What really motivates people to be honest in business | Alexander Wagner

Translator: An Bình Nguyễn Reviewer: Yến Linh Nguyễn Thị

How many companies have you interacted with today?

Hôm nay bạn đã tương tác với bao nhiêu công ty?

Well, you got up in the morning,

Bạn thức dậy vào buổi sáng,

took a shower,

tắm rửa,

washed your hair,

gội đầu,

used a hair dryer,

sấy tóc,

ate breakfast --

ăn sáng -

ate cereals, fruit, yogurt, whatever --

ăn ngũ cốc, hoa quả, sữa chua, bất kì -

had coffee --

uống cà phê -

tea.

trà chẳng hạn.

You took public transport to come here,

Bạn tới đây bằng phương tiện công cộng

or maybe used your private car.

hoặc đi bằng ô tô riêng.

You interacted with the company that you work for or that you own.

Bạn tương tác với công ty mình làm việc hoặc chính công ty mình sở hữu.

You interacted with your clients,

Bạn tương tác với thân chủ,

your customers,

khách hàng

and so on and so forth.

và nhiều người khác nữa.

I'm pretty sure there are at least seven companies

Tôi chắc rằng có ít nhất bảy công ty

you've interacted with today.

mà bạn tương tác hôm nay.

Let me tell you a stunning statistic.

Để tôi kể bạn nghe một thống kê thú vị.

One out of seven large, public corporations

Một trong bảy công ty đại chúng lớn

commit fraud every year.

có hành vi gian lận mỗi năm.

This is a US academic study that looks at US companies --

Đây là một nghiên cứu học thuật của Mỹ tập trung vào những công ty Mỹ -

I have no reason to believe that it's different in Europe.

nhưng tôi không nghĩ châu Âu có gì khác.

This is a study that looks at both detected and undetected fraud

Nghiên cứu này bao gồm những vụ gian lận đã bị phát hiện và chưa bị phát hiện

using statistical methods.

sử dụng phương pháp thống kê.

This is not petty fraud.

Đây không phải loại gian lận nhỏ.

These frauds cost the shareholders of these companies,

Những vụ gian lận này gây thiệt hại lớn đến các cổ đông

and therefore society,

và cả xã hội,

on the order of 380 billion dollars per year.

khoảng 380 tỷ đô la mỗi năm.

We can all think of some examples, right?

Chúng ta có thể nghĩ tới vài ví dụ nhỉ?

The car industry's secrets aren't quite so secret anymore.

Bí mật của nền công nghiệp xe hơi không còn là bí mật nữa.

Fraud has become a feature,

Gian lận đã trở thành một đặc điểm,

not a bug,

không phải lỗi sơ suất,

of the financial services industry.

của ngành dịch vụ tài chính.

That's not me who's claiming that,

Tôi không phải người nói lên điều đó

that's the president of the American Finance Association

mà Chủ tịch Hiệp hội Tài chính Hoa Kỳ

who stated that in his presidential address.

là người đã phát biểu như vậy trong bài diễn văn của mình.

That's a huge problem if you think about, especially,

Đây là một vấn đề lớn nếu như bạn nghĩ về nó, đặc biệt

an economy like Switzerland,

với một nền kinh tế như Thụy Sĩ,

which relies so much on the trust put into its financial industry.

nơi phụ thuộc rất nhiều vào niềm tin được đặt ở ngành tài chính.

On the other hand,

Mặt khác,

there are six out of seven companies who actually remain honest

có sáu trong số bảy công ty vẫn thực sự duy trì được sự trung thực

despite all temptations to start engaging in fraud.

dù có nhiều cám dỗ để thực hiện hành vi gian lận.

There are whistle-blowers like Michael Woodford,

Có những người tố giác như Michael Woodford,

who blew the whistle on Olympus.

người đã tiết lộ thông tin về Olympus.

These whistle-blowers risk their careers,

Những người tố giác mạo hiểm sự nghiệp

their friendships,

và tình bạn của họ

to bring out the truth about their companies.

để tiết lộ sự thật về công ty mình.

There are journalists like Anna Politkovskaya

Có những nhà báo như Anna Politkovskaya

who risk even their lives to report human rights violations.

người mạo hiểm cả tính mạng để đưa tin về vấn đề vi phạm nhân quyền.

