What is a butt tuba and why is it in medieval art? - Michelle Brown

931,946 views ・ 2019-04-16

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung
00:06
A rabbit attempts to play a church organ,
0
6364
2450
ယုန်က ဘုရားကျောင်းရှိ အော်ဂင် တူရီယာကို တီးဖို့ကြိုးပမ်းစဉ်
00:08
while a knight fights a giant snail
1
8814
2627
သူရဲကောင်းတစ်ဦးက ဧရာမ ခရုတစ်ကောင်ကို တိုက်ခိုက်ပြီး
00:11
and a naked man blows a trumpet with his rear end.
2
11441
3933
ဝတ်လစ်စားလစ်နဲ့ လူတစ်ဦးက တင်ပါးမှာပါလာတဲ့ တံပိုးကို မှုတ်တယ်။
00:15
Painted with squirrel-hair brushes on vellum or parchment
3
15374
3623
ရဟန်းတွေ၊ သီလရှင်တွေနဲ့ မြို့ပြ လက်မှု ပညာသည်တွေက သိုးသားရေ(သို့) ပုပိုက်မှာ
00:18
by monks, nuns, and urban craftspeople,
4
18997
3137
ရှဉ့်မွေးစုတ်တံနဲ့ ဆေးခြယ်ထားတဲ့
00:22
these bizarre images populate the margins of the most prized books
5
22134
4440
ဒီထူးထူးဆန်းဆန်းပုံတွေဟာ အလယ်ခေတ်မှ တန်ဖိုးအရှိဆုံး
00:26
from the Middle Ages.
6
26574
2022
စာအုပ်တွေရဲ့ အနားသတ်တွေကို ပြည့်နှက်စေတယ်။
00:28
Their illustrations often tell a second story as rich as the text itself.
7
28596
5943
သူတို့ရဲ့သရုပ်ဖော်ပုံတွေက စာသားကိုယ်၌လို ကြွယ်ဝတဲ့ ဒုတိယဇာတ်လမ်းကိုပြောပြလေ့ရှိတယ်။
00:34
Some images appear in many different illuminated manuscripts,
8
34539
3706
တချို့ရုပ်ပုံတွေက အမျိုးမျိုး ပညာအလင်းပေးတဲ့ လက်ရေးစာမူတွေမှာ ပေါ်လာပြီး
00:38
and often reinforce the religious content of the books they decorated.
9
38245
4205
၎င်းတို့ အလှဆင်ထားတဲ့ စာအုပ်တွေရဲ့ ဘာသာရေး အကြောင်းအရာတွေကို အားဖြည့်ပေးလေ့ရှိတယ်။
00:42
For example, a porcupine picking up fruit on its spines
10
42450
4050
ဥပမာ၊ ၎င်းရဲ့ဆူးတွေပေါ်မှာ အသီးကို ကောက်နေတဲ့ ဖြူကောင်တစ်ကောင်ဟာ
00:46
could represent the devil stealing the fruits of faith--
11
46500
3530
ယုံကြည်ခြင်း သစ်သီးတွေကို ခိုးယူနေတဲ့ မာရ်နတ်ကို ကိုယ်စားပြုနိုင်တယ်၊
00:50
or Christ taking up the sins of mankind.
12
50030
3647
သို့မဟုတ် ခရစ်တော်က လူသားတွေရဲ့ အပြစ်တွေကို နှုတ်ယူသွားတာပါ။
00:53
Medieval lore stated that a hunter could only capture a unicorn
13
53677
4190
အလယ်ခေတ် အစဥ်အလာအရ မုဆိုးဟာ ကညာပျိုရဲ့ ပေါင်မှာ ဦးချိုကိုတင်တဲ့အခါမှသာ
00:57
when it lay its horn in the lap of a virgin,
14
57867
3005
ဒဏ္ဍာရီမြင်းကို ဖမ်းမိနိုင်တာကြောင့်
01:00
so a unicorn could symbolize either sexual temptation
15
60872
3670
ဒဏ္ဍာရီမြင်းဟာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သွေးဆောင်မှု (သို့) ခရစ်တော်ကို ရန်သူတွေ
01:04
or Christ being captured by his enemies.
