The myth of the Sampo— an infinite source of fortune and greed - Hanna-Ilona Härmävaara

Μετάφραση: Giannis Tsiougkos Επιμέλεια: Apostolis Tsiougkos

After a savage seafaring skirmish

Μετά από μια σκληρή ναυμαχία

and eight long days of being battered by waves,

και 8 ολόκληρες μέρες πάλης με τα κύματα,

Väinämöinen— a powerful bard and sage as old as the world itself—

ο Βαϊναμόινεν, ένας ισχυρός βάρδος και μάγος τόσο παλιός όσο ο ίδιος ο κόσμος,

washed up on the shores of distant Pohjola.

κατέληξε στις ακτές της μακρινής Πόχιολα.

Unlike his home Kalevala, Pohjola was a dark and frozen land,

Σε αντίθεση με την πατρίδα του, την Καλεβάλα,

η Πόχιολα ήταν μια σκοτεινή και παγωμένη χώρα

ruled by Louhi, “the gap-tooth hag of the North."

την οποία κυβερνούσε η Λόουχι, «η γριά μάγισσα του Βορρά».

Η πανούργα μάγισσα περιέθαλψε τον Βαϊναμόινεν,

The cunning witch nursed Väinämöinen back to health

but demanded a reward for returning him home.

αλλά απαίτησε να την ανταμείψει για να τον γυρίσει στην πατρίδα του.

Not content with mere gold or silver,

Η Λόουχι δεν ήθελε απλά χρυσάφι και ασήμι,

αλλά αυτό που δεν υπήρχε ακόμη: το Σάμπο.

Louhi wanted what did not yet exist— the Sampo.

To be forged from “the tips of white-swan feathers," “the milk of greatest virtue,"

Θα δημιουργούταν από «τις άκρες των φτερών λευκού κύκνου»,

«το καλύτερο γάλα»,

“a single grain of barley," and “the finest wool of lambskins,"

«έναν μόνο κόκκο κριθαριού»

και από «το καλύτερο μαλλί προβάτου»,

this artifact was said to be an endless font of wealth.

και το τεχνούργημα αυτό θεωρούταν αστείρευτη πηγή πλούτου.

But Väinämöinen knew that only Seppo Ilmarinen,

Όμως, ο Βαϊναμόινεν ήξερε ότι μόνο ο Σέπο Ιλμαρίνεν,

the Eternal Hammerer who forged the sky-dome itself,

ο Αιώνιος Σφυροκόπος που είχε κατασκευάσει τον ίδιο τον ουράνιο θόλο,

could craft such an object.

θα μπορούσε να κατασκευάσει κάτι τέτοιο.

So he convinced Louhi to send him home and fetch the smith.

Έτσι, έπεισε την Λόουχι να τον στείλει πίσω για να της φέρει τον σιδηρουργό.

Though the journey was far from easy, the bard finally made it back to Kalevala.

Αν και το ταξίδι ήταν πολύ δύσκολο, ο βάρδος τελικά επέστρεψε στην Καλεβάλα.

But Ilmarinen refused to go to the gloomy North— a land of witches and man-eaters.

Ο Ιλμαρίνεν όμως αρνούταν να πάει στον σκοτεινό Βορρά,

μια χώρα μαγισσών και ανθρωποφάγων.

But keeping true to his word,

Τηρώντας όμως την υπόσχεσή του,

Väinämöinen tricked Ilmarinen into climbing a giant tree,

ο Βαϊναμόινεν ξεγέλασε τον Ιλμαρίνεν ώστε να σκαρφαλώσει σε ένα τεράστιο δέντρο

before summoning a mighty storm to carry the smith all the way to Pohjola.

και έπειτα προκάλεσε μια δυνατή καταιγίδα για να τον μεταφέρει μέχρι την Πόχιολα.

Ilmarinen was well received in the North.

Ο Ιλμαρίνεν έτυχε θερμής υποδοχής στον Βορρά.

Louhi lavished her guest with extravagant hospitality

Η Λόουχι περιποιήθηκε τον καλεσμένο της με πολύ μεγάλη φιλοξενία

and promised him the hand of her beautiful daughter—

και του υποσχέθηκε το χέρι της πανέμορφης κόρης της,

if he could craft what she wished.

αν μπορούσε να κατασκευάσει αυτό που επιθυμούσε.

When she finally asked if Ilmarinen was capable of forging the Sampo,

Όταν τελικά ρώτησε αν ο Ιλμαρίνεν ήταν ικανός να δημιουργήσει το Σάμπο,

the powerful smith declared he could indeed accomplish the task.

ο πανίσχυρος σιδηρουργός δήλωσε ότι μπορούσε να φέρει εις πέρας το έργο.

But try as he might to bend the forge to his will,

Όσο κι αν προσπαθούσε όμως να «δαμάσει» το σιδηρουργείο,

οι φλόγες του παρήγαγαν μόνο άλλα τεχνουργήματα,

its fires only produced other artifacts—

beautiful in appearance but ill-mannered in nature.

όμορφα στην εμφάνιση, αλλά δόλια στη φύση τους:

An elegant crossbow that thirsted for blood

μια κομψή βαλλίστρα που διψούσε για αίμα

and a gleaming plow that ruined cultivated fields among others.

και ένα αστραφτερό αλέτρι που κατέστρεφε τα καλλιεργημένα χωράφια, μεταξύ άλλων.

Finally, Ilmarinen summoned the winds themselves to work the bellows,

Τελικά, κάλεσε τους ίδιους τους ανέμους να δουλέψουν το φυσερό

and in three days time he pulled the Sampo,

και μέσα σε 3 μέρες, από τις φλόγες του σιδηρουργείου

with its lid of many colors from the forge’s flames.

