How AI can save our humanity | Kai-Fu Lee

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I'm going to talk about how AI and mankind can coexist,

Bugün yapay zekâ ve insanoğlunun nasıl birlikte var olabileceğinden konuşacağım

but first, we have to rethink about our human values.

ama öncelikle insani değerlerimiz hakkında yeniden düşünmeliyiz.

So let me first make a confession about my errors in my values.

İzin verin öncelikle kendi değerlerim hakkındaki hataları paylaşayım.

It was 11 o'clock, December 16, 1991.

16 Aralık 1991 tarihinde saat 11'de

I was about to become a father for the first time.

ilk defa baba olmak üzereydim.

My wife, Shen-Ling, lay in the hospital bed

Karım Shen-Ling hastane odasında

going through a very difficult 12-hour labor.

12 saatlik zorlu bir doğumun henüz başındaydı.

I sat by her bedside

Yatağının yanında oturmuş,

but looked anxiously at my watch,

endişeli bir şekilde saatime bakıyordum

and I knew something that she didn't.

çünkü karımdan bir şey saklıyordum.

I knew that if in one hour,

Eğer çocuğumuz

our child didn't come,

bir saat içinde doğmazsa

I was going to leave her there

onu orada yalnız bırakıp

and go back to work

işe geri dönecek

and make a presentation about AI

ve Apple'ın CEO'su olan işverenime

to my boss, Apple's CEO.

yapay zekâ hakkında bir sunum yapacaktım.

Fortunately, my daughter was born at 11:30 --

Neyse ki kızım 11:30'da doğdu.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

(Applause)

(Alkışlar)

sparing me from doing the unthinkable,

o düşünülemez şeyi yapmaktan beni alıkoydu

and to this day, I am so sorry

ve bugüne dek hâlâ...

for letting my work ethic take precedence over love for my family.

...iş etiğimin ailemin önüne geçmesine izin verdiğim için çok üzgünüm.

(Applause)

(Alkış)

My AI talk, however, went off brilliantly.

Yapay zekâ konuşmam ise harika gitti.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Apple loved my work and decided to announce it

Apple çalışmamı çok beğendi

at TED1992,

TED1992'de bunu duyurmaya karar verdi,

26 years ago on this very stage.

26 yıl önce bu sahnede.

I thought I had made one of the biggest, most important discoveries in AI,

En büyük ve en önemli yapay zekâ keşiflerinden birini yaptığımı sandım,

and so did the "Wall Street Journal" on the following day.

bir sonraki gün Wall Street Journal da öyle düşünmüştü.

But as far as discoveries went,

Fakat bu keşiflerin doğasına bakınca

it turned out,

görünen o ki

I didn't discover India, or America.

Amerika veya Hindistan'ı keşfetmemiştim.

Perhaps I discovered a little island off of Portugal.

Ama belki Portekiz'in küçük bir adası olabilir.

But the AI era of discovery continued,

Fakat yapay zekâ çağı keşifleri devam etti

and more scientists poured their souls into it.

ve daha fazla bilim insanı bu konuya kendini adadı.

About 10 years ago, the grand AI discovery

Yaklaşık 10 yıl önce o büyük yapay zekâ keşfi

was made by three North American scientists,

iki Kuzey Amerikalı bilim insanı tarafından yapıldı

and it's known as deep learning.

ve derin öğrenme olarak biliniyor.

Deep learning is a technology that can take a huge amount of data

Derin öğrenme teknolojisi, çok büyük miktarda veriyi

within one single domain

tek bir domain içinde toplayabilir

and learn to predict or decide at superhuman accuracy.

ve süper insan doğruluğuyla karar veya öngörüler gerçekleştirebilir.

For example, if we show the deep learning network

Örneğin derin öğrenme ağına

a massive number of food photos,

inanılmaz sayıda yiyecek resmi gösterirsek

it can recognize food

yiyeceği tanıyarak

such as hot dog or no hot dog.

sosisli sandviç olup olmadığını anlayabilir.

(Applause)

(Alkışlar)

Or if we show it many pictures and videos and sensor data

Ya da bir otoyolda sürülen bir arabaya ilişkin

from driving on the highway,

fotoğraf ve video ve sensör verilerini gösterirsek

it can actually drive a car as well as a human being

bu teknoloji arabayı tıpkı bir insan gibi

on the highway.

kendi başına otoyolda sürebilir.

