How to prevent political corruption - Stephanie Honchell Smith

537,407 views ・ 2024-04-11

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma
00:06
On October 23, 2015, Mcebisi Jonas, South Africa’s deputy finance minister,
0
6878
6381
၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၃ ရက်မှာ တောင် အာဖရိက ဒု-ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Mcebisi Jonas ဟာ
00:13
faced a harrowing, yet enticing, decision.
1
13259
2753
မချိမဆံ့ပေမဲ့ ‌သွေးဆောင်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ရင်ဆိုင်ရတယ်။
00:16
He had thought he was attending a normal business meeting
2
16137
2961
သာမန် စီးပွားရေး အစည်းအဝေးတစ်ခု တက်ရောက်ခဲ့တာလို့ သူ ထင်ပေမဲ့
00:19
but ended up in the home of the powerful Gupta family,
3
19098
3295
အာဏာကြီးမားတဲ့ Gupta မိသားစု အိမ်မှာ ဖြစ်သွားခဲ့ပြီး၊
00:22
sitting with the Gupta brothers and the president, Jacob Zuma’s, son.
4
22393
4838
Gupta ညီအစ်ကိုတွေ၊ သမ္မတJacob Zuma’s ရဲ့ သားနဲ့ အတူ ထိုင် နေခဲ့တာပါ။
00:27
Jonas was offered a promotion and $45 million.
5
27732
3962
Jonas ကို ရာထူးတိုးတစ်ခုနဲ့ ဒေါ်လာ ၄၅ သန်း ကမ်းလှမ်းခဲ့တယ်။
00:31
In return, he would be expected to use his position
6
31861
3420
အပြန်အလှန်အနေနဲ့၊ Gupta ရဲ့ စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားများစွာကို
00:35
to advance the Gupta’s many business interests.
7
35323
2961
တိုးတက်စေဖို့ သူ့ ရာထူးကို အသုံးပြုဖို့ သူ့ကို မျှော်လင့်ခဲ့တာပါ။
00:38
This included firing officials who opposed the construction
8
38367
3546
ဒီမှာ Gupta ပိုင်ဆိုင်တဲ့ သတ္တုတွင်းတွေက လောင်စာဆီနဲ့ လည်ပတ်ဖို့
00:41
of new power plants,
9
41913
1585
အဆိုပြုထားတဲ့ ဓာတ်အား
00:43
which were slated to run on fuel from Gupta-owned mines.
10
43539
4088
စက်ရုံသစ်တွေ တည်ဆောက်မှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အရာရှိတွေကို အလုပ်ဖြုတ်တာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။
00:47
The deal was simple— but would Jonas accept?
11
47877
3086
အပေးအယူက ရိုးရှင်းပေမဲ့၊ Jonas က လက်ခံမှာလား။
00:51
This kind of corruption in politics is nothing new.
12
51589
3337
နိုင်ငံရေးမှာ ဒီလို အကျင့်ပျက်ခြစားမှု မျိုးက အသစ်အဆန်း မဟုတ်ဘူး။
00:54
It plagued the ancient world—
13
54926
1918
ဒါက ရှေးဟောင်း ကမ္ဘာကို ဒုက္ခပေးခဲ့တာပါ၊
00:57
the “Arthasastra,” an Indian political treatise
14
57095
3128
ဘီစီ ၃ ရာစု က စတင်ခဲ့တဲ့၊ အိန္ဒိယ နိုင်ငံရေး စာချုပ်တစ်ခု
01:00
that dates back to the 3rd century BCE,
15
60223
3253
“Arthasastra ” က အလွဲသုံးစားလုပ်မှု
01:03
lists 40 types of embezzlement alone.
16
63559
3045
အမျိုးအစား ၄၀ ကို တစ်ခုတည်းမှာ စာရင်းပြုစုထားတယ်။
01:06
So, what exactly is corruption, and what can we do to combat it?
17
66813
4671
ဒါဆို အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အတိအကျက ဘာလဲ၊ ဒါကိုတိုက်ဖျက်ဖို့ ဘာလုပ်နိုင်လဲ။
01:11
Corruption is often defined as a misuse of a position of power for personal gain.
