A COVID-19 "exit" strategy to end lockdown and reopen the economy | Uri Alon

73,631 views ・ 2020-05-28

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Helin Erden Gözden geçirme: Esra Çakmak
00:12
Chris Anderson: So our first speaker gave a TED Talk at TEDGlobal
0
12558
3581
Chris Anderson: İlk konuşmacımız, yanlış hatırlamıyorsam yedi yıl önce,
00:16
I think seven years ago.
1
16163
2225
TEDGlobal'de bir TED konuşması yapmıştı.
00:18
His name is Professor Uri Alon,
2
18412
2941
Adı Profesör Uri Alon,
00:21
at the Weizmann Institute of Science.
3
21377
2657
Weizmann Bilim Enstitüsü'nde çalışıyor.
00:24
Now, he and his colleagues there have come up with a powerful idea
4
24058
4339
O ve enstitüdeki meslektaşları
şu anahtar soruya karşı güçlü bir fikir geliştirdi:
00:28
that addresses this key question:
5
28421
1994
00:30
How on earth do we get back to work
6
30439
3202
Enfeksiyonda ikinci bir dalga yaratmadan
00:33
without creating a second surge of the infection?
7
33665
3793
nasıl işimize geri döneceğiz?
00:38
Uri Alon, welcome to TED.
8
38658
2695
Uri Alon, TED'e hoş geldin.
00:42
Uri Alon: Thank you. Nice to be here again.
9
42179
3473
Uri Alon: Teşekkürler. Yeniden burada olmak güzel.
00:45
CA: It's great to see you again.
10
45676
2190
CA: Seni yeniden görmek harika.
00:47
So, I guess the key to your idea
11
47890
3706
Galiba fikrinizin kilit noktası
00:51
is this obsession with the reproduction number R, R-naught.
12
51620
4135
temel üreme sayısı R, R sıfıra olan takıntı.
00:55
If that number is less than one,
13
55779
2509
Eğer o sayı birden küçükse
00:58
then fewer than one person is infected by a typical person,
14
58312
3558
birden daha az insan tipik bir insan tarafından enfekte olur
01:01
and eventually, the epidemic fades away.
15
61894
3739
ve sonuç olarak salgın yavaş yavaş biter.
01:05
People are worried that as we come back to work,
16
65657
2271
İnsanlar, işe döndüğümüzde
01:07
R will shoot up above one again.
17
67952
2933
R'nin tekrardan birin üstüne çıkacağından endişeli.
01:10
You have a suggestion for how we might avoid that.
18
70909
2421
Sizin de bunu önlemeye dair bir tavsiyeniz var.
01:13
What is that suggestion?
19
73354
1895
Bu tavsiye nedir?
01:17
UA: Exactly.
20
77115
1152
UA: Kesinlikle.
01:18
So, we are suggesting a strategy
21
78291
1797
Bizim önerdiğimiz strateji
01:20
that's based on a weak spot based on the biology of the virus,
22
80112
4438
virüsün biyolojisinden kaynaklanan zayıf noktalarına dayanıyor:
01:24
which is a cycle of work and lockdown.
23
84574
2930
Bir iş ve karantina döngüsü.
01:27
It exploits the vulnerability of the virus in that, when a person gets infected,
24
87926
5100
Virüsün zafiyetinden şöyle faydalanıyor:
bir insan enfekte olduğunda üç gün boyunca bulaştırıcı olmuyor.
01:33
they're not infectious for about three days.
25
93050
3061
Yani ilk üç gün başkalarını enfekte etmiyorsun,
01:36
So you don't infect others for the first three days,
26
96135
2457
01:38
and after another two days, on average, you get symptoms.
27
98616
2700
bundan ortalama iki gün sonra da semptom göstermeye başlıyorsun.
01:42
So we're proposing a strategy which is four days of work
28
102297
3518
Bizim önerdiğimiz strateji de dört gün çalışma
01:45
and then 10 days of lockdown,
29
105839
2217
ve sonrasında on gün karantina.
01:48
and the next two weeks, again: four days of work, 10 days of lockdown.
30
108080
3294
Sonraki iki haftada da, tekrardan dört gün iş, on gün karantina.
01:51
And that way, if a person gets infected at work,
31
111398
3333
Bu şekilde, bir kişi iş yerinde enfekte olursa
01:54
they reach their peak infectiousness during lockdown, and that way,
32
114755
3654
bulaştırıcılığı pik noktasına karantina sırasında ulaşıyor
01:58
they avoid infecting many others.
33
118433
2304
ve böylece pek çok kişiyi enfekte etmesi önleniyor.
02:01
This restricts the viral transmission.
34
121374
3114
Bu viral bulaşımı kısıtlıyor.
