David Macaulay: All roads lead to Rome Antics

David Macaulay'ın Roma Antikleri

Çeviri: Oktay Simsek Gözden geçirme: Esen Kılıç

I draw to better understand things.

Nesneleri daha iyi anlamak için çizim yaparım.

Sometimes I make a lot of drawings

Bazen çok fazla çizim yaparım

and I still don't understand what it is I'm drawing.

ve ne çizdiğimi hala anlamıyorum.

Those of you who are comfortable with digital stuff

Dijital konularla arası iyi olan,

and even smug about that relationship might be amused to know

hatta bu ilişkiden gurur duyan sizler, "Nesnelerin Çalışma Şekli"

that the guy who is best known for "The Way Things Work,"

adlı kitapla tanınmakta olan bu adamın

while preparing for part of a panel for called Understanding,

"Anlamak" adlı bir panelin bir parçasına hazırlık yaparken

spent two days trying to get his laptop to communicate with his new CD burner.

yeni CD yazıcısını laptop'una bağlamak için 2 gün harcadığını bilseniz eğlenirdiniz.¼

Who knew about extension managers?

Eklenti yöneticilerini bilen var mı ?

I've always managed my own extensions

Ben her zaman kendi eklentilerimi kendim yönettim.

so it never even occurred to me to read the instructions,

Talimatları okumak hiç aklıma gelmedi.

but I did finally figure it out. I had to figure it out,

Fakat sorunumu çözdüm. Çözmek zorundaydım.

because along with the invitation

çünkü davetle beraber

came the frightening reminder that there would be no projector,

hiç projektör olmayacağına dair o korkutucu hatırlatma geldi.

so bringing those carousels would no longer be necessary

dolayısıyla bu karusellleri getirmek artık gerekli değildi.

but some alternate form of communication would.

fakat bazı alternatif iletişim şekilleri gerekli olacaktı.

Now, I could talk about something that I'm known for,

Şimdi, uzman bilindiğim bir konu üzerine konuşabilirdim,

something that would be particularly appropriate

burada bulunan ve bir nevi daha teknik beyinlere sahip

for many of the more technically minded people here,

insanlar için daha uygun olacak birşey

or I could talk about something I really care about.

ya da kendi ilgi duyduğum bir konu hakkında konuşabilirdim.

I decided to go with the latter.

Ben ikincisi ile devam etmeye karar verdim.

I'm going to talk about Rome.

Roma'dan bahsedeceğim.

Now, why would I care about Rome, particularly?

Şimdi, neden özellikle Roma ile ilgileneyim ki?

Well, I went to Rhode Island School of Design

60'ların ikinci yarısında, mimarlık okumak için Rhode Island

in the second half of the '60s to study architecture.

Tasarım Okuluna gittim

I was lucky enough to spend my last year, my fifth year,

son yılımı, yani beşinci yılımı, bir öğrenci olarak Roma'da geçirmekten dolayı

in Rome as a student. It changed my life.

yeterince şanslıydım. Bu hayatımı değiştirdi.

Not the least reason was the fact that I had spent those first four years living at home,

Bunun en önemli nedeni de ilk dört yılımı evde oturarak

driving into RISD everyday, driving back.

ve arabayla RISD'e gidip gelerek harcamıştım.

I missed the '60s. I read about them; (Laughter)

60'ları özledim. O yıllar hakkında okudum.

I understand they were pretty interesting. I missed them,

O yılların oldukça ilginç olduğunu anlıyorum. O yılları özledim.

but I did spend that extraordinary year in Rome,

Fakat, o sıradışı yılı Roma'da geçirdim.

and it's a place that is never far from my mind.

Orası aklımdan asla uzak olmayan bir yer.

So, whenever given an opportunity,

Bu nedenle ne zaman fırsatım olsa,

I try to do something in it or with it or for it.

orada veya orası için bir şey yapmaya çalışırım.

I also make drawings to help people understand things.

Ayrıca insanların nesneleri anlamalarına yardımcı olmak için çizimler yaparım.

Things that I want them to believe I understand.

Benim anladığım ve onların da inanmasını istediğim şeyler.

And that's what I do as an illustrator,

Bir çizer olarak benim yaptığım şey bu.

that's my job.

Benim işim bu.

So, I'm going to show you some pictures of Rome.

Bu yüzden, Roma'nın bazı resimlerini göstereceğim size.

I've made a lot of drawings of Rome over the years.

Yıllarca Roma'nın bir çok çizimini yaptım.

These are just drawings of Rome. I get back as often as possible --

Bunlar Roma'nın sadece çizimleri. Mümkün olduğu kadar sık geri dönerim.

I need to.

İhtiyaç duyarım.

All different materials, all different styles, all different times,

Tüm farklı materyaller, tüm farklı stiller, tüm farklı zamanlar.

drawings from sketchbooks looking at the details of Rome.

Taslak defterlerindeki çizimler, Roma'nın ayrıntılarına bakma.

Part of the reason I'm showing you these

Bunları size gösteriyor olmamın nedenlerinden biri

is that it sort of helps illustrate this process I go through

bir şekilde Roma hakkında hissettiklerimi ve bunları niçin hissettiğimi

of trying to figure out what it is I feel about Rome and why I feel it.

bulmaya çalışırken yaşadıklarımın bir kısmını tarif etmeye yardımcı olmasıdır.

These are sketches of some of the little details.

Bunlar bir kaç küçük detayın kabaca çizimleridir.

Rome is a city full of surprises.

Roma süprizlerle dolu bir şehir

I mean, we're talking about unusual perspectives,

Demek istediğim, olağandışı perspektiften bahsediyoruz.

we're talking about narrow little winding streets

Bir anda geniş, güneşle dolu meydanlara açılan--

that suddenly open into vast, sun-drenched piazzas --

küçük, dar, sarmal sokaklardan bahsediyoruz

never, though, piazzas that are not humanly scaled.

o meydanlar insan eliyle ölçeklendirilmiştir.