16
64542
2981
ဖမ်းဆီးတဲ့ သင်္ကေတအဖြစ် ဖော်ညွှန်းထားတယ်။
01:07
Rabbits, meanwhile, could represent human’s lustful natures—
17
67523
4205
တစ်ချိန်တည်းမှာ ယုန်တွေက လူသားရဲ့ တပ်မက်တဲ့ သဘာဝတွေကို ကိုယ်စားပြုနိုင်ပြီး
01:11
and could redeem themselves through attempts to make sacred music
18
71728
3600
ချွတ်ယွင်းချက်တွေရှိပေမဲ့ မြင့်မြတ်တဲ့ ဂီတကို ဖန်တီးဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကနေ
01:15
despite their failings.
19
75328
2266
သူတို့ကိုယ်သူတို့ ဆယ်တင်နိုင်တယ်။
01:17
All of these references would have been familiar to medieval Europeans
20
77594
3800
ဒီအကိုးအကားတွေအားလုံးက ရာစုနှစ်တွေ အတွင်း တချို့က ပိုပဟေဠိဆန်နေပေမဲ့
01:21
from other art forms and oral tradition,
21
81394
2665
တချို့အနုပညာပုံစံတွေနဲ့ ပါးစပ်ရာဇဝင်တွေကနေ
01:24
though some have grown more mysterious over the centuries.
22
84059
3750
အလယ်ခေတ် ဥရောပ လူမျိုးတွေနဲ့ ရင်းနှီးပြီးသားပါ။
01:27
Today,
23
87809
821
01:28
no one can say for sure what the common motif of a knight fighting a snail means—
24
88630
5682
ဒီခေတ်မှာ ခရုကိုတိုက်ခိုက်သည့် သူရဲကောင်း တစ်ဦးရဲ့ မြင်နေကျပုံစံက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ၊
01:34
or why the knight so often appears to be losing.
25
94312
3711
ဒါမှမဟုတ် ဘာကြောင့် သူရဲကောင်းက ဒီလောက် မကြာခဏ ရှုံးနေပုံရတာလဲ။
01:38
The snail might be a symbol of the inevitability of death,
26
98023
3427
ခရုဟာ အသန်မာဆုံး သူရဲကောင်းတွေ ကိုတောင် အနိုင်ယူနိုင်တဲ့ မရဏတရားရဲ့
01:41
which defeats even the strongest knights.
27
101450
2721
ရှောင်လွှဲမရမှုရဲ့ သင်္ကေတ ဖြစ်နိုင်တယ်။
01:44
Or it could represent humility, and a knight’s need to vanquish his own pride.
28
104171
6166
(သို့)နှိမ့်ချမှုကို ကိုယ်စားပြုနိုင်ပြီး သူရဲကောင်းဟာ မာနကို နှိမ်နင်းဖို့လိုတာပါ။
01:50
Many illuminated manuscripts were copies of religious or classical texts,
29
110337
4373
ပညာအလင်းပေးတဲ့ လက်ရေးစာမူများစွာဟာ ဘာသာရေး (သို့)ဂန္ထဝင်စာသားတွေရဲ့မိတ္တူတွေဖြစ်ပြီး
01:54
and the bookmakers incorporated their own ideas and opinions in illustrations.
30
114710
5437
စာအုပ်ထုတ်သူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အယူအဆ နဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို သာဓကတွေမှာ ထည့်တယ်။
02:00
The butt tuba, for example,
31
120147
2153
ဥပမာ butt tuba ဟာ
02:02
was likely shorthand to express disapproval with--
32
122300
3073
မနှစ်သက်တာကိုဖော်ပြဖို့ အတိုကောက် ဖြစ်ဖွယ်ရှိတယ်၊
02:05
or add an ironic spin to-- the action in the text.
33
125373
4715
သို့မဟုတ် စာသားထဲက ကမောက်ကမ လှည့်ဖျားမှုတစ်ခုကို ထည့်ဖို့ပါ။
02:10
Illuminations could also be used to make subversive political commentary.
