The wild world of carnivorous plants - Kenny Coogan

Translator: Ngoc Nguyen Reviewer: Hung Tran Phi

Không mảy may hay biết,

Little do they know it,

but these six creatures are each about to experience a very unusual death.

sáu sinh vật này sắp phải trải qua những cái chết rất bất thường.

One-by-one,

Lần lượt, chúng sẽ thành

they will fall prey to the remarkable, predatory antics of...

nạn nhân của cú lừa ngoạn mục từ...

a carnivorous plant.

cây ăn thịt.

Around the world there are more than 600 plant species

Khắp thế giới có hơn 600 loài thực vật,

that supplement a regular diet of sunlight, water, and soil

bên cạnh chế độ dinh dưỡng thông thường từ ánh sáng, nước và đất,

with insects, microbes, or even frogs and rats.

còn bổ sung dưỡng chất từ côn trùng, vi khuẩn, thậm chí cả ếch và chuột.

Scientists believe that carnivory in plants evolved separately

Các nhà khoa học tin rằng đặc tính săn mồi ở thực vật

at least six times on our planet,

đã tiến hóa ít nhất sáu lần trên Trái đất,

suggesting that this flesh-munching adaptation

gợi ý rằng thích nghi với việc ăn thịt

holds a major benefit for plants.

đem đến cho chúng lợi ích to lớn.

Carnivorous plants tend to grow in places with highly acidic soil,

Cây ăn thịt thường mọc ở nơi đất có độ axit cao,

which is poor in crucial nutrients like nitrogen, phosphorus, and potassium.

nghèo chất dinh dưỡng thiết yếu như nitơ, photpho và kali.

In these hostile conditions,

Trong điều kiện khắc nghiệt như thế,

plants that are able to lure, trap, and digest prey

những cây có khả năng thu hút, đánh bẫy, và tiêu hóa con mồi,

have an advantage over those that rely on soil for their nutrients.

có lợi thế hơn những cây phụ thuộc vào chất dinh dưỡng trong đất.

Take this inhospitable bog,

Lấy đầm lầy cằn cỗi này làm ví dụ,

where pitcher plants reign supreme.

nơi cây nắp ấm có quyền lực tối thượng.

Drawn to the pitcher’s vivid colors and alluring scent,

Bị thu hút bởi màu sắc bắt mắt và mùi hương quyến rũ,

the fly closes in and slurps its nectar.

con ruồi bay đến và hút mật hoa của cây.

But this pitcher species has an ingredient called coniine in its nectar,

Nhưng một thành phần trong mật hoa gọi là conine,

a powerful narcotic to insects.

là chất gây mê mạnh với côn trùng.

As the coniine takes effect,

Khi chất này phát huy tác dụng,

the fly grows sluggish, stumbles, and falls down the funnel

con ruồi trở nên chậm chạp, choáng váng, và rơi xuống phễu

into a pool of liquid at the base,

vào một bầu chất lỏng ở đáy,

where he drowns.

rồi chết chìm trong đó.

Enzymes and bacteria in the liquid slowly break his body down

Enzyme và vi khuẩn trong chất lỏng từ từ phân hủy cơ thể nó

into microscopic particles the pitcher plant can consume through its leaves.

thành các hạt siêu nhỏ mà cây có thể hấp thụ qua lá.

Occasionally,

Thỉnh thoảng, những con mồi lớn

larger prey also tumbles into the fatal funnel of the pitcher plant.

cũng rơi vào cái bẫy chết người này của cây.

The second victim faces off with the sticky sundew plant.

Nạn nhân thứ hai đối mặt với cây gọng vó dính nhớt.

The sundew’s tiny leaves are equipped with a viscous secretion called mucilage.

Những chiếc lá bé nhỏ của cây tiết ra chất nhờn gọi là chất nhầy.

The ant is swiftly trapped in this goo.

Con kiến nhanh chóng bị kẹt trong đó.

As she struggles, enzymes begin to digest her body.

Khi nó vùng vẫy, cũng là lúc enzyme bắt đầu tiêu hóa cơ thể nó.

Special tentacles sense her movement and curl around her,

Những xúc tu đặc biệt phát hiện cử động và quấn quanh nó,

clenching her in their suffocating grip.

dùng gọng kìm siết chặt con vật.