Part of the reason for that is the fact that they grew up organically.

Bir diğer neden de bunların organik olarak gelişmiş olmaları.

That amazing juxtaposition of old and new,

Bu eski ile yeninin hayret verici birlikteliği,

the bits of light that come down between the buildings

binalar arasından gelen o ışık parçacıkları,

that sort of create a map that's traveling above your head of

--genellikle mavi, özellikle yazın-- o her zaman görmeyi umduğunuz

usually blue -- especially in the summer --

sıradan sokakların haritalarıyla karşılaştırıldığında

compared to the map that you would normally expect to see

bir tür, kafanızda dolanan

of conventional streets.

haritalar yaratırlar.

And I began to think about how I could communicate this in book form.

ben bunu kitap formunda nasıl iletebileceğimi düşünmeye başladım

How could I share my sense of Rome,

Kendi Roma anlayışımı nasıl paylaşabilirdim?

my understanding of Rome?

Benim Roma kavrayışım?

And I'm going to show you a bunch of dead ends, basically.

Sizlere bir yığın çıkmazları göstereceğim, temel olarak.

The primary reason for all these dead ends is when

Tüm bu çıkmazların başta gelen nedeni şudur

if you're not quite sure where you're going, you're certainly not going to get there

nereye gideceğinizden emin değilseniz,

with any kind of efficiency.

oraya hiç bir şekilde gidemezsiniz.

Here's a little map. And I thought of maps at the beginning;

İşte küçük bir harita -- ilk olarak haritaları düşündüm.

maybe I should just try and do a little atlas

Belki Roma'daki gözde sokaklarım ve

of my favorite streets and connections in Rome.

muhitlerimle küçük bir atlas yapmayı denemeliyim.

And here's a line of text that actually evolves

İşte gerçekte sayfa boyunca scooter vızıltısının

from the exhaust of a scooter zipping across the page.

egzosundan yayılan metinden bir satır.

Here that same line of text wraps around a fountain

İşte aynı metin satırı bir çeşmenin etrafında dolanıyor

in an illustration that can be turned upside down and read both ways.

alt üst olabilen ve her iki yönde de okunabilen bir ilüstrasyonda.

Maybe that line of text could be a story

Belki bu metin satırı, biraz daha insani bir etkiyle

to help give some human aspect to this.

bir hikaye haline gelebilir.

Maybe I should get away from this map completely,

Belki bu haritadan tamamen uzaklaşmalı ve gerçektende

and really be honest about wanting to show you my favorite bits and pieces of Rome

gözde Roma parçalarımı göstermede dürüst olmalıyım.

and simply kick a soccer ball in the air --

Şimdi futbol topuna basitçe tekme atın,

which happens in so many of the squares in the city --

ki bu Roma'da bir çok meydanda olur,

and let it bounce off of things. And I'll simply explain

ve sadece nesnelerin üzerinden zıplamasına izin verin. Futbol topunun

what each of those things is that the soccer ball hits.

vurduğu her bir şeyi basitçe açıklayacağım.

That seemed like a sort of a cheap shot.

Bu epeyce ucuz bir kare gibi göründü.

But even though I just started this presentation,

Her ne kadar sunumuma daha yeni başlamış olsam da,

this is not the first thing that I tried to do

yapmaya çalıştığım ilk şey değil bu değildi

and I was getting sort of desperate.

ve biraz umutsuz oluyordum.

Eventually, I realized that I had really no content that I could count on,

Sonunda sağlam bir içeriğe sahip olmadığımın farkına vardım.

so I decided to move towards packaging. (Laughter)

ve paketleme aşamasına geçmeye karar verdim.

I mean, it seems to work for a lot of things.

Yani bir sürü küçük detay için çalışmak gibi.

So I thought a little box set of four small books might do the trick.

Bu nedenle, 4 küçük kitaptan oluşan bir setin bu hileyi yapabileceğini düşündüm.

But one of the ideas that emerged

Ancak bu çizimlerin bazılarında ortaya çıkan

from some of those sketches was the notion of traveling through Rome

fikirlerden bazıları, Roma'yı farklı açılardan

in different vehicles at different speeds in order

gösterebilmek için farklı hızlardaki araçlarla,

to show the different aspects of Rome.

Roma'da seyahat etmekti.

Sort of an overview of Rome and the plan that you might see from a dirigible.

Roma'nın, bir zeplinden görebileceğiniz, üstten bir görünüşü

Quick snapshots of things you might see

Hız yapan ve yavaşlayan bir scooter'dan

from a speeding motor scooter, and very slow

görebileceğiniz şeylerin fotoğraf kareleri.

walking through Rome, you might be able to study in more detail

Roma'da gezinirken, muhteşem yüzeyleri ve

some of the wonderful surfaces and whatnot that you come across.

karşınıza çıkan belirsiz şeyleri daha ayrıntılı inceleyebilirsiniz.

Anyways, I went back to the dirigible notion.

Her neyse, ben zeplin fikrine geri döndüm

Went to Alberto Santos-Dumont.

ve Alberto Santos-Dumont'a gittim.

Found one of his dirigibles that had enough dimensions

Yeterli boyutlara sahip zeplinlerden birini buldum.

so I could actually use it as a scale

Böylece onu, Roma'daki bazı şeyleri

that I would then juxtapose with some of the things in Rome.

yanyana koyabildiğim bir ölçek gibi kullanabildim.

This thing would be flying over or past

Bu şey ya yukarıya uçuyor ya da geçip gidiyor

or be parked in front of, but it would be like having a ruler --

veya nesnelerin önünde durabilir. Bir cetvel değil.

sort of travel through the pages without being a ruler.

ama sayfalar arasında gezinen bir çeşit cetvel olabilirdi.

Not that you know how long number 11 actually is,

11'in ne kadar uzun bir sayı olduğunu bildiğiniz için değil,

but you would be able to compare number 11 against the Pantheon

ama Pantheon karşısındaki 11'i, Caracalla Hamamı karşısındaki

with number 11 against the Baths of Caracalla,

11 ile karşılaştırabilirsiniz... vs.

and so on and so forth. If you were interested.