34
130088
3950
ပုံဆောင်သာဓကတွေကို အဖျက်ဆန်တဲ့ နိုင်ငံရေး ဝေဖန်သုံးသပ်ချက်လုပ်ဖို့လည်း သုံးနိုင်တယ်။
02:14
The text of the "Smithfield Decretals"
35
134038
2403
“Smithfield Decretals” ရဲ့စာသားဟာ
02:16
details the Church’s laws and punishments for lawbreakers.
36
136441
3879
အသင်းတော်ရဲ့ဥပဒေတွေနဲ့ ချိုးဖောက်သူတွေ အတွက် ပြစ်ဒဏ်တွေကို အသေးစိတ်ဖော်ပြတယ်။
02:20
But the margins show a fox being hanged by geese,
37
140320
3234
ဒါပေမဲ့ အနားသတ်တွေက ပြတဲ့ ငန်းတွေရဲ့ ကြိုးပေးတာခံရတဲ့ မြေခွေးက
02:23
a possible allusion to the common people turning on their powerful oppressors.
38
143554
5260
သာမန်လူတွေက သူတို့ရဲ့အာဏာရှိတဲ့ နှိပ်စက်သူ တွေကိုလှည့်စားဖို့ရည်ညွှန်းတာဖြစ်နိုင်တယ်။
02:28
In the "Chronica Majora,"
39
148814
2112
“Chronica Majora” မှာ
02:30
Matthew Paris summarized a scandal of his day,
40
150926
3287
Matthew Paris ဟာ သူ့ခေတ် အရှုပ်တော်ပုံ တစ်ခုကို အကျဉ်းချုံးဖော်ပြပြီး
02:34
in which the Welsh prince Griffin
41
154213
2240
Welsh မင်းသား Griffin ဟာ
02:36
plummeted to his death from the tower of London.
42
156453
3378
လန်ဒန်ရဲတိုက်ကနေ ဇောက်ထိုးကျ သေဆုံးသွားတယ်။
02:39
Some believed the prince fell, Paris wrote,
43
159831
2791
တချို့က မင်းသား ပြုတ်ကျတာ၊ တချို့က တွန်းချခံရတာလို့
02:42
while others thought he was pushed.
44
162622
2410
ယုံကြည်တယ်လို့ Paris က ရေးသားခဲ့တယ်။
02:45
He added his own take in the margins,
45
165032
2197
အိပ်ယာခင်းနဲ့လုပ်ထားတဲ့ ကြိုးပေါ်မှာ
02:47
which show the prince falling to his death
46
167229
2288
လွတ်မြောက်ဖို့ ကြိုးစားရင်း မင်းသား
02:49
while trying to escape on a rope made of bed-sheets.
47
169517
3780
ပြုတ်ကျသေတာလို့ သူ့ ကိုယ်ပိုင်အမြင်ကို အနားသတ်မှာ ထပ်ဖြည့်ထားတယ်။
02:53
Some margins told stories of a more personal nature.
48
173297
3716
အနားသတ်တချို့က ပိုပြီး ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆန်တဲ့ သဘာဝရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို ပြောပြတယ်။
Sir Geoffrey Luttrell က
02:57
"The Luttrell Psalter,"
49
177013
1482
02:58
a book of psalms and prayers commissioned by Sir Geoffrey Luttrell,
50
178495
4058
တာဝန်ပေးတဲ့ ဆာလံသီချင်းနဲ့ ဆုတောင်းများ စာအုပ် “The Luttrell Psalter” မှာ
03:02
shows a young woman having her hair done,
51
182553
2367
အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦး ဆံပင်ညှပ်နေတုန်း
03:04
while a young man catches a bird in a net.
52
184920
3001
လူငယ်တစ်ဦးက ငှက်တစ်ကောင်ကို ပိုက်ကွန်မှာ ဖမ်းတာကို ပြသထားတယ်။
03:07
The shaved patch on his head is growing out,
53
187921
2917
သူ့ဦးခေါင်းပေါ်က ရိတ်ထားတဲ့ အကွက်က တိုးထွက်လာနေပြီး
03:10
indicating that he is a clergyman neglecting his duties.