02:04
Also, just working four days out of two weeks
35
124512
2554
Ayrıca, iki haftada sadece dört gün çalışmak
02:07
restricts the amount of time the virus gets to see many other people,
36
127090
3309
virüsün farklı insanlara ulaşabileceği süreyi kısıtlıyor
02:10
and that's a very powerful effect.
37
130423
1643
ve bu çok güçlü bir etki.
02:12
So everybody works on the same four days,
38
132090
2038
Herkes aynı dört gün çalışıyor,
02:14
kids go to school on the same four days,
39
134152
2184
çocuklar o dört günde okula gidiyor,
02:16
with all the measures of social distancing and masks, etc,
40
136360
4687
sosyal mesafe ve maske takmak gibi önlemler alınıyor
02:21
and then there's a lockdown period.
41
141071
2044
ve sonrasında bir karantina dönemi geliyor.
02:24
CA: So if you take the worst-case scenario,
42
144401
2492
CA: En kötü senaryoyu ele alalım;
02:26
where you come to work on a Monday morning at the start of your four days,
43
146917
3562
örneğin dört günün başlangıcında, bir pazartesi sabahı işe geldin
02:30
and you're infected on the subway, say, on the way to work,
44
150503
3652
ve diyelim ki işe gelirken metroda enfekte oldun.
02:34
the theory here is that even by the end of that four days,
45
154179
3466
Buradaki teori, o dört günün sonunda bile
02:37
you're not really starting to infect your coworkers?
46
157669
3505
iş arkadaşlarını enfekte etmeye başlamaman, değil mi?
02:42
UA: That's correct.
47
162339
1154
UA: Bu doğru.
02:43
So you're infected on the subway,
48
163517
1588
Metroda enfekte olduysan
aşağı yukarı üç gün kuluçka döneminde olursun,
02:45
and so for the first three days or so, you're in your latent period,
49
165129
3240
02:48
you don't infect your coworkers,
50
168393
1555
iş arkadaşlarını enfekte etmezsin,
02:49
you reach your peak infectiousness at home,
51
169972
2761
bulaştırıcılığının pik seviyesine evde ulaşırsın.
02:52
there will be secondary infections at home,
52
172757
2329
İkincil enfeksiyonlar evde olur
02:55
and people with symptoms can self-quarantine,
53
175110
3576
ve semptom gösteren insanlar kendilerini karantinada tutar.
02:58
and over the long run, you have a reproduction number less than one,
54
178710
3673
Uzun vadede üreme sayısı birden düşük olur,
03:02
so the epidemic, if you continue these cycles,
55
182407
2714
bu döngü böylece devam ettirildiğinde salgın biter.
03:05
will go away.
56
185145
2159
03:09
CA: I mean, is it frustrating
57
189420
3754
CA: İnsanların şu şekilde düşünebilecek olması yıldırıcı olabilir:
03:13
at the thought that people are going to say,
58
193198
2100
"Bekle -- ben evdeki insanları enfekte etmek istemiyorum,
03:15
"Wait -- I don't want to infect people at home,
59
195322
2217
03:17
I'd rather infect people at work than at home."
60
197563
2216
evdekilerdense işteki insanları enfekte etmeyi tercih ederim."
03:19
What's the response to that?
61
199803
2184
Buna cevabınız nedir?
UA: Evet, kesinlikle.
03:22
UA: Yes, absolutely.
62
202011
1178
Alternatifleri ele almak zorundayız.
03:23
So we have to consider the alternatives.
63
203213
1921
Eğer ekonomiyi açarsanız ve ikinci dalga olursa
03:25
If you open up the economy and there's a second wave,
64
205158
2496
03:27
you'll get all those infections anyway during the lockdown that happens,
65
207678
3593
karantina da olsa o enfeksiyonlar yine de olacak,
03:31
along with the devastating effects on the economy, etc.
66
211295
3171
ekonomi üzerindeki yıkıcı etkileri de görülecek vesaire.
03:34
And so, in the long run,
67
214490
1994
Yani uzun vadede birden düşük bir üreme sayısıyla
03:36
if you do a cyclic strategy like this
68
216508
1805
03:38
but with a reproduction number that's less than one,
69
218337
3318
bu şekilde döngüsel bir strateji uygulanırsa,
03:41
you avoid, at least with these mathematical models and considerations,
70
221679
4421
en azından bu matematiksel model ve değerlendirmelerde gördüğümüz üzere,
03:46
the much larger number of infections you'd get if there's a second wave.
71
226124
3963
muhtemel ikinci dalganın getireceği çok sayıda enfeksiyon engellenir.
03:50
CA: Right. You're serving the needs of your family by -- sorry, go on.
72
230989
4885
CA: Evet. Ailenin yararına -- özür dilerim, devam et.
03:56
UA: Even people who are infected don't infect everyone at home.
73
236429
3371
UA: Enfekte olan insanlar bile evdeki herkesi enfekte etmiyor.
