How your pictures can help reclaim lost history | Chance Coughenour

Translator: Carolina Casado Parras

Translator: Hằng Đinh Reviewer: Quinn Ng

Why do people deliberately destroy cultural heritage?

Tại sao con người lại cố tình phá hoại di sản văn hóa?

Làm như vậy, họ có tin rằng

By doing so,

do they believe they're erasing our history?

sẽ xóa đi được lịch sử của chúng ta?

Our cultural memory?

Kí ức về văn hóa của chúng ta?

It's true that we are losing cultural heritage to erosion

Sự thật là, ta mất đi nhiều di sản văn hóa

and natural disasters,

do xói mòn hay thiên tai,

but this is something that is simply difficult to avoid.

đó là những điều khó mà tránh khỏi.

I'm here to show you today how we can use pictures --

Tôi, ở đây, hôm nay, để chỉ cho các bạn cách sử dụng các bức hình --

your pictures --

do chính các bạn chụp --

to reclaim the history that is being lost

để khôi phục phần lịch sử đã mất

using innovative technology

bằng cách sử dụng công nghệ tiên tiến

and the effort of volunteers.

và sự giúp sức của các tình nguyện viên.

In the early 20th century,

Vào đầu thế kỉ 20,

archaeologists discovered hundreds of statues and artifacts

các nhà khảo cổ khám phá ra hàng trăm bức tượng và đồ tạo tác

at the ancient city of Hatra,

ở thành phố Hatra cổ xưa,

in northern Iraq.

phía Bắc I-rắc.

Statues like this one were found in fragments,

Những bức tượng như thế này được tìm thấy trong tình trạng đổ nát,

some of them missing their heads or arms,

một số bị mất đầu hoặc tay,

yet the clothing that they are wearing

nhưng trang phục mà chúng khoác lên người

and their pose

và tư thế của chúng

can still tell us their story.

có thể tiết lộ câu chuyện về chúng.

Ví dụ, ta tin rằng,

For example,

we believe that by wearing a knee-length tunic

nếu bức tượng khoác lên mình chiếc áo chùng dài ngang đầu gối

and open bare feet,

và đi chân trần,

this was representative of a priest.

đó chính là hình ảnh đại diện cho tu sĩ.

However, with a closer look at this particular piece,

Tuy nhiên, nhìn kĩ hơn vào tác phẩm này,

we can see that this tunic being worn was elaborately decorated,

ta có thể thấy chiếc áo được trang trí rất công phu,

which has led many researchers to believe

khiến nhiều nhà nghiên cứu tin rằng

this was actually a statue of a king performing his religious functions.

đây là bức tượng của một vị vua trong buổi lễ tín ngưỡng.

When the Mosul Cultural Museum opened in 1952 in northern Iraq,

Khi bảo tàng văn hóa Mosul mở cửa vào năm 1952 ở phía Bắc I-rắc,

this statue, as well as others,

bức tượng này, cùng với những tượng khác,

were placed there to preserve them for future generations.

được đặt ở bảo tàng để gìn giữ cho thế hệ mai sau.

Following the US-led invasion of Iraq in 2003,

Sau khi Mỹ dẫn đầu, tấn công I-rắc năm 2003,

a few statues and artifacts were relocated to Baghdad,

một vài tượng và đồ tạo tác đã được chuyển đến Baghdad,

but this statue remained.

nhưng bức tượng này vẫn còn nằm lại.

Then in February of last year, a video was released,

Sau đó, vào tháng Hai năm ngoái, một đoạn phim được công bố,

and it instantly went viral.

và ngay lập tức truyền đi với tốc độ chóng mặt.

Maybe some of you remember seeing it.

Có lẽ một vài trong số các bạn đã từng xem.

Here's a short clip.

Đây là một đoạn phim ngắn.

(Video) (Singing in Arabic)

(Đoạn phim) (Hát bằng tiếng Ả rập)

(Singing ends)

(Hết đoạn nhạc)

Not a very pleasant sight, right?

Cảnh trên đây không dễ chịu chút nào, phải không?

Did you notice anything familiar in the video?

