Mysteries of vernacular: Window - Jessica Oreck and Rachael Teel

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Translator: Aga Ismael Reviewer: Daban Q Jaff

Mysteries of vernacular:

سەیری زمان:

Window,

Window - پەنجەرە،

an opening constructed in a wall to emit light or air.

شتێکە لەناو دیوارەکاندا دادەنرێت، بۆ ئاڵوگۆڕی هەوا و ڕوناکی.

When the Scandinavian settlers invaded England

کاتێک ئەسکەندەناڤییەکان بەڕیتانیان داگیر کرد

in the Middle Ages,

لە سەدەکانی ناوەڕاست،

they brought with them a whole slew of words

وشەی زۆریشیان لەگەڵ خۆیاندا هێنا

whose modern descendants have become part

کە کوڕەزاکانی ئەو وشانە بوونەتە بەشێک

of our everyday vernacular.

لە سەیری زمانی ئەمڕۆمان.

Their word for window was related to the Old Norse word

وشەی window دەگەڕێتەوە بۆ وشەی کۆنی ئەسکەندەناڤی

for the same architectural feature,

کە هەمان مانای هەیە،

vindauga.

Vindauga - پەنجەرە.

Vindauga was a compound,

Vindauga وشەیەکی لێکدراو بوو،

composed of two separate words:

لە دوو وشە پێک هاتبوو:

vindr, meaning wind

vindr واتا با

and auga, meaning eye.

و auga واتا چاو.

The word vindauga was probably quite old,

ئێمە دڵنیاین کە وشەی vindauga زۆر کۆنە،

having come into being long before

لەو کاتەوە درووست بووە کە

windows were made of glass.

پەنجەرە لە شوشە درووست کراوە.

This type of metaphoric compound,

ئەم شێوازی لێکدانی مەجازییە

called a kenning,

پێی دەگووترێت زانیاری،

was very popular in both Norse and Old English.

کە زۆر بەناوبانگ بووە لە زمانی ئەسکەندەناڤی و ئینگلیزی کۆندا.

The beautiful literary trope was used

وێژە جوانە خوازراوەکە لە

in the Norse word for ship,

وشەیەکی ئەسکەندەناڤی بۆ وشەی کەشتی بەکار هاتووە

literally "wave stead."

کە وێژەییەن واتا (لە جێگەی شەپۆل)

And, in the epic poem, "Beowulf,"

و، لە هۆنراوەی داستانی "Beowulf"،

where the sea is described as a whale road

کە دەریا وەکو ڕێگەی نەهەنگ پێناسە کراوە

and blood is described as battle sweat

و خوێن بە ئارەقەی جەنگ

and slaughter dew.

و کوشتار پێناسە کراوە.

From its literal yet lyrical beginning,

لە مانا حەرفی و ئەدەبییەکەیەوە،

the word window has expanded

وشەی window - پەنجەرە فراوان بوو

beyond its concrete definition

سەرەڕای هەبوونی پێناسە کۆنکرێتییەکەی

as a construction or design element

وەکو دامەزراندنی یان نەخشاندنی توخمێک

to be used figuratively

بۆ ئەوەی بە خوازراوی بەکار بهێندرێت

in phrases like the poetic

لە دەستەواژە ئەدەبییەکانی وەکو

"window of opportunity."

"پەنجەری هەل"