03:59
The attack rates are 10 to 30 percent, according to several studies.
74
239824
3919
Birçok çalışmaya göre yayılma hızı yüzde 10 ile 30 arasında.
04:04
CA: Right.
75
244869
1155
CA: Doğru.
04:06
But the hope is that you're serving the needs of your family
76
246048
2851
Yine de umduğumuz şey,
iş arkadaşlarımızın da zaten en az düzeyde enfekte olacağı bir strateji ile
04:08
by engaging in a strategy where very few of your fellow workers
77
248923
3014
04:11
are going to be infectious anyway,
78
251961
1886
ailemizin de ihtiyaçlarına cevap verebilmek.
04:13
so that's the plan, but um --
79
253871
2346
Yani plan bu ama --
04:16
UA: That's right.
80
256241
1948
UA: Doğru.
04:18
CA: Tell me this, though -- because four days out of 14,
81
258832
2705
CA: Şunu söyle bana -- 14 günde dört gün olduğu için, birileri
04:21
someone's going to say, "Well, great idea,
82
261561
2085
"Harika fikir ama bu, ekonomide üretkenliğin yüzde 70'ini kaybetmek demek,
04:23
but that implies, like, a 70 percent loss of productivity
83
263670
3353
yani muhtemelen işe yaramaz," diyebilir.
04:27
in the economy,
84
267047
1191
04:28
so that can't possibly work."
85
268262
1829
04:30
I think you think that the productivity loss
86
270115
2079
Sanırım üretkenliğin o kadar da düşmeyeceğini düşünüyorsunuz.
04:32
need not be anything like that much.
87
272218
2050
UA: Bu doğru ve elbette çoğu insan hafta sonu çalışmıyor,
04:35
UA: That's right,
88
275059
1254
04:36
and of course, most people don't work weekends,
89
276337
2245
04:38
so it's four days out of the 10 work days in the two weeks,
90
278606
2790
bu da iki haftada 10 iş gününden 4 gün demek.
04:41
and once you have a predictable schedule
91
281420
3096
İşteki dört gün için düzenli bir program oluşturduğunuzda
04:44
of four days at work,
92
284540
1156
04:45
you can work longer hours,
93
285720
1711
daha uzun saatler çalışabilirsiniz
ve bu dört güne, normal mesainizin yüzde 40'ından daha fazla öncelik vererek
04:47
you can design shifts and get higher productivity
94
287455
2481
04:49
by prioritizing in those four days
95
289960
1676
04:51
much more than 40 percent of the workdays.
96
291660
2822
üretkenliği artıracak şekilde mesai saatleri oluşturabilirsiniz.
04:56
CA: Yes, so talk through how that could work.
97
296119
2120
CA: Evet. O zaman bunun nasıl işleyebileceğini konuşalım.
04:58
I mean, let's imagine, first of all, manufacturing,
98
298263
3721
Örneğin, öncelikle şu an kapalı durumda olan üretimi düşünelim.
05:02
which is currently shut down.
99
302008
2010
05:04
Is the implication here that a manufacturer could set up
100
304042
4679
Buradan çıkarmamız gereken şu mudur:
Bir üretici dört gün için günlük iki, hatta belki üç mesai ayarlayabilir,
05:08
two, possibly even three, shifts of four days,
101
308745
3173
05:11
maybe 35 hours or something of work over those four days
102
311942
4659
yani o dört gündeki yaklaşık 35 saatlik çalışma ile yine de epey verim alabilir.
05:16
and still get a lot of productivity,
103
316625
4429
05:21
basically, having the lines almost running continuously that way?
104
321078
3529
Kısaca, işleri devamlı böyle yürütmek mümkün müdür?
05:25
UA: Exactly.
105
325418
1151
UA: Kesinlikle.
05:26
So this is a staggered version of this idea,
106
326593
3448
Söylediğin, bu fikrin düzenlenmiş bir hâli,
05:30
where you take the population, divide it into two groups or three groups.
107
330065
4034
orada topluluğu alıp iki veya üç gruba ayırıyorsun.
05:34
Let's say one group works four days and then 10 days of lockdown.
108
334123
4144
Diyelim ki bir grup dört gün çalışıyor ve 10 gün karantinada kalıyor.
05:38
Then the other group kicks in.
109
338291
2277
O zaman diğer grup devreye giriyor.
05:40
This idea was proposed by colleagues at Bar-Ilan University.
110
340592
3581
Bu fikir Bar-Ilan Üniversitesi'ndeki meslektaşlarımız tarafından önerildi.
05:44
Then you get an added benefit that during workdays there's less density.
111
344197
4198
Böylece iş günlerinde daha az yoğunluk olması da sağlanıyor.
05:48
If there's two groups,
112
348419
1164
Eğer iki grup olursa
05:49
there's half the density and less transmission.