Các bạn có thấy quen không?

There it is.

Nó đây.

There is that very statue,

Đây chính là bức tượng đó,

as it was toppled over,

nó bị lật đổ,

breaking into pieces.

vỡ tan thành nhiều mảnh.

When Matthew Vincent and I saw this video,

Khi tôi và Matthew Vincent xem được đoạn phim này,

we were shocked.

chúng tôi đã vô cùng sốc.

Since we are archaeologists using innovative technology

Là những nhà khảo cổ ứng dụng công nghệ tiên tiến

for digital preservation,

vào việc bảo tồn bằng số hóa,

an idea sprung to mind.

một ý tưởng lóe lên trong đầu.

Maybe we can crowdsource the images that were taken of these artifacts

Ta có thể thu thập ảnh chụp những đồ tạo tác này của công chúng

before they were destroyed,

trước khi chúng bị phá hủy,

to create digital reconstructions.

để phục dựng bằng công nghệ số.

If we can do that,

Nếu có thể làm được điều này,

maybe we can put them into a virtual museum

ta có thể đưa chúng vào một bảo tàng ảo

to tell that story.

để kể lại câu chuyện này.

And so two weeks after we saw this video,

Thế nên, hai tuần sau khi xem đoạn phim đó,

we started the project called Project Mosul.

chúng tôi bắt tay vào dự án với tên gọi "Dự án Mosul".

Remember the pictures of the statue I showed you before?

Còn nhớ những bức ảnh về bức tượng mà tôi đã chiếu chứ?

This is actually the crowdsourced reconstruction of it

Đây chính là phục dựng của nó từ ảnh chụp trước khi bị phá hủy

before it was destroyed.

thu thập từ công chúng.

Now, many of you may be wondering,

Giờ, hẳn các bạn đang thắc mắc,

how exactly does this work?

công cụ này thực sự hoạt động như thế nào?

Well, the key to this technology is called photogrammetry,

Vâng, mấu chốt của công nghệ này có tên là quang trắc,

and it was invented here, in Germany.

và nó được phát minh tại đây, nước Đức.

It is the technology that allows us to use two-dimensional images

Đây là công nghệ cho phép chúng ta sử dụng những hình ảnh hai chiều

taken of the same object from different angles

chụp vật thể ở nhiều góc độ

to create a 3D model.

để tạo nên hình mẫu 3D.

I know you may be thinking this sounds like magic -- but it's not.

Có lẽ các bạn sẽ nghĩ nó nghe như một loại ma thuật, nhưng không đâu.

Let me show you how it works.

Tôi sẽ cho các bạn xem cách thực hiện.

Here are two crowdsourced images of the same statue.

Đây là hai hình ảnh của cùng một bức tượng được thu thập.

What the computer can do

Máy tính sẽ xử lí

is it can detect similar features between the photographs --

bằng cách phát hiện những điểm giống nhau của hai bức ảnh,

similar features of the object.

những điểm giống nhau của vật thể.

Then, by using multiple photos,

Sau đó, bằng cách sử dụng nhiều bức ảnh như vậy,

in this case, it can begin to reconstruct the object in 3D.

máy tính có thể bắt đầu dựng lại vật thể trong không gian ba chiều.

In this case,

you have the position of the cameras when each image was taken,

Trường hợp này, vị trí đặt máy ảnh của mỗi bức hình

shown in blue.

sẽ có màu xanh dương.

Now, this is a partial reconstruction, I admit,

Hiện giờ, tôi xin thú thật, chỉ mới được dựng lại được một phần,

but why would I say partial?

nhưng tại sao lại là một phần?

Well, simply because the statue was positioned against a wall.

Vâng, đơn giản là vì bức tượng này được đặt sát tường,

We don't have photographs taken of it from the back.

nên không có những bức ảnh chụp từ đằng sau.

If I wanted to complete a full digital reconstruction of this statue,

Nếu muốn hoàn thiện việc phục dựng hình ảnh của bức tượng,

I would need a proper camera,

tôi cần một máy ảnh phù hợp,

tripods, proper lighting,

chân máy, ánh sáng phù hợp,

but we simply can't do that with crowdsourced images.

không thể làm điều đó với ảnh thu thập từ công chúng.

