How rollercoasters affect your body - Brian D. Avery

Vertaald door: Yannick Vandevenne Nagekeken door: Bieke Van Gelder

In the summer of 1895, crowds flooded the Coney Island boardwalk

In de zomer van 1895

gingen mensen massaal naar de boulevard van Coney Island

to see the latest marvel of roller coaster technology:

om er het nieuwste snufje achtbaantechnologie te bewonderen:

the Flip Flap Railway.

de Flip Flap-achtbaan.

This was America’s first-ever looping coaster

Dit was Amerika's eerste lusvormige achtbaan,

– but its thrilling flip came at a price.

maar zijn spannende salto was niet zonder gevaar:

The ride caused numerous cases of severe whiplash,

de rit veroorzaakte talrijke gevallen van whiplash,

neck injury and even ejections,

nekletsels en zelfs ejecties,

all due to its signature loop.

allemaal door zijn unieke lus.

Today, coasters can pull off far more exciting tricks,

De dag van vandaag kunnen achtbanen veel leukere stunts uithalen,

without resorting to the “thrill” of a hospital visit.

zonder je te 'trakteren' op een ziekenhuisbezoek.

But what exactly are roller coasters doing to your body,

Maar wat doen achtbanen nu eigenlijk met je lichaam,

and how have they managed to get scarier and safer at the same time?

en hoe slagen ze erin om tegelijk enger en veiliger te worden?

At the center of every roller coaster design is gravity.

Ieder achtbaandesign draait om de zwaartekracht.

Unlike cars or transit trains,

In tegenstelling tot auto's of trams,

most coasters are propelled around their tracks

worden de meeste achtbanen voortgedreven over hun sporen

almost entirely by gravitational energy.

door de zwaartekrachtenergie.

After the coaster crests the initial lift hill,

Van zodra het karretje de top van de eerste heuvel heeft gehaald,

it begins an expertly engineered cycle –

begint het aan een vakkundig ontworpen cyclus --

building potential energy on ascents and expending kinetic energy on descents.

het bouwt potentiële energie op wanneer het klimt

en verbruikt kinetische energie wanneer het afdaalt.

This rhythm repeats throughout the ride,

Dit ritme herhaalt zich de hele rit

acting out the coaster engineer’s choreographed dance

en toont de choreografie van zwaartekrachtenergie

die de achtbaaningenieur bedacht.

of gravitational energy.

But there’s a key variable in this cycle that wasn’t always so carefully considered:

Maar er is een belangrijke variabele waar niet altijd aan gedacht werd:

you.

jij.

In the days of the Flip-Flap,

Ten tijde van de Flip Flap waren de designers vooral bezorgd

ride designers were most concerned with coasters getting stuck

dat de karretjes zouden vastlopen in het midden van het parcours.

somewhere along the track.

This led early builders to overcompensate,

Daarom gingen de eerste bouwers overcompenseren:

hurling trains down hills

ze lieten karretjes naar beneden razen

and pulling on the brakes when they reached the station.

en remden als ze in het station aankwamen.

But as gravity affects the cars, it also affects the passengers.

Maar de zwaartekracht beïnvloedt zowel de karretjes als de passagiers.

And under the intense conditions of a coaster,

En onder de intense omstandigheden van een achtbaan

wordt het effect van de zwaartekracht alleen maar groter.

gravity’s effects are multiplied.

There’s a common unit used by jet pilots,

Een eenheid die vaak gebruikt wordt door piloten,

astronauts,

and coaster designers called “g force”.

astronauten én achtbaandesigners,

is de g-kracht.

Een kracht van 1g is wat je voelt wanneer je op aarde staat --

One G force is the familiar tug of gravity you feel when standing on Earth

– this is the force of Earth’s gravitational pull on our bodies.

het is de aantrekkingskracht die de aarde uitoefent op ons lichaam.

But as riders accelerate and decelerate,

Maar wanneer de inzittenden versnellen en vertragen,

they experience more or less gravitational force.

ervaren ze meer of minder aantrekkingskracht.

Modern ride designers know that the body can handle up to roughly 5 Gs,

Achtbaandesigners van nu weten dat het lichaam maar 5g aankan.

but the Flip-Flap and its contemporaries routinely reached up to 12 Gs.

Maar de Flip Flap en zijn tijdsgenoten haalden makkelijk tot 12g.

