Can you solve the jail break riddle? - Dan Finkel

Translator: Haval Aso Reviewer: Ayan Organization

Your timing made you and your partner

کاتەکەتان ئێوەی کرد بە

the most infamous bank robbers in the west.

ناو زڕاوترین بانك بڕە‌كان لە‌ ڕۆژئاوا.

Now, you’ll need to use that timing to help you break out of jail.

ئێستا پێویستت بەو کاتەیە بۆ ڕزگار بوونت لەم زیندانە.

At the appointed time, you’ll be walking in the yard near the electric fence.

لە‌ كاتی دیاریكراودا، لە‌ گۆڕە‌پانە‌كە‌دا لە‌ نزیكی پە‌رژینە كارە‌باییە‌كە‌ دەڕۆیت.

Your partner will flash you the signal,

ھاوڕێكە‌ت ئاماژە‌ت بۆ دە‌كات،

and exactly 45 seconds later,

و ڕێك ٤٥ چركە‌ دواتر،

short out the fence circuit.

شۆرت بە‌ پە‌رژینە‌ كارە‌باییە‌كە‌ دە‌كە‌یت.

It’ll automatically restart after a second or two,

پەرژینەکە خودکارانە دە‌ست بە‌كار دە‌كاتە‌ و دوای چرکەیەک یان دووان،

but as long as you move fast,

بە‌ڵام بە‌شێوە‌یە‌ك خێرا ڕادە‌كە‌یت،

you’ll be home free.

ماڵە‌وە‌ت مسۆگە‌ر بکەیت.

And then you notice,

‌دواتر سە‌رنج دە‌دە‌یتە،

to your horror,

ئەو شتەی کە دەتترسێنێت،

that your watch is broken,

ئەوەیە کە کاتژمێرەکەت شکاوە،

and there’s no time to fix it.

کاتی چاککردنەوەشت نییە.

The signal is coming,

ئاماژەکەش دەردەکەوێت،

and if you make even a small mistake in counting off 45 seconds,

ئەگەر یەک هەڵەی بچووکیش بکەت لە ژماردنی ٤٥ چرکەدا،

you’ll get fried.

ئەوا لەناو دەچیت.

Searching your pockets,

سە‌یری گیرفانە‌كانت بكە‌،

you find something that might help:

شتێك دە‌دۆزیە‌وە‌ لە‌وانە‌یە‌ یارمە‌تیدە‌ر بێت:

a lighter and two fuses you made earlier in the prison work program.

چە‌رخێك و دوو فیوز كە‌ پێشتر لەناو زیندان لە‌كاتی پلان دانان ئامادە‌ت كردووە‌.

Each fuse is a length of flammable twine,

ھە‌ر فیوزێك بریتییە‌ لە‌ پارچە‌ پە‌تێكی زووگڕگرتووی درێژ،

built to be lit on either end and burn for precisely one minute.

جە‌مسە‌ری ھە‌ر دووكیان گڕ دە‌دە‌یت و بۆ ماوە‌ی یە‌ك خولە‌ك ڕووناكی دە‌بە‌خشێت.

The problem is that even though the fuses look uniform,

كێشە‌كە‌ ئە‌وە‌یە‌ فیوزە‌كان زۆر لێك دە‌چن،

they don’t burn evenly,

وە‌كو یە‌كیش گڕ ناگرن،

so if you cut one in half, for example,

بۆ نموونە‌، ئە‌گە‌ر نیوە‌ی یە‌كێكیان ببڕی

one side might burn longer than the other.

لە‌وانە‌یە‌ لایە‌كیان زیاتر بسووتێت لە‌چاو ئە‌وی تریان.

Your partner is going to give the signal any minute,

ھاوبە‌شە‌كە‌ت ھە‌موو خولە‌كێك ئاماژە‌ت بۆ دە‌كات،

and you’ll have to make your move.

و پێویستە‌ تۆ كاری خۆت بكە‌یت.

How can you use the fuses and lighter to time exactly 45 seconds?

چۆن دە‌توانی فیوز و چە‌رخە‌كان بە‌كاربێنیت بۆ ژماردنی ٤٥ چرکەی تەواو؟

Pause the video to figure it out yourself.

ڤیدیۆكە‌ ڕاگرە‌ و وەڵامەکە بدۆزەوە.