Think about it:

Hãy nghĩ xem:

How many of you, when you visit a museum,

Bao nhiêu người trong số các bạn, khi đến bảo tàng,

take photographs of all parts of the statue,

sẽ chụp hết tất cả các phần của tượng,

even the back side of it?

kể cả mặt sau?

Well, maybe if some of you find Michelangelo's David interesting,

Có thể một vài bạn thấy hứng thú với tượng David của Michelangelo,

I guess --

tôi đoán.

(Laughter)

(TIếng cười)

But the thing is,

Nhưng vấn đề nằm ở chỗ,

if we can find more images of this object,

nếu có thể tìm thêm nhiều hình ảnh về vật này,

we can improve the 3D model.

ta có thể cải thiện hình ảnh 3D của nó.

When we started the project,

Khi bắt tay vào dự án,

we started it with the Mosul Museum in mind.

chúng tôi bắt đầu với bảo tàng Mosul.

We figured we may get a few images,

Chúng tôi ước tính có thể thu thập ảnh,

some people interested,

mà một vài người quan tâm,

make one or two virtual reconstructions,

rồi tạo ra một, hai ảnh phục dựng.

but we had no idea that we had sparked something that would grow so quickly.

mà không biết mình đã khởi xưởng một thứ sẽ phát triển nhanh chóng đến thế.

Before we knew it,

Trước khi biết được điều đó,

we realized it was obvious:

chúng tôi đã nhận thức rõ:

we could apply this same idea to lost heritage anywhere.

có thể áp dụng ý tưởng tương tự với di sản bị mất, ở mọi nơi.

And so, we decided to change the name of the project to Rekrei.

Vì thế, chúng tôi quyết định đổi tên của dự án thành Rekrei.

Then, in the summer of last year,

Rồi đến hè năm ngoái,

"The Economist" magazine's media lab reached out to us.

phòng truyền thông tạp chí "The Economist" tìm đến chúng tôi.

They asked us,

Họ hỏi:

"Hey, would you like us to build a virtual museum

"Này, anh có muốn chúng tôi xây nên một bảo tàng ảo

to put the reconstructions back inside,

để đặt những hình ảnh phục dựng

to tell the story?"

và kể lại câu chuyện không?"

Can you imagine us saying no?

Các bạn nghĩ chúng tôi có từ chối không?

Of course not.

Dĩ nhiên là không rồi.

We said yes!

Chúng tôi đồng ý ngay! Và vô cùng phấn khởi.

We were so excited.

This was exactly the initial dream of that project.

Đây đúng là một khởi đầu tốt đẹp cho dự án.

And so now,

Giờ đây, ai trong số các bạn

any of you can experience RecoVR Mosul on your phone,

cũng có thể trải nghiệm RecoVR Mosul trên điện thoại,

using Google Cardboard

bằng Google Cardboard

or a tablet or even YouTube 360.

hay một máy tính bảng hay thậm chí Youtube 360.

Here is a screenshot from the virtual museum.

Đây là bức chụp màn hình của bảo tàng ảo.

And there it is ...

Và nó đây ...

the partial reconstruction of the statue,

hình ảnh phục dựng một phần của bức tượng,

as well as the Lion of Mosul,

cũng như tượng sư tử của Mosul,

the first reconstruction completed by our project.

hình ảnh phục dựng hoàn chỉnh đầu tiên của dự án.

Although the video doesn't explicitly show the Lion of Mosul being destroyed,

Dù đoạn phim không quay lại cảnh bức tượng sư tử Mosul bị phá hủy,

we have many other examples of large artifacts being destroyed

chúng tôi có một số ví dụ khác ghi lại cảnh các cổ vật lớn bị phá hủy

that were simply too large to have been stolen.

đơn giản vì là chúng quá lớn để có thể cắp đi.

For example,

Ví dụ,

the Gate of Nimrud in northern Iraq.

cánh cổng Nimrud ở Bắc I-rắc.

