The wild world of carnivorous plants - Kenny Coogan

Tłumaczenie: Krystian Dorożyński Korekta: Agnieszka Fijałkowska

Little do they know it,

Jeszcze o tym nie wiedzą,

but these six creatures are each about to experience a very unusual death.

ale tych sześć stworzeń spotka dość nietypowa śmierć.

One-by-one,

Jedno po drugim

they will fall prey to the remarkable, predatory antics of...

padną ofiarą niezwykłych, drapieżnych sideł...

a carnivorous plant.

roślin mięsożernych.

Around the world there are more than 600 plant species

Na świecie jest ponad 600 gatunków roślin,

that supplement a regular diet of sunlight, water, and soil

które uzupełniają dietę składającą się ze światła słonecznego, wody i minerałów

with insects, microbes, or even frogs and rats.

owadami, mikrobami, a nawet żabami i szczurami.

Scientists believe that carnivory in plants evolved separately

Naukowcy uważają, że mięsożerstwo wśród roślin ewoluowało osobno

przynajmniej sześć razy na naszej planecie,

at least six times on our planet,

suggesting that this flesh-munching adaptation

co sugeruje, że adaptacja do jedzenia mięsa

holds a major benefit for plants.

przynosi roślinom znaczne korzyści.

Carnivorous plants tend to grow in places with highly acidic soil,

Rośliny mięsożerne zazwyczaj rosną na bardzo kwaśnych glebach,

which is poor in crucial nutrients like nitrogen, phosphorus, and potassium.

ubogich w kluczowe składniki odżywcze, jak azot, fosfor czy potas.

In these hostile conditions,

W tych niesprzyjających warunkach

plants that are able to lure, trap, and digest prey

rośliny potrafiące wabić, zastawiać pułapki i trawić zdobycze

have an advantage over those that rely on soil for their nutrients.

mają przewagę na tymi uzależnionymi od gleby i jej składników odżywczych.

Take this inhospitable bog,

Weźmy na przykład niegościnne bagno,

where pitcher plants reign supreme.

na którym królują dzbaneczniki.

Drawn to the pitcher’s vivid colors and alluring scent,

Mucha zwabiona żywym kolorem i zachęcającym zapachem dzbanka,

the fly closes in and slurps its nectar.

wlatuje do środka i pije nektar rośliny.

But this pitcher species has an ingredient called coniine in its nectar,

Jednak dzbaneczniki mają w nektarze koniinę,

a powerful narcotic to insects.

czyli silny narkotyk dla owadów.

As the coniine takes effect,

Gdy koniina zaczyna działać,

the fly grows sluggish, stumbles, and falls down the funnel

mucha staje się otępiała i spada w dół lejka

into a pool of liquid at the base,

do basenu wypełnionego cieczą,

where he drowns.

w którym tonie.

Enzymes and bacteria in the liquid slowly break his body down

Enzymy i bakterie w cieczy powoli rozkładają ciało

into microscopic particles the pitcher plant can consume through its leaves.

na mikroskopijne cząsteczki, które dzbanecznik wchłania przez liście.

Occasionally,

larger prey also tumbles into the fatal funnel of the pitcher plant.

Sporadycznie większe ofiary też wpadają

do śmiertelnego lejka dzbanecznika.

The second victim faces off with the sticky sundew plant.

Druga ofiara stawi czoła lepkiej rosiczce.

The sundew’s tiny leaves are equipped with a viscous secretion called mucilage.

Drobne liście rosiczki są uzbrojone w kleistą wydzielinę - śluz roślinny.

The ant is swiftly trapped in this goo.

Mrówka natychmiast zostaje uwięziona w tym kleju.

As she struggles, enzymes begin to digest her body.

Podczas gdy się szarpie, enzymy zaczynają trawić jej ciało.

Special tentacles sense her movement and curl around her,

Specjalne macki wyczuwają jej ruch i owijają się wokół niej,

clenching her in their suffocating grip.

zaciskając w śmiertelnym uścisku.

