnym zagrożeniem dla populacji nietoperzy.
04:08
For example, in January 2014, a record heat wave in Australia
70
248780
4755
Na przykład, w styczniu 2014 r. rekordowe upały nawiedziły Australię
04:13
caused over 100,000 bats to die from heat exhaustion.
71
253535
4560
powodując śmierć ponad 100,000 nietoperzy.
04:18
Some people just want to watch the world burn,
72
258095
2424
Niektórzy ludzie chcą widzieć świat w płomieniach,
04:20
and bats all over the world are threatened by damage to the places that we call home,
73
260519
4745
a nietoperze i ich siedliska na całym świecie,
04:25
including mangrove swamps,
74
265264
1383
m.in. bagna namorzynowe,
04:26
old-growth forests,
75
266647
1637
pierwotne lasy
04:28
and, of course, bat caves.
76
268284
3053
i oczywiście jaskinie są zagrożone.
04:31
So even though I'm the hero of the story, I do need to be saved.
77
271337
4299
Pomimo tego, że jestem bohaterem tej historii, to potrzebuję ratunku.
04:35
And now that you know the true story about us bats,
78
275636
2415
A skoro już znacie prawdę o nas,
możecie nauczyć się jak pomagać tak dzielnym zwierzętom.
04:38
you can learn how to protect such heroic animals.
79
278051
2941
04:40
Install a properly designed bat box,
80
280992
3226
Zainstalujcie poprawnie zaprojektowany ''bat box'',
04:44
one of the easiest ways to provide shelter for bats.
81
284218
3170
to najłatwiejszy sposób, aby dać schronienie nietoperzom.
04:47
Discourage the use of pesticides, which can harm bats
82
287388
2890
Sprzeciwiajcie się pestycydom, które szkodzą nietoperzom,
04:50
when we try to feed on the insects you want to get rid of in the first place.
83
290278
4173
kiedy karmimy się owadami, których chcecie się pozbyć.
04:54
Avoid going into caves where you might disturb hibernating bats,
84
294451
3516
Unikajcie wchodzenia do jaskiń, gdzie możecie przeszkodzić w hibernacji
04:57
and always decontaminate your gear after visiting a cave.
85
297967
4033
i zawsze odkażajcie sprzęt po wizycie w jaskini.
05:02
If you have unwanted bats living in an attic or barn,
86
302000
2917
Jeśli macie niechciane nietoperze na strychu bądź w stodole
05:04
contact your local government to safely and humanely relocate us.
87
304917
4316
to skontaktujcie się z władzami, aby nas bezpiecznie przenieść.
05:09
And if you come across a bat, do not attempt to handle it,
88
309233
3382
A jeśli natkniecie się na nietoperza, to nie próbujcie niczego sami,
05:12
but instead, call Animal Control.
89
312615
4319
tylko wezwijcie odpowiednie służby.
05:16
Batman might want to keep his identity secret,
90
316934
2834
Batman miał na uwadze swoją sekretną tożsamość,
05:19
but a great way to help real bats is by continuing to learn about them
91
319768
3959
ale najlepszym sposobem by pomóc są badania nad nietoperzami
05:23
and spreading the truth that they are real heroes,
92
323727
3705
i szerzenie wiedzy o ich bohaterstwie,
05:27
even if their good deeds are often unseen.
93
327432
3122
nawet jeśli ich dobre czyny umykają naszej uwadze.

Original video on YouTube.com
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7