54
190838
4244
သူ့တာဝန်ကို လစ်လျူရှုထားတဲ့ ဘုန်းကြီးဖြစ်တာကို ညွှန်ပြနေတယ်။
03:15
This alludes to a family scandal
55
195082
1948
ဒါက Sir Geoffrey ရဲ့သမီး Elizabeth နဲ့
03:17
where a young cleric ran away with Sir Geoffrey’s daughter Elizabeth.
56
197030
4320
လူငယ်သာသနာဝင်တစ်ဦး ထွက်ပြေးတဲ့ မိသားစု အရှုပ်တော်ပုံတစ်ခုကို ရည်ညွှန်းတာပါ။
03:21
The family’s personal spiritual advisor likely painted it into the book
57
201350
4533
အမှုသည်တွေရဲ့ ချို့ယွင်းချက်တွေကို သတိပေးဖို့နဲ့ သူတို့ရဲ့ ဝိညာဉ်ရေးရာ
03:25
to remind his clients of their failings
58
205883
2470
ဖွံ့ဖြိုးမှုကို အားပေးဖို့ မိသားစု ဝိညာဉ်ရေးရာ
03:28
and encourage their spiritual development.
59
208353
3247
အကြံပေးက ဒါကို စာအုပ်မှာ ရေးခြယ်ခဲ့တယ်။
03:31
Some artists even painted themselves into the manuscripts.
60
211600
3697
တချို့ပန်းချီဆရာတွေက လက်ရေး စာမူတွေမှာတောင် ရေးဆွဲတယ်။
03:35
The opening image of Christine de Pisan’s collected works
61
215297
4123
Christine de Pisan ရဲံ စုဆောင်းထားတဲ့ လက်ရာတွေရဲ့ အဖွင့်ပုံက
03:39
shows de Pisan presenting the book to the Queen of France.
62
219420
4019
ပြင်သစ်ဘုရင်မထံ စာအုပ်ကို ပြသနေတဲ့ de Pisan ကို ပြသထားတယ်။
03:43
The queen was so impressed by de Pisan's previous work
63
223439
3370
ဘုရင်မက De Pisan ရဲ့ ယခင်လက်ရာကို အလွန်သဘောကျခဲ့ပြီး
03:46
that she commissioned her own copy.
64
226809
2377
သူ့ကိုယ်ပိုင် မိတ္တူကို ကူးခိုင်းခဲ့တယ်။
03:49
Such royal patronage
65
229186
1520
ဒီလို တော်ဝင် စောင်မမှုကြောင့်
03:50
enabled her to establish her own publishing house in Paris.
66
230706
4340
ပါရီမှာ သူ့ကိုယ်ပိုင် ပုံနှိပ်တိုက်ကို တည်ထောင်နိုင်ခဲ့တယ်။
03:55
The tradition of illuminated manuscripts lasted for over a thousand years.
67
235046
4960
ပညာအလင်းပေးတဲ့ လက်ရေးစာမူတွေရဲ့ ဓလေ့ဟာ နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်ကျော် တည်တံ့ခဲ့တယ်။
ဒီစာအုပ်တွေကို တစ်ဦးချင်း (သို့) အဖွဲ့တွေ အလိုက် သီးသန့် ဆုတောင်း အကူအညီတွေ၊
04:00
The books were created by individuals or teams for uses as wide-ranging
68
240006
5384
04:05
as private prayer aids, service books in churches, textbooks,
69
245390
4795
ဘုရားကျောင်း ဝတ်ပြုစာအုပ်တွေ၊ ပြဋ္ဌာန်း စာအုပ်တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဝင်ဖို့အကာအကွယ်ပေးတဲ့
04:10
and protective talismans to take into battle.
70
250185
3704
အဆောင်တွေအဖြစ် ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုဖို့ ဖန်တီးခဲ့တယ်။
04:13
Across all this variation,
71
253889
1988
ဒီမူကွဲအားလုံးမှာ
04:15
those tricky little drawings in the margins
72
255877
2234
အနားသတ်က နည်းနည်း ဉာဏ်များတဲ့ ပန်းချီတွေက
04:18
are a unique window into the minds of medieval artists.
73
258111
4010
အလယ်ခေတ် အနုပညာရှင်တွေရဲံ စိတ်ထဲက ထူးခြားတဲ့ ပြတင်းပေါက်တစ်ခုပါ။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7