Birth of a nickname - John McWhorter

De geboorte van een bijnaam - John McWhorter

Vertaald door: Miranda Schuchhard Nagekeken door: Els De Keyser

English, like all languages,

Zoals alle talen

is a messy business.

is het Engels een rommeltje.

You can be uncouth but not couth.

Je kunt "uncouth" zijn, maar niet "couth"

You can be ruthless,

Je kunt "ruthless" zijn,

but good luck trying to show somebody

maar probeer maar eens te laten

that you have ruth

zien dat je "ruth" hebt,

unless you happen to be married

tenzij je getrouwd bent

to someone named Ruth.

met iemand die Ruth heet.

It's bad to be unkempt

Het is niet best "unkempt" te zijn,

but impossible to be kempt,

maar onmogelijk om "kempt" te zijn,

or sheveled as opposed to disheveled.

of "sheveled" in tegenstelling tot "disheveled".

There are other things

that make no more sense than those

Er is meer

dat net zo onlogisch is,

but that seem normal now

maar wat nu normaal lijkt,

because the sands of time

omdat de tijd

have buried where they came from.

de herkomst heeft weggevaagd.

For example, did you ever wonder

Heb je je wel eens afgevraagd

why a nickname for Edward is Ned?

waarom de bijnaam voor Edward Ned is?

Where'd the N come from?

Waar komt die N vandaan?

It's the same with Nellie for Ellen.

Hetzelfde met Nellie voor Ellen.

Afterall, if someone's name is Ethan,

We zouden iemand die Ethan heet

we don't nickname him Nethan,

ook geen Nethan noemen.

nor do we call our favorite Maria, Nmaria.

of onze lieveling, Maria, Nmaria noemen.

In fact, if anyone did,

Als iemand dat zou doen,

our primary urge would be to either scold them

zouden we tegen ze uitvaren of

or gently hide them away

ze verbergen

until the company had departed.

tot het bezoek verdwenen was.

All these nicknames trace back to a mistake,

Deze bijnamen zijn allemaal terug te leiden

although, a perfectly understandable one.

tot een, zeer begrijpelijke, vergissing.

In fact, even the word nickname is weird.

Het woord "nickname" is eigenlijk al vreemd.

What's so "nick" about a nickname?

Wat is er zo "nick" aan?

Is it that it's a name that has a nick in it?

Het heeft niets te maken met een nick, toch?

Let's face it, not likely.

Dat is niet heel aannemelijk.

Actually, in Old English, the word was ekename,

In het Oud-Engels was het woord "ekename".

and eke meant also or other.

en eke betekent ook of ander.

You can see eke still used

"Eke" wordt nog steeds gebruikt

in Chaucer's <em>Canterbury Tales</em> in a sentence like,

in Chaucer's Canterbury Tales, in een zin als:

"Whan Zephyrus eek with his sweete breeth,"

"Whan Zephyrus eek with his sweete breeth"

which meant,

wat betekent

"When Zephyr also with his sweet breath."

"Toen Zephyr ook met zijn zoete adem".

Ekename meant "also name."

Ekename betekent "ook naam"

What happened was that when people said, "an ekename,"

Wat er gebeurde toen mensen "an akename" zeiden,

it could sound like they were saying,

is dat het klonk alsof ze

"a nekename,"

"a nekename" zeiden.

and after a while,

En na een tijdje waren

so many people were hearing it that way

er zoveel mensen die dat verstonden,

that they started saying,

dat ze begonnen te zeggen

"That's my nickname,"

"That's my nickname"

instead of, "That's my ekename."

in plaats van "that's my ekename".

Now, the word had a stray n at the front

Toen stond er plots een verdwaalde n voor,

that started as a mistake,

eigenlijk een foutje,

but from now on was what the word really was.

maar zo was het woord voortaan.

It was rather as if you had gum

Het was een beetje zoals kauwgom

on the bottom of your shoe

onder je schoen

and stepped on a leaf,

waar een blaadje aan blijft plakken

dragged that leaf along for the rest of your life,

dat je de rest van je leven meedraagt,

were buried wearing that shoe

tot je met die schoenen aan begraven wordt

and went to heaven in it

en naar de hemel gaat

to spend eternity wedded to that stray, worn-out leaf.

en tot in lengte van dagen dat blaadje bij je draagt.

Ekename picked up an n and never let it go.

Ekename had een n opgepikt en nooit meer losgelaten.

The same thing happened with other words.

Hetzelfde gebeurde met meer woorden.