113
349607
2203
yoğunluk da bulaşıcılık da yarıya düşer
05:51
And you can keep production lines working almost continuously like that
114
351834
4777
ve bu kademeli fikir kullanılarak
üretim hattı devamlı çalışır durumda tutulabilir.
05:56
using this staggered idea.
115
356635
1842
06:01
CA: And applying it to thinking about offices coming back --
116
361199
4590
CA: Bunu ofislere geri dönüş konusunda da uygulamak --
06:05
I mean, it seems to me that, as we've already seen,
117
365813
2710
bana öyle görünüyor ki, gördüğümüz üzere
06:08
there's a lot of productivity that can happen when you're at home,
118
368547
3812
evde de üretkenlik sağlanabiliyor, yani şu şekilde düşünülebilir:
06:12
so you could picture on this idea of people doing one set of things
119
372383
3534
İnsanlar ofise döndükleri dört gün boyunca tartışmaları, beyin fırtınalarını,
06:15
during the four days when they're, say, back at the office,
120
375941
2797
06:18
doing the exposure to each other, sparking off each other,
121
378762
4575
birbirlerini görüp birbirlerinden ilham alacakları tüm o güzel işleri yapar.
06:23
the discussions, the brainstorming, all that good stuff,
122
383361
3583
06:26
while at home, they're then doing all the things
123
386968
3166
Evde olduklarında da
birkaç haftadır yapıyor olduklarımızı yaparlar,
06:30
that we've been doing the last few weeks,
124
390158
1919
yani yalnız çalışarak yapılacakları.
06:32
kind of working solo.
125
392101
2029
06:34
How much have you thought about how that,
126
394154
2134
İşleri etkili bir biçimde iki farklı türe ayırıp böyle bir strateji kullanarak
06:36
whether it's possible, effectively, to divide work into different types
127
396312
4389
üretkenliği aynı seviyede tutmanın, hatta belki artırmanın
06:40
and actually use a strategy like this
128
400725
2253
mümkün olup olmayacağıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?
06:43
to maintain almost full or even better productivity?
129
403002
3245
06:46
UA: I agree -- for many sectors, people work at home very effectively,
130
406898
3376
UA: Katılıyorum -- birçok sektörde insanlar evde etkili bir şekilde çalışıyor
06:50
and we've heard from several industries
131
410298
1896
ve pek çok endüstriden duyduğumuz kadarıyla
06:52
that productivity actually went up during lockdown
132
412218
2974
aslında karantina sırasında,
insanlar evden çalıştığında üretkenlik yükseldi.
06:55
and people working at home.
133
415216
1388
06:56
So if you have a schedule, a [cyclic exit strategy]
134
416628
2625
Eğer bir planınız, bir döngüsel çıkış stratejiniz varsa
06:59
you can restrict the amount,
135
419277
1668
07:00
or you can plan the work where you need to be together
136
420969
3231
bir insanın evdeki veya işteki verimi ve üretkenliğini göz önüne alarak
07:04
in a very effective way
137
424224
2011
süreyi sınırlandırabilirsiniz
veya toplu olarak yapılması gereken işi verimli bir şekilde planlayarak
07:06
with avoiding a lot of time lost,
138
426259
2712
07:08
if the person's work can be more effective at home
139
428995
2409
fazla zaman kaybetmenin önüne geçebilirsiniz.
07:11
and more effective at work and get high productivity.
140
431428
2523
07:13
I should say that some sectors really need to adjust,
141
433975
2618
Şunu söylemeliyim ki otelcilik, turizm ve yemek sektörü gibi bazı sektörler
07:16
like hotels, tourism, dining.
142
436617
1802
gerçekten duruma adapte olmak zorunda.
07:18
In several industries, this will require more thought and adjusting.
143
438443
3713
Birçok endüstride daha çok düşünmek ve ayarlama yapmak gerekiyor
07:22
But other industries are almost built for ideas like this.
144
442180
2771
ama diğer endüstriler neredeyse bunun için inşa edilmiş.
07:24
Maybe it's even something you can consider after the epidemic,
145
444975
3947
Hatta bunun salgından sonra da uygulanmaya devam etmesi düşünülebilir
07:28
because productivity can be at least as high.
146
448946
2604
çünkü üretkenlik seviyesi eşit veya daha fazla.
07:32
CA: I mean, I read this and I started thinking about our own organization, TED,
147
452785
4626
CA: Yazıyı okuduğumda kendi organizasyonumuz TED'i
07:37
and how, in many ways, you could argue that could work really well.
148
457435
4455
ve bunun hangi konularda işe yarayabileceğini düşündüm.
07:41
I mean, for one thing,
149
461914
1170
Öncelikle, dışa dönük ve içe dönük insanlar sorusu var.
07:43
there's this question about extroverts and introverts.