This is a digital reconstruction from before,

Đây là hình ảnh phục dựng,

and this is actually during the destruction.

còn đây là lúc nó bị phá hoại.

Or the Lion of Al-Lāt, in Palmyra, Syria:

Hay tượng sư tử Al-Lāt ở Palmyra, Syria:

before ...

Trước ...

and after.

và sau.

Although virtual reconstructions are primarily the main focus

Dù những hình tái hiện ảo là mối quan tâm chính

of our project,

của dự án,

some people have been asking the question:

một số người đã đặt ra câu hỏi:

Can we print them in 3D?

Liệu có thể in chúng ra bằng công nghệ in 3D?

We believe 3D printing doesn't offer a straightforward solution

Chúng tôi nghĩ rằng in 3D không phải là hướng giải quyết thẳng thắn

to lost heritage.

cho các di sản bị mất.

Once an object is destroyed,

Một khi thứ gì đó bị phá hủy,

it's gone.

nó vĩnh viễn không còn.

But 3D printing does offer an addition to tell that story.

Nhưng in 3D đem đến một lựa chọn để thuật lại câu chuyện đó.

For example, I can show you here ...

Như ở đây, tôi sẽ cho các bạn xem...

There is the statue from Hatra

Đây là bức tượng Hatra

and the Lion of Mosul.

và tượng sư tử của Mosul.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Thank you.

Cám ơn các bạn.

Now, if you look closely,

Bây giờ, nếu nhìn kĩ,

you'll notice that there are some parts that have been printed in color,

bạn sẽ nhận thấy có nhiều chi tiết được in màu,

and some parts that are in white or gray.

một số khác in màu xám hoặc trắng.

This part was added simply to hold the statues up.

Phần này được thêm vào để giúp cho bức tượng đứng thẳng.

This works the same way if you visit a museum,

Việc làm này cũng tương tự như lúc bạn đến bảo tàng,

and a statue is found in fragments;

và thấy một bức tượng bị đổ vỡ;

it's put together for the people to see it.

Nó được gắn vào để mọi người có thể chiêm ngưỡng.

This makes sense, right?

Hợp lý, đúng không ạ?

However, we're much more interested

Tuy nhiên, chúng tôi quan tâm hơn

in what virtual reality has to offer for lost heritage.

về những điều công nghệ thực tế ảo có thể làm cho những di sản bị mất.

Here is an example of one of the tower tombs

Đây là ví dụ về một trong những tháp mộ

that was destroyed in Palmyra.

bị phá hủy ở Palmyra.

Using Sketchfab's online viewer,

Dùng phần mềm hỗ trợ xem trực tuyến Sketchfab,

we can show that we have reconstructed three parts of the exterior of the tomb,

có thể thấy, chúng tôi đã dựng được ba phần ở phía ngoài mộ,

but we also have photos of the inside,

chúng tôi cũng có ảnh chụp bên trong,

so we're beginning to create a reconstruction of the wall

để có thể bắt đầu phục dựng phần tường

and the ceiling.

và trần nhà.

Archaeologists worked there for many, many years,

Những nhà khảo cổ làm việc ở đó trong rất nhiều, nhiều năm,

so we also have architectural drawing plans of this lost heritage.

nên chúng tôi có những bản vẽ kiến trúc của những di sản bị mất.

Unfortunately, we are not only losing cultural heritage to areas of conflict

Không may là, ta không chỉ mất đi di sản ở những khu vực có xung đột,

and at war --

trong chiến tranh,

we're also losing it to natural disasters.

mà do thiên tai.

This is a 3D model of Durbar Square in Kathmandu,

Đây là hình mẫu 3D của quảng trường Durbar ở Kathmandu,

before the earthquake that occurred last April ...

trước khi trận động đất xảy ra tháng Tư vừa qua...

and this is after.

và đây là hình ảnh sau đó.

You may be thinking,

Có thể các bạn đang nghĩ,

không thể nào tạo được mô hình 3D chỉ bằng những hình ảnh củ du khách,

you didn't create these 3D models with only tourist photographs,

and that's true.

và đúng thật là vậy.