Eğer ilginizi çektiyse.

This is Beatrix. She has a dog named Ajax,

Bu Beatrix, Ajax adlı bir köpeği var.

she has purchased a dirigible -- a small dirigible --

Bir zeplin satın aldı. küçük bir zeplin

she's assembling the structure,

Zeplin'in parçalarını birleştiriyor.

Ajax is sniffing for holes in the balloon before they set off.

Ajax kalkmadan önce balondaki delikleri kokluyor.

She launches this thing above the Spanish Steps

İspanya Stepleri üzerinde bu şeyi açıyor

and sets off for an aerial tour of the city.

ve şehrin üzerinde bir tur için havalanıyor.

Over the Spanish Steps we go.

İspanya Stepleri üzerinde gidiyoruz

A nice way to show that river, that stream sort of pouring down the hill.

Tepeden dökülen şu nehri, şu dereyi göstemek için hoş bir yol.

Unfortunately, just across the road from it

Maalesef, tam yolunda karşısında,

or quite close by is the Column of Marcus Aurelius,

veya ona yakın, Marcus Aurelius'un sütunu var.

and the diameter of the dirigible makes an impression,

Zeplinin çapında bir baskı oluşuyor,

as you can see, as she starts trying to read the story that spirals around

gördüğünüz gibi, M.Aurelius sütunu etrafındaki sarmal hikayeyi

the Column of Marcus Aurelius -- gets a little too close, nudges it.

okumaya çalıştığı zaman biraz daha fazla yaklaşıyor, ona dokunuyor.

This gives me a chance to suggest to you the structure

Bu, M.Aurelius sütununun yapısıyla ilgili size bilgi verebilmem için

of the Column of Marcus Aurelius,

bana bir şans veriyor ki

which is really no more than a pile of quarters

gerçektende diğer yapılardan daha yüksek değil.

high -- thick quarters. Over the Piazza of Saint Ignacio,

Yüksek, kalın yapılar. St. Ignacio Meydanın üstünde --

completely ruining the symmetry, but that aside

tamamen simetriyi bozuyor fakat bu bir kenara --

a spectacular place to visit.

ziyaret etmek için harikulade bir yer.

A spectacular framework, inside of which you see, usually,

içinden - genellikle - olağanüstü mavi gökyüzünü gördüğünüz

extraordinary blue sky.

muhteşem bir çerçeve

Over the Pantheon and the 26-foot diameter Oculus.

Şimdi Pantheon üzerinde. Işte 26-adım-çapındaki oculus.

She parks her dirigible, lowers the anchor rope

Zeplini park ediyor, halatı aşağı atıyor

and climbs down for a closer look inside.

içeriye daha yakından göz atmak için aşağı iniyor.

The text here is right side and upside down so that you are forced

Metin sağda ve tersten yazılmış böylece kitabı çevirmeye

to turn the book around, and you can see it from ground point of view

zorlanır ve hem zemin bakış açısından hem de onun gözünden

and from her point of view -- looking in the hole,

delikten içeri bakabilir ve bambaşka bir

getting a different kind of perspective,

perspektif elde edebilirsiniz.

moving you around the space. Particularly appropriate in a building

Alanın etrafında sizi hareket ettirir.

that can contain perfectly a sphere

Mükemmel bir kubbeye sahip her binada olduğu gibi

dimensions of the diameter being the same

kubbe çapının ölçüleri, yerin merkezinden

as the distance from the center of the floor to the center of the Oculus.

oculus'un merkezine olan uzaklığa eşittir.

Unfortunately for her, the anchor line gets tangled

Maalesef ona döndüğümüzde, bağlama halatı

around the feet of some Boy Scouts who are visiting the Pantheon,

Pantheon'u ziyaret eden bir kaç erkek izcinin ayakları etrafında dolaşıyor

and they are immediately yanked out

ve birden dışarı doğru çekiliyorlar.

and given an extraordinary but terrifying tour

baş aşağı durduklarından

of some of the domes of Rome, which would,

kendi görüş açılarından sıradışı fakat

from their point of view, naturally be hanging upside down.

korkunç güzel bir tura çıkmış oluyorlar.

They bail out as soon as they get to the top of Saint Ivo,

Şu gördüğünüz küçük spiral yapı olan Aziz Ivo mahaline

that little spiral structure you see there.

geldiklerinde serbest kalıyorlar.

She continues on her way over Piazza Navona.

Beatrix, Navona meydanına doğru hareket ediyor.

Notices a lot of activity at the Tre Scalini restaurant,

Tres Palini lokantasında bir hareket farkediyor,

is reminded that it is lunchtime and she's hungry.

öğle vakti olduğunu ve aç olduğunu hatırlıyor.

They keep on motoring towards the Campo de' Fiori,

Campo de Fiori'ye doğru sürmeye devam ediyor,

which they soon reach. Ajax the dog is put in a basket

oraya hemen varıyorlar. Köpek Ajax sepete koyuluyor

and lowered with a list of food into the marketplace,

ve bir yiyecek listesi ile pazar alanına indiriliyor.

which flourishes there until about one in the afternoon,

ki orada takriben öğleden son bire kadar kalıyor

and then is completely removed

ve daha sonra tamamen ortadan kayboluyor

and doesn't appear again until six or seven the following morning.

ve ertesi sabah altı veya yediye kadar tekrar görünmüyor.

Anyway, the pooch gets back to the dirigible with the stuff.

Yine de, Ajax zepline erzakla geri dönüyor.

Unfortunately, when she goes to unwrap the prosciutto,

Maalesef, Beatrix prosciutto'yu açmaya gittiğinde,

Ajax makes a lunge for it.

Ajax onun için bir hamle yapıyor.

She's managed to save the prosciutto,

Prosciutto'yu kurtarmayı başarıyor.

but in the process she loses the tablecloth,

ama devamında masa örtüsünü kaybediyor.

which you can see flying away in the upper left-hand corner.

ki onu sağ üst köşede uçup giderken görebilirsiniz.