18
71818
5255
ခြစားမှုကို ကိုယ်ကျိုးအတွက် အာဏာ ရာထူးကို အလွဲသုံးစားပြုမှုအဖြစ် သတ်မှတ်လေ့ရှိတယ်။
01:17
For example, this could be a city clerk accepting bribes
19
77240
3670
ဥပမာ၊ ဒါက ခွင့်ပြုချက်တွေ ထုတ်ပေးတာအတွက် တုံ့လှယ်ရာမှာ လာဘ်စားမှုကို လက်ခံတဲ့
01:20
in exchange for issuing permits;
20
80910
2127
မြို့တော်စာရေးတစ်ယောက်ဖြစ်နိုင်တယ်၊
01:23
or a mayor appointing a campaign donor to an influential position.
21
83162
4588
ဒါမှမဟုတ် လှုံ့ဆော်ရေး အလှူရှင်ကို ဩဇာ ရှိတဲ့ ရာထူး ခန့်အပ်တဲ့ မြို့တော်ဝန်ပေါ့။
01:28
But corruption isn’t limited to the political sphere;
22
88584
3087
ဒါပေမဲ့၊ နိုင်ငံရေး နယ်ပယ်ကိုပဲ ကန့်သတ်ထားတာ မဟုတ်ဘဲ၊
01:31
it can happen in schools, sports, businesses, or religious institutions.
23
91712
4964
ကျောင်းတွေ၊ အားကစား၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၊ ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ဖြစ်ပျက်နိုင်တယ်။
01:36
In ancient Greece, the power-hungry Alcmaeonid family
24
96926
3795
ရှေးဟောင်း ဂရိနိုင်ငံမှာ အာဏာ ဆာလောင်တဲ့ Alcmaeonid မိသားစုက
01:40
notoriously bribed the priestesses at Delphi to deliver false prophecies,
25
100721
5756
စပါတန်တွေက အေသင်ကို ကျူးကျော်မယ်လို့ ပြောတာလို၊ မှားယွင်းတဲ့ ဟောကိန်းတွေကို
01:46
like telling the Spartans they should invade Athens.
26
106477
3379
ဟောပြောဖို့ ဒေလ်ဖီက ယဇ်ဆရာတွေကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လာဘ်ထိုးခဲ့ကြတယ်။
01:50
It may seem like all corruption is driven by greed,
27
110189
3379
အကျင့်ပျက်ခြစားမှုအားလုံးက လောဘကြောင့်ဖြစ်ပုံရပေမဲ့၊
01:53
but individual motives are often complex.
28
113568
3211
အကြောင်းရင်းတစ်ခုစီက ရှုပ်ထွေးလေ့ရှိတယ်။
01:56
There can be economic drivers,
29
116904
1877
ငွေပိုပြန်ရဖို့ ကုန်ကျစရိတ်တွေကို
01:58
like family pressure on an underpaid civil servant
30
118781
3504
ချဲ့ကားပြောဆိုတဲ့ လစာနည်း အစိုးရအမှုထမ်းတစ်ဦးအပေါ်
02:02
who exaggerates his expenses to get more money back.
31
122285
3628
မိသားစု ဖိအားပေးမှုလို စီးပွားရေး စေ့ဆော်မှုတွေ ရှိနိုင်တယ်။
02:06
This might not seem like a big problem, but corruption can snowball.
32
126122
4379
ဒါက ကြီးမားတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုလို့ မထင်ရပေမဲ့၊ ခြစားမှုက ချက်ချင်း ပြင်းထန်လာနိုင်တယ်။
02:10
If anti-corruption laws aren’t enforced,
33
130710
2711
အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဥပဒေတွေ အာဏာမတည်ရင်၊
02:13
or if loopholes are continuously exploited,
34
133421
3003
ဒါမှမဟုတ် လွတ်ပေါက်တွေကို အဆက်မပြတ် အမြတ်ထုတ်ရင်၊
02:16
a larger culture of corruption can emerge.
35
136424
2878
ပိုကြီးမားတဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု ယဉ်ကျေးမှု ပေါ်လာနိုင်တယ်။
02:19
For example, in 2009, numerous British MPs were exposed
36
139427
5088
ဥပမာ၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှာ ဗြိတိသျှ လွှတ်တော် အမတ်များစွာဟာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ကုန်ကျစရိတ်တွေ၊
02:24
for using taxpayer money to cover personal expenses,
37
144515
3629
အိမ်ပြန်ပြင်တာကနေ ဇိမ်ခံပစ္စည်း ဝယ်ယူတာတေအထိ
02:28
from home renovations to luxury purchases, and even having a moat cleaned.