She got killed --

Cô ấy đã bị sát hại.

every year,

Mỗi năm,

around 100 journalists get killed

khoảng 100 nhà báo bị sát hại

because of their conviction to bring out the truth.

vì tội của họ là tiết lộ sự thật.

So in my talk today,

Vậy trong bài diễn thuyết hôm nay,

I want to share with you some insights I've obtained and learned

tôi muốn chia sẻ với các bạn những điều tôi đã học hỏi và nhận thấy được

in the last 10 years of conducting research in this.

sau mười năm thực hiện nghiên cứu về vấn đề này.

I'm a researcher, a scientist working with economists,

Tôi là một nhà nghiên cứu, nhà khoa học làm việc với các nhà kinh tế học,

financial economists,

nhà kinh tế học tài chính,

ethicists, neuroscientists,

nhà đạo đức học, nhà thần kinh học,

lawyers and others

luật sư và những người khác

trying to understand what makes humans tick,

cố tìm hiểu điều gì khiến con người làm vậy

and how can we address this issue of fraud in corporations

và cách chúng ta có thể giải quyết vấn đề gian lận trong các công ty,

and therefore contribute to the improvement of the world.

từ đó góp phần cải thiện thế giới.

I want to start by sharing with you two very distinct visions

Tôi muốn bắt đầu bằng việc chia sẻ hai góc nhìn rất khác biệt

of how people behave.

về cách con người hành xử.

First, meet Adam Smith,

Đầu tiên, hãy gặp Adam Smith,

founding father of modern economics.

cha đẻ của nền kinh tế hiện đại.

His basic idea was that if everybody behaves in their own self-interests,

Ý tưởng cơ bản của ông ấy là nếu mọi người hành xử vì tư lợi,

that's good for everybody in the end.

tất cả mọi người đều có kết cục tốt.

Self-interest isn't a narrowly defined concept

Tư lợi không phải là một khái niệm được xác định theo nghĩa hẹp

just for your immediate utility.

chỉ về sự thỏa mãn tức thì của bạn.

It has a long-run implication.

Nó có một hàm ý dài hạn hơn.

Let's think about that.

Hãy nghĩ về điều đó.

Think about this dog here.

Nghĩ về chú chó này.

That might be us.

Đó có thể là chúng ta.

There's this temptation --

Có một sự cám dỗ -

I apologize to all vegetarians, but --

xin lỗi những người ăn chay, nhưng -

(Laughter)

Dogs do like the bratwurst.

(Tiếng cười)

Những con chó rất thích xúc xích.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now, the straight-up, self-interested move here

Lúc này, động cơ tư lợi rõ ràng ở đây

is to go for that.

là lấy được miếng xúc xích đó.

So my friend Adam here might jump up,

Vì vậy, bạn tôi, chú chó Adam kia có thể nhảy lên

get the sausage and thereby ruin all this beautiful tableware.

lấy miếng xúc xích và vì thế phá hoại tất cả bộ đồ ăn xinh đẹp này.

But that's not what Adam Smith meant.

Nhưng Adam Smith không cố ý làm thế.

He didn't mean disregard all consequences --

Nó không coi thường tất cả hậu quả -

to the contrary.

trái lại là đằng khác.

He would have thought,

Nó nghĩ rằng,

well, there may be negative consequences,

ồ, có thể xảy ra kết quả tiêu cực,

for example,

ví dụ,

the owner might be angry with the dog

người chủ có thể giận giữ với nó

and the dog, anticipating that, might not behave in this way.

và chú chó, dự đoán được điều đó, có thể sẽ không hành xử như vậy.

That might be us,

Đó có thể là chúng ta

weighing the benefits and costs of our actions.

cân đo đong đếm lợi ích và cái giá của hành động.

How does that play out?

Nó diễn ra thế nào?

Well, many of you, I'm sure,

Tôi chắc rằng nhiều người trong các bạn

have in your companies,

có một thứ trong công ty mình,

especially if it's a large company,

đặc biệt nếu đó là công ty lớn,

a code of conduct.

đó là bộ Quy tắc ứng xử.