And what if we showed this deep learning network

Peki ya bu yapay zekâ ağına

all the speeches made by President Trump?

Başkan Trump'ın tüm konuşmalarını göstersek?

Then this artificially intelligent President Trump,

o zaman bu yapay zekâlı Trump,

actually the network --

demek istediğim ağ,

(Laughter)

(Kahkahalar)

can --

şunu...

(Applause)

(Alkışlar)

You like double oxymorons, huh?

Tezat sanatını seviyorsunuz demek?

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

So this network, if given the request to make a speech about AI,

Eğer bu ağdan yapay zekâ hakkında konuşma yapmasını isterseniz

he, or it, might say --

bunları söyleyebilir:

(Recording) Donald Trump: It's a great thing

(Ses kaydı) Donald Trump: Yapay zekâ ile

to build a better world with artificial intelligence.

daha iyi bir dünya yaratıyor olabilmek harika bir şey.

Kai-Fu Lee: And maybe in another language?

Kai-Fu Lee: Veya başka bir dilde

DT: (Speaking Chinese)

DT: (Çince konuşuyor)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

KFL: You didn't know he knew Chinese, did you?

KFL: Çince bildiğini bilmiyordunuz değil mi?

So deep learning has become the core in the era of AI discovery,

Sonuç olarak derin öğrenme yapay zekâ keşif çağının temeli oldu

and that's led by the US.

ve bunun öncüsü ABD.

But we're now in the era of implementation,

Fakat artık uygulama çağındayız,

where what really matters is execution, product quality, speed and data.

burada önemli olan işi yapmak, ürün kalitesi, hız ve veri.

And that's where China comes in.

İşte bu noktada Çin devreye giriyor.

Chinese entrepreneurs,

Çinli girişimciler,

who I fund as a venture capitalist,

ki ben de riskli yatırımlarla destekliyorum,

are incredible workers,

inanılmaz çalışıyorlar,

amazing work ethic.

harika bir iş etikleri var.

My example in the delivery room is nothing compared to how hard people work in China.

Benim doğum odası örneğim Çin'in çalışkan insanları yanında önemsiz kalır.

As an example, one startup tried to claim work-life balance:

Örneğin bir girişimci, iş ve hayat dengesini şu şekilde anlatmaya çalışmış:

"Come work for us because we are 996."

"Gelin bizim için çalışın çünkü bizler 9-9-6 'yız."

And what does that mean?

Peki bu ne anlama geliyor?

It means the work hours of 9am to 9pm, six days a week.

Bu, sabah 9'dan akşam 9'a haftada altı gün anlamına geliyor.

That's contrasted with other startups that do 997.

Diğer girişimcilerin 9-9-7'lerine karşı ürettikleri bir fikir.

And the Chinese product quality has consistently gone up

Çin ürünlerinin kalitesi son 10 yıl içinde

in the past decade,

istikrarlı bir şekilde artmakta

and that's because of a fiercely competitive environment.

ve bunun sebebi oradaki istikrarlı rekabet ortamı.

In Silicon Valley, entrepreneurs compete in a very gentlemanly fashion,

Silikon Vadisi'nde girişimciler, çok centilmen bir edada rekabet ediyorlar,

sort of like in old wars in which each side took turns

her bir tarafın birbirine ateş etmek için sıra beklediği

to fire at each other.

eski savaşlardaki gibi.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But in the Chinese environment,

Fakat Çin ortamında,

it's truly a gladiatorial fight to the death.

gerçekten gladyatörler gibi ölümüne savaş var.

In such a brutal environment, entrepreneurs learn to grow very rapidly,

Böyle acımasız ortamlarda, girişimciler çok hızlı büyümeyi öğreniyorlar,

they learn to make their products better at lightning speed,

ürünlerini daha iyi yapmayı ışık hızında öğreniyorlar,

and they learn to hone their business models

iş modellerini yıkılamaz olana kadar

until they're impregnable.

geiiştirmeyi öğreniyorlar.

As a result, great Chinese products like WeChat and Weibo

Sonuç olarak da Çin'in WeChat ve Weibo gibi ürünleri,

are arguably better

Facebook ve Twitter gibi

than the equivalent American products from Facebook and Twitter.

eş değerdeki Amerikan ürünlerinden çok daha iyi.