38
148144
5505
အခွန်ထမ်း ငွေကို အသုံးပြုတာအတွက် ဖော်ထုတ်ခံခဲ့ရတယ်။
02:33
And corruption isn't always directly about money.
39
153858
3295
အကျင့်ပျက်ခြစားမှုက အမြဲတမ်း ငွေနဲ့ တိုက်ရိုက်မဟုတ်ပါဘူး။
02:37
In 2016, a Department of Justice investigation found widespread patterns
40
157320
5338
၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ တရားရေးဌာန စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု တစ်ခုကဘာလ်တီမိုး ရဲဌာနအတွင်းမှာ
02:42
of unconstitutional policing, abuse, and corruption
41
162658
3879
ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့မညီတဲ့ ကြပ်မတ်မှု၊ အလွဲသုံးစားမှုနဲ့
02:46
within the Baltimore Police Department.
42
166579
2210
ခြစားမှု ပုံစံတွေ ပျံ့နှံ့နေတာကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။
02:48
In just one elite task force, eight officers were convicted of crimes,
43
168873
5339
လက်ရွေးစင် အထူးတပ်ဖွဲ့တစ်ခုမှာ အရာရှိ ရှစ်ဦးကို ယာဉ်ရပ်တန့်မှုတွေအတွင်း
02:54
including planting evidence and robbing citizens during traffic stops.
44
174212
4587
အထောက်အထားဖျောက်တာနဲ့ နိုင်ငံသားတွေကို လုယက်တာအပါအဝင် အမှုတွေနဲ့စီရင်ချက်ချတယ်။
02:59
Corruption like this causes people to lose faith in government
45
179133
3545
ဒီလို အကျင့်ပျက်ခြစားမှုက အစိုးရကို ယုံကြည်မှု ပျောက်ဆုံးသွားစေပြီး
03:02
and can deplete much needed resources.
46
182678
2628
လိုအပ်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို လျော့ပါးစေနိုင်တယ်။
03:05
The more taxpayer money that goes into people’s pockets,
47
185598
3211
လူတွေရဲ့ အိတ်ကပ်ထဲကို ရောက်သွားတဲ့ အခွန်ထမ်း ပိုက်ဆံတွေ ပိုများလာလေ၊
03:08
the less there is to spend on services that benefit the community—
48
188809
3671
လမ်းပြင်တာ၊ ကျောင်းဆောက်တာ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ထောက်ပံ့ပေးတာလို
03:12
like repairing roads, building schools, or providing healthcare.
49
192563
4338
လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အကျိုးပြုတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် အသုံးစရိတ် နည်းလေပါ။
03:17
In the case of South Africa,
50
197443
1710
တောင်အာဖရိက အဖြစ်မှာ Gupta မိသားစုက
03:19
the Gupta family plundered billions of dollars from the country’s funds
51
199153
4338
ကျယ်ပြန့်တဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အစီအစဉ်တွေကနေ နိုင်ငံရဲ့ ရန်ပုံငွေ
03:23
through their wide-ranging corruption schemes,
52
203491
2586
ဒေါ်လာဘီလီယံချီ အဓမ္မယူခဲ့ပြီး နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကို
03:26
devastating the nation's economy.
53
206077
2085
အကြီးအကျယ် ပျက်စီးစေခဲ့တယ်။
03:28
In Baltimore, the police department cost taxpayers more than $22 million
54
208496
5630
ဘာလ်တီမိုးမှာ၊ ရဲဌာန က တရားရုံးဖြေရှင်းမှု တွေမှာ အခွန်ထမ်းတွေကို ဒေါ်လာ ၂၂ သန်းကျော်
03:34
in court settlements and gravely eroded public trust.
55
214126
3838
ကုန်ကျစေခဲ့ ပြီး အများ ယုံကြည်မှုကို အပြင်းအထန် လျော့ပါးစေခဲ့တယ်။
03:38
So, how can we prevent corruption?
56
218172
2461
ဒါဆို အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ဘယ်လိုကာကွယ်နိုင်လဲ။
03:40
While it’s important that laws set a high price for corrupt behavior,
57
220758
4129
ဥပဒေတွေက အကျင့်ပျက်အပြုအမူအတွက် ကြီးမားတဲ့ ပြစ်ဒဏ်တစ်ခု ချမှတ်ဖို့က အရေးကြီးပေမဲ့၊
03:44
punishment is only one piece of the puzzle.