150
463108
2559
07:45
Some introverts, if they were honest,
151
465691
1806
Bazı içe dönük insanlar, dürüst olsalar
07:47
might say that this pandemic has been manna from heaven for them.
152
467521
3344
bu salgının onlar için cennetten gelmiş bir nimet olduğunu söyler.
07:50
They've found work less stressful.
153
470889
2911
Bu şekilde çalışmayı daha az stresli buluyorlar.
07:53
They've been able to focus and so forth.
154
473824
2659
Daha rahat odaklanabiliyorlar vesaire.
07:56
With this sort of four days on, four days off type strategy,
155
476507
4110
Bu dört gün iş, dört gün ara stratejisiyle
08:00
perhaps you can imagine a work world
156
480641
2454
hem dışa dönük hem içe dönük kimseler için
08:03
that's optimized for both introverts and extroverts?
157
483119
3779
optimal bir iş dünyası hayal edilebilir mi?
08:08
UA: Absolutely.
158
488451
1158
UA: Kesinlikle.
08:09
I mean, I feel it also.
159
489633
1267
Bunu ben de hissettim.
08:10
Me and my partner, with different personalities,
160
490924
2509
Ben ve partnerim farklı karakterlere sahibiz,
08:13
we both teach in universities,
161
493457
1482
ikimiz de üniversitede ders veriyoruz
08:14
and teaching through this
162
494963
1641
ve bu süreçte ders vermek
08:16
has [helped me] become productive in certain ways.
163
496628
2832
birçok yönden üretken olmamı sağladı.
08:19
So I agree completely,
164
499986
1390
Yani tamamen katılıyorum
08:21
and I think harnessing the creativity of people at workplaces,
165
501400
3940
ve bence insanların iş yerlerindeki yaratıcılıklarından faydalanmak
08:25
we're only at the beginning of what these kinds of mixtures can offer.
166
505364
3931
bu tür karışımların bize sunabileceği şeylerin yalnızca başlangıcı.
08:30
CA: But for people who are on the front line,
167
510758
2628
CA: Yine de ön cephelerde olan insanlar için,
08:33
again, if you're delivering goods and so forth
168
513410
5414
örneğin bir satış elemanıysan
08:38
and you can't do that virtually,
169
518848
2159
ve bunu sanal olarak yapamıyorsan,
08:41
is there any thought about
170
521031
1426
dört gün iş ve dört gün ara stratejisi kapsamında
08:42
how a four days on and then isolation strategy,
171
522481
3685
çalışılmayan günlerdeki zamanın yine de o kişinin işine katkı sağlaması için
08:46
how that off time could be used
172
526190
2568
nasıl kullanılabileceği hakkında verilebilecek bir tür eğitim var mıdır?
08:48
to nonetheless contribute to that person's work
173
528782
2231
08:51
through some form of training?
174
531037
2665
08:53
Or is it more just that people would work very intensely during four days,
175
533726
6659
Yoksa fikir sadece insanların dört gün boyunca çok yoğun çalışması
09:00
and maybe people still aren't quite earning their full pay in this scenario,
176
540409
5687
ve bu senaryoda belki de tam ücretlerini alamamaları
ama bunun yine de tamamen karantinada olmaktan
09:06
but it's better than complete lockdown,
177
546120
1912
ve işe geri dönüp yeni bir dalgayla karşılaşmaktan daha iyi olması mı?
09:08
and it's better than going back to work and seeing another surge?
178
548056
3369
09:13
UA: That's right.
179
553013
1151
UA: Bu doğru.
Toplum seviyesinde bakarsak
09:14
So on a society level,
180
554188
1198
09:15
it's better than opening up and seeing another surge,
181
555410
2547
bu plan tamamen açılıp yeni bir dalga görmekten
09:17
which would require complete lockdown.
182
557981
1844
ve sonucunda karantinaya girmekten daha iyi.
09:19
For people like hospital shifts,
183
559849
1550
Örneğin hastanelerde çalışan insanlar için
09:21
some hospitals adopted this kind of program
184
561423
3394
bazı hastaneler hem mesaileri korumak hem de karışmayı önlemek adına
09:24
so we can protect shifts and avoid mixing.
185
564841
3271
böyle bir programa geçtiler.
09:28
It also creates a lot of simplicity and clarity.
186
568136
2320
Bu ayrıca basitlik ve açıklık yaratıyor.
09:30
So you understand when you're working,
187
570480
1867
Yani ne zaman çalıştığını anlıyorsun
09:32
and you have some confidence because this is based on scientific modeling
188
572371
4724
ve kendinden eminsin çünkü bu planın etkililiği
09:37
about the effectiveness of this plan.
189
577119
3301
bilimsel modellemeye dayanıyor.