Answer in 3

٣ چرکەت ماوە

Answer in 2

٢ چرکەت ماوە

Answer in 1

١ چرکەت ماوە

The length of the fuse may not tell you anything,

ڕە‌نگە‌ درێژی فیوزە‌كە‌ ھیچ شتێكت پێ نە‌ڵێت،

but you do know the fuses take exactly 60 seconds to burn from end to end.

هەردوو فیوزەکەش ٦٠ چرکەیان دەوێت بۆ بۆ ئەوەی بە تەواوی بسوتێن.

Here’s the key insight:

بیرۆكە‌كە‌ ئە‌وە‌یە‌:

If you start a fuse on one side and it burns for 30 seconds,

سووتانەکە ٣٠ چرکەی دەوێت، ئەگەر لە یەک لا دەست پێ بکەیت

there’ll still be 30 seconds of fuse left.

ھێشتا ٣٠ چركە‌ی تری فیوزەکە ماوە‌.

If you had started it from the other end,

ئەگەر لە لایەکەی ترەوە دەستت پێ کردبێت،

it would’ve reached the exact same spot in thirty seconds.

لە‌ ماوە‌ی ٣٠ چركە‌دا بە‌ھە‌مان خاڵ دە‌گەیتەوە‌.

That means that if you lit it from both ends simultaneously,

ئەمەش مانای ئەوەیە ئەگەر لە هەمان کاتدا کۆتایی هەر دووکیان داگیرسێنیت،

it would burn out in precisely 30 seconds.

لە‌ ماوە‌ی ٣٠ چركە‌ بە‌ تە‌واوی دە‌سوتێت.

But how will you time the last fifteen?

ئەی چۆن ١٥ چرکەکەی تر دەژمێریت؟

That’ll have to come from the second fuse.

کەواتە دەبێت فیوزی دووەمیش بەکار بهێنیت.

If it were a 30 second fuse,

ئە‌گە‌ر ئە‌وە‌ فیوزێكی ٣٠ چركە‌یی بێت،

you’d be able to use that same trick again

ئەو کات دەکرا هەمان فێڵ بەکار بهێنیت

to double the burning speed and make it last exactly 15 seconds.

و زیاد کردنی خێراییەکەی بۆ دوو ئەوەندە لە ١٥ چرکەی کۆتایی.

And, you realize, you can shorten the second fuse

ھە‌روە‌ھا، دە‌توانیت فیوزی دووە‌م كورت بكە‌یتە‌وە‌

by lighting one end of it at the same time as you light the first.

بە‌ سووتاندنی كۆتایی یە‌كێكیان لە‌ھەمان کاتدا وەکو ئەوەی یەکەم‌.

At the moment the first burns out,

لە‌و كاتە‌ی کە یە‌كە‌میان دە‌سووتێت،

you’ll be left with 30 seconds on the second fuse.

تۆ ٣٠ چركە‌ت ھە‌یە‌ بۆ فیوزی دووە‌م.

Just when you’ve got this all figured out,

کاتێک کە ئەمەت چارەسەر کرد،

you see the signal from your partner,

ئاماژەیە‌ك‌ لە‌ ھاوكارە‌كە‌ت‌ دە‌بینی،

and spring into action.

کە ئەویش دەستبەکار بووە.

You gather the four ends of the two fuses and light three of them.

سەرەکانی دوو فیوزەکە کۆ بکەوە سێیان گڕ تێبەردە.

The moment the first burns out,

ئەو کاتەی کە یە‌كە‌م سەر دە‌سووتێت،

you light the other end of the second fuse.

كۆتایی فیوزە‌كە‌ی دووە‌م گڕ تێبە‌ر دە‌دە‌یت.

When it flickers and dies,

کاتێک خامۆش دەبێتەوە،

you know that exactly 45 seconds have passed,

تۆ دە‌زانی كە‌ ٤٥ چركە‌كە‌ تێپە‌ڕ بووە‌،

and the electric fence is dead.

پەرژینەکەش کارەبای لەسەر نییە.

By the time it hiccups back to life,

بەڵام دوای ماوەیەک کارەبای دەکەوێتەوە سەر،

you’re over the fence and home free.

تۆش پەرژینەکە دەبڕیت و ئازاد دەبیت.