Earworms: Those songs that get stuck in your head - Elizabeth Hellmuth Margulis

Oorwurmen: De liedjes die in je hoofd blijven hangen - Elizabeth Hellmuth Margulis

Vertaald door: Cedrien Jooken Nagekeken door: Els De Keyser

Have you ever been waiting in line at the grocery store,

Stond je ooit al in de rij in de winkel

innocently perusing the magazine rack, when a song pops into your head?

door tijdschriften te bladeren, toen er plots een liedje in je hoofd zat?

Not the whole song, but a fragment of it that plays and replays

Niet het hele liedje, maar een fragment dat je steeds weer opnieuw hoort,

until you find yourself unloading the vegetables in time to the beat.

tot je uiteindelijk je groenten op maat van de muziek op de band legt.

You've been struck by an earworm, and you're not alone.

Je zit dan met een oorwurm, en je bent niet de enige.

Over 90% of people are plagued by earworms at least once a week,

Meer dan 90% van de mensen heeft minstens één keer per week last van oorwurmen.

and about a quarter of people experience them several times a day.

Een kwart heeft ze zelfs verschillende keren per dag.

They tend to burrow in during tasks that don't require much attention,

Ze komen vooral tijdens taken die niet veel aandacht vragen,

say, when waiting on water to boil

zoals wachten tot het water kookt,

or a traffic light to change.

of tot het licht op groen springt.

This phenomenon is one of the mind's great mysteries.

Dit fenomeen is één van de grote mysteries van de hersenen.

Scientists don't know exactly why it's so easy

Wetenschappers weten niet precies waarom melodietjes zo gemakkelijk

for tunes to get stuck in our heads.

in ons hoofd blijven hangen.

From a psychological perspective,

Vanuit psychologisch perspectief

earworms are an example of mental imagery.

zijn oorwormen een voorbeeld van mentale beeldspraak.

This imagery can be visual,

Deze beeldspraak kan visueel zijn,

like when you close your eyes and imagine a red wagon,

bijvoorbeeld als je je ogen sluit en aan een rood karretje denkt,

or it can be auditory,

maar kan ook auditief zijn,

like when you imagine the sound of a baby screaming,

bijvoorbeeld wanneer je aan een huilende baby denkt

or oil sizzling in a pan.

of aan olie die sist in de pan.

Earworms are a special form of auditory imagery

Oorwurmen zijn een speciale vorm van auditieve beeldspraak

because they're involuntary.

omdat ze onbewust en onvrijwillig zijn.

You don't plug your ears and try to imagine "Who Let the Dogs Out,"

Je schakelt je oren niet in om je "Who Let the Dogs Out" voor te stellen,

or, well, you probably don't.

nu ja, waarschijnlijk niet.

It just intrudes onto your mental soundscape

Het dringt gewoon binnen in je hoofd

and hangs around like an unwanted house guest.

en blijft er rondhangen, zoals een ongewenste gast.

Earworms tend to be quite vivid

Oorwurmen zijn gewoonlijk zeer catchy

and they're normally made up of a tune, rather than, say, harmonies.

en bestaan eerder uit een melodietje, dan uit harmonieën.

A remarkable feature of earworms is their tendency to get stuck in a loop,

Een opvallend kenmerk van de oorwurmen is hun aanleg voor herhaling.

repeating again and again for minutes or hours.

Soms minuten- of zelfs urenlang blijft de oorwurm in je hoofd zitten.

Also remarkable is the role of repetition in sparking earworms.

Ook opvallend is de rol van herhaling in het uitlokken van oorwurmen.

Songs tend to get stuck when we listen to them recently and repeatedly.

Liedjes blijven wel eens hangen als je er onlangs en vaak naar luisterde.

If repetition is such a trigger,

Als herhaling dit kan activeren,

then perhaps we can blame our earworms on modern technology.

kunnen we de oorwurmen misschien wel toeschrijven aan moderne technologie.

The last hundred years have seen an incredible proliferation

De laatste 100 jaar was er een enorme toename

of devices that help you listen to the same thing again and again.

van apparaten die je helpen steeds weer naar hetzelfde te luisteren.