They continue without their tablecloth,

Masa örtüsü olmadan devam ediyorlar.

looking for a place to land this thing so that they can actually have lunch.

zeplini koymak için bir yer arıyorlar böylece öğle yemeklerini yiyebilirler.

They eventually discover a huge wall

Sonunda, koca bir duvarı farkediyorlar

that's filled with small holes, ideal for docking a dirigible

küçük deliklerle dolu ve bir zeplini park etmek için ideal,

because you've got a place to tie up.

çünkü onu bağlamak için bir yerleri var.

Turns out to be the exterior wall --

Bir dış duvar olduğu anlıyorlar

that part of it that remains -- of the Coliseum,

Coloseum'un ayakta kalan bir parçası

so they park themselves there and have a terrific lunch

Böylece, oraya park edip, muhteşem bir manzara seyrederek

and have a spectacular view.

korkunç güzel bir öğle yemeği yiyorlar

At the end of lunch, they untie the anchor, they set off

Öğle yemeği bitiminde, ipi çözüp, yola koyuluyorlar

through the Baths of Caracalla and over the walls of the city

Caracalla Hamamları ve terk edilmiş bir kale boyunca uzanan

and then an abandoned gatehouse

şehir duvarları üzerinde ilerliyorlar

and decide to take one more look at the Pyramid of Cestius,

Ve Cestius Piramidine bir kez daha bakmaya karar veriyorlar,

which has this lightning rod on top.

Üzerinde bir aydınlatma çubuğu var ve

Unfortunately, that's a problem: they get a little too close,

ne yazık ki bu bir problem. Biraz fazla yaklaşıyorlar --

and when you're in a dirigible

bir zeplinde olduğunuzda

you have to be very careful about spikes.

sivri uçlara çok dikkat etmek zorundasınız.

So that sort of brings her little story to a conclusion.

Ve bu onun küçük hikayesini sonuçlandırıyor.

Marcello, on the other hand, is sort of a lazy guy,

diğer yandan, Marcello, tembel bir adam,

but he's not due at work until about noon.

ama öğlene kadar işte olması beklenmiyor.

So, the alarm goes off and it's five to 12 or so.

Bu nedenle alarm kapanıyor. Saat 12'ye 5 var ya da öyle bir şey.

He gets up, leaps onto his scooter, races through the city

Kalkıyor, scooterına atlıyor, şehirde hızlıca sürüyor

past the church of Santa Maria della Pace,

Santa Maria della Pace Kilisesini geçiyor,

down the alleys, through the streets

vadiye doğru, turistlerin gezinmekte olduğu

that tourists may be wandering through,

sokaklar arasında gidiyor.

disturbing the quiet backstreet life of Rome at every turn.

Roma'nın arka sokaklarındaki sessiz yaşamı her köşede rahatsız ederek

That speed with which he is moving, I hope I have suggested in this little image,

Gitmekte olduğu hızı umarım bu küçük resimde gösterebilmişimdir --

which, again, can be turned around and read from both sides

aynı şekilde bu resim de ters döndürülebilir ve iki taraflı okunabilir,

because there's text on the bottom and text on the top,

çünkü altta ve üstte birer metin var,

one of which is upside down in this image.

bir tanesi bu resimde baş aşağı.

So, he keeps on moving, approaching an unsuspecting waiter

Hareket etmeye devam ediyor ve sokaktaki bir restaurantda

who is trying to deliver two plates of linguine

dışarıdaki bir masada akşam yemeği için bekleyen

in a delicate white wine clam sauce

müşterilere iki tabak beyaz şaraplı ve deniz tarağı soslu linguini

to diners who are sitting at a table just outside of a restaurant in the street.

servis etmeye çalışan güvenilir bir garsona yaklaşıyor.

Waiter catches on, but it's too late.

Garson farkediyor ama çok geç.

And Marcello keeps moving in his scooter.

Ve Marcello scooterını sürmeye devam ediyor.

Everything he sees from this point on is slightly affected by the linguine,

Bu noktada gördüğü herşey linguiniden hafifçe etkilenmiş halde.

but keeps on moving because this guy's got a job to do.

Sürmeye devam ediyor, çünkü bu adamın yapacak bir işi var.

Removes some scaffolding. One of the reasons

Bazı iskeleleri kaldırır - Roma'nın sıradışı kalmasının

Rome remains the extraordinary place it is that

nedenlerinden bir tanesi de

because of scaffolding and the determination

yapı iskeleleri ve tarihi dokuyu koruma kararlılığıdır.

to maintain the fabric, it is a city that continues

O, büyüyen ve kendini içinde bulunduğu

to grow and adapt to the needs of the particular time

-veya bizim bulduğumuz- zamanın ihtiyaçlarına adapte etmeye

in which it finds itself, or we find it.

devam eden bir şehir.

Right through the Piazza della Rotonda,

İşte tam Piazza della Rotonda'nın sağında,

in front of the Pantheon -- again wreaking havoc -- and finally getting to work.

Pantheon'nun önünde, tozu dumana katıyor, ve sonunda işine varıyor.

Marcello, as it turns out,

Ve Marchello'nun 64 numaralı otobüsün

is the driver of the number 64 bus,

sürücüsü olduğu anlaşılıyor.

and if you've been on the number 64 bus, you know

64 numaraya bindiğinizde, Marcelo'nun

that it's driven with the same kind of exuberance

scooterı üzerinde de gösterdiği gibi,

as Marcello demonstrated on his scooter.

aynı taşkınlıkla süreceğini bilebilirsiniz.

And finally Carletto. You see his apartment in the upper left-hand corner.