58
224887
2461
အပြစ်ပေးတာက ပဟေဠိရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသာပါ။
03:47
Transparency in terms of budget and paper trails
59
227556
3587
ဘတ်ဂျက်နဲ့ စာရွက်စာတမ်း မှတ်တမ်းတွေနဲ့၊ သတင်းစာ လွတ်လပ်ခွင့်အတွက်
03:51
and support for freedom of the press are hugely important.
60
231143
3712
ထောက်ပံ့မှုအရ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုက အလွန် အရေးကြီးတယ်။
ဘော့စ်ဝါနာမှာ အစိုးရက အကျင့်ပျက်မှုကို ပွင့်လင်း၊ လျင်မြန်၊
03:55
In Botswana, the government has built public trust
61
235147
3254
03:58
through their ongoing commitment to respond to corruption
62
238401
3169
ပြတ်သားစွာတုံ့ပြန်ဖို့ ဆက်လုပ်နေတဲ့ ရည်စူးမှုကနေ
04:01
openly, quickly, and decisively.
63
241570
2586
အများယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်ခဲ့တယ်။
04:04
In Denmark, government ministers must publish monthly reports
64
244365
4046
ဒိန်းမတ်မှာ အစိုးရ ဝန်ကြီးတွေက ဖျော်ဖြေရေး၊ တရားဝင် ခရီးသွားအသုံးစရိတ်နဲ့
04:08
cataloging their spending on entertainment,
65
248411
2586
သူတို့ ရရှိတဲ့ လက်ဆောင်တိုင်းကို
04:10
official travel, and any gifts they’ve received.
66
250997
3378
လစဉ် အစီရင်ခံ စာတွေ ထုတ်ပြန်ရတယ်။
04:14
As citizens, we can vote out those who engage in corruption
67
254959
3795
နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့၊ အကျင့်ပျက် ခြစားမှုမှာ ပါဝင်သူတွေကို မဲမပေးဘဲ၊
04:18
and question officials who push back against transparency measures.
68
258754
3879
ပွင့်လင်းမှုအစီအမံတွေကို တွန်းထုတ် တဲ့ အရာရှိတွေကို ကို မေးခွန်းထုတ်နိုင်တယ်။
04:22
And we can stand up against corruption when we see it.
69
262717
3044
အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို မြင်ရတဲ့အခါ ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နိုင်တယ်။
04:25
In South Africa, Jonas refused the Guptas’ offer,
70
265970
3628
တောင်အာဖရိကမှာ Jonas က Gupta မိသားစုရဲ့ ကမ်းလှမ်းချက်ကို ငြင်းဆိုပြီး
04:29
and despite threats against his life, spoke out,
71
269724
2961
သူ့အသက်ကို ခြိမ်းခြောက်ပေမဲ့၊ ဇူးမား အစိုးရကို
04:32
exposing a sprawling web of corruption that toppled Zuma’s regime,
72
272685
4880
ပြိုလဲစေတဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု ကွန်ရက်ကြီးတစ်ခုကို ဖော်ထုတ်ပြီး
04:37
and sent the Gupta family into exile.
73
277565
2878
Gupta မိသားစုကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့တယ်။
04:40
But it wasn’t just Jonas’ revelation that mattered.
74
280651
3087
ဒါပေမဲ့ အရေးပါတာက Jonas ရဲ့ ဖွင့်ချချက်ပဲ မဟုတ်ပါဘူး။
04:43
Once the scale of corruption was unearthed,
75
283863
2627
အကျင့်ပျက်ခြစားမှု အတိုင်းအတာကို တွေ့ရှိပြီးတာနဲ့
04:46
everyday South Africans took to the streets,
76
286490
2837
တောင်အာဖရိကသားတွေက “ဇူမား ကျဆုံးရမယ်” လို့ အခိုင်အမာပြောရင်း
04:49
insisting that “Zuma must fall.”
77
289327
2836
နေ့စဉ် လမ်းပေါ်ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြခဲ့တယ်။
04:52
By using our civic voices,
78
292788
1752
နိုင်ငံသား အသံတွေကို သုံးတာကနေ
04:54
we can fight back to ensure that tax dollars don’t line pockets,
79
294540
4129
အခွန်ဒေါ်လာတွေကို မရိုးသားတဲ့နည်းနဲ့ သုံးလို့မရဘဲ၊ လူတိုင်းကို အကျိုးပြုတာ
04:58
but instead benefit everyone.
80
298669
2127
သေချာစေဖို့ ပြန်တိုက်နိုင်ပါတယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7