Why do humans have a third eyelid? - Dorsa Amir

Translator: Ayan Organization Reviewer: Daban Q Jaff

You know that little pink thing nestled in the corner of your eye?

دەزانیت ئەو پارچە بچووکە پەمەییە کە لە سووچی چاوت جێگیر بووە چییە؟

It’s actually the remnant of a third eyelid.

لە ڕاستیدا پێڵووی چاوی سێیەمە.

Known as the “plica semilunaris,”

ناسراوە بە (پلیکا سیمیلونارێس)،

it’s much more prominent in birds and a few mammals,

لە باڵندە و ئاژەڵە شیردەرەکاندا، زۆر جوانتر دیارە،

and functions like a windshield wiper to keep dust and debris out of their eyes.

وەک فڵچەی جامی ئۆتۆمبێل کار دەکات بۆ ئەوەی تۆز و وردە بەرد لە چاویان دووربخاتەوە.

But in humans, it doesn’t work.

بەڵام لە مرۆڤدا، سوودی نییە.

It’s vestigial, meaning it no longer serves its original purpose.

بەڵکو پاشماوەییە، واتە چیتر کاری ڕاستەقینەی خۆی ناکات.

There are several other vestigial structures like the plica semilunaris

چەند دانەیەکی تر لەم بنیاتە پاشماوەییانە هەیە وەکو (پلیکا سیمیلونارێس)

in the human body.

لە لاشەی مرۆڤدا.

Most of these became vestigial long before homo sapiens existed,

زۆربەی ئەم بنیاتانە بوونە پاشماوەی پێش سەرهەڵدانی هۆمۆسایپیان،

quietly riding along from one of our ancestor species to the next.

بەرە بەرە لە باوانمانەوە بۆ نەوەکانیتر گوازراوەتەوە.

But why have they stuck around for so long?

بەڵام بۆچی بۆ ماوەیەکی وا زۆر ماونەتەوە؟

To answer this question, it helps to understand natural selection.

بۆ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە، ئاسانترە ئەگەر لە هەڵبژاردنی سروشت تێبگەیت.

Natural selection simply means that traits

هەڵبژاردنی سرووشت بە سادەیی واتە ئەو سفەتانەی

which help an organism survive and reproduce in a given environment

کە یارمەتی بوونەوەرێک دەدات بۆ مانەوە و زاوزێکردن لە ژینگەیەکی دیاریکراودا

are more likely to make it to the next generation.

و ئەگەری زۆرترە بۆ نەوەی داهاتوو بمێننەوە.

As the environment changes, traits that were once useful can become harmful.

بە گۆڕینی ژینگە ئەو سفەتانەی کە پێشووتر بە سوود بوون، دەکرێت ببنە زیان بەخش.

Those traits are often selected against,

ئەم سیفاتانە زیاتر هەڵنابژێردرێن،

meaning they gradually disappear from the population.

واتە بەرە بەرە لە ناو دانیشتواندا وون دەبن.

But if a trait isn’t actively harmful, it might not get selected against,

بەڵام ئەگەر سیفەتێک لە ڕووی چالاکییەوە زیانی نەبێت ئەوکات ئەگەرهەیە هەڵبژێردرێت،

and stick around even though it isn’t useful.

و بمێنێتەوە ئەگەر سوودیشی نەبێت.

Take the tailbone.

وەکو ئێسکی کلک.

Evolutionary biologists think that as the climate got drier

زیندەوەرزانەکانی پەرەسەندن پێیان وایە، کاتێک ئاو و هەوا وشکتر بوو

and grasslands popped up,

و ناوچەی گژوگیا دەرکەوت،

our tail-bearing ancestors left the trees and started walking on land.

باوانمان شوێنەکانیان لەسەر دارەکان جێهێشت و دەستیان بە ڕۆیشتن لە سەر زەوی کرد.

The tails that had helped them in the trees

کلکەکان کە سوودی بۆیان هەبوو لەسەر دارەکان

began to disrupt their ability to walk on land.

بووە هۆکاری پەکخستنی ڕۆیشتنیان لەسەر زەوی.

So individuals with mutations that reduced the length of their tails

کەواتە ئەو تاکانەی کە گۆڕانی بچووک بوونەوەی کلکیان بەسەردا هاتبوو

became more successful at life on land,

زیاتر سەرکەوتوو بوون لەسەر زەوی،

surviving long enough to pass their short tails on to the next generation.

بۆ ماوەیەکی باش بمێننەوە، کلکە کورتەکانیان بووە هۆکار بۆ نەوەی داهاتوو.

The change was likely gradual over millions of years until,

گۆڕانکارییەکە وا دیارە پلە بە پلە بووە لە ماوەی ملیۆنان ساڵدا تاکو،

about 20 million years ago,

نزیکەی بیست ملیۆن ساڵ پێش ئێستا،

our ancestors’ external tails disappeared altogether.

کلکە دەرەکیەکانی باوباپیرانمان بە تەواوەتی وون بوو.

Today, we know human embryos have tails that dissolve as the embryo develops.

ئەمڕۆ، دەزانین کۆرپەلەی مرۆڤ کلکیان هەیە، لە کاتی گەشەکردنی کۆرپەلە دەتوێتەوە.

But the stubby tailbone sticks around,

بەڵام ئێسکە کلکێکی کورت و ئەستوور دەمێنێتەوە،

probably because it doesn’t cause any harm—

دەشێت لەبەرئەوەی هیچ زیانێکی نییە--

in fact, it serves a more minor function

لە ڕاستیدا، کارێکی لاوەکی دەکات

as the anchor point for certain other muscles.

