The Secret Life of Plankton

Translator: Uuriintuya Urjinbazar Reviewer: Sundari Enkhtugs

[Stories from the Sea]

[Далайгаас ургасан түүхүүд]

[Fish Tale My Secret Life as Plankton]

[Загасны түүх] [Планктон Миний Нууц Амьдрал]

Би энд яаж ирсэн бэ?

How did I get here?

Well, it's a stranger story than you might think.

Таны бодож байгаагаас ѳѳр түүх хүүрнэх байх.

I came from a world of drifters,

Би цөөн хүний нүдээрээ үзсэн

a place few humans have ever seen.

хѳвѳгчдийн eртѳнцѳѳс гаралтай.

The world of plankton.

Планктон буюу хѳвѳгчдийн eртѳнц.

I came from a batch of a million eggs, and only a few of us survived.

Хэдэн сая бүлэг түрснээс амьд үлдсэн цөөн хэдийн нэг нь би.

When I became a larva, I moved among other drifters.

Авгалдай болсноор би бусад хөвөгчидтэй нийлсэн.

["Plankton" comes from the Greek "planktos" for wandering]

[Планктон нь планктос буюу хэсүүчлэх гэсэн Грек үгнээс гаралтай.]

My fellow plankton came in all sizes, from tiny algae and bacteria

Бусад хѳвѳгчид маань ѳчүүхэн замаг, бактерээс авахуулаад халимнаас ч урт

to animals longer than a blue whale.

янз бүрийн хэмжээтэй амьтад байдаг.

I shared my nursery with other embryos and juveniles,

Хясаа болон хавч, далайн зараа, анимонтой

from clams and crabs to sea urchins and anemones.

үр хээлээс эхлэн загас болтлоо хамт хооллож ирсэн.

(High pitch sound)

(Өндѳр давтамжтай чимээ)

We drifting animals are called zooplankton.

Бид бол зоопланктон гэх хѳвѳгч амьтад.

The most common animals here are copepods and krill.

Копподс, сам хорхой зэргийг хүмүүс илүү сайн мэдэх байх.

(Buzzing)

(Дүнгэнэх)

You could search the world over,

Та дэлхийг судалж болно, харин

but you'd never find a place more diverse than my childhood home.

хэзээ ч миний бага насны гэр шиг олон янзын зүйл агуулсан газрыг олохгүй.

A teaspoon of seawater

Нэг халбага далайн ус

can contain more than a million living creatures.

сая гаруй амьд биeт агуулдаг.

It can be a pretty tough existence, though.

Ийм байх нь их хэцүү байх.

Trillions are born here, but only a few make it to adulthood.

Тэрбум тѳрж байгаагаас тодорхой хэд нь л нас гүйцэж чаддаг.

He may be no larger than a pin head,

Тавтай зүүнээс ч жижиг энэ бяцхан хавчны авгалда

but this crab larva is an arrow worm's worst nightmare.

суман ѳтний хувьд хар дарсан зүүд.

(Bumping noises)

(Цохих чимээ)

(Buzzing)

(Дүнгэнэх)

Epic battles between carnivores like these are just one way to get food.

Махчин амьтдын хоорондох том тулаан бол хоолоо олж идэх аргуудын л нэг.

But the real powers of this place come from phytoplankton.

Гэхдээ ургамлаас гаралтай планктонд энэ газрын жинхэнэ хүч оршдог.

Single-celled life

Нүүрстѳрѳгчийн давхар исэл, нарны гэрлийг

that transforms sunlight and carbon dioxide

into edible gold.

идэж болохуйц хүнс болгон хувиргадаг нэг эстийн амьдрал.

Phytoplankton are the base for the largest food web in the world.

Дэлхийн хамгийн том хүнсний сүлжээний үндэс бол

ургамлан планктонууд юм.

During the night,

Шѳнийн турш,

many animals like me would rise up from the depths

над шиг олон амьтад гүний ёроолоос дээш хѳвѳн гарч

to feed on this sun-powered feast.

нарны гэрлээр идэвхжсэн зоогийг иднэ.

(Maraca sound)

(Марака чимээ)

I was part of the largest daily migration of life on Earth.

Би дэлхийн хамгийн том, өдөр бүрийн нүүдлийн цувааны нэг гишүүн байлаа.

During the day,

Ѳдрийн цагаар

I'd return to the darkness, where I'd join my bizarre companions.

бусадтайгаа хамт далайн харанхуй руу буцдаг.

(High pitch buzz)

(Чанга чимээ)

(Flapping noises)

(дэвэх чимээ)

Cannibals, like this sea butterfly mollusk,

Энэ далайн нялцгай биeт эрвээхэй шиг ижлээ иддэг биeт

that eats its next of kin.

ойрын тѳрлѳѳ иддэг.

And comb jellies,

Сам шиг хэлбэртэй далайн мѳгѳѳрс

that beat cilia like rainbowed eyelashes.

сормуусаа солонгон болгон товшдог.

Some of these snare their prey with sticky tentacles,

Зарим нь олзоо наалдамхай тэмтрүүлээрээ урхинд оруулдаг,

while others just take a bite out of their cousins.

бусад нь хамаатнаасаа хэсэгчлэн иддэг.

And siphonophores

Нэг эст сифонофорэс

that catch prey with toxic fishing lures.

хортой загасан дэгээ ашиглан олзоо барьдаг.

But my favorite would have to be the crustacean Phronima.

Харин би хавч хэлбэртэн Фронимад дуртай.

Its monstrous looks inspired the movie "Aliens."

Үүний мангас шиг тѳрх Харь гаригийнхан киног санагдуулам.

It can catch tiny bits in its bristles,

Жижигхэн биeтийг арзгар үсээрээ барих чадвартай ч

but prefers larger prey like salps.

Сальп зэрэг том олз барих дуртай.

With two sets of eyes, this female prowls the deeper water.

Энэ эмэгчин хоёр хос нүдээрээ, илүү гүн усанд тэнүүчилдэг.

Prey in hand,

Гартаа идэштэй,

she performs one of the strangest behaviors

тэрээр бүх амьтдын eртѳнц дэх

in the entire animal kingdom.

хамгийн хачирхалтай үйлдлийг хийдэг.

With body parts from her victims,

Олзны золиосуудын биeийн хэсгээр

she delicately assembles a barrel-like home

гэрээ торх маягаар засан

feeding her young until they can drift off and survive on their own.

үр тѳлѳѳ биe даан амьдарч сурах хүртэл нь тэжээдэг.

Best of all, they make the perfect snack for a small fish like me.

Хамгийн авууштай нь, над шиг жижигхэн загасанд тѳгс зууш болж чаддаг.

Here among the plankton,

Хүнсний сүлжээ их ээдрээтэй, нарийн уялдаатай тул

the food web is so tangled and complex,

судлаачид ч энэ планктонуудын дунд

even scientists don't know who eats whom.

хэн нь хэнийгээ иддэгийг мэдэхгүй.

But I do.

Харин би мэднэ.

At least now you know a bit of my story.

Ядаж одоо та миний түүхийг мэддэг боллоо.

There's so much more to me than just a tasty meal.

Би зүгээр нэг амттай хоолноос хамаагүй сонирхолтой амьтан шүү.