Ve son olarak Carletto -- üst sol köşede onun apartmanını görüyorsunuz,

He's looking at his table;

masasına bakıyor,

he's planning to propose this evening to his girlfriend of 40 years, (Laughter)

40 yaşındaki kız arkadaşına bu akşam evlilik teklif etmeyi düşünüyor

and he wants it to be perfect.

ve bunun mükemmel olmasını istiyor

He's got candles out, he's got flowers in the middle

mumları çıkarmış, ortada çiçekler

and he's trying to figure out where to put the plates and the glasses.

ve tabakları ve bardakları nereye koyacağına karar vermeye çalışıyor.

But he's not happy; something's wrong.

Ama mutlu değil -- bir şey yanlış gidiyor,

The phone rings anyway, he's called to the palazzo.

her neyse telefon çalıyor -- Palazzo'ya çağrılıyor,

He saunters -- he saunters at a good clip,

iyi bir hızla yürüyor fakat

but as compared to all the traveling we've just seen, he's sauntering.

biraz önceki seyahat ile karşılaştırıldığında, öylesine yürüyor,

Everybody knows Carletto, because he's in entertainment,

Carletto'yu herkes bilir , çünkü eğlence işindedir --

actually; he's in television.

aslında televizyon işinde.

He's actually in television repair, which is why people know him.

O bir televizyon tamircisi bu yüzden insanlar onu tanıyor.

So they all have his number.

Herkes onun numarasını bilir.

He arrives at the palazzo, arrives at the big front door.

Palazzoya, büyük kapının önüne varıyor.

Enters the courtyard and talks to the custodian,

avluya giriyor ve ona palazzo'da bir felaket olduğunu

who tells him that there's been a disaster in the palazzo;

söyleyen bekçi ile konuşuyor.

nobody's TVs are working

Kimsenin TVsi çalışmıyor.

and there's a big soccer game coming up,

Ve pek yakında büyük bir futbol karşılaşması var.

and the crowd is getting a little restless and a little nervous.

kalabalık biraz huzursuzlaşıyor ve sinirler geriliyor.

He goes down to the basement and starts to check the wiring,

kabloları kontrol etmek için bodruma iniyor,

and then gradually works his way up to the top of the building,

ve yavaş yavaş binanın üstüne kadar çıkıyor.

apartment by apartment, checking every television,

daire daire her televizyonu,

checking every connection,

her bağlantıyı problemin ne olduğunu

hoping to find out what this problem is.

bulmak için kontrol ediyor.

He works his way up, finally, the grand staircase

Yukarı, büyük merdivenlere, oradan da

and then a smaller staircase until he reaches the attic.

küçük merdivenlere, tavan arasına ulaşana kadar gidiyor.

He opens the window of the attic, of course, and there's a tablecloth

Tavan arasının penceresini açıyor, bir masa örtüsü var.

wrapped around the building's television antenna.

binanın televizyon anteninin etrafına sarılmış.

He removes it, the problems are solved,

Onu kaldırıyor, problem çözülüyor,

everybody in the palazzo is happy.

Palazzodaki herkes çok mutlu

And of course, he also solves his own problem.

ve kesinlikle kendi problemini de çözüyor.

All he has to do now, with a perfect table,

Şimdi tek yapması gereken mükkemel bir masa ile

is wait for her to arrive.

kız arkadaşının gelmesini beklemek.

That was the first attempt, but it didn't seem substantial enough

Bu ilk teşebbüstü ama Roma hakkında iletmek istediğim şeyleri

to convey whatever it was I wanted to convey about Rome.

iletmek için yeterince önemli gözükmedi.

So I thought, well, I'll just do piazzas,

Bende düşündüm ki, yani, sadece meydanlar çizeceğim

and I'll get inside and underneath

içine ve altına gireceğim,

and I'll show these things growing

ve ortaya çıkan bu şeyleri ve

and show why they're shaped the way they are and so on.

onların neden böyle şekillendiklerini göstereceğim.

And then I thought, that's too complicated. No,

Sonra düşündümde, bu çok karmaşık. Hayır.

I'll just take my favorite bits and pieces

Sadece gözde nesnelerimi alacağım,

and I'll put them inside the Pantheon but keep the scale,

ve onları Pantheon'un içine koyacağım, ama ölçeği koruyacağım.

so you can see the top of Sant'Ivo and the Pyramid of Cestius

Burada Sant'Ivo, Cestius Piramidi ve Bramante Tempietto'nun

and the Tempietto of Bramante all side by side in this amazing space.

tepesini görebilirsiniz. Hepsi bu göz alıcı mekanda yan yana.

Now that's one drawing,

Şimdi, bir çizim.

so I thought maybe it's time for Piranesi to meet Escher. (Laughter)

Düşündüm de belki Piranesi'yi Escher ile buluşturma zamanıdır.

You see that I'm beginning to really lose control here

Aslında, burada gerçektende kontrolü kaybetmeye başladığımı

and also hope.

görebilirsiniz. Umudumu da.

There's a very thin blue line of exhaust

çok çok ince, mavi bir egzos çizgisi var

that sort of runs through this thing that would be kind of the trail that holds it all together.

sanki o çizgi bu yapıyı birlikte tutan şu şeyin arasından gidiyor.

Then I thought, "Wait a minute, what am I doing?"

Düşündümde, bekle bir dakika, ben ne yapıyorum?

A book is not only a neat way of collecting and storing information,

Bir kitap sadece bilgi toplamak ve depolamak için düzgün bir yol değil,

it's a series of layers.

Bir katmanlar dizisi.

I mean, you always peel one layer off another;

Demek istediğim, her zaman bir tabakayı diğerinden soyabilirsiniz --

we think of them as pages, doing it a certain way.

onları sayfalar olarak düşünürüz, bu belli bir şey.

But think of them as layers. I mean, Rome is a place of layers --

Ama onları tabakalar olarak düşünün. Yani, Roma tabakalardan oluşur --

horizontal layers, vertical layers --

yatay tabakalar, dikey tabakalar.

and I thought, well just peeling off a page would allow me to --

ve düşündümde, sadece bir sayfayı soymak --

if I got you thinking about it the right way --

eğer doğru şekilde düşünmenizi sağlayabildiysem--

would allow me to sort of show you the depth of layers.

bir şekilde size tabakaların derinliğini göstermeme imkan verecek.

