The breathtaking courage of Harriet Tubman - Janell Hobson

1,791,213 views

2018-07-24 ・ TED-Ed


New videos

The breathtaking courage of Harriet Tubman - Janell Hobson

1,791,213 views ・ 2018-07-24

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Agnieszka Fijałkowska
00:06
Escaping slavery;
0
6579
1437
Ucieczka z niewoli.
Ryzykowanie wszystkiego, żeby ocalić rodzinę.
00:08
risking everything to save her family;
1
8016
2033
00:10
leading a military raid;
2
10049
1817
Dowodzenie nalotem wojskowym.
00:11
championing the cause of women’s suffrage;
3
11866
2517
Walka o prawa wyborcze kobiet.
00:14
these are just a handful of the accomplishments
4
14383
2282
To tylko niektóre z osiągnięć
00:16
of one of America’s most courageous heroes.
5
16665
2645
jednej z najodważniejszych amerykańskich bohaterek.
00:19
Harriet Tubman was born Araminta Ross in Dorchester County, Maryland,
6
19310
4511
Harriet Tubman urodziła się jako Araminta Ross
w hrabstwie Dorchester w stanie Maryland na początku lat 20. XIX wieku.
00:23
in the early 1820s.
7
23821
1498
00:25
Born into chattel slavery, Araminta, or Minty, was the fifth of nine children.
8
25319
5155
Urodzona w niewoli Araminta, zwana Minty, była piątym z dziewięciorga dzieci.
00:30
Two of Minty’s older sisters were sold to a chain gang.
9
30474
3443
Jej dwie starsze siostry zostały sprzedane do gangu łańcuchowego.
00:33
Even as a small child,
10
33917
1450
Już jako małe dziecko
00:35
Minty was hired out to different owners,
11
35367
1952
Minty była wynajmowana przez różnych właścicieli,
00:37
who subjected her to whippings and punishment.
12
37319
2678
którzy poddawali ją karom i biczowaniom.
00:39
Young Minty’s life changed forever on an errand to a neighborhood store.
13
39997
3701
Życie młodej Minty zmieniło się na zawsze podczas wizyty w pobliskim sklepie.
00:43
There, an overseer threw a two-pound weight at a fugitive enslaved person,
14
43698
4301
Nadzorca rzucił kilogramowym obciążnikiem w kierunku uciekającego niewolnika,
00:47
missed, and struck Minty instead.
15
47999
2634
ale źle wycelował i trafił w Minty.
00:50
Her injury caused her to experience sleeping spells,
16
50633
2753
Uraz spowodował u niej napady snu,
00:53
which we know of today as narcolepsy,
17
53386
2322
dzisiaj znane jako narkolepsja,
00:55
for the rest of her life.
18
55708
1677
których doświadczała przez resztę życia.
00:57
Minty’s owner tried to sell her,
19
57385
1919
Właściciel Minty próbował ją sprzedać,
00:59
but there were no buyers for an enslaved person who fell into sleeping spells.
20
59304
4040
ale nie było chętnych na kupno niewolnicy, która nagle zasypiała.
01:03
She was instead put to work with her father, Ben Ross,
21
63344
2960
Zamiast tego wyznaczono ją do pracy ze swoim ojcem Benem Rossem,
01:06
who taught her how to lumber.
22
66304
2034
który nauczył ją rąbać drewno.
01:08
Lumbering increased Minty’s physical strength
23
68338
2534
Rąbanie drewna pomogło Minty nabrać siły fizycznej
01:10
and put her in touch with free black sailors who shipped the wood to the North.
24
70872
4509
i umożliwiło kontakt z wolnymi czarnoskórymi marynarzami,
którzy transportowali drewno na północ.
01:15
From them, Minty learned about the secret communications
25
75381
2944
Minty dowiedziała się od nich o tajnej komunikacji
01:18
that occurred along trade routes,
26
78325
1781
na szlakach handlowych.
01:20
