How does your body process medicine? - Céline Valéry

Translator: Khulan Jamiyandorj Reviewer: Nomindari Bayaraa

Have you ever wondered what happens to a painkiller, like ibuprofen,

Ибупрофен зэрэг өвчин намдаагч эм уусны дараа

таны биед ямар өөрчлөлт ордог бол гэж гайхаж байсан уу?

after you swallow it?

Medicine that slides down your throat can help treat a headache,

Таны залгиж буй эм нь толгойн өвчин,

a sore back,

нурууны өвчин,

булгарсан шагай зэргийг эмчлэхэд тусалдаг.

or a throbbing sprained ankle.

But how does it get where it needs to go in the first place?

Гэхдээ тэрхүү эм хүрэх ёстой газраа яаж олж очдог юм бол?

The answer is that it hitches a ride in your circulatory blood stream,

Гадны биетийг хөөн, саармагжуулах зорилготой эд эрхтэн болон молекулаас

cycling through your body in a race to do its job

урьтаж үүргээ гүйцэтгэхийн тулд

before it's snared by organs and molecules designed to neutralize

тухайн эм цусны эргэлтийн урсгалд орж, хурдтай тархдаг.

and expel foreign substances.

This process starts in your digestive system.

Энэхүү процесс хоол боловсруулах системээс эхэлдэг.

Say you swallow an ibuprofen tablet for a sore ankle.

Жишээлбэл та шагайгаа гэмтээснээс болоод ибупрофен уулаа гэж бодъё.

Within minutes, the tablet starts disintegrating in the acidic fluids

Минутын дотор гэдэсний хүчиллэг шингэн тухайн эмийг задалж эхлэх болно.

of your stomach.

The dissolved ibuprofen travels into the small intestine

Задарсан эм маань эхлээд нарийн гэдсээр

and then across the intestinal wall into a network of blood vessels.

дараа нь гэдэсний ханаар дамжин судасны тогтолцоонд орно.

These blood vessels feed into a vein,

Эдгээр судсууд нь Венийн судасруу урсаж,

which carries the blood, and anything in it, to the liver.

Венийн судас нь цус болон түүний доторх бүхий л зүйлсийг элэг рүү зөөнө.

The next step is to make it through the liver.

Дараагийн алхам нь элгийг даван гарах юм.

As the blood and the drug molecules in it travel through liver blood vessels,

Цус болон эмийн молекулууд элэгний судсаар дамжих үед

ферментүүд ибупрофений молекулуудыг саармагжуулахын тулд

enzymes attempt to react with the ibuprofen molecules

to neutralize them.

урвалд орохыг оролдоно.

The damaged ibuprofen molecules, called metabolites,

Урвалд орсон эмийн молекулууд

метаболит буюу завсрын бүтээгдэхүүн болж өвчин намдаах нөлөөгөө алдана.

may no longer be effective as painkillers.

At this stage, most of the ibuprofen makes it through the liver unscathed.

Энэ шатанд урвалд ороогүй үлдсэн эмийн молекулууд

It continues its journey out of the liver,

элгээр бүрэн бүтэн гарч

through veins,

цааш Венийн судсаар дамжин

into the body's circulatory system.

цусны эргэлтийн тогтолцооруу шилжинэ.

Half an hour after you swallow the pill,

Эм ууснаас хагас цагийн дараа

some of the dose has already made it into the circulatory blood stream.

хэсэг эмийн молекулууд аль хэдийн цусны эргэлтийн урсгалд орсон байдаг.

This blood loop travels through every limb and organ,

Энэхүү цусны урсгал нь зүрх, тархи, бөөр зэрэг

including the heart, brain, kidneys, and back through the liver.

бүхий л эрхтнээр дамжин буцаад элэгрүү очдог.

When ibuprofen molecules encounter a location

Ибупрофений молекулууд

биеийн хамгийн өвчтэй хэсгээр дамжин өнгөрөхдөө

where the body's pain response is in full swing,

they bind to specific target molecules that are a part of that reaction.

тухайн урвалын бай молекулуудад холбогддог.

Painkillers, like ibuprofen, block the production of compounds

Ибупрофен зэрэг өвчин намдаагч эмүүд нь

өвдөлтийн сигнал дамжуулагч бодисын үйлдвэрлэлийг зогсоодог.

that help the body transmit pain signals.

