What is a butt tuba and why is it in medieval art? - Michelle Brown

Tłumaczenie: Karolina Klimiuk Korekta: Ola Królikowska

A rabbit attempts to play a church organ,

Królik próbuje grać na organach,

while a knight fights a giant snail

rycerz walczy z wielkim ślimakiem,

and a naked man blows a trumpet with his rear end.

a golas gra na trąbce tyłkiem.

Painted with squirrel-hair brushes on vellum or parchment

Namalowane pędzlami z wiewiórczej sierści na welinie lub pergaminie

by monks, nuns, and urban craftspeople,

przez mnichów, zakonnice i rzemieślników,

these bizarre images populate the margins of the most prized books

te dziwne obrazki wypełniają marginesy najcenniejszych średniowiecznych ksiąg.

from the Middle Ages.

Their illustrations often tell a second story as rich as the text itself.

Często opowiadają historię równie bogatą, co same teksty.

Some images appear in many different illuminated manuscripts,

Niektóre pojawiają się w wielu rękopisach,

and often reinforce the religious content of the books they decorated.

często wzmacniając ich religijny przekaz.

For example, a porcupine picking up fruit on its spines

Na przykład jeżozwierz nabijający owoce na kolce

could represent the devil stealing the fruits of faith--

może symbolizować diabła kradnącego owoce wiary

or Christ taking up the sins of mankind.

albo Chrystusa biorącego na siebie ludzkie grzechy.

Medieval lore stated that a hunter could only capture a unicorn

Według średniowiecznych podań jednorożca można było schwytać,

when it lay its horn in the lap of a virgin,

gdy położył swój róg na kolanach dziewicy.

so a unicorn could symbolize either sexual temptation

Mógł więc symbolizować cielesną pokusę

or Christ being captured by his enemies.

albo pojmanie Chrystusa.

Rabbits, meanwhile, could represent human’s lustful natures—

Króliki symbolizują ludzkie pożądanie,

and could redeem themselves through attempts to make sacred music

a dzięki muzyce sakralnej próbują się zbawić

despite their failings.

mimo grzeszności.

All of these references would have been familiar to medieval Europeans

Wszystkie te nawiązania mogły być znane Europejczykom

from other art forms and oral tradition,

z innych dzieł sztuki i ustnych opowieści,

though some have grown more mysterious over the centuries.

jednak niektóre z czasem stały się tajemnicą.

Today,

Dzisiaj

no one can say for sure what the common motif of a knight fighting a snail means—

nie wiemy, co oznacza popularny motyw walki ze ślimakiem,

or why the knight so often appears to be losing.

ani dlaczego rycerz często wydaje się przegrywać.

The snail might be a symbol of the inevitability of death,

Ślimak może symbolizować nieuchronność śmierci,

which defeats even the strongest knights.

która pokona nawet najsilniejszych.

Or it could represent humility, and a knight’s need to vanquish his own pride.

Albo pokorę i konieczność pokonania własnej dumy.

Many illuminated manuscripts were copies of religious or classical texts,

Wiele manuskryptów to kopie religijnych i klasycznych tekstów.

and the bookmakers incorporated their own ideas and opinions in illustrations.

Miniaturzyści często używali ilustracji, żeby wyrazić pomysły i opinie.

The butt tuba, for example,

Na przykład tyłko-trąbka

was likely shorthand to express disapproval with--

mogła być sposobem na potępienie

or add an ironic spin to-- the action in the text.

albo dodanie tekstowi ironii.

Illuminations could also be used to make subversive political commentary.

Miniatury mogły też skrywać polityczne komentarze.

The text of the "Smithfield Decretals"

"Dekretały ze Smithfield"

details the Church’s laws and punishments for lawbreakers.

opisują prawa kościelne i kary za ich łamanie.

But the margins show a fox being hanged by geese,

Ale lis wieszany przez gęsi na marginesie

a possible allusion to the common people turning on their powerful oppressors.

może być aluzją do prostych ludzi zwracających się przeciwko panom.

In the "Chronica Majora,"

W "Chronica Majora"

Matthew Paris summarized a scandal of his day,

Matthew Paris opisuje ówczesny skandal,

in which the Welsh prince Griffin

śmierć walijskiego księcia Griffina,

plummeted to his death from the tower of London.

który spadł z Tower of London.

Some believed the prince fell, Paris wrote,

Według niektórych spadł sam,

while others thought he was pushed.

a według innych ktoś go popchnął.

He added his own take in the margins,

Paris dodał swoją teorię na marginesie,

which show the prince falling to his death

gdzie książę spada i umiera,

while trying to escape on a rope made of bed-sheets.

próbując uciec na linie z prześcieradeł.

Some margins told stories of a more personal nature.

Czasem marginesy opowiadają bardziej osobiste historie.

"The Luttrell Psalter,"

"Psałterz Lutrella",

a book of psalms and prayers commissioned by Sir Geoffrey Luttrell,

zbiór psalmów i modlitw zamówiony przez sir Geoffrey'a Luttrella,

shows a young woman having her hair done,

pokazuje dziewczynę czeszącą włosy

while a young man catches a bird in a net.

i młodzieńca łapiącego ptaka w sieć.

The shaved patch on his head is growing out,

Wygolone koło na jego głowie zarasta,

indicating that he is a clergyman neglecting his duties.

co może oznaczać, że jest duchownym, który zaniedbuje obowiązki.

This alludes to a family scandal

To aluzja do rodzinnego skandalu,

where a young cleric ran away with Sir Geoffrey’s daughter Elizabeth.

ucieczki młodego kleryka z córką sir Geoffrey'a, Elizabeth.

The family’s personal spiritual advisor likely painted it into the book

Rodzinny doradca duchowy namalował to w książce,

to remind his clients of their failings

żeby przypomnieć klientom o ich wadach

and encourage their spiritual development.

i nakłonić do duchowej przemiany.

Some artists even painted themselves into the manuscripts.

Niektórzy artyści umieścili w manuskryptach samych siebie.

The opening image of Christine de Pisan’s collected works

Pierwsza ilustracja w dziełach zebranych Christine de Pisan

shows de Pisan presenting the book to the Queen of France.

ukazuje, jak de Pisan prezentuje królowej Francji księgę.

The queen was so impressed by de Pisan's previous work

Królowa była pod takim wrażeniem jej ostatniego dzieła,

that she commissioned her own copy.

że zamówiła własną kopię.

Such royal patronage

Królewski patronat

enabled her to establish her own publishing house in Paris.

pozwolił de Pisan otworzyć własne wydawnictwo w Paryżu.

The tradition of illuminated manuscripts lasted for over a thousand years.

Manuskrypty iluminowano przez ponad tysiąc lat.

The books were created by individuals or teams for uses as wide-ranging

Były dziełami jednego albo kilku artystów i służyły do tak różnych celów,

as private prayer aids, service books in churches, textbooks,

jak modlitewniki, księgi do nabożeństw, podręczniki

and protective talismans to take into battle.

i talizmany chroniące w boju.

Across all this variation,

W swojej różnorodności

those tricky little drawings in the margins

te małe rysunki na marginesach

are a unique window into the minds of medieval artists.

są oknami do umysłów średniowiecznych artystów.