09:40
It's also equitable in the sense that everybody gets to go to work,
190
580444
3408
Ayrıca, yalnızca bazı sektörlerin değil,
herkesin işe gidecek olması ve sistemin şeffaf olması bakımından
09:43
not only certain sectors,
191
583876
2170
09:46
it's transparent, etc.
192
586070
1461
eşitlikçi de denebilir.
09:47
[Cross talk]
193
587555
2908
[Ses karışması]
09:52
CA: And this is something that is best implemented
194
592452
2496
CA: Peki bu planı en iyi şekilde şahıs şirketleri tarafından mı uygulanır,
09:54
by individual companies?
195
594972
2345
09:57
Or is it actually much better implemented a city at a time
196
597341
3076
yoksa tek seferde tüm şehirde, hatta tüm ülkede uygulanması daha mı iyidir?
10:00
or even a nation at a time?
197
600441
2059
10:03
UA: We think it can work [in levels].
198
603857
2441
UA: Biz her seviyede işe yarayacağını düşünüyoruz.
10:06
So at certain companies, it's very natural to adopt,
199
606322
3693
Belli şirketlerde veya hastaneler, okullar gibi kurumlarda
10:10
or at hospitals, schools, etc.
200
610039
1875
bu çok doğal bir şekilde benimsenir.
10:11
It can also work at the level of a town or a region,
201
611938
2854
Bir şehir veya bölge seviyesinde de işe yarayabilir.
10:14
and then we would advise trying it out for something like a month,
202
614816
4479
Biz, yaklaşık bir ay boyunca vaka sayılarının artıp artmadığını görmek için
10:19
seeing whether cases rise.
203
619319
1914
denenmesini öneriyoruz.
10:21
In that case, you can dial down the number of workdays.
204
621257
3737
Böyle bir durumda iş günleri azaltılabilir.
Tam tersi, vaka sayıları hızlıca azalıyorsa iş günü eklenebilir.
10:25
Or, if cases are declining quickly, you can add workdays
205
625018
2913
10:27
and therefore adapt to the climate and the location where a person is.
206
627955
5091
Böylece bulunulan şartlara ve konuma göre adapte olunabilir.
10:33
So it's quite adaptable.
207
633070
1750
Yani, yeni koşullara uyarlanabilir.
10:36
CA: But by aligning work schedules with schools, for example,
208
636161
2886
CA: Ancak iş günleri ve okul günlerinin kesişmesi, örneğin,
10:39
that suddenly allows parents to go back to work
209
639071
2741
çocuklarının okulda olduğu günlerde ebeveynlerin de işe gidecek olması demek
10:41
on the days that their kids are at school, and you'd have to try --
210
641836
4581
ve bunu denemek --
10:46
UA: Absolutely.
211
646441
1162
UA: Kesinlikle.
10:47
CA: I mean, is the best instantiation of this
212
647627
2600
CA: Bunun en iyi örneğini
10:50
that countries literally divide households
213
650251
2863
haneleri A ve B kategorilerine ayıran ülkelerdir diyebilir miyiz,
10:53
into different A and B categories, or something like that,
214
653138
4145
yani böyle bir sıra oluşturulabilir mi?
10:57
so that that kind of alignment could happen?
215
657307
2889
11:01
UA: Exactly.
216
661173
1161
UA: Kesinlikle.
11:02
So you can align different households, Group A and Group B,
217
662358
3151
Her hane A grubu ve B grubu olarak sınıflandırılıp sıraya koyulabilir
11:05
and then the children go to school, the parents go to work
218
665533
2795
ve senkronize bir şekilde çocuklar okula, ebeveynler işe gider,
11:08
in a synchronized way,
219
668352
1387
11:09
and the other group, let's say, the alternating weeks.
220
669763
3390
kalan haftalarda da diğer grup çalışır.
11:13
A certain amount of people need to work all the time.
221
673177
2499
Devamlı çalışması gereken bir kesim var.
11:15
Maybe teachers are, like, essential workers and need to work throughout.
222
675700
4082
Örneğin öğretmenlerin görevi temel bir görev ve onlar hep çalışmak zorundalar.
11:19
Just like during lockdown situations,
223
679806
1821
Karantina dönemlerinde de
11:21
a certain fraction of the population still works throughout.
224
681651
2839
toplumun belli bir kesiminin devamlı çalışması gibi.
11:24
But a region that does this should be protected, in a sense,
225
684514
3429
Yine de üreme sayıları birden düşük olsa bile
11:27
because it has a replication number of less than one,
226
687967
2513
böyle çalışan bölgelerin koruma altına alınması gerekiyor ki
11:30
so imported infections also can't spread very much.
227
690504
3647
dışarıdan gelen enfeksiyonlar fazla yayılmasın.
11:35
CA: And here is the aforementioned David Biello. David.
228
695359
3286
CA: Daha önceden bahsi geçen David Biello da burada. David.
11:38
David Biello: Yes. Hello, everybody.