information that would prove invaluable later in her life.
27
80106
3952
Te informacje miały okazać się nieocenione w jej późniejszym życiu.
01:24
In this mixed atmosphere of free and enslaved blacks working side by side,
28
84058
4670
W atmosferze wolnych osób czarnoskórych i niewolników pracujących ramię w ramię
01:28
Minty met John Tubman, a free black man she married in 1844.
29
88728
4593
Minty poznała Johna Tubmana, wolnego, czarnego mężczyznę,
którego poślubiła w 1844 roku.
01:33
After marriage, she renamed herself Harriet, after her mother.
30
93321
4532
Po ślubie na cześć matki zmieniła imię na Harriet.
01:37
Harriet Tubman’s owner died in 1849.
31
97853
2639
Właściciel Harriet Tubman zmarł w 1849 roku.
01:40
When his widow planned to sell off her enslaved human beings,
32
100492
3351
Wdowa po nim planowała sprzedać swoich niewolników.
01:43
Harriet feared she would be sold away from everyone she loved.
33
103843
3451
Harriet bała się, że zostanie sprzedana daleko od bliskich.
01:47
She had heard of an “underground railroad,"
34
107294
2087
Słyszała już o “kolei podziemnej”,
01:49
a secret network of safe houses,
35
109381
2208
tajnej sieci kryjówek,
01:51
boat captains,
36
111589
1159
kapitanów łodzi
01:52
and wagon drivers
37
112748
1298
i kierowców wozów,
01:54
willing to harbor fugitive enslaved people on their way north.
38
114046
4194
gotowych udzielić schronienia niewolnikom uciekającym na północ.
01:58
So Tubman fled with two of her brothers, Ben and Harry.
39
118240
3218
Tubman uciekła więc z dwoma braćmi Benem i Harrym.
02:01
They eventually turned back, fearing they were lost.
40
121458
3273
Ostatecznie zawrócili z obawy, że się zgubili.
02:04
But in one of her sleeping spells,
41
124731
1658
Ale podczas jednego z napadów snu
02:06
Harriet dreamed that she could fly like a bird.
42
126389
3038
Harriet śniła, że lata jak ptak.
02:09
Looking down below, she saw the path to liberation.
43
129427
3781
Patrząc w dół, zobaczyła drogę do wyzwolenia.
02:13
And in the autumn of 1849, she set out on her own,
44
133208
4105
Jesienią 1849 roku wyruszyła sama,
02:17
following the North Star to Pennsylvania, and to freedom.
45
137313
3775
podążając za Gwiazdą Polarną w kierunku Pensylwanii i wolności.
02:21
Tubman returned to the South 13 times to free her niece,
46
141088
4265
Tubman wracała na południe 13 razy, żeby uwolnić swoją bratanicę,
02:25
brothers,
47
145353
827
braci, rodziców i wiele innych osób.
02:26
parents,
48
146180
863
02:27
and many others.
49
147043
1608
02:28
She earned the nickname Black Moses
50
148651
2150
Tak zyskała przydomek Czarnego Mojżesza
02:30
and worked diligently with fellow abolitionists
51
150801
2672
i pracowała wytrwale z innymi abolicjonistami,
02:33
to help enslaved people escape,
52
153473
2195
pomagając niewolnikom w ucieczkach
02:35
first to the North, and later to Canada.
53
155668
3033
najpierw na północ, a później do Kanady.
02:38
Harriet Tubman worked as a Union army nurse,
54
158701
2685
Harriet Tubman była w armii Unii pielęgniarką,
02:41
scout,
55
161386
780
zwiadowcą
02:42
and spy during the Civil War.
56
162166
1877
i szpiegiem podczas wojny secesyjnej.
02:44
In 1863, she became the first woman in United States history
57
164043
4332
W 1863 roku została pierwszą kobietą w historii Stanów Zjednoczonych,
02:48
to plan and lead a military raid,
58
168375
2563
