Oxygen’s surprisingly complex journey through your body - Enda Butler

Το εκπληκτικά περίπλοκο ταξίδι του οξυγόνου στο σώμα σου - Έντα Μπάτλερ

Μετάφραση: XANTHI THEODOSIOU Επιμέλεια: Maria K.

You breathe in about 17,000 times per day.

Εισπνέεις περίπου 17.000 φορές την ημέρα.

It's a process you rarely think about,

Είναι μια διαδικασία που σπάνια τη σκέφτεσαι,

παρότι μια τεράστια προσπάθεια συντονισμού λαμβάνει χώρα στα παρασκήνια.

but behind the scenes, a huge coordinated effort is playing out.

Τα ζωτικά σου όργανα: το στομάχι, ο εγκέφαλος, τα οστά, οι πνεύμονες,

Your vital organs,

the gut,

brain,

bones,

lungs,

blood,

το αίμα και η καρδιά συνεργάζονται για να σε κρατήσουν στη ζωή

and heart

work together to sustain your life

by delivering oxygen to tissues throughout your body.

μεταφέροντας το οξυγόνο στους ιστούς απ' άκρη σ' άκρη στο σώμα σου.

Most of our cells need oxygen

Τα περισσότερα κύτταρά μας χρειάζονται οξυγόνο,

because it's one of the key ingredients of aerobic respiration.

επειδή είναι ένα από τα βασικά συστατικά της αερόβιας αναπνοής.

Με αυτή τη διαδικασία παράγεται ένα μόριο που λέγεται ATP,

That's the process that produces a molecule called ATP,

που τα κύτταρά μας χρησιμοποιούν

which our cells use to power their many incredible functions.

για να τροφοδοτήσουν τις απίστευτες λειτουργίες τους.

But getting oxygen throughout our bodies is a surprisingly difficult task.

Αλλά η μεταφορά του οξυγόνου κατά μήκος του σώματός μας

είναι μια εκπληκτικά δύσκολη διαδικασία.

Το αέριο που βρίσκεται γύρω από τα κύτταρα εισέρχεται σε αυτά με διάχυση.

Gas enters cells by diffusing in from their surroundings.

Κι αυτό συμβαίνει αποτελεσματικά μόνο σε μικρές αποστάσεις.

And that only happens efficiently over tiny distances.

So for oxygen to reach the cells within our bodies,

Έτσι το οξυγόνο για να φτάσει στα κύτταρα του οργανισμού μας

it needs a transportation network.

χρειάζεται ένα δίκτυο μεταφοράς.

This is where our 20 trillion red blood cells come in.

Εκεί πιάνουν δουλειά τα 20 τρισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια μας.

Each one contains about 270 million oxygen-binding molecules of hemoglobin,

Καθένα από αυτά περιέχει περίπου 270 εκατομμύρια μόρια αιμογλοβίνης

που δεσμεύουν οξυγόνο,

which is what gives blood its scarlet hue.

η οποία δίνει στο αίμα το ερυθρό του χρώμα.

To make these cells, the body uses raw materials

Για να φτιάξει αυτά τα κύτταρα, ο οργανισμός χρησιμοποιεί πρώτες ύλες

that become available from the food we eat.

που είναι διαθέσιμες από το φαγητό που καταναλώνουμε.

So in some ways, you could say that oxygen's journey through the body

Δηλαδή κατά κάποιον τρόπο, μπορείς να πεις πως το ταξίδι του οξυγόνου στο σώμα μας

really begins in the gut.

στην πραγματικότητα ξεκινάει από το στομάχι.

Here, in an amazing display of mechanical and chemical digestion,

Εδώ, σε μια εκπληκτική απεικόνιση της μηχανικής και χημικής χώνευσης,

food gets broken down into its smallest elements,

οι τροφές διασπώνται σε μικρότερα στοιχεία,

like iron, the building block of hemoglobin.

όπως ο σίδηρος, το δομικό συστατικό της αιμογλοβίνης.

Iron is carried through the cardiovascular system

Ο σίδηρος μεταφέρεται μέσω του καρδιαγγειακού συστήματος

to the body's hematopoietic tissue.

στους αιμοποιητικούς ιστούς του σώματος.

This tissue is the birthplace of red blood cells,

Αυτοί οι ιστοί αποτελούν τη γενέτειρα των ερυθρών αιμοσφαιρίων,

and it can be found enclosed within our bone marrow cavities.

και συναντώνται στο εσωτερικό των κοιλοτήτων του μυελού των οστών.

Οι νεφροί ελέγχουν τα επίπεδα των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα

The kidneys regulate our levels of red blood cells

through the release of erythropoietin,

μέσω της έκκρισης ερυθροποιητίνης,

a hormone which causes marrow to increase production.

ορμόνη που δίνει σήμα στο μυελό των οστών να αυξήσει την παραγωγή.

Our bodies churn out roughly 2.5 million red blood cells per second,

Οι οργανισμοί μας παράγουν χονδρικά 2.500.000 ερυθροκύτταρα το δευτερόλεπτο,

a number equivalent to the entire population of Paris,

ένας αριθμός αντίστοιχος ολόκληρου του πληθυσμού του Παρισιού,

so that oxygen that makes it to the lungs will have ample transportation.

έτσι ώστε το οξυγόνο που φτάνει στους πνεύμονες να μεταφέρεται επαρκώς.

But before oxygen can even reach the lungs,

Αλλά πριν καν το οξυγόνο φτάσει στους πνεύμονες,

the brain needs to get involved.

πρέπει να εμπλακεί ο εγκέφαλος.