Gdy już się udusi,

Once she asphyxiates,

which can happen in under an hour,

co trwa około godziny,

the tentacles unfurl again to snare their next victim.

macki ponownie się rozwiną i będą czekać na kolejną ofiarę.

Two down, four to go.

Dwa owady odpadły, zostały jeszcze cztery.

The next target meets his end underground,

Kolejny cel skona pod ziemią,

in the coils of the corkscrew plant.

w korzeniu rośliny pływaczkowatej.

He enters the roots through a tiny slit in search of food.

Ofiara poszukując jedzenia, wchodzi do korzenia przez szczelinę.

But inside, he quickly loses his way through the tangled labyrinth.

W środku szybko się gubi w zawiłym labiryncie.

A forest of curved hairs prevents his escape,

Las poskręcanych włosków uniemożliwia jej ucieczkę,

guiding him into a central chamber with flesh-digesting enzymes

prowadząc do głównej komory z enzymami rozkładającymi mięso

and deadly low levels of oxygen.

i śmiertelnie niskim poziomem tlenu.

In the murky depths of a nearby pond,

W mrocznych głębinach pobliskiego stawu

a tadpole unwittingly swims into the path of the bladderwort,

nieświadoma kijanka wpływa na teren pływacza,

the speediest of all carnivorous plants.

najszybszej ze wszystkich roślin mięsożernych.

She treads on the bladderwort’s trigger,

Kijanka zbliża się do pułapki rośliny

and in milliseconds,

i w przeciągu milisekund

a trapdoor swings open and sucks her in.

aparaty chwytające otwierają się i wciągają ją do środka.

Trapped half in and half out,

Uwięziona w połowie wewnątrz rośliny,

she struggles to free herself

walczy, próbując się uwolnić,

while the part of her body inside the plant gets digested.

ale część ciała uwięziona w roślinie już jest trawiona.

Over the next few hours,

W ciągu kilku godzin

her writhing sets the trap off repeatedly,

ruchy kijanki wielokrotnie wyzwolą pułapkę,

each time bringing her deeper into the plant

która za każdym razem wciągnie ją coraz głębiej,

to be digested alive bit by bit.

trawiąc żywcem kawałek po kawałku.

Meanwhile, this beetle is bewitched by sweet-smelling nectar.

W międzyczasie ten żuk czuje słodko pachnący nektar.

The scent draws him closer and closer

Zapach przyciąga go coraz bliżej, aż w końcu ląduje na liściach

until he lands on the leaves of the world’s most infamous carnivorous plant.

jednej z najbardziej niechlubnych roślin mięsożernych na świecie.

His landing triggers tiny hairs on the surface of the leaves,

Jego lądowanie pobudza włoski liści pułapkowych muchołówki,

and the jaws of the venus fly trap snap shut around him.

które aktywują zamknięcie pułapki.

The spikes interlock to seal his fate.

Zazębione kolce na brzegach rośliny przypieczętowują los ofiary.

Once closed,

the leaves act like an external stomach that digests the beetle’s soft tissues.

Gdy się zamkną,

liście działają jak zewnętrzny żołądek trawiący tkanki miękkie żuka.

When they open again a few days later,

Gdy za kilka dni znowu się otworzy,

only the dry husk of his exoskeleton remains.

zostanie po nim tylko sucha łuska egzoszkieletu.

The mayfly is the last creature standing.

Ostatnie żywe stworzenie to jętka.

As she approaches the butterwort plant,

Zbliżając się do tłustosza,

she heads for the flowers that wave high above the plant’s globs of adhesive goo.

kieruje się ku wysoko powiewającym kwiatom nad trzoneczkami klejącego śluzu.

She alights on the petals, drinks the nectar, and takes off unscathed.

Ląduje na liściach, spija nektar i odlatuje nietknięta.

These long flower stalks keep certain insects away from the carnivore’s traps—

Długie łodygi tych kwiatów odstraszają niektóre owady od pułapek mięsożercy...

a way of separating pollinators from food.

jako sposób oddzielania owadów zapylających od pożywienia.

Off the mayfly buzzes to live a long and fruitful life–

Jętka odlatuje żeby żyć długo i szczęśliwie...

oh.

Och.