The stucco on the walls of most of the buildings in Rome

Roma'daki binaların çoğunun duvarlarındaki, sıva

covers the scars; the scars of centuries of change

çatkakları kapatır -- yıkılmaktansa zamana

as these structures have been adapted

ayak uydurmuş bu yapılardaki değişimin

rather than being torn down.

yüzlerce yıllık izlerini.

If I do a foldout page on the left-hand side

Sol yandan, içe katlanmış bir sayfa yaparsam,

and let you just unfold it, you see behind it what I mean by scar tissue.

ve onu açmanıza izin verirsem, çiziklerle neyi kastettiğimi görürsünüz.

You can see that in 1635,

Bunu 1635'de görebilirsiniz.

it became essential to make smaller windows

Daha küçük pencereler yapmak zorunlu olmuştu

because the bad guys were coming or whatever.

çünkü kötü adamlar geliyorlardı, her neyse.

Adaptations all get buried under the stucco.

Adaptasyonların hepsi sıva altına gömüldü.

I could peel out a page of this palazzo to show you what's going on inside of it.

içinde ne olduğunu göstermek için palazzonun bir sayfasını dışarı doğru soyabilirim.

But more importantly, I could also show you

Ama daha da önemlisi size devasa taşlardan

what it looks like at the corner of one of those magnificent buildings

ya da tuğla ve sıva ile yapılmış sahte taş bloklardan oluşan

with all the massive stone blocks,

-ki genellikle bu böyledir -

or the fake stone blocks done with brick and stucco,

bu devasa binaların neye benzediğini

which is more often the case.

köşeden gösterebilirim.

So it becomes slightly three-dimensional.

Böylece hafifçe üç boyutlu bir hal alır.

I could take you down one of those narrow little streets

Kıvrık sayfalar yardımıyla, sizi bu dar sokakların birinden aşağı,

into one of those surprising piazzas by using a double gate fold --

şu şaşırtıcı piazzalardan birinin içine götürebilirim,

double foldout page -- which, if you were like me

-- sizde benim gibi, çocukca pop-up kitapları okuyorsanız-

reading a pop-up book as a child, you hopefully stick your head into.

Bu çift katlı sayfalara takılı kalırsınız.

You wrap the pages around your head

Sayfaları kafanızın etrafına dolar,

and are in that piazza for that brief period of time.

ve kendinizi şu kısa zaman diliminde piazzanın içinde bulursunuz.

And I've really not done anything much more complicated

gerçektende sayfaları katlamış olmanın dışında

than make foldout pages.

birşey yapmadım.

But then I thought, maybe I could be simpler here.

Ama daha sonra düşündümde belki daha basit olabilirdim.

Let's look at the Pantheon and the Piazza della Rotonda in front of it.

Hadi Pantheon'a ve onun önündeki Piazza della Rotonda'ya bakalım.

Here's a book completely wide open.

İşte tamamen açılmış bir kitap.

OK, if I don't open the book the whole way,

Tamam, kitabı tam olarak değilde

if I just open it 90 degrees, we're looking down the front of the Pantheon,

sadece 90 derece açarsam, Pantheon'un önüne bakarız.

and we're looking sort of at the top, more or less down on the square.

Neredeyse üstten bakıyoruz, az çok meydana doğru.

And if I turn the book the other way,

Kitabı diğer taraftan döndürürsem,

we're looking across the square at the front of the Pantheon.

Pantheon'un önündeki meydana doğru bakıyoruz.

No foldouts, no tricks --

katlanan sayfalar yok, hile yok --

just a book that isn't open the whole way.

sadece tam olarak açılmamış bir kitap işte.

That seemed promising. I thought, maybe I'll do it inside

Bu daha düzgün göründü. Belkide içeride bunu yapar ve

and I can even combine the foldouts with the only partially opened book.

hatta katlı sayfaları yarı açık bir kitapla birleştirebilirim.

So we get inside the Pantheon

Böylece Pantheon'un içine gireriz ve

and it grows and so on and so forth.

böylece görüntü daha da büyür, büyür.

And I thought, maybe I'm on the right track,

Doğru yolda olabileceğimi düşündüm,

but it sort of lost its human quality.

ama insansı tarafını kaybetmiş gibi.

So I went back to the notion of story,

Böylece hikaye nosyonuna geri döndüm

which is always a good thing to have if you're trying to get people

ki eğer insanların dikkatini bir kitaba çekmeye ve yol boyunca

to pay attention to a book and pick up information along the way.

bilgi almaya çalışıyorsanız, bu her zaman iyi bir şeydir.

"Pigeon's Progress" struck me as a catchy title.

"Güvercinlerin Gelişimi" bana çekici bir başlık olarak geldi.

If it was a homing pigeon,

Eğer bu bir posta güvercini olsaydı,

it would be called "Homer's Odyssey."

"Homeros'un Serüveni" olarak adlandırılırdı.

But it was the journey of the ... (Laughter)

Ama bu yolculuk......

I mean, if a title works, use it. But it would be a journey that went through Rome

-- bir başlık işe yarıyorsa, kullanın. Bu Roma'ya giden ve orada..

and showed all the things that I like about Rome.

sevdiğim herşeyi gösteren bir yolculuk olabilirdi. --

It's a pigeon sitting on top of a church.

Bu güvercin bir kilisenin tepesinde oturan bir güvercin.

Goes off during the day and does normal pigeon stuff. Comes back,

Gün boyunca dışarıda dolaşır, günlük ihtiyacını karşılar ve geri döner --

the whole place is covered with scaffolding and green netting

Her taraf yeşil ağlar ve iskeleler ile kaplı.

and there's no way this pigeon can get home.

Bu güvercinin eve gidebilmesinin hiç yolu yok.