Records, cassettes, CDs, or streamed audio files.

Plaatjes, cassettes, cd's of gestreamde audiobestanden.

Have these technologies bread some kind of unique, contemporary experience,

Hebben deze technologieën voor een unieke, eigentijdse ervaring gezorgd,

and are earworms just a product of the late 20th century?

en zijn oorwurmen slechts een product van wijlen de 20e eeuw?

The answer comes from an unlikely source:

Het antwoord komt uit een onwaarschijnlijke bron:

Mark Twain.

Mark Twain.

In 1876, just one year before the phonograph was invented,

In 1876, slechts 1 jaar voor de fonograaf werd uitgevonden,

he wrote a short story imagining a sinister takeover

schreef hij een kortverhaal over een sinistere overname

of an entire town by a rhyming jingle.

van een hele stad door een rijmende jingle.

This reference, and others,

Deze referentie, en ook andere,

show us that earworms seem to be a basic psychological phenomenon,

toont ons dat oorwurmen een psychologisch fenomeen zijn,

perhaps exacerbated by recording technology

dat misschien verergerd werd door opnametechnologieën,

but not new to this century.

maar dat zeker niet nieuw is.

So yes, every great historical figure, from Shakespeare to Sacajawea,

Dus ja, elke grote historische figuur, van Shakespeare tot Sacagawea,

may well have wandered around with a song stuck in their head.

kan wel eens met een liedje in het hoofd gezeten hebben.

Besides music, it's hard to think of another case of intrusive imagery

Behalve muziek, is er geen ander geval van opdringerige beeldspraak

that's so widespread.

die zo vaak voorkomt.

Why music?

Waarom muziek?

Why don't watercolors get stuck in our heads?

Waarom blijft waterverf niet hangen?

Or the taste of cheesy taquitos?

Of de smaak van taquito's met kaas?

One theory has to do with the way music is represented in memory.

Volgens 1 theorie is het de manier waarop muziek in ons geheugen voorgesteld wordt.

When we listen to a song we know,

Als we naar een gekend liedje luisteren,

we're constantly hearing forward in time, anticipating the next note.

horen we constant vooruit in de tijd, en anticiperen we op de volgende noot.

It's hard for us to think about one particular musical moment in isolation.

Het is moeilijk om aan een bepaald stuk afzonderlijk te denken.

If we want to think about the pitch of the word "you" in "Happy Birthday,"

Als we willen denken aan de toonhoogte van "you" in "Happy Birthday",

we have to start back at "Happy,"

moeten we beginnen met "Happy"

and sing through until we get to "you."

en zingen tot we aan de "you" komen.

In this way, a tune is sort of like a habit.

Zo is een melodie eigenlijk een soort van gewoonte.

Just like once you start tying your shoe,

Net zoals het strikken van je veters,

you're on automatic until you tighten the bow,

je doet dit zonder nadenken, tot je het lusje aantrekt.

once a tune is suggested

Wanneer een melodie gesuggereerd wordt,

because, for example, someone says, "my umbrella,"

omdat iemand bijvoorbeeld "my umbrella" zegt,

we have to play through until it reaches a natural stopping point,

moeten we doorzingen tot het natuurlijk stoppunt,

"ella, ella, ella."

"ella, ella, ella."

But this is largely speculation.

Maar dit is grotendeels speculatie.

The basic fact remains we don't know exactly why we're susceptible to earworms.

Het feit is namelijk dat we niet weten waarom we zo gevoelig zijn voor oorwurmen.

But understanding them better could give us important clues

Maar oorwurmen beter begrijpen, kan ons belangrijke hints geven

to the workings of the human brain.

over de werking van het menselijke brein.

Maybe the next time we're plagued

Volgende keer dat we geplaagd worden

by a Taylor Swift tune that just won't go away,

door een Taylor Swift-liedje dat maar niet uit ons hoofd wil,

we'll use it as the starting point for a scientific odyssey

gebruiken we het misschien als basis voor een wetenschappelijke odyssee

that will unlock important mysteries about basic cognition.

die belangrijke mysteries over basispercepties kan blootleggen.

And if not, well, we can just shake it off.

En zo niet, wel, just shake it off.