And then if you behave according to that code of conduct,

Và nếu bạn hành động theo bộ Quy tắc ứng xử,

that improves your chances of getting a bonus payment.

nó sẽ làm tăng cơ hội có thêm lương thưởng của bạn.

And on the other hand, if you disregard it,

Mặt khác, nếu bạn xem thường nó

then there are higher chances of not getting your bonus

thì nhiều khả năng bạn sẽ không có lương thưởng

or its being diminished.

hoặc thậm chí là bị giảm.

In other words,

Nói cách khác,

this is a very economic motivation

đây là động lực có tính kinh tế cao

of trying to get people to be more honest,

khiến mọi người trở nên trung thực hơn

or more aligned with the corporation's principles.

hoặc tuân thủ hơn với những quy tắc của công ty.

Similarly, reputation is a very powerful economic force, right?

Tương tự, danh tiếng là quyền lực kinh tế mạnh mẽ, đúng không?

We try to build a reputation,

Ta cố gắng xây dựng danh tiếng,

maybe for being honest,

có lẽ là về sự trung thực,

because then people trust us more in the future.

vì mọi người sẽ tin tưởng ta hơn trong tương lai.

Right?

Đúng không?

Adam Smith talked about the baker

Adam Smith nói về việc thợ làm bánh

who's not producing good bread out of his benevolence

không làm bánh ngon vì lòng tốt thật tâm

for those people who consume the bread,

dành cho những người ăn bánh,

but because he wants to sell more future bread.

mà vì anh ta muốn bán được nhiều bánh hơn trong tương lai.

In my research, we find, for example,

Trong nghiên cứu của mình, chúng tôi nhận thấy,

at the University of Zurich,

ví dụ tại Đại học Zurich,

that Swiss banks who get caught up in media,

những ngân hàng Thụy Sĩ bị lật tẩy bởi truyền thông,

and in the context, for example,

và ví dụ, trong tình huống

of tax evasion, of tax fraud,

trốn thuế, gian lận thuế,

have bad media coverage.

bị tiếng xấu trên truyền thông.

They lose net new money in the future

Họ đánh mất khoản tiền mới trong tương lai

and therefore make lower profits.

và vì vậy đạt lợi nhuận thấp hơn.

That's a very powerful reputational force.

Đó là quyền lực danh tiếng rất mạnh mẽ.

Benefits and costs.

Lợi ích và cái giá.

Here's another viewpoint of the world.

Đây là một góc nhìn khác về thế giới.

Meet Immanuel Kant,

Hãy gặp Immanuel Kant,

18th-century German philosopher superstar.

siêu sao triết học người Đức của thế kỷ thứ 18.

He developed this notion

Ông đã phát triển quan niệm

that independent of the consequences,

rằng kết quả độc lập với hành động,

some actions are just right

có những hành động vốn dĩ là đúng

and some are just wrong.

hoặc số khác vốn dĩ là sai.

It's just wrong to lie, for example.

Ví dụ, nói dối vốn dĩ là sai.

So, meet my friend Immanuel here.

Hãy gặp bạn tôi, Immanuel.

He knows that the sausage is very tasty,

Nó biết xúc xích rất ngon,

but he's going to turn away because he's a good dog.

nhưng nó sẽ quay đi vì nó là chú chó ngoan.

He knows it's wrong to jump up

Nó biết nhảy lên là sai

and risk ruining all this beautiful tableware.

và mạo hiểm làm hư tất cả bộ đồ ăn xinh đẹp này là sai.

If you believe that people are motivated like that,

Nếu bạn tin rằng mọi người có sự thúc đẩy như vậy

then all the stuff about incentives,

thì tất cả động cơ,

all the stuff about code of conduct and bonus systems and so on,

quy tắc hành xử, hệ thống lương thưởng và thứ khác nữa,

doesn't make a whole lot of sense.

chẳng có nghĩa lý gì mấy.

People are motivated by different values perhaps.

Có lẽ mọi người được thúc đẩy bởi những giá trị khác nhau.

So, what are people actually motivated by?

Vậy, thứ thúc đẩy họ là gì?