And the Chinese market embraces this change

Çin pazarı da buna sahip çıkıyor

and accelerated change and paradigm shifts.

ve değişiklikleri ve paradigma dönüşlerini hızlandırdı.

As an example, if any of you go to China,

Örneğin Çin'e giderseniz

you will see it's almost cashless and credit card-less,

neredeyse kartsız ve nakit parasız bir yaşam görürsünüz

because that thing that we all talk about, mobile payment,

çünkü bugün konuştuğumuz mobil ödeme,

has become the reality in China.

orada gerçek oldu bile.

In the last year,

Geçen sene,

18.8 trillion US dollars were transacted on mobile internet,

18,8 trilyon ABD doları mobil internette işlem gördü

and that's because of very robust technologies

ve bunun sebebi bunun arkasında inşa edilen

built behind it.

güçlü teknolojiler.

It's even bigger than the China GDP.

Bu, Çin'in GSYİH'sinden bile fazla.

And this technology, you can say, how can it be bigger than the GDP?

Bu teknolojinin nasıl olur da GSYİH'den daha fazla olduğunu sorabilirsiniz.

Because it includes all transactions:

Çünkü tüm işlemleri kapsıyor:

wholesale, channels, retail, online, offline,

toptan ve perakende satışlar, ödeme kanalları, online ve offline,

going into a shopping mall or going into a farmers market like this.

AVM veya pazar alışverişleri...

The technology is used by 700 million people

Bu teknoloji 700 milyon kişi tarafından sadece satıcılara değil

to pay each other, not just merchants,

birbirlerine ödemede de kullanılıyor,

so it's peer to peer,

o yüzden peer-to-peer sistemi var

and it's almost transaction-fee-free.

ve tüm işlemler neredeyse ücretsiz.

And it's instantaneous,

Ayrıca anlık kullanılabiliyor

and it's used everywhere.

ve her yerde kullanılabilmekte.

And finally, the China market is enormous.

Ve son olarak Çin pazara devasa.

This market is large,

Bu pazar çok geniş,

which helps give entrepreneurs more users, more revenue,

bu da girişimcilere daha fazla kullanıcı ve gelir,

more investment, but most importantly,

daha fazla yatırım sağlıyor ama en önemlisi de

it gives the entrepreneurs a chance to collect a huge amount of data

girişimcilere çok büyük miktarda veriyi toplayarak

which becomes rocket fuel for the AI engine.

yapay zekâ için yakıt olarak kullanma şansı sunuyor.

So as a result, the Chinese AI companies

Bu sebeple Çinli yapay zekâ şirketleri

have leaped ahead

büyük bir sıçrama yaptı

so that today, the most valuable companies

ve bugün en değerli şirketler,

in computer vision, speech recognition,

ses tanımlama, bilgisayar görüşü,

speech synthesis, machine translation and drones

konuşma sentezleme, makine çevirisi ve drone şirketlerinin

are all Chinese companies.

hepsi Çinli şirketler.

So with the US leading the era of discovery

ABD'nin bu keşif çağına,

and China leading the era of implementation,

Çin de uygulama çağına öncülük ettiği

we are now in an amazing age

muhteşem bir çağ içindeyiz,

where the dual engine of the two superpowers

iki süper gücün iki çalışma sistemi

are working together

birlikte çalışarak

to drive the fastest revolution in technology

biz insanların daha önce hiç tanık olmadığı

that we have ever seen as humans.

teknolojideki en hızlı devrimi gerçekleştiriyorlar.

And this will bring tremendous wealth,

Bu bizlere büyük bir zenginlik getirecek,

unprecedented wealth:

tahmin edilmeyen bir zenginlik:

16 trillion dollars, according to PwC,

PwC'ye göre 16 trilyon dolar,

in terms of added GDP to the worldwide GDP by 2030.

2030 yılında dünya çapında eklenmiş GSYİH olarak.

It will also bring immense challenges

Aynı zamanda iş değişikli sebebiyle

in terms of potential job replacements.

beraberinde inanılmaz zorluklar getirecek.

Whereas in the Industrial Age

Sanayi Çağı'nda

it created more jobs

daha fazla iş ortaya çıkmıştı

because craftsman jobs were being decomposed into jobs in the assembly line,

çünkü zanaatkârların işleri seri üretim hatlarına ayrıldı,

so more jobs were created.

o yüzden de daha çok iş ortaya çıktı.