έβγαλε το Σάμπο, με το πολύχρωμο καπάκι του.

On its sides the smith carefully crafted a grain mill, a salt mill,

Στις πλευρές του ο σιδηρουργός κατασκεύασε προσεκτικά έναν μύλο σιτηρών,

έναν μύλο αλατιού και έναν μελιού.

and a money mill.

Louhi was so delighted with the object’s limitless productive power

Η Λόουχι ήταν τόσο χαρούμενη

με την απίστευτη παραγωγική δύναμη του αντικειμένου,

that she ran off to lock her treasure inside a mountain.

που έτρεξε να κλειδώσει τον θησαυρό της μέσα σε ένα βουνό.

But when Ilmarinen tried to claim his prize,

Όταν όμως ο Ιλμαρίνεν προσπάθησε να πάρει το βραβείο του,

the promised maiden refused to marry him, and the smith had to return home alone.

η κόρη αρνήθηκε να τον παντρευτεί,

κι έτσι, αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω μόνος του.

Years passed, and while Pohjola prospered,

Τα χρόνια περνούσαν, και, ενώ η Πόχιολα ευημερούσε,

Ilmarinen and Väinämöinen were without wives or great wealth.

ο Ιλμαρίνεν και ο Βαϊναμόινεν δεν είχαν ούτε συζύγους ούτε πλούτη.

Bitter about this injustice, the bard proposed a quest to retrieve the Sampo,

Γεμάτος πικρία για αυτή την αδικία, ο βάρδος πρότεινε να πάρουν πίσω το Σάμπο,

and the two sailed north with the help of Lemminkäinen—

και έτσι, οι δυο τους έπλευσαν βόρεια με τη βοήθεια του Λεμινκάινεν,

a beautiful young man with a history of starting trouble.

ενός όμορφου νεαρού, γνωστού για τους μπελάδες που προκαλούσε.

Upon arrival, Väinämöinen requested half the Sampo’s profits as compensation—

Μόλις έφτασαν, ο Βαϊναμόινεν ζήτησε τα μισά κέρδη του Σάμπο ως αποζημίωση,

or they’d take the artifact by force.

αλλιώς θα το έπαιρναν με τη βία.

Outraged at this request, Louhi summoned her forces to fight the heroes.

Έξαλλη με αυτό το αίτημα, η Λόουχι κάλεσε τις δυνάμεις της να πολεμήσουν τους ήρωες.

But as her army readied for war, the bard played his magic harp, Kantele,

Αλλά καθώς ο στρατός της ετοιμαζόταν για πόλεμο,

ο βάρδος έπαιξε τη μαγική του άρπα,

την Κάντελε,

entrancing all who heard it and sending Pohjola into a deep slumber.

μαγεύοντας όλους όσους την άκουσαν και βυθίζοντας την Πόχιολα σε ύπνο.

Unimpeded, the three men took the Sampo and quietly made their escape.

Ανεμπόδιστοι, οι τρεις άντρες πήραν το Σάμπο και ξεγλίστρησαν αθόρυβα.

Lemminkäinen was ecstatic at their success,

Ο Λεμινκάινεν ήταν ενθουσιασμένος με την επιτυχία τους

and demanded that Väinämöinen sing of their triumph.

και ζήτησε να τραγουδήσει ο Βαϊναμόινεν για τον θρίαμβό τους.

The bard refused, knowing the dangers of celebrating too early.

Ο βάρδος αρνήθηκε, επειδή ήξερε ότι ο κίνδυνος ήταν ακόμα υπαρκτός.

But after three days of traveling, Lemminkäinen’s excitement overwhelmed him,

Μετά από 3 μέρες ταξιδιού όμως,

ο Λεμινκάινεν κυριεύτηκε από τον ενθουσιασμό του

and he recklessly broke out in song.

και άρχισε να τραγουδά απερίσκεπτα.

His awful singing voice woke a nearby crane,

Η φρικτή φωνή του ξύπνησε έναν κοντινό γερανό,

whose screeching cries roused the Pohjolan horde.

του οποίου οι διαπεραστικές κραυγές ξύπνησαν τις ορδές της Πόχιολα.

The army made chase.

Ο στρατός τούς καταδίωξε.

As their warship closed in, Väinämöinen raised a rock to breach their hull.

Καθώς το πλοίο τους τους πλησίασε,

ο Βαϊναμόινεν ύψωσε έναν βράχο για να τρυπήσει το σκάφος τους.

Undeterred, Louhi transformed into a giant eagle,

Απτόητη, η Λόουχι μεταμορφώθηκε σε τεράστιο αετό,

carrying her army on her back as they attacked the heroes’ vessel.

μεταφέροντας στην πλάτη της τον στρατό της ενώ αυτός επετίθετο στο σκάφος των ηρώων.

She managed to grab the Sampo in her claw,

Κατάφερε να αρπάξει το Σάμπο με τα νύχια της,

but just as quickly, it dropped into the sea, shattering into pieces

αλλά την ίδια στιγμή έπεσε στη θάλασσα,

διαλύθηκε σε αμέτρητα κομμάτια

and sinking deep beyond her talon’s reach.

και βούλιαξε τόσο βαθιά, που δεν μπορούσε πλέον να το φτάσει.

Θαμμένα στον βυθό του ωκεανού,

Buried on the ocean floor,

the remnants of this powerful device remain in the realm of Ahti, god of water—

τα απομεινάρια αυτής της πανίσχυρης συσκευής

παραμένουν στο βασίλειο του Άχτι, του θεού του νερού,

where they grind salt for the seas to this very day.

όπου δημιουργούν αλάτι για τις θάλασσες μέχρι και σήμερα.