These two gentlemen here have perfect hairdos,

Đây là hai người đàn ông có kiểu tóc hoàn hảo,

but they give us very different views of the world.

nhưng họ cho ta hai cái nhìn khác nhau về thế giới.

What do we do with this?

Làm sao đây?

Well, I'm an economist

Tôi là một nhà kinh tế học

and we conduct so-called experiments to address this issue.

và chúng tôi tiến hành thử nghiệm để giải quyết vấn đề này.

We strip away facts which are confusing in reality.

Chúng tôi bỏ qua những sự thật gây bối rối trong thực tiễn.

Reality is so rich, there is so much going on,

Thực tiễn quá phong phú, có quá nhiều thứ diễn ra,

it's almost impossible to know what drives people's behavior really.

đến nỗi việc tìm hiểu điều gì dẫn dắt hành vi con người gần như là bất khả thi.

So let's do a little experiment together.

Vậy hãy cùng làm một thí nghiệm nho nhỏ.

Imagine the following situation.

Tưởng tượng tình huống sau.

You're in a room alone,

Bạn đang ở trong phòng một mình,

not like here.

không giống ở đây.

There's a five-franc coin like the one I'm holding up right now

Có đồng năm phrăng của Pháp như cái tôi đang giơ lên đây

in front of you.

ngay trước mặt bạn.

Here are your instructions:

Cách thực hiện như sau:

toss the coin four times,

tung đồng xu bốn lần,

and then on a computer terminal in front of you,

và rồi trên chiếc máy tính trước mặt bạn,

enter the number of times tails came up.

nhập số lần ra mặt sấp.

This is the situation.

Tình huống như vậy.

Here's the rub.

Vấn đề là thế này.

For every time that you announce that you had a tails throw,

Mỗi lần bạn thông báo đồng xu ra mặt sấp,

you get paid five francs.

bạn được trả năm phrăng.

So if you say I had two tails throws,

Vậy nếu bạn nói tung ra mặt sấp hai lần,

you get paid 10 francs.

bạn được trả mười phrăng.

If you say you had zero, you get paid zero francs.

Nếu bạn nói không ra mặt sấp lần nào, bạn không có phrăng nào.

If you say, "I had four tails throws,"

Nếu bạn nói: "Tôi tung được bốn lần sấp",

then you get paid 20 francs.

bạn được trả 20 phrăng.

It's anonymous,

Nó không lưu tên bạn,

nobody's watching what you're doing,

không ai nhìn bạn làm gì,

and you get paid that money anonymously.

và bạn được trả tiền một cách vô danh.

I've got two questions for you.

Tôi có hai câu hỏi cho bạn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

You know what's coming now, right?

Bạn biết chuyện sẽ xảy ra nhỉ?

First, how would you behave in that situation?

Đầu tiên, bạn sẽ hành xử ra sao trong tình huống đó?

The second, look to your left and look to your right --

Thứ hai, hãy nhìn sang trái và phải -

(Laughter)

(Tiếng cười)

and think about how the person sitting next to you

và nghĩ người đang ngồi cạnh bạn

might behave in that situation.

có thể sẽ hành xử ra sao khi đó.

We did this experiment for real.

Chúng tôi đã thử nghiệm như thế thật.

We did it at the Manifesta art exhibition

Chúng tôi thực hiện nó ở Triển lãm nghệ thuật Manifesta

that took place here in Zurich recently,

diễn ra tại Zurich gần đây,

not with students in the lab at the university

không phải với học sinh trong phòng thí nghiệm

but with the real population,

mà với cư dân thật sự,

like you guys.

như các bạn.

First, a quick reminder of stats.

Trước tiên, xin nhắc nhanh về số liệu.

If I throw the coin four times and it's a fair coin,

Nếu tôi tung đồng xu bốn lần và nó là một đồng xu cân bằng,

then the probability that it comes up four times tails

xác suất ra mặt sấp bốn lần

is 6.25 percent.

là 6,25%.

And I hope you can intuitively see

Tôi hi vọng bằng trực giác

that the probability that all four of them are tails is much lower

bạn có thể thấy xác suất ra bốn lần mặt sấp thấp hơn nhiều

than if two of them are tails, right?

hai lần sấp, đúng chứ?

