The wild world of carnivorous plants - Kenny Coogan

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

ဒီအကောင်လေး ခြောက်ကောင်တို့ဟာ

Little do they know it,

but these six creatures are each about to experience a very unusual death.

အခု ဘာမှ မသိကြပေမဲ့ သိပ်ကိုထူးဆန်းစွာ သေဆုံးသွားကြရမှာပါ။

တစ်ကောင်ပြီး တစ်ကောင်

One-by-one,

they will fall prey to the remarkable, predatory antics of...

အံ့အားသင့်ဖွယ် အသားစား အပင်ရဲ့ သားကောင်အဖြစ်

a carnivorous plant.

အသက်စွန့် သေဆုံးသွားကြရမှာပါ။

Around the world there are more than 600 plant species

ကမ္ဘာတစ်ဝမ်းတွင် မျိုးစိတ် ၆၀၀ ကျော်ရှိကြတဲ့ အပင်တွေဟာ

that supplement a regular diet of sunlight, water, and soil

ပုံမှန် နေရောင်၊ ရေနဲ့ မြေဆီလွှာမှ ရရှိတဲ့ အာဟာရဓာတ်အပြင်

with insects, microbes, or even frogs and rats.

ပိုးမွှားတွေ၊ ဖားတွေနဲ့ ကြွက်တို့ကိုပါ မှီဝဲကြပါတယ်။

Scientists believe that carnivory in plants evolved separately

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ယုံကြည်ကြတဲ့ အတိုင်းဆိုရင်၊ အပင်များထဲတွင် အသားစားမှု

ကျုပ်တို့ဂြိုဟ်တွင် အနည်းဆုံး ခြောက်ကြိမ် သီးခြားစီ ဆင့်ကဲပေါ်လာခဲ့ပြီး

at least six times on our planet,

suggesting that this flesh-munching adaptation

အဲဒီလို အသားစားလာနိုင်မှုဟာ အပင်များအတွက်

holds a major benefit for plants.

များစွာမှ အကျိုးရှိကြောင်း ယူဆရပါတယ်။

Carnivorous plants tend to grow in places with highly acidic soil,

အသားစားပင်တွေ နိုင်တြိုဂျင်၊ ဖော့စ်ဖို ရပ်စ်နဲ့ ပိုတက်ဆီယံလို အာဟာရဓာတ် နည်းပြီး

which is poor in crucial nutrients like nitrogen, phosphorus, and potassium.

အက်စစ်ဓာတ်မြင့်မားတဲ့ မြေဆီလွှာများထဲ ပေါက်တတ်ကြပါတယ်။

In these hostile conditions,

အဲဒီလို အာဟာရချို့တဲ့တဲ့ အခြေအနေများထဲတွင်

plants that are able to lure, trap, and digest prey

ဆွဲဆောင် ဖမ်းယူပြီး အစာချေနိုင်ကြတဲ့ အပင်တွေဟာ

have an advantage over those that rely on soil for their nutrients.

အာဟာရအတွက် မြေဆီလွှာကို အားကိုးကြရတဲ့ အပင်တွေနဲ့စာရင် သာလွန်ချက် ရှိကြတယ်။

Take this inhospitable bog,

မနေချင်စဖွယ် စိမ့်မြေကို ကြည့်ကြည့်ရင်၊

where pitcher plants reign supreme.

ရေချိုင့်ပုံစံ အပင်တွေ မင်းမူနေကြပါတယ်။

Drawn to the pitcher’s vivid colors and alluring scent,

ရေချိုင့်ရဲ့ တောက်ပတဲ့ အရောင်များနဲ့ ဆွဲဆောင်အားကောင်းတဲ့ ရနံ့ကြောင့်

the fly closes in and slurps its nectar.

ယင်ကောင်ဟာ ပိတ်မိကာ ဝတ်ရည်ကို စုပ်ယူပါတယ်။

But this pitcher species has an ingredient called coniine in its nectar,

အဲဒီ ရေချိုင့်ပင် မျိုးစိတ်ရဲ့ ဝတ်ရည်ထဲတွင် coniine ဆိုတာ ပါဝင်ရာ၊

a powerful narcotic to insects.

အင်းဆက်ပိုးမွှားတွေအတွက် ထက်မြက်တဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးပါ။

As the coniine takes effect,

coniine ရဲ့ အာဏိသင်ကြောင့်

the fly grows sluggish, stumbles, and falls down the funnel

ယင်ကောင်ဟာ လေးကန်လာပြီး ပြုတ်ကျရင်း

အရည်နဲ့ပြည့်နေတဲ့ ကန်တော့ထဲက အိုင်ကလေးထဲကို ရောက်ရှိသွားပြီး

into a pool of liquid at the base,

where he drowns.