But AI completely replaces the individual jobs

Fakat yapay zekâ, üretim hattındaki robotlarla

in the assembly line with robots.

bireysel işlerin tamamen yerini alıyor.

And it's not just in factories,

Bu sadece fabrikalarda değil

but truckers, drivers

kamyon ve otomobik sürücüleri

and even jobs like telesales, customer service

ve hatta tele satışlar ve müşteri hizmetleri

and hematologists as well as radiologists

ve hematologlar ve radyologlar

over the next 15 years

gelecek 15 yıl içinde

are going to be gradually replaced

adım adım

by artificial intelligence.

yapay zekâ ile yer değiştirecek.

And only the creative jobs --

Sadece işi yaratıcılık olan...

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I have to make myself safe, right?

Kendimi güvenceye almalıyım değil mi?

Really, the creative jobs are the ones that are protected,

Gerçekten de yaratıcılık meslekleri güvence altında olacak

because AI can optimize but not create.

çünkü yapay zekâ bir işi en uygun hâle getirebilir ama yaratamaz.

But what's more serious than the loss of jobs

Fakat iş kaybından daha önemlisi

is the loss of meaning,

anlam kaybı

because the work ethic in the Industrial Age

çünkü Sanayi Çağı'nın iş ahlakı

has brainwashed us into thinking that work is the reason we exist,

iş için var olduğumuz konusunda beyinlerimizi yıkadı,

that work defined the meaning of our lives.

işin hayatlarımızı tanımladığı konusunda.

And I was a prime and willing victim to that type of workaholic thinking.

Ben de bu işkolik düşünce türüne en önde ve istekli olarak kapıldım.

I worked incredibly hard.

İnanılmaz çok çalıştım.

That's why I almost left my wife in the delivery room,

Aslında bu yüzden karımı doğum odasında neredeyse bıraktım,

that's why I worked 996 alongside my entrepreneurs.

bu yüzden girişimcilerimle 9-9-6 çalıştım.

And that obsession that I had with work

İşle alakalı bu takıntım

ended abruptly a few years ago

birkaç yıl önce kati olarak sonlandı,

when I was diagnosed with fourth stage lymphoma.

dördüncü evresinde lenfomaya yakalandım.

The PET scan here shows over 20 malignant tumors

Tomografi sonucuma göre 20'nin üzerinde kötü huylu tümör,

jumping out like fireballs,

ateş topu gibi fırlıyor,

melting away my ambition.

azmimi baltalıyor.

But more importantly,

Fakat bundan daha önemlisi,

it helped me reexamine my life.

hayatımı tekrar sorgulamamı sağladı.

Knowing that I may only have a few months to live

Sadece birkaç ay ömrümün kaldığını öğrenmek,

caused me to see how foolish it was

tüm kişisel değerlerimi

for me to base my entire self-worth

çok çalışmaya ve çok çalışmaktan doğan başarılara dayandırmanın

on how hard I worked and the accomplishments from hard work.

ne kadar aptalca olduğunu gösterdi.

My priorities were completely out of order.

Önceliklerim tamamen yanlıştı.

I neglected my family.

Ailemi ihmal etmiştim.

My father had passed away,

Babam hayatını kaybetmişti

and I never had a chance to tell him I loved him.

ve onu çok sevdiğimi söyleyecek şansım olmamıştı.

My mother had dementia and no longer recognized me,

Annemde demans vardı ve beni artık tanıyamıyordu

and my children had grown up.

ve çocuklarım artık büyümüştü.

During my chemotherapy,

Kemoterapi sırasında,

I read a book by Bronnie Ware

Bronnie Ware'in bir kitabını okudum,

who talked about dying wishes and regrets of the people in the deathbed.

ölüm döşeğindeki insanların dilekleri ve pişmanlıkları hakkındaydı.

She found that facing death,

Ölümle yüzleşirken

nobody regretted that they didn't work hard enough in this life.

kimsenin çalışmadığı için pişman olmadığını bulmuştu.

They only regretted that they didn't spend enough time with their loved ones

Bu insanlar sadece sevdikleriyle yeteri kadar vakit geçirmedikleri

and that they didn't spread their love.

ve sevgilerini paylaşmadıkları için pişman oluyorlardı.