Here are the specific numbers.

Đây là những con số cụ thể.

Here's what happened.

Nó đã xảy ra thế này.

People did this experiment for real.

Mọi người thực hiện thí nghiệm thật.

Around 30 to 35 percent of people said,

Khoảng 30 đến 35% mọi người nói:

"Well, I had four tails throws."

"Ừm, tôi tung được bốn lần sấp."

That's extremely unlikely.

Cực kỳ phi lý.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But the really amazing thing here,

Nhưng điều thật sự đáng kinh ngạc,

perhaps to an economist,

có lẽ với một nhà kinh tế,

is there are around 65 percent of people who did not say I had four tails throws,

là có đến 65% người không nói rằng mình tung được bốn lần sấp,

even though in that situation,

kể cả khi trong tình huống đó,

nobody's watching you,

chẳng ai nhìn bạn,

the only consequence that's in place

kết quả xảy ra duy nhất

is you get more money if you say four than less.

là bạn có thêm tiền nếu bạn nói mình tung được bốn lần thay vì ít hơn.

You leave 20 francs on the table by announcing zero.

Bạn bỏ lại 20 phrăng nếu bạn nói mình không tung ra mặt sấp.

I don't know whether the other people all were honest

Tôi không biết những người khác trung thực không

or whether they also said a little bit higher or lower than what they did

hay họ cũng nói nhiều hoặc ít hơn một chút so với kết quả thật sự

because it's anonymous.

vì nó không lưu danh ai.

We only observed the distribution.

Chúng tôi chỉ xem xét tỷ lệ.

But what I can tell you -- and here's another coin toss.

Nhưng tôi có thể nói với bạn - tung đồng xu lần nữa.

There you go, it's tails.

Đây rồi, là mặt sấp.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Don't check, OK?

Đừng kiểm tra, được chứ?

(Laughter)

(Tiếng cười)

What I can tell you

Tôi có thể nói với bạn

is that not everybody behaved like Adam Smith would have predicted.

rằng không phải ai cũng cư xử như Adam Smith dự đoán.

So what does that leave us with?

Nó cho ta thấy điều gì?

Well, it seems people are motivated by certain intrinsic values

Dường như mọi người được thúc đẩy bởi những giá trị nội tại

and in our research, we look at this.

và chúng tôi xét nó trong nghiên cứu.

We look at the idea that people have so-called protected values.

Chúng tôi xét tới ý tưởng mọi người có những thứ gọi là "giá trị được bảo vệ".

A protected value isn't just any value.

Một giá trị được bảo vệ không phải là một giá trị bất kỳ.

A protected value is a value where you're willing to pay a price

Giá trị được bảo vệ là một giá trị mà bạn sẵn sàng trả giá

to uphold that value.

để duy trì nó.

You're willing to pay a price to withstand the temptation to give in.

Bạn sẵn sàng trả giá để kháng cự lại cám dỗ từ bỏ nó.

And the consequence is you feel better

Và kết quả là bạn cảm thấy tốt hơn

if you earn money in a way that's consistent with your values.

nếu bạn kiếm được tiền theo cách nhất quán với các giá trị của bạn.

Let me show you this again in the metaphor of our beloved dog here.

Để tôi cho bạn thấy qua phép ẩn dụ của chú chó yêu quý này một lần nữa.

If we succeed in getting the sausage without violating our values,

Nếu chúng ta lấy xúc xích thành công mà không vi phạm giá trị của mình,

then the sausage tastes better.

miếng xúc xích sẽ có vị ngon hơn.

That's what our research shows.

Nghiên cứu đã chỉ ra như vậy.

If, on the other hand,

Mặt khác, nếu

we do so --

chúng ta làm vậy -

if we get the sausage

nếu chúng ta lấy xúc xích

and in doing so we actually violate values,

và vì làm như thế mà vi phạm tới các giá trị,

we value the sausage less.

chúng ta sẽ ít coi trọng miếng xúc xích hơn.

Quantitatively, that's quite powerful.

Về định lượng, điều này có tác động khá mạnh mẽ.

We can measure these protected values,

Ta có thể định lượng những giá trị được bảo vệ,

for example,

ví dụ,

by a survey measure.

bằng một đo lường khảo sát.