နစ်မြုပ်သေဆုံးသွားမှာပါ။

Enzymes and bacteria in the liquid slowly break his body down

အရည်ထဲက အင်ဇိုင်းနဲ့ ဘက်တီးရီးတွေက သူ့ခန္ဓာကိုယ်ကိုဖြည်းဖြည်းချင်း သေးနုပ်တဲ့

into microscopic particles the pitcher plant can consume through its leaves.

အပိုင်ကလေးများသို့ ခွဲခြမ်းပစ်ကာ ရေချိုင့် ပင်ဟာ မိမိအရွက်များဖြင့် စာသုံးနိုင်မှာပါ။

Occasionally,

ရံဖန်ရံခါဆိုရင်၊

larger prey also tumbles into the fatal funnel of the pitcher plant.

ပိုကြီးတဲ့ သားကောင်တွေလည်း ရေချိုင့်ပင်ရဲ့ ကတော့ထဲကို ကျလာတတ်ပါတယ်။

The second victim faces off with the sticky sundew plant.

တချို့ ပိုးမွှားတွေကျတော့ စေးကပ်တဲ့ sundew အပင်ရဲ့ သားကောင် ဖြစ်လာရတယ်။

The sundew’s tiny leaves are equipped with a viscous secretion called mucilage.

Sundew ရဲ့ သေးငယ်တဲ့ အရွက်တွေက mucilage ခေါ် စေးကပ်တဲ့ အရည်ကို ထုတ်လုပ်ပေးကြတယ်။

The ant is swiftly trapped in this goo.

ပုရွက်ဆိတ်ကို လျင်မြန်စွာ အဲဒီအချွဲရည်နဲ့ ရစ်ပတ်ဖမ်းလိုက်တာပါ။

As she struggles, enzymes begin to digest her body.

ယင်ကောင်က ရုန်းကန်တာနဲ့ အင်ဇိုင်းတွေ သူ့ခန္ဓာကို ချေဖျက်ပါတော့တယ်။

Special tentacles sense her movement and curl around her,

အထူးစမ်းလက်တွေက သူ့လှုပ်ရှားမှုကို ခံစားရလို့ ရစ်ပတ်လိုက်ကာ

clenching her in their suffocating grip.

ညှပ်ပိတ်လိုက်လို့ မွန်းကျပ်သေသွားတာပါ။

Once she asphyxiates,

တစ်နာရီခန့် အတွင်းမှာ ယင်ကောင်ဟာ

which can happen in under an hour,

လေမွန်းပြီး သေသွားတာရဲ့ နောက်မှာ

the tentacles unfurl again to snare their next victim.

စမ်းလက်တွေဟာ ပြန်ကွေးဖြောင့်လာပြီး နောက်တစ်ကောင်ကို ဖမ်းဖို့ အသင့်ဖြစ်လာတယ်။

Two down, four to go.

နှစ်ကောင် ကိစ္စချောသွားကြလို့ လေးကောင် ကျန်သေးတယ်။

The next target meets his end underground,

နောက် တစ်ကောင်ရဲ့ ဘဝချုပ်ငြိမ်းသွားတာက မြေအောက်မှာပါ၊

in the coils of the corkscrew plant.

ဖော့ပင်ရဲ့ ရှုပ်ပွနေတဲ့ အမြစ်တွေထဲမှာပါ။

He enters the roots through a tiny slit in search of food.

သူဟာ အစာကိုရှာရင်း အပေါက်ကျဉ်းကျဉ်းလေးကို ဖြတ်ပြီး အမြစ်ထဲ ဝင်လိုက်ပါတယ်။

But inside, he quickly loses his way through the tangled labyrinth.

အထဲမှာ သူဟာ လမ်းပျောက်သွားပြီး အချွန် အတက်များပါတဲ့ ဝင်္ကဘာထဲ ရောက်သွားတယ်။

A forest of curved hairs prevents his escape,

ကွေးကောက်နေတဲ့ အမျှင်တွေဟာ သူ့ကို ထွက်မရ ပိတ်ထားကြပြီး

guiding him into a central chamber with flesh-digesting enzymes

အသားကို ချေနိုင်တဲ့ အင်ဇိုင်းများ ရှိနေကာ အောက်ဆီဂျင် သိပ်ကိုနည်းတဲ့

and deadly low levels of oxygen.

ဗဟိုခန်းမဆီကို တွန်းပို့ပေးကြတယ်။

In the murky depths of a nearby pond,

အနီးအနားရှိ ရေကန်ငယ်ထဲတွင်

a tadpole unwittingly swims into the path of the bladderwort,

ဖားလောင်းကောင်ဟာ အမှတ်တမဲ့ အသားစာအပင်များထဲက အသွက်လက်ဆုံး

the speediest of all carnivorous plants.

bladderwort အပင်ဆီ ချဉ်းကပ်လာခဲ့တယ်။

She treads on the bladderwort’s trigger,

အဲဒီအပင်ရဲ့ တစ်နေရာကို ဝင်တိုးမိတာနဲ့

and in milliseconds,

မီလီစက္ကန့်ပိုင်း အတွင်းမှာကို၊

a trapdoor swings open and sucks her in.