At those levels of gravitational pressure,

Bij zo'n hoge druk van de zwaartekracht

blood is sent flying from your brain to your feet,

wordt je bloed van je hoofd naar je voeten gestuwd,

leading to light-headedness or blackouts

wat zorgt voor duizeligheid of blackouts,

as the brain struggles to stay conscious.

terwijl je brein moeite heeft om bij bewustzijn te blijven.

And oxygen deprivation in the retinal cells impairs their ability to process light,

Zuurstofgebrek in de netvliescellen

verstoort hun vermogen om licht te verwerken,

causing greyed out vision or temporary blindness.

wat zorgt voor vergrijsd zicht of tijdelijke blindheid.

If the riders are upside down, blood can flood the skull,

Als de rijders ondersteboven hangen, kan bloed hun schedel overvloeden,

causing a bout of crimson vision called a “redout”.

wat zorgt voor donkerrood zicht, ook wel 'rood oog' genoemd.

Conversely, negative G’s create weightlessness.

Omgekeerd: negatieve g's creëren gewichtloosheid.

Within the body,

Lichamelijk gezien

short-term weightlessness is mostly harmless.

is kortstondige gewichtsloosheid meestal ongevaarlijk.

It can contribute to a rider’s motion sickness

Het kan wagenziekte opleveren

by suspending the fluid in their inner ears

door de vloeistof in het binnenoor af te sluiten

which coordinates balance.

die onze balans coördineert.

But the bigger potential danger

Maar het grotere potentiële gevaar --

– and thrill –

en opwinding --

comes from what ride designers call airtime.

komt van wat achtbaandesigners benoemen als 'air time'.

This is when riders typically experience seat separation,

Dat treedt op als passagiers loskomen van hun zitje

and, without the proper precautions,

en -- zonder bescherming -- geëjecteerd kunnen worden.

ejection.

The numerous belts and harnesses of modern coasters

De talrijke riemen en harnassen van moderne achtbanen

have largely solved this issue,

hebben dit merendeels opgelost,

but the passenger’s ever-changing position can make it difficult

maar omdat de passagier steeds van positie verandert,

wordt het moeilijk om te bepalen hoe hij vastgeriemd moet worden.

to determine what needs to be strapped down.

Fortunately, modern ride designers are well aware

Gelukkig weten moderne achtbaandesigners heel goed

of what your body, and the coaster,

wat je lichaam én de achtbaan aankunnen.

can handle.

Coaster engineers play these competing forces against each other,

De ingenieurs spelen de concurrerende krachten tegen elkaar uit

to relieve periods of intense pressure with periods of no pressure at all.

om periodes van zware druk af te wisselen met periodes zonder druk.

And since a quick transition from positive to negative G-force

En omdat een snelle overgang van positieve naar negatieve g-kracht

can result in whiplash, headaches, and back and neck pain,

kan resulteren in whiplash, hoofdpijn en rug- en nekpijn,

they avoid the extreme changes in speed and direction

vermijden ze extreme veranderingen in snelheid en richting

so common in thrill rides of old.

die voorkwamen bij oude achtbanen.

Modern rides are also much sturdier,

Moderne achtbanen zijn ook veel steviger,

closely considering the amount of gravity they need to withstand.

rekening houdend met de hoeveelheid zwaartekracht die ze moeten ondergaan.

At 5 G’s, your body feels 5 times heavier;

Bij 5g voelt je lichaam 5 keer zo zwaar.

so if you weigh 100lbs,

Dus als je 45 kg weegt,

you’d exert the weight of 500 lbs on the coaster.

zou je 225 kg uitoefenen op de achtbaan.

Engineers have to account for the multiplied weight

Ingenieurs moeten rekening houden

met het vermeerderd gewicht van elke passagier

of every passenger when designing a coaster’s supports.

bij het ontwerpen van de versteviging van de achtbaan.

Still, these rides aren’t for everyone.

Maar deze ritjes zijn niet voor iedereen.

The floods of adrenaline, light-headedness, and motion sickness

De adrenaline, duizeligheid en wagenziekte

aren’t going anywhere soon.

zullen niet snel verdwijnen.

But today’s redundant restraints, 3D modeling and simulation software

Maar dankzij de goede beveiliging, 3D-modellering en simulatiesoftware

have made roller coasters safer and more thrilling than ever.

zijn achtbanen veiliger en spannender dan ooit.

Our precise knowledge about the limits of the human body

Onze accurate kennis over de limieten van het lichaam

have helped us build coasters that are faster, taller, and loopier

hebben ons geholpen om achtbanen te maken die sneller, hoger en 'lussiger' zijn --

– and all without going off the rails.

en dat allemaal zonder te ontsporen.