So it's a homeless pigeon now

Bu nedenle evsiz bir güvercin.

and it's going to have to find another place to live,

Yaşayacak bir yeni yer bulmak zorunda kalacak.

and that allows me to go through my catalog of favorite things,

Bu bana benim gözde şeyler kataloğuma başvurmama imkan veriyor.

and we start with the tall ones and so on.

Uzun olanlarla işe koyuluyoruz ve devam ediyoruz.

Maybe it has to go back and live with family members;

Belki geri dönmek ve aile üyeleri ile yaşamak zorunda --

that's not always a good thing,

bu her zaman iyi bir şey değildir.

but it does sort of bring pigeons together again.

Ama bu güvercinleri bir şekilde tekrar bir araya getiriyor.

And I thought, that's sort of interesting,

Bunun ilginç olduğunu düşündüm,

but maybe there's a person who should be involved in this in some way.

ama belki bir şekilde bu olayda bir kişinin de olması gerekiyor.

So I kind of came up with this old guy

Bu nedenle bu yaşlı adam aklıma geldi.

who spends his life looking after sick pigeons.

hayatını hasta güvercinlere bakmakla geçiriyor.

He'll go anywhere to get them -- dangerous places and whatnot --

onları almak için nereye olursa olsun gider. Tehlikeli yerler falan filan.

and they become really friends with this guy,

Güvercinler adamla arkadaş olurlar

and learn to do tricks for him and entertain him at lunchtime and stuff like that.

hile yapmayı ve öğle yemeği sırasında onu eğlendirmeyi öğrenirler.

There's a real bond that develops

Bu yaşlı adamla bu güvercinler arasında

between this old man and these pigeons.

gelişen gerçek bir bağ var. Ama maalesef

But unfortunately he gets sick. He gets really sick at the end of the story.

yaşlı adam hikayenin sonunda hastalanıyor. Hemde kötü bir şekilde.

He's taught them to spell his name, which is Aldo.

Ama onlara adını, Aldo'yu hecelemeyi öğretmiş.

They show up one day after three or four days of not seeing him --

Onu görmeden geçirdikleri 3-4 gün sonra, güvercinler bir gün ortaya çıkıyor

he lives in this little garret --

Yaşlı adam bu küçük tavan arasında yaşıyor.

and they spell his name and fly around.

Adını heceliyorlar ve etrafta uçuyorlar.

And he finally gets enough strength together

Ve sonunda yaşlı adam onlarla birlikte

to climb up the ladder onto the roof,

çatının üstündeki merdivene tırmanacak güce erişiyor

and all the pigeons, a la Red Balloon, are there waiting for him

Bütün güvercinler, a la Red Ballon, orada onu beklerler

and they carry him off over the walls of the city.

ve onu şehrin duvarları üzerinde bırakıyorlar.

And I forgot to mention this:

Yaşlı adam -- bundan bahsetmeyi unuttum --

whenever he lost a pigeon, he would take that pigeon

ne zaman bir güvercin kaybetse, şehrin duvarlarının dışından

out beyond the walls of the city.

o güvercini alırdı.

In the old Roman custom, the dead

Eski Roma adetinde, ölüler

were never buried within the walls.

asla duvarların içine gömülmezdi.

And I thought that's a really cheery story.

Bunun gerçekten keyfli bir hikaye olduğunu düşünmüştüm.

(Laughter). That's really going to go a long way.

(Gülüşme). Bu böylece uzayıp gidecek.

So anyway, I went through ... And again, if packaging doesn't work

Neyse, kaptırıp gittim yine -- eğer paketleme işe yaramazsa

and if the stories aren't going anywhere,

ve hikayeler doğru yönde gitmiyorlarsa

I just come up with titles

sadece başlıklar üzerinden giderim.

and hope that a title will sort of kick me off in the right direction.

ve bir başlığın beni doğru yöne sokacağını umut ederim.

And sometimes it does focus me enough

Bu bazen yeterince odaklanmamı sağlıyor,

and I'll even do a title page.

hatta bir başlık sayfası yaparım.

So, these are all title pages that eventually led me

Bütün bunlar beni sonunda, üzerine dayandığım

to the solution I settled on, which is the story of a young woman

bir posta güverciniyle şehirdeki birisine mesaj yollayan

who sends a message on a homing pigeon --

bir genç kadının hikayesine götüren başlıklar.

she lives outside the walls of the city of Rome -- to someone in the city.

-- O Roma duvarlarının dışında yaşıyor --

And the pigeon is flying down above the Appian Way here.

Güvercin burada Appian Yolu üzerinden aşağı doğru uçuyor.

You can see the tombs and pines and so on and so forth along the way.

Yol boyunca türbeleri, çamlari ve daha birçok şeyi görebilirsiniz.

If you see the red line,

Kırmızı hattı görüyorsanız,

you are seeing the trail of the pigeon;

güvercinin yolunu görüyorsunuz.

if you don't see the red line, you are the pigeon.

Kırmızı hattı görmüyorsanız, güvercin sizsiniz.

And it becomes necessary and possible, at this point,

Bu noktada, gerçekten hareket etmeden,

to try to convey what that sense would be like

şehrin üzerinden uçmanın nasıl bir his olduğunu

of flying over the city without actually moving.

çıkartmanız gerekli ve mümkün oluyor.

Past the Pyramid of Cestius --

Cestius Piramidini geçiyoruz --

these will seem very familiar to you, even if you haven't been to Rome recently --

son zamanlarda Roma'ya gitmemiş olsanız dahi bunlar size çok tanıdık görünecek.

past the gatehouse.

Bekçi evini geçiyoruz

This is something that's a little bit unusual.

Bu bir parça alışılmadık bir şey.

This pigeon does something that most homing pigeons do not do:

Bu güvercin, çoğu posta güvercinin yapmadığı bir şey yapıyor.

it takes the scenic route, (Laughter) which was a device

Manzarasal bir rota takip ediyor. Bu,

that I felt was necessary to actually extend this book

gerçekten kitabı dört sayfadan daha öteye genişletebilmek için

beyond about four pages.

gerekli olduğunu hissetiğim bir araç.