Once she asphyxiates,

Một khi nó ngạt thở,

which can happen in under an hour,

trong chưa đầy một giờ,

the tentacles unfurl again to snare their next victim.

các xúc tu lại duỗi ra để bẫy nạn nhân kế tiếp.

Two down, four to go.

Hai con đã chết, còn lại bốn.

The next target meets his end underground,

Con vật tiếp theo kết thúc cuộc đời dưới lòng đất,

in the coils of the corkscrew plant.

trong đám dây chằng chịt của cây xoắn ốc.

He enters the roots through a tiny slit in search of food.

Nó vào rễ qua một khe nhỏ để tìm thức ăn.

But inside, he quickly loses his way through the tangled labyrinth.

Nhưng bên trong, nó nhanh chóng bị lạc khi đi qua mê cung rối rắm này.

A forest of curved hairs prevents his escape,

Vô số lông cong ngăn không cho nó thoát ra ngoài,

guiding him into a central chamber with flesh-digesting enzymes

hướng nó vào khoang trung tâm chức các enzyme tiêu hóa

and deadly low levels of oxygen.

và nồng độ oxy thấp gây tử vong.

In the murky depths of a nearby pond,

Tại cái ao lân cận, dưới làn nước sâu và tối tăm,

a tadpole unwittingly swims into the path of the bladderwort,

một con nòng nọc vô tình bơi vào đường dẫn đến rong bắt mồi bladderwort,

the speediest of all carnivorous plants.

loài cây ăn thịt có tốc độ nhanh nhất.

She treads on the bladderwort’s trigger,

Vừa chạm vào bẫy của rong,

and in milliseconds,

chỉ trong vài mili giây,

a trapdoor swings open and sucks her in.

cửa bẫy mở ra, hút con con nòng nọc vào.

Trapped half in and half out,

Bị kẹt một nửa bên ngoài một nửa bên trong,

she struggles to free herself

nó giãy giụa để thoát thân

while the part of her body inside the plant gets digested.

cũng là lúc phần cơ thể bên trong bị tiêu hóa.

Over the next few hours,

Trong vài giờ tới,

her writhing sets the trap off repeatedly,

sự quằn quại của nó liên tục kích hoạt bẫy.

each time bringing her deeper into the plant

mỗi lần, lại kéo nó sâu hơn vào bên trong

to be digested alive bit by bit.

để cây tiêu hóa từng chút một.

Meanwhile, this beetle is bewitched by sweet-smelling nectar.

Cùng lúc, con bọ cánh cứng này bị mật hoa thơm mê hoặc.

The scent draws him closer and closer

Mùi hương kéo nó mỗi lúc một gần hơn

until he lands on the leaves of the world’s most infamous carnivorous plant.

đến khi đậu lên lá của cây ăn thịt nổi tiếng nhất thế giới.

His landing triggers tiny hairs on the surface of the leaves,

Cú đáp của nó kích hoạt những chiếc lông nhỏ trên mặt lá,

and the jaws of the venus fly trap snap shut around him.

những chiếc hàm của cây bẫy ruồi venus thình lình sập lại.

The spikes interlock to seal his fate.

Những chiếc gai đan chặt, khóa lấy số phận con bọ.

Once closed,

Một khi đã đóng,

the leaves act like an external stomach that digests the beetle’s soft tissues.

lá có vai trò như dạ dày ngoài, tiêu hóa các mô mềm của con bọ.

When they open again a few days later,

Vài ngày sau, khi lá mở ra,

only the dry husk of his exoskeleton remains.

chỉ còn sót mỗi lớp xác khô.

The mayfly is the last creature standing.

Phù du là loài cuối cùng chưa mắc bẫy.

As she approaches the butterwort plant,

Khi đến gần cây cỏ bơ butterwort,

she heads for the flowers that wave high above the plant’s globs of adhesive goo.

nó bay đến những bông hoa cao vút trên đám chất nhầy dính nhớp của cây.

She alights on the petals, drinks the nectar, and takes off unscathed.

Nó đáp xuống cánh hoa, hút mật, và bay đi bình an vô sự.

These long flower stalks keep certain insects away from the carnivore’s traps—

Phần thân dài giữa cho một số loài côn trùng tránh xa bẫy,

a way of separating pollinators from food.

là cách cây phân biệt côn trùng thụ phấn với nguồn thức ăn.

Off the mayfly buzzes to live a long and fruitful life–

Phù du bay đi, sống lâu và có nhiều con cháu....

oh.

Ồ!