As more drug molecules accumulate,

Эмийн молекулууд цугларч эхэлмэгц

the pain-cancelling affect increases,

өвчин намдаах үйлчилгээ ихсэж,

reaching a maximum within about one or two hours.

1- 2 цагийн дотор дээд хэмжээндээ хүрнэ.

Then the body starts efficiently eliminating ibuprofen,

Үүний дараа бие ибупрофеныг гадагшлуулж эхлэх ба

with the blood dose decreasing by half every two hours on average.

дунджаар хоёр цаг тутамд цусан дахь эмийн хэмжээ хагасаар багасна.

When the ibuprofen molecules detach from their targets,

Эмийн молекулууд өвчний голомтоос салахад

the systemic blood stream carries them away again.

цусны урсгал тэднийг дахин элэг рүү аваачдаг.

Back in the liver, another small fraction of the total amount of the drug

Элгэн дотор дахин нэг хэсэг эмийн молекулууд

gets transformed into metabolites,

метаболит болон хувирч

which are eventually filtered out by the kidneys in the urine.

яваандаа бөөрөнд шүүгдэн шээсээр гадагшилна.

The loop from liver to body to kidneys continues at a rate

Элэгнээс бие, биеэс бөөр лүү гэх хөдөлгөөн нь

of about one blood cycle per minute,

минут тутамд нэг бүтэн цусны эргэлтийн хурдтай өрнөнө.

with a little more of the drug neutralized and filtered out in each cycle.

Эргэлт тутамд хэсэг эм шүүгдэн гарна.

These basic steps are the same for any drug that you take orally,

Энэхүү процесс нь амаар уух ямар ч эмийн хувьд адилхан боловч

but the speed of the process

процесс-ийн хурд болон

and the amount of medicine that makes it into your blood stream

цусны эргэлтэд орох эмийн хэмжээ нь

varies based on drug,

тухайн эм,

person,

хүн,

and how it gets into the body.

биед хэрхэн орсноос хамааран ондоо байдаг.

The dosing instructions on medicine labels can help,

Эмийн заавар дээр тунгийн хэмжээ байдаг ч

but they're averages based on a sample population

тэр нь хүн амын дундаж дээр суурилсан учир

that doesn't represent every consumer.

хүн бүрийг төлөөлж чадахгүй.

And getting the dose right is important.

Эмийн тохирсон тун гэдэг маш чухал.

If it's too low, the medicine won't do its job.

Хэрэв хэт бага тунгаар уувал, эм нөлөө үзүүлэхгүй.

If it's too high, the drug and its metabolites can be toxic.

Харин хэт өндөр тунгаар уувал эм болон метаболитууд хордуулах аюултай.

That's true of any drug.

Ямар ч эм үүнд хамаарна.

One of the hardest groups of patients to get the right dosage for are children.

Эмийн тунг тааруулахад хамгийн хэцүү бүлэг бол хүүхдүүд юм.

Учир нь тэдний эм боловсруулах систем ба бие нь хурдан өөрчлөгддөг.

That's because how they process medicine changes quickly, as do their bodies.

For instance, the level of liver enzymes that neutralize medication

Жишээ нь эм саармагжуулдаг элэгний ферментийн хэмжээ

highly fluctuates during infancy and childhood.

нялх болон бага насанд ихээр хэлбэлздэг байна.

And that's just one of many complicating factors.

Энэ бол олон хүчин зүйлсийн зөвхөн нэг нь юм.

Genetics,

Ген,

age,

нас,

diet,

disease,

хоолны дэглэм,

өвчин,

and even pregnancy influence the body's efficiency of processing medicine.

жирэмслэлт хүртэл биеийн эмийн боловсруулалтад нөлөөлдөг.

Some day, routine DNA tests may be able to dial in the precise dose of medicine

Ирээдүйд ДНХ-ийн тогтмол шинжилгээгээр таны элэгний байдал болон

personalized to your liver efficiency and other factors,

бусад хүчин зүйлсэд таарсан нарийн тунг тохируулдаг болж магадгүй.

but in the meantime,

Гэхдээ тэр хүртэл хамгийн найдвартай арга бол

your best bet is reading the label

эмийн зааврийг унших,

or consulting your doctor or pharmacist,

эсвэл эмч болон эмийн санчтай зөвлөлдөх,

and taking the recommended amounts with the recommended timing.

мөн эмийг зөв цагт зааварлагдсан хэмжээгээр уух явдал юм.