229
698669
1864
David Biello: Evet. Herkese merhaba.
11:40
Uri, as you can imagine, there are lot of questions
230
700557
2746
Uri, tahmin edebileceğin gibi seyircilerden pek çok soru var.
11:43
from the audience,
231
703327
1886
11:45
and we have a first one
232
705237
1821
11:47
kind of about those workers who have been marked as essential.
233
707082
4917
İlk soru, görevleri temel ve zorunlu olarak nitelendirilen işçilerle ilgili.
11:52
Can you comment on how this would impact the health care professionals and others
234
712023
5406
Bu durumun, karantinada sizin önerdiğiniz şekilde
zamanı veya esnekliği olmayan sağlık çalışanları ve diğer görevlileri
11:57
who may not have time or the flexibility to quarantine
235
717453
5596
nasıl etkileyeceği hakkında yorum yapar mısınız?
12:03
in the way you suggest.
236
723073
1315
12:04
UA: That's great.
237
724850
1151
UA: Harika.
12:06
I want to say that there's essential workers,
238
726025
2956
Şunu söylemek istiyorum ki temel işçiler var,
12:09
there's people with low income, that just can't adhere to lockdown
239
729005
4347
hayatlarını kazanmak zorunda oldukları için karantinaya uyamayan
12:13
because they have to make a living.
240
733376
1677
düşük gelirli insanlar var.
12:15
And studies show that mobility [among] people in the low-income sectors
241
735077
5645
Araştırmalar gösteriyor ki
düşük gelirli sektör çalışanları arasında
karantina sırasında hareketlilik daha fazla.
12:20
is larger during lockdown.
242
740746
1508
12:22
And also, in developing countries, people just have to go out of the house.
243
742278
3746
Ayrıca, gelişmekte olan ülkelerde insanlar evden çıkmak zorunda.
Orada karantina zorla uygulanamaz.
12:26
You can't enforce lockdown.
244
746048
1519
12:27
So this four-10 kind of strategy can actually make lockdown easier to bear
245
747591
5689
Yani bu dört-10 stratejisi aslında bugünlerde hayatını kazanabilen
12:33
for people who can still make a living during those days,
246
753304
3364
ya da en azından ne kadar çalışıp ne kadar karantinada kalacakları konusunda
12:36
or at least make their own choices
247
756692
2192
kendi kararlarını verebilen insanlar için karantinayı daha baş edilebilir kılıyor.
12:38
about what fraction to work and what fraction to stay in lockdown.
248
758908
3429
12:42
Some countries can't get R less than one even with lockdown,
249
762361
2847
Bazı ülkeler uyum sorunu, kayıt dışı sektörler gibi nedenler yüzünden
12:45
because of this adherence problem, because of informal sectors, etc.
250
765232
3302
karantinada bile R'yi birin altına çekemiyor.
12:48
We believe that a four-10 cycle might make it easier to do lockdown
251
768558
4350
Biz dört-10 döngüsünün karantina uygulamayı kolaylaştıracağını
12:52
and maybe get our infection level less than one.
252
772932
3160
ve hatta enfeksiyon seviyemizi birin altına çekebileceğini düşünüyoruz.
12:56
That affects billions of people in the world.
253
776116
3781
Bu dünyadaki milyarlarca insanı etkiliyor.
13:00
I hope I answered your question.
254
780463
1786
Umarım bu sorunuza yanıt olmuştur.
13:02
DB: I think so,
255
782702
1407
DB: Sanırım öyle.
13:04
and we have another question, I believe,
256
784133
3048
Galiba başka bir sorumuz var,
13:07
if that can be queued up,
257
787205
2992
eğer görüntülenebilirse,
13:10
which is:
258
790221
1284
soru şu:
13:12
Any chance you can do the math
259
792403
1878
Bu dört-10 döngüsünün riski artırma potansiyelini
13:14
and quantify the increased risk of this four-10 cycle?
260
794305
5123
matematiksel olarak hesaplamanız mümkün mü?
13:20
UA: So the increased risk, we're saying in our scientific paper,
261
800503
3391
UA: Artan risk konusundan bilimsel makalemizde bahsettik,
13:23
we did all the sensitivity analyses, etc,
262
803918
2990
tüm duyarlılık analizlerini vesaire yaptık
13:26
and the question is, it's comparing increased risk comparing to what?
263
806932
3920
ve soru şu ki: neye kıyasla artan risk?
13:30
So, to the economy ...
264
810876
1815
Ekonomiyi düşünürsek.
İkinci bir dalga olması muhtemel.
13:33
It's possible there will be a second wave.
265
813202
2198
13:35
I mean, I hope there won't be, but it certainly is possible,
266
815424
2849
Umarım olmaz ama kesinlikle mümkün.