Simple, nine-item survey that's quite predictive in these experiments.

Rất đơn giản, một khảo sát gồm chín mục khá dễ đoán trong những thí nghiệm này.

If you think about the average of the population

Nếu bạn nghĩ về mức trung bình của dân số

and then there's a distribution around it --

và có sự phân chia theo đó -

people are different, we all are different.

mọi người khác biệt, ta đều khác biệt.

People who have a set of protected values

Những người có các giá trị được bảo vệ

that's one standard deviation above the average,

với sự lệch chuẩn trên mức trung bình,

they discount money they receive by lying by about 25 percent.

họ giảm số tiền mình nhận được bằng cách nói dối khoảng 25%.

That means a dollar received when lying

Điều đó có nghĩa là với một đô la nhận được khi nói dối

is worth to them only 75 cents

chỉ có giá trị là 75 xu với họ

without any incentives you put in place for them to behave honestly.

mà không có bất cứ động cơ gì để họ hành xử trung thực.

It's their intrinsic motivation.

Đó là động lực nội tại.

By the way, I'm not a moral authority.

Nhân tiện, tôi không phải nhà đạo đức.

I'm not saying I have all these beautiful values, right?

Tôi không nói mình có tất cả những giá trị tốt đẹp, được chứ?

But I'm interested in how people behave

Nhưng tôi quan tâm cách mọi người cư xử

and how we can leverage that richness in human nature

và cách ta có thể tạo đòn bẩy cho sự giàu có trong bản chất con người

to actually improve the workings of our organizations.

để thật sự cải thiện cách thức hoạt động của các tổ chức.

So there are two very, very different visions here.

Có hai cái nhìn rất, rất khác biệt ở đây.

On the one hand,

Một mặt,

you can appeal to benefits and costs

bạn có thể viện đến các giá trị và cái giá phải trả

and try to get people to behave according to them.

và cố gắng khiến mọi người hành xử theo đó.

On the other hand,

Mặt khác,

you can select people who have the values

bạn có thể lựa chọn người có những giá trị

and the desirable characteristics, of course --

và những phẩm chất đáng ao ước, tất nhiên -

competencies that go in line with your organization.

năng lực phù hợp với tổ chức của bạn.

I do not yet know where these protected values really come from.

Tôi chưa biết những giá trị được bảo vệ này thật sự đến từ đâu,

Is it nurture or is it nature?

bẩm sinh hay do giáo dục.

What I can tell you

Điều tôi có thể nói với bạn

is that the distribution looks pretty similar for men and women.

là tỷ lệ giữa nam và nữ gần tương tự nhau.

It looks pretty similar for those who had studied economics

Người học kinh tế gần tương tự

or those who had studied psychology.

với người học tâm lý.

It looks even pretty similar around different age categories

Người trưởng thành ở các nhóm tuổi khác nhau

among adults.

cũng tương tự nhau.

But I don't know yet how this develops over a lifetime.

Nhưng tôi chưa biết nó phát triển thế nào cả cuộc đời.

That will be the subject of future research.

Đó sẽ là chủ đề cho nghiên cứu tương lai.

The idea I want to leave you with

Điều tôi muốn gửi gắm tới các bạn

is it's all right to appeal to incentives.

là không sao cả nếu bạn bị hấp dẫn bởi những động cơ.

I'm an economist;

Tôi là một nhà kinh tế;

I certainly believe in the fact that incentives work.

tôi chắc chắn tin động cơ có hiệu quả.

But do think about selecting the right people

Nhưng hãy nghĩ tới việc chọn đúng người

rather than having people and then putting incentives in place.

hơn là nhận người bất kỳ rồi tạo ra động cơ cho họ.

Selecting the right people with the right values

Lựa chọn đúng người với những giá trị đúng đắn

may go a long way to saving a lot of trouble

có thể là con đường lâu dài cứu được nhiều rắc rối

and a lot of money

và nhiều tiền

in your organizations.

cho tổ chức của bạn.

In other words,

Nói cách khác,

it will pay off to put people first.

sẽ xứng đáng nếu bạn đặt yếu tố con người lên hàng đầu.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)