która zaplanowała nalot wojskowy i dowodziła nim,
02:50
liberating nearly 700 enslaved persons in South Carolina.
59
170938
4174
dzięki czemu wyzwolono prawie 700 niewolników w Karolinie Południowej.
02:55
After the war, the 13th Amendment to the U.S. Constitution
60
175112
4238
Po wojnie 13. poprawka do konstytucji USA prawnie zniosła niewolnictwo,
02:59
legally abolished slavery,
61
179350
1893
03:01
while the 14th expanded citizenship
62
181243
2238
14. poprawka rozszerzyła prawo do obywatelstwa,
03:03
and the 15th gave voting rights to formerly enslaved black men.
63
183481
4224
a 15. nadała prawa wyborcze zniewolonym dawniej mężczyznom.
03:07
But she was undaunted, and she persisted.
64
187705
2827
Ale Harriet Tubman nie zraziła się i wciąż walczyła.
03:10
She raised funds for formerly enslaved persons
65
190532
2954
Pozyskiwała fundusze dla dawnych niewolników i niewolnic,
03:13
and helped build schools and a hospital on their behalf.
66
193486
3682
pomagając budować w ich imieniu szkoły i szpital.
03:17
In 1888, Tubman became more active in the fight for women’s right to vote.
67
197168
4972
W 1888 roku bardziej zaangażowała się w walkę o prawa wyborcze dla kobiet.
03:22
In 1896, she appeared at the founding convention
68
202140
3303
W 1896 roku Tubman pojawiła się na kongresie założycielskim
03:25
of the National Association of Colored Women in Washington D.C.
69
205443
4071
National Association of Colored Women w Waszyngtonie,
03:29
and later at a woman’s suffrage meeting in Rochester, New York.
70
209514
3869
a poźniej na spotkaniu sufrażystek w Rochester w stanie Nowy Jork.
03:33
There she told the audience:
71
213383
1730
Tam powiedziała do publiczności
03:35
“I was a conductor on the Underground Railroad,
72
215113
3143
“Byłam konduktorką Kolei Podziemnej
03:38
and I can say what many others cannot.
73
218256
2761
i mogę powiedzieć coś, czego wiele osób powiedzieć nie może.
Mój pociąg nigdy się nie wykoleił i nigdy nie straciłam żadnego pasażera”.
03:41
I never ran my train off the track, and I never lost a passenger.”
74
221017
4349
03:45
As her fame grew,
75
225366
1765
Kiedy jej sława rosła,
03:47
various friends and allies helped her in the fight
76
227131
2911
wiele przyjaciół i sojuszników pomagało jej w walce
03:50
to collect a veteran’s pension for her service in the Union Army.
77
230042
3562
o emeryturę weteranki za służbę w armii Unii.
03:53
In 1899, she was finally granted $20 a month.
78
233604
4700
W końcu w 1899 roku przyznano jej 20 dolarów miesięcznie.
03:58
In a fitting twist of fate,
79
238304
1692
Przewrotny los sprawił,
03:59
the United States Treasury announced in 2016
80
239996
2924
że w 2016 roku Departament Skarbu USA ogłosił,
04:02
that Tubman’s image will appear on a redesigned twenty dollar bill.
81
242920
4431
że portret Tubman pojawi się na nowej wersji banknotu 20 dolarów.
04:07
Harriet Tubman died on March 10, 1913.
82
247351
4348
Harriet Tubman zmarła 10 marca 1913 roku.
04:11
Even on her deathbed at age 91,
83
251699
2404
Nawet na łożu śmierci w wieku 91 lat
04:14
she kept the freedom of her people in mind.
84
254103
2673
myślała o wolności swojej społeczności.
04:16
Her final words were:
85
256776
1713
Jej ostatnie słowa brzmiały:
04:18
"I go away to prepare a place for you.”
86
258489
3946
“Odchodzę, żeby przygotować dla was miejsce”.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7