13:38
and in that case, it's clear that a second wave and another lockdown
267
818297
4535
Bu durumda, ikinci bir dalganın ve yeni bir karantinanın
13:42
will have worse consequences on health
268
822856
4636
sağlık üzerinde dört-10 sisteminden daha kötü sonuçlar doğuracağı açık.
13:47
than a cycle of four-10.
269
827516
3351
13:50
And so it's really a question of what you're comparing to.
270
830891
5377
Yani, bu daha çok ne ile kıyas yaptığınızla ilgili bir durum.
13:57
DB: Sure.
271
837858
1684
DB: Elbette.
13:59
Well, thank you so much for sharing this idea, Uri.
272
839566
3633
Bu fikri paylaştığın için çok teşekkürler, Uri.
14:05
CA: Indeed.
273
845170
2335
CA: Katılıyorum.
14:07
David, stay on.
274
847529
1151
David, bekle.
14:08
But just before you go:
275
848704
1531
Ayrılmadan önce bir soru:
14:10
Have any governments expressed interest in exploring this?
276
850259
4869
Şu ana kadar hiçbir hükûmet bu fikre ilgi gösterdi mi?
14:15
Do you see people considering actually implementing this
277
855152
2900
İnsanların bunu gerçekten de
millî bir politika olarak uygulamayı düşüneceğine inanıyor musunuz?
14:18
as national policy?
278
858076
1834
14:20
UA: Yes, we're in touch with several European countries
279
860963
4031
UA: Evet, birçok Avrupa ülkesiyle,
14:25
and countries in South America and Israel, of course.
280
865018
3685
Güney Amerika'daki ülkelerle ve tabii ki İsrail'le iletişim halindeyiz.
14:28
Austria has adopted a similar program for their school system,
281
868727
4085
Avusturya okul sistemi için benzer bir program benimsedi,
14:33
which is five school days every two weeks.
282
873875
4685
iki haftada bir beş okul gününden oluşuyor.
14:38
And several companies and hospitals, etc.
283
878584
5609
Birçok şirket ve hastane de bunu yaptı.
14:44
And so we're very interested to see how this will play out.
284
884217
4447
Bunun nasıl gideceğini görmek için çok heyecanlıyız.
14:50
CA: Well, I love the basic start point
285
890229
2563
CA: Başlangıç noktanızın basitliğini sevdim,
14:52
of starting by looking at the enemy's weakness.
286
892816
3393
yani en başta düşmanın zayıflığını aramanızı.
14:56
And you've got this four-day period
287
896233
3067
Ayrıca, dört günlük bir süren var --
14:59
where it's not necessarily that dangerous after an infection,
288
899324
5745
eğer o zamana kadar çalışmanın bir yolunu bulursan
enfeksiyondan sonra o kadar da tehlikeli olmak zorunda değil.
15:05
if you could figure out a way to work then.
289
905093
2718
15:07
I assume that testing would actually enhance this idea as well a lot, right?
290
907835
4435
Testler de bu fikri epey güçlendirecektir diye düşünüyorum, değil mi?
Geri dönmelerinden önce insanları test etmek --
15:12
To test people before they come back --
291
912294
1874
15:14
UA: It's not predicated on testing.
292
914192
1707
UA: Fikir test yapmaya dayanmıyor.
15:15
You don't have to have testing for this idea,
293
915923
2168
Bunu uygulamak için test yapmaya gerek yok,
15:18
so that can apply to regions without a lot of testing.
294
918115
2532
yani fazla testi olmayan bölgelerde de uygulanabilir.
15:20
If you do have testing, it could help you use testing in a more effective way
295
920671
3646
Eğer test bulunuyorsa, testler yoğun olarak
10 karantina gününü geçirmiş ve işe dönmek üzere olanlara uygulanır,
15:24
by concentrating testing on people at the end of their 10 lockdown days,
296
924341
3412
böylece testler daha verimli kullanılmış olur.
15:27
just as they're about to go to work;
297
927777
1726
Yani yapılan her test, üreme sayısını düşürmede daha etkili olur.
15:29
that could make each test more impactful
298
929527
1869
15:31
in terms of reducing their reproduction number.
299
931420
2226
15:33
CA: Indeed, instead of having to test the whole population
300
933670
2872
CA: Gerçekten de, her üç dört günde bir tüm popülasyona test yapmaktansa
15:36
every three or four days,
301
936566
1317
15:37
it's just once every two weeks.
302
937907
1528
iki haftada bir kez yapılmış oluyor.
15:39
That's a much more imaginable goal.
303
939459
2824
Bu daha gerçekçi bir hedef.
15:43
UA: Sure.
304
943218
1425
UA: Öyle.
15:44
CA: Yeah.
305
944667
1246
CA: Evet.
15:45
Well, Uri Alon, thank you so much for spending this time.
306
945937
3078
Uri Alon, bu zamanı bizimle geçirdiğin için çok teşekkür ederiz.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7