Old English speakers cut otches into wood.

Sprekers van Oud-Engels sneden "otches" uit hout.

But after centuries of being asked

Maar na eeuwen te worden gevraagd

to cut an otch into something,

om "an otch" te snijden

it was easy to think you were cutting a notch instead,

ging je al gauw denken dat het een "notch" werd genoemd,

and pretty soon you were.

en voor je het wist, was dat ook zo.

In a world where almost no one could read,

In een wereld waar bijna niemand kon lezen,

it was easier for what people heard

werd wat men verstond,

to become, after awhile,

na een tijdje,

what it started to actually be.

ook het echte woord.

Here's where the Ned-style nicknames come in.

Zo zijn ook de Ned-achtige bijnamen begonnen.

Old English was more like German

Oud-Engels leek meer op Duits

than our English is now,

dan het Engels van nu,

and just as in German, my is mein,

en net als in het Duits "mein",

in Old English, my was meen.

was het Oud-Engels "meen".

You would say meen book,

Je zei "meen book",

actually boke in Old English,

of boke in Oud-Engels,

or meen cat.

of "meen cat".

And just as today,

En net als tegenwoordig

we might refer to our child

konden we naar ons kind verwijzen

as my Dahlia

als mijn Dahlia,

or my Laura,

of mijn Laura.

in Old English, they would say, "Meen Ed".

In Oud-Engels zouden ze zeggen "Meen Ed".

That is mein Ed,

Dus "mein Ed",

mein Ellie.

"mein Ellie".

You see where this is going.

Je ziet al waar dit heengaat.

As time passed, meen morphed

Na verloop van tijd veranderde "meen"

into the my we know today.

in "my" zoals we dat kennen.

That meant that when people said, "Mein Ed,"

Als mensen "Mein Ed" zeiden,

it sounded like they were saying my Ned.

dan klonk dat als "My Ned".

That is, it sounded like whenever someone

Als iemand op een liefdevolle manier

referred to Edward affectionately,

naar Edward verwees,

they said Ned instead of Ed.

zeiden ze Ned in plaats van Ed.

Behold, the birth of a nickname!

En zie, een bijnaam is geboren!

Or an ekename.

Of een "ekename"

Hence, also Nellie for Ellen

Vandaar ook Nellie voor Ellen

and Nan for Ann,

en Nan voor Ann

and even in the old days, Nabby for Abigal.

en vroeger zelfs Nabby voor Abigail.

President John Adam's wife Abigail's nickname was Nabby.

De bijnaam van President John Adams vrouw Abigail was Nabby.

All sorts of words are like this.

Er zijn veel van dit soort woorden.

Old English speakers wore naprons,

Sprekers van Oud-Engels droegen "naprons",

but a napron sounds like an apron,

maar een "napron" klinkt als "an apron",

and that gave birth to a word apron

en zo werd het woord "apron" geboren,

that no one in Beowulf would have recognized.

dat niemand uit Beowulf zou herkennen.

Umpire started as numpires, too.

Ook "umpires" begonnen als "numpires".

If all of this sounds like something sloppy

Als dit klinkt als iets slordigs

that we modern people would never do,

dat wij, moderne mensen, nooit zouden doen,

then think about something you hear all the time

denk dan eens aan iets wat je vaak hoort

and probably say,

en waarschijnlijk zegt.

"A whole nother."

"A whole nother"

What's nother?

Wat is "nother"?

We have the word another, of course,

We kennen natuurlijk het woord "another",

but it's composed of an and other,

en dat is samengesteld uit "an" en "other",

or so we thought.

dachten we althans.

Yet, when we slide whole into the middle,

Als we echter "whole" in het midden zetten,

we don't say, "a whole other,"

zeggen we niet "a whole other",

we clip that n off of the an

we knippen die n af bij "an"

and stick it to other

en plakken het aan "other"

and create a new word, nother.

en maken een heel nieuw woord, "nother".

For a long time, nobody was writing

Heel lang was er niemand

these sort of things down

die dit soort dingen opschreef

or putting them in a dictionary,

of ze in een woordenboek zette.

but that's only because writing

Dat komt omdat schrijven

is more codified now than it was 1,000 years ago.

nu veel gebruikelijker is dan 1.000 jaar geleden.

So, when you see a weird word,

Dus, als je een raar woord ziet,

remember that there might be

onthoud dan dat er vast

a whole nother side to the story.

"a whole nother" verhaal achter schuilgaat.