ထောင်ချောက် တံခါး ပွင့်သွားပြီး သူ့ကို စုပ်ယူလိုက်တယ်။

Trapped half in and half out,

တစ်ဝက်ပိတ်မိနေပြီး တစ်ဝက် အပြင်မှာ ကျန်နေရင်း

she struggles to free herself

ရုန်းလွတ်ဖို့ ကြိုးစားနေချိန်မှာ

while the part of her body inside the plant gets digested.

အထဲမှာ ရှိနေတဲ့ သူ့ခန္ဓာကိုယ်အပိုင်းဟာ စပြီး အစာချေခံရေပါပြီ။

Over the next few hours,

လာမယ့် နာရီအနည်းငယ်အကြာတွင်

her writhing sets the trap off repeatedly,

သူ့ရုန်းကန်မှုတွေက ထောင်ချောက်ကို ထပ်တလဲလဲ ဖွင့်ပေးရင်း

each time bringing her deeper into the plant

အကြိမ်တိုင်းမှာ တိုးတိုးပြီး အပင်ထဲ တိုးတိုးဝင်သွားရင်း

to be digested alive bit by bit.

တစ်စစီ ချေဖျက်ခံလိုက်ရတာပါ။

Meanwhile, this beetle is bewitched by sweet-smelling nectar.

အဲဒီအတောအတွင်းမှာ ဒီပိုးတောင်မာကျတော့ ဝတ်ရည် အနံ့ဆီ ပျံသွားနေပါတယ်။

The scent draws him closer and closer

ရနံ့နားဆီ ပိုပိုနီးလာလို့ သူဟာ နောက်ဆုံးမှာတော့

until he lands on the leaves of the world’s most infamous carnivorous plant.

ကမ္ဘာ့အဆိုးရွားဆုံး အသားစားအပင်ရဲ့ အရွက်များပေါ်သို့ ဆင်းလိုက်ပါတယ်။

His landing triggers tiny hairs on the surface of the leaves,

သူရဲ့ ဆင်းသက်မှုက အရွက်များပေါ်ရှိ သေးနုပ်တဲ့ ခလုတ်များကို ထိလိုက်လို့

and the jaws of the venus fly trap snap shut around him.

ပွင့်နေခဲ့တဲ့ မေးရိုးတွေ ခေါက်ပိတ်ရင်း သူ့ကို ရစ်ပတ်လိုက်ကြတယ်။

The spikes interlock to seal his fate.

အချွန်တွေက မိမိသားကောင်ကို စိတ်ချရအောင် ချိတ်ပိတ်လိုက်ကြတယ်။

Once closed,

ပိတ်မိတာနဲ့၊

the leaves act like an external stomach that digests the beetle’s soft tissues.

အရွက်တွေဟာ ပြင်ပအစာအိမ်ဖြစ်လို့ ပိုးတောင် မာရဲ့ တစ်ရှူးပျော့တွေကို ချေဖျက်ပါတော့တယ်။

အဲဒီအရွက်တွေ ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် ပြန်ပွင့်လာချိန်မှာ

When they open again a few days later,

only the dry husk of his exoskeleton remains.

ခြောက်သွေ့နေတဲ့ အရေခွံသာ ကျန်ရစ်ခဲ့မှာပါ။

The mayfly is the last creature standing.

ပိုးပျံကောင်ဟာ နောက်ဆုံး ကျန်နေတဲ့ အကောင်ပါ။

As she approaches the butterwort plant,

သူက butterwort အပင်ဆီ ချဉ်းကပ်လာစဉ်၊

she heads for the flowers that wave high above the plant’s globs of adhesive goo.

အဲဒီအပင်ရဲ့ စေးကပ်တဲ့ အချွဲများထက် ပိုမြင့်တဲ့ ပန်းများဆီ ဦးတည်ပျံသွားတယ်။

She alights on the petals, drinks the nectar, and takes off unscathed.

ပွင့်ချပ်တွေ ပေါ်ဆင်းသက်ရင်း ဝတ်ရည်ကို စုပ်ယူကာ အဖမ်းမခံခရဘဲ ထွက်ပျံသွားတယ်။

These long flower stalks keep certain insects away from the carnivore’s traps—

တချို့အင်းဆက်ပိုးကို ရှည်လျားတဲ့ ပန်းပွင့် ရိုးတံတွေက အသားစာပင်များမှ ကယ်ပေးကြတယ်--

a way of separating pollinators from food.

၀တ်မှုန်ကူးသူတွေကို အစားအစာမှ ခွဲခြားပစ်တဲ့ သဘောမျိုးပါ။

Off the mayfly buzzes to live a long and fruitful life–

ပိုးပျံကောင်ဟာ ကြာရှည်ပြီး အကျိုးဖြစ်ထွန်းမဲ့ ဘဝဆီ ပျံဝဲသွားနေပြီ--

oh.

အို့။