But what this represents

Nhưng điều mà mô hình thể hiện

is the ability for large, public organizations and private industry

là sự khả thi khi có sự tham gia của các tổ chức, cộng đồng lớn

to come together for initiatives like ours.

và doanh nghiệp tư nhân vào những sáng kiến như của chúng tôi.

And so one of the major challenges of our project, really,

Một trong những thách thức lớn trong dự án của chúng tôi chính là,

is to find photographs that were taken before something happens, right?

tìm ra những bức ảnh được chụp trước khi tai hoạ đến, đúng chứ?

Well, the internet is basically a database with millions of images, right?

Và Internet là một cơ sở dữ liệu với hàng triệu bức ảnh, đúng không?

Exactly.

Chính xác là vậy.

So we have begun to develop a tool

Vậy nên chúng tôi đã bắt tay phát triển một công cụ

that allows us to extract images from websites like Flickr,

cho phép lấy hình ảnh từ các trang web như Flickr,

based on their geotags,

dựa vào đánh dấu địa lý,

to complete reconstructions.

để hoàn thiện việc tái hiện.

Because we're not only losing cultural heritage to natural disasters and in war,

Bởi ta không chỉ mất đi di sản văn hóa vì thiên tai, chiến tranh,

mà còn vì những nguyên do khác nữa.

but we're also losing it to something else.

Any idea, just looking at these two pictures?

Các bạn nghĩ gì, khi nhìn vào hai ảnh sau đây?

Maybe it's a little difficult to remember,

Có lẽ khá khó để nhớ ra,

but only a few weeks ago,

nhưng chỉ vài tuần trước,

this was the example of human destruction by human stupidity.

đây là ví dụ về sự phá hoại của con người từ chính sự ngu xuẩn của họ.

Because a tourist in Lisbon wanted to climb onto this statue

Một du khách ở Lisbon muốn trèo lên bức tượng

chụp ảnh tự sướng với nó --

and take a selfie with it --

(Laughter)

(Tiếng cười)

and pulled it down with him.

và kéo ngã tượng theo hắn ta.

So we're already finding photographs

Chúng tôi đã tìm được những bức ảnh

to complete a digital reconstruction of this.

để hoàn thiện ảnh phục dựng

We need to remember

Cần nhớ rằng việc phá hoại di sản

that the destruction of cultural heritage isn't a recent phenomenon.

không phải là một hiện tượng gần đây.

In the 16th century,

Vào thế kỉ thứ 16,

European priests and explorers burned thousands of Maya books in the Americas,

các nhà thám hiểm và tu sĩ Châu Âu đã đốt hàng ngàn quyển sách Maya ở Châu Mỹ,

of which we only have a handful left.

giờ, số lượng sách còn lại chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Fast-forward to 2001,

Đến năm 2001,

when the Taliban blew up the Bamiyan Buddhas in Afghanistan.

khi phiến quân Taliban cho nổ tung tượng Phật Bamiyan Buddhas ở Afghanistan.

You see,

Các bạn thấy đấy,

cultural heritage is about our shared global history.

di sản văn hóa chính là phần lịch sử chung của cả nhân loại.

It helps us connect with our ancestors and their stories,

Chúng giúp chúng ta kết nối với tổ tiên và câu chuyện của họ,

but we're losing pieces of it every day to natural disasters

nhưng mỗi ngày, ta lại dần mất đi một phần do thiên tai

and in areas of conflict.

và xung đột.

Of course, the loss of human life is the most heartbreaking loss ...

Dĩ nhiên, những thiệt hại về người là mất mát đau lòng nhất ...

but cultural heritage offers us a way to preserve the memory of the people

nhưng chính những di sản lại là cách để gìn giữ kí ức của con người

for future generations.

cho thế hệ mai sau.

We need your help to reclaim the history that is being lost.

Chúng tôi cần các bạn giúp sức khôi phục phần lịch sử bị mất.

Các bạn sẽ tham gia cùng chúng tôi chứ?

Will you join us?

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)