So, we circle around the Coliseum, past the Church of Santa Maria in Cosmedin

Böylece Cosmedin'deki Santa Maria Kilisesini ve Hercules Tapınağını

and the Temple of Hercules towards the river.

geçerek, Coliseum etrafından nehre doğru dönüyoruz.

We almost collide with the cornice of the Palazzo Farnese --

Neredeyse Michelangelo tarafından tasarlanan ve

designed by Michelangelo,

Coliseum'dan çalınan taşlardan inşa edilen

built of stone taken from the Coliseum -- narrow escape.

Piazza Farnese'ye köşeden çarpacağız. Dar bir kaçış var!

We swoop down over the Campo de' Fiori.

Fiori Campo üzerine yöneliyoruz.

This is one of those things I show to my students

Öğrencilerime göstereceğim şeylerden birisi de bu.

because it's a complete bastardization --

çünkü tam bir yozlaşma durumu --

a denial of any rules of perspective.

bütün perspektif kurallarının inkarı.

The only rule of perspective that I think matters is

Bence önemli olan tek perspektif kuralı şudur:

if it looks believable, you've succeeded.

İnandırıcı görünüyorsa, başarılı olmuşsunuz demektir.

But you try and figure out where the vanishing points meet here;

Ama siz kaçış noktalarının nerede olduğunu bulmayı dener ve hesaplarsınız

a couple are on Mars and

Biri Mars'ın üzerinde ve bir diğeri de Cremon'da --

a couple of others in Cremona.

bilirsiniz, diğer çiftler --

But into the piazza in front of Santa Maria della Pace,

fakat Santa Maria della Pace önündeki meydana doğru giderken

where invariably a soccer game is going on,

mütemadiyen futbol oynanan o yerde,

and we're hit by a soccer ball.

bir futbol topu bize çarpıyor.

Now this is a terrible illustration of being hit by a soccer ball.

Şimdi bu bir futbol topunun bana çarptığı korkunç bir ilüstrasyondur.

I have all the pieces:

Tüm parçalara sahibim.

there's Santa Maria della Pace, there's a soccer ball,

Santa Maria della Pace var, bir futbol topu var,

there's a little bit of a bird's wing -- nothing's happening,

bir kuş kanadının küçük bir parçası var. Hiçbir şey olmuyor.

so I had to rethink it.

Bu nedenle tekrar düşünmek zorundaydım.

And if you do want to see Santa Maria della Pace,

Santa Maria della Pace'i görmek isterseniz--

these books are really flexible, incredibly interactive --

bilirsiniz bu kitaplar gerçekten esnek ve inanılmaz şekilde interaktiftir --

just turn it around and look at it the other way.

sadece ters döndürün ve başka bir açıdan bakın.

Through the alley, we can see the impact is captured in the red line.

Dar yol boyunca, etkinin kırmızı hatta yakalandığını görebiliriz.

And then bird manages to pull itself together past this medieval tower --

Ve kuş kendisini bu ortaçağ kulesinden kurtarmayı başarıyor --

one of the few remaining medieval towers --

geriye kalan bir kaç ortaçağ kulesinden biri --

towards the church of Sant'Agnese

Adını unuttum -- Sant'Angese kilisesine doğru,

and around the dome looking down into Piazza Navona --

ve Piazza Navona'ya doğru bakan kubbenin etrafında,

which we've already mentioned and seen and flown over a couple of times;

ki ondan daha önce bahsetmiş.

there's the Bernini statue of the Four Rivers --

İşte dört nehirli Piranesi heykeli.

and then past the wonderful Borromini Sant'Ivo,

Sonra muhteşem Borromini Sant'Ivo'yu geçelim.

stopping just long enough on the 26-foot diameter Oculus

Pantheonun 26-adım-çaplı okülüsü üzerinde sadece

of the Pantheon to catch our breath.

nefes almaya yetecek kadar duruyoruz.

And then we can swoop inside and around; and because we're flying,

daha sonra içeriye dalıp ve etrafa dolaşabiliriz çünkü uçuyoruz,

we don't really have to worry about gravity at this particular moment in time,

Bu özel anda yer çekiminden endişe etmemize gerek yok,

so this drawing can be oriented in any way on the page.

bu şekilde bu çizim sayfa üzerinde her yöne yönlendirilebilir.

We get a little exuberant as we pass Gesu;

Jesu'yü geçerken bir parça neşeleniyoruz --

it's not surprising to sort of mimic the architecture in this way.

Burada mimariyi bu şekilde taklit etmek şaşırtıcı değil.

Past the wonderful wall filled with the juxtaposition that I was talking about;

Bahsettiğim o hayret verici birliktelikten doğan muhteşem duvarı geçiyoruz:

beautiful carvings set into the walls above the neon "Ristorante" sign, and so on.

neon "Ristorante" tabelası üzerinde duvarlara işlenmiş güzel oymalar var.

And eventually, we arrive at the courtyard of the palazzo,

Ve sonunda varış yerimiz olan

which is our destination.

palazzonun avlusuna varıyoruz.

Straight up through the courtyard

avlu boyunca tam yukarı,

into a little window into the attic,

küçük bir pencere içine, tavan arası içine,

where somebody is working at the drawing board.

orada çizim tahtası üzerinde biri çalışıyor.

He removes the message from the leg of the bird; this is what it says.

Kuşun bacağından mesajı alıyor. Söylediği şey şu:

As we look at the drawing board,

Çizim tahtasına baktığımızda,

we see what he's working on is, in fact,

üzerinde çalıştığı şeyin, aslında güvercinin

a map of the journey that the pigeon has just taken,

izlediği yolun haritası olduğunu görebiliriz,

and the red line extends through all the sights.

ve kırmızı hat tüm manzara boyunca genişler.

And if you want the information, so that we complete this cycle of understanding,

eğer bilmek istiyorsanız, ki böylece kavrayış döngüsünü tamamlayabiliriz,

all you have to do is read these paragraphs.

tüm yapmanız gereken şey bu paragrafları okumak.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.