The brainstem initiates breathing

Ο κεντρικός κορμός του εγκεφάλου ξεκινά την αναπνοή

by sending a message through your nervous system,

στέλνοντας ένα μήνυμα μέσω του νευρικού συστήματος,

all the way to muscles of the diaphragm and ribs.

μέχρι τους μύες του διαφράγματος και του θώρακα.

This causes them to contract,

Αυτό προκαλεί τη συστολή τους,

thus increasing the space inside the rib cage,

έτσι ώστε να αυξηθεί ο χώρος μέσα στη θωρακική κοιλότητα,

which allows the lungs to expand.

το οποίο επιτρέπει στους πνεύμονες να διαστέλλονται.

That expansion drops your lungs internal air pressure,

Αυτή η διαστολή μειώνει την εσωτερική πίεση του αέρα των πνευμόνων,

making air rush in.

κάνοντας τον αέρα να εισέλθει γρήγορα.

Είναι δέλεαρ να σκεφτόμαστε τους πνεύμονές μας

It's tempting to think of our lungs as two big balloons,

σαν δυο μεγάλα μπαλόνια,

but they're actually a lot more complicated than that.

αλλά στην πραγματικότητα είναι αρκετά πιο πολύπλοκο από αυτό.

Here's why.

Και να γιατί.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια στα αγγεία μέσα στους πνεύμονες

The red blood cells in the vessels within your lungs

can only pick up oxygen molecules that are very close to them.

μπορούν να δεσμεύουν μόνα όσα μόρια οξυγόνου βρίσκονται αρκετά κοντά τους.

If our lungs were shaped like balloons,

Αν οι πνεύμονές μας ήταν σχεδιασμένοι σα μπαλόνια,

air that was not in direct contact with the balloon's inner surface

ο αέρας που δεν θα ήταν σε άμεση επαφή με την εσωτερική επιφάνεια του μπαλονιού

couldn't diffuse through.

δεν θα μπορούσε να διαχυθεί μέσα τους.

Luckily, our lungs' architecture ensures that very little oxygen is wasted.

Ευτυχώς, η αρχιτεκτονική των πνευμόνων μας διασφαλίζει ότι ελάχιστο οξυγόνο χάνεται.

Their interior is divided into hundreds of millions

Το εσωτερικό τους είναι χωρισμένο σε εκατοντάδες εκατομμύρια

of miniature balloon-like projections called alveoli

μικροσκοπικές προεξοχές σα μπαλόνια που ονομάζονται κυψελίδες

that dramatically increase the contact area

που αυξάνουν δραματικά την επιφάνεια επαφής

to somewhere around 100 square meters.

σε περίπου 100 τετραγωνικά μέτρα.

Τα τοιχώματα των κυψελίδων αποτελούνται από εξαιρετικά λεπτά επίπεδα κύτταρα

The alveolar walls are made of extremely thin flat cells

that are surrounded by capillaries.

που περιβάλλονται από τριχοειδή αγγεία.

Together, the alveolar wall and capillaries make a two-cell thick membrane

Μαζί, τα τοιχώματα και τα αγγεία συνθέτουν μια διπλή κυτταρική μεμβράνη

that brings blood and oxygen close enough for diffusion.

που φέρνει το αίμα και το οξυγόνο αρκετά κοντά για τη διάχυση.

These oxygen-enriched cells are then carried from the lungs

Αυτά τα εμπλουτισμένα σε οξυγόνο κύτταρα μεταφέρονται μετά από τους πνεύμονες

through the cardiovascular network,

μέσω του καρδιαγγειακού συστήματος,

a massive collection of blood vessels that reaches every cell in the body.

μια τεράστια συλλογή αιμοφόρων αγγείων που φτάνει σε κάθε κύτταρο του σώματος.

If we laid this system out end to end in a straight line,

Αν απλώναμε αυτό το σύστημα απ' άκρη σ' άκρη σε ευθεία γραμμή,

the vessels would wrap around the Earth several times.

τα αγγεία θα τύλιγαν τη Γη αρκετές φορές.

Propelling red blood cells through this extensive network

Η προώθηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων διαμέσου αυτού του εκτενούς δικτύου

requires a pretty powerful pump,

απαιτεί μια αρκετά ισχυρή αντλία,

and that's where your heart comes in.

και εκεί είναι που πιάνει δουλειά η καρδιά σας.

Η ανθρώπινη καρδιά πάλλεται κατά μέσο όρο 100.000 φορές την ημέρα,

The human heart pumps an average of about 100,000 times per day,

and it's the powerhouse that ultimately gets oxygen where it needs to go,

και είναι το εργοστάσιο που τελικά στέλνει το οξυγόνο εκεί που πρέπει,

completing the body's team effort.

ολοκληρώνοντας τη συνολική προσπάθεια του οργανισμού.

Just think - this entire complex system is built around the delivery

Απλώς σκεφτείτε ότι αυτό το περίπλοκο σύστημα

είναι χτισμένο γύρω από τη μεταφορά μικροσκοπικών μορίων οξυγόνου.

of tiny molecules of oxygen.

If just one part malfunctioned, so would we.

Έστω και ένα κομμάτι να δυσλειτουργεί, το ίδιο θα συμβεί και σ' εμάς.

Εισπνεύστε.

Breathe in.

Your gut, brain, bones, lungs, blood, and heart

Το στομάχι, ο εγκέφαλος, τα οστά, οι πνεύμονες, το αίμα και η καρδιά

are continuing their incredible act of coordination that keeps you alive.

συνεχίζουν την απίστευτη διαδικασία συνεργασίας που σας κρατά ζωντανούς.

Breathe out.

Εκπνεύστε.