وەکو خاڵێکی لەنگەر بۆ چەند ماسوولکەیەک.

Up to 85% of people have a vestigial muscle called the “palmaris longus.”

زیاترلە٪٨٥ خەڵکی، ماسوولکەیەکی ناتەواویان هەیە کە ناسراوە بە (پاڵمارێس ڵۆنگس).

To see if you do,

دەتەوێت بزانیت تۆهەتە،

put your hand down on a flat surface and touch your pinkie to your thumb.

دەستت لەسەر ڕووکەشێکی تەخت دابنێ هەردوو پەنجەی ئەسپێکووژە و تووتە بەیەک بگەیەنە.

If you see a little band pop up in the middle of your wrist,

ئەگەر باندێکی بچووکت بینی لە ناوڕاستی مەچەکتدا،

that’s the tendon that attaches to this now-defunct muscle.

ئەوە ئەو ژێیەیە کە بەستراوەتەوە بە ماسوولکە بێ سوودەکە.

In this case, the fact that not everyone has it has helped us trace its function.

لەم بارودۆخەدا، چونکە هەموو کەس نیەتی بۆتە یارمەتیدەرێک بۆ دۆزینەوەی فەرمانەکەی.

Vestigial traits can persist when there’s no incentive to lose them—

سیفەتی پاشماوەیی بەردەوام دەبێت لە کاتێکدا هیچ هاندەرێک نییە بۆ لە دەستدانی--

but since there’s also no incentive to keep them,

بەڵام چونکە هیچ هاندەرێکیش نییە بۆ مانەوەی،

random mutations will sometimes still eliminate them

گۆڕانە هەڕەمەکییەکان، هەندێکجار دەبنە هۆکاری لابردنی

from part of the population.

بەشێک لە دانیشتوان.

Looking at our primate relatives,

کاتێک دەڕوانینە خزمە نزیکەکانمان،

we can see that the palmaris longus is sometimes absent

دەبینین (پاڵمارێس ڵۆنگس) هەندێكجار بوونی نییە

in those that spend more time on the land,

لەوانەی کە زۆرتر کات لەسەر زەوی بەسەر دەبەن،

but always present in those that spend more time in trees.

بەڵام هەمیشە بوونیان لەوانەی کە کات لەسەر دارەکان بەسەر دەبەن هەیە.

So we think it used to help us swing from branch to branch,

بۆیە پێمان وایە کە یارمەتیدەربوو بۆ ڕۆیشتن لە نێوان لقەکان،

and became unnecessary when we moved down to land.

و پێویستمان پێی نەما کاتێک هاتینە سەر زەوی.

The appendix, meanwhile, may once have been part of the intestinal system

پاشکۆی ڕیخۆڵەکوێرە، دەشێت بەشێک بووبایە لە سیستەمی ڕیخۆڵەیی

our ancestors used for digesting plant materials.

کە باوباپیرانمان بەکاریان دەهێنا بۆ هەرزکردنی ماددەی ڕووەکی.

As their diets changed, those parts of the intestinal system began to shrink.

کاتێک کە جۆری خواردنیان گۆڕا، ئەو بەشانەی سیستەمی ڕیخۆڵەیی بەرەبەرە بچووک بووەوە.

Unlike other vestigial structures, though, the appendix isn’t always harmless—

بەڵام پاشکۆی ڕیخۆڵەکوێرە وەکو بنیاتە پاشماوەییەکانی تر نییە کە بێ زیان بێت--

it can become dangerously inflamed.

ئەگەری هەیە بە شێوەیەکی مەترسیدار بئاوسێت.

For most of human history, a burst appendix could be a death sentence.

لە مێژووی مرۆڤایەتیدا، زۆربەی جار تەقینی پاشکۆی ڕیخۆڵەکوێرە هۆکاری مردن بوو.

So why did it stick around?

کەواتە بۆچی ماوەتەوە؟

It’s possible that it was very slowly on its way out,

ئاسایی بوو کە بەرەبەرە بەرەو لەناوچوون ڕۆیشتبا،

or that mutations simply hadn’t arisen to make it smaller.

یاخوود گۆڕانی وا نەهاتۆتە ئاراوە کە ببێتە هۆی بچووکبوونەوەی.

Or maybe it has other benefits—

یاخوود ڕەنگە سوودی تری هەبێت-- بۆ نموونە،

for example, it might still be a reservoir of bacteria that helps us break down food.

دەشێت ببێتە شوێنێک بۆ ئەو بەکتریایانەی هاوکارییان دەکات لە شیکردنەوەی خۆراک.

But the fact is, we’re not really sure why the appendix persists.

بەڵام ڕاستییەکە ئەوەیە ئێمە دڵنیانین بۆچی پاشکۆی ڕیخۆڵە کوێرە تاکو ئێستا ماوە.

Evolution is an imperfect process.

پەرەسەندن پڕۆسەیەک نییە بێ کەموکوڕیی بێت.

Human beings are the result of millions of years of trial, error, and random chance—

مرۆڤ، دەرئەنجامی ملیۆنەها ساڵە لە تاقیکردنەوە، هەڵە و هەل---

and we’re full of evolutionary relics to remind us of that.

و ئێمە چەندین پاشماوەی پەرەسندنمان تێدایە، کە پەرەسەندنمان بیرمان دەخاتەوە.