So I am fortunately today in remission.

Neyse ki iyileşme dönemine girdim.

(Applause)

(Alkışlar)

So I can be back at TED again

Bu yüzden de yeniden TED sahnesindeyim,

to share with you that I have changed my ways.

hayatımdaki değişimleri sizlerle paylaşabilmek için.

I now only work 965 --

Şimdileri ara sıra 9-9-6 olsa da

occasionally 996, but usually 965.

genellikle 9-6-5 çalışıyorum.

I moved closer to my mother,

Anneme daha yakın bir yere taşındım,

my wife usually travels with me,

eşim artık benimle seyahat ediyor.

and when my kids have vacation, if they don't come home, I go to them.

Çocuklar tatildeyken eve gelemiyorlarsa ben onlara gidiyorum.

So it's a new form of life

Bu yeni yaşam biçimi

that helped me recognize

sevginin ne kadar önemli olduğunu

how important it is that love is for me,

anlamamı sağladı

and facing death helped me change my life,

ve ölümle yüzleşmek hayatımda değişiklik yapmamı

but it also helped me see a new way

ama aynı zamanda yeni bir yol görmemi sağladı;

of how AI should impact mankind

yapay zekânın insanoğlunu nasıl etkileyeceği

and work and coexist with mankind,

ve insan türüyle nasıl birlikte var olabileceği.

that really, AI is taking away a lot of routine jobs,

Gerçekten de yapay zekâ çok sayıda rutin işi elimizden alıyor

but routine jobs are not what we're about.

ama rutin işler için yaşamıyoruz.

Why we exist is love.

Bizim var oluş sebebimiz sevgi.

When we hold our newborn baby,

Yeni doğmuş bir bebeği kucakladığınız zaman,

love at first sight,

ilk görüşte aşk

or when we help someone in need,

veya birine yardım ettiğimiz zaman,

humans are uniquely able to give and receive love,

insanlar eşsiz bir sevgi alış verişi yetisine sahip

and that's what differentiates us from AI.

ve bizi yapay zekâdan farklı kılan da bu.

Despite what science fiction may portray,

Bilim kurgunun tasvir ettikleri şöyle dursun,

I can responsibly tell you that AI has no love.

yapay zekâda sevgi yetisi olmadığını size söyleyebilirim.

When AlphaGo defeated the world champion Ke Jie,

AlphaGo, Dünya şampiyonu Ke Jie'yi yendiğinde

while Ke Jie was crying and loving the game of go,

Ke Jie o oyunu hâlâ seviyor ve ağlıyordu,

AlphaGo felt no happiness from winning

AlphaGo ise ne kazandığı için mutluydu

and certainly no desire to hug a loved one.

ne de sevdiği birine sarılmak istiyordu.

So how do we differentiate ourselves

Peki biz insanlar yapay zekâ çağında

as humans in the age of AI?

kendimizi nasıl farklı kılabiliriz?

We talked about the axis of creativity,

Yaratıcılık ekseni hakkında konuştuk

and certainly that is one possibility,

ve kesinlikle olasılıklardan biri bu

and now we introduce a new axis

ve şimdi de yeni bir eksen var;

that we can call compassion, love, or empathy.

şefkat, sevgi ve empati ekseni.

Those are things that AI cannot do.

Bunlar yapay zekânın yapamayacağı şeyler.

So as AI takes away the routine jobs,

Yapay zekâ rutin işleri yok ettikçe

I like to think we can, we should and we must create jobs of compassion.

bizler şefkate dayalı işler yapabiliriz ve yapmalıyız.

You might ask how many of those there are,

Bunlardan kaç tane var olduğunu sorabilirsiniz

but I would ask you:

Ama size sormak istiyorum:

Do you not think that we are going to need a lot of social workers

Bizler bu değişime yardım için

çok sayıda soyal çalışana ihtiyaç duymayacak mıyız?

to help us make this transition?

Do you not think we need a lot of compassionate caregivers

İnsanlara tıbbı destek vermek için

to give more medical care to more people?

çok sayıda şefkatli bakıcıya ihtiyaç duymuyor muyuz?

Do you not think we're going to need 10 times more teachers

İleride çocuklarımızın kendi yollarını çizmelerine

to help our children find their way

bu yeni dünyada gelişmelerine yardım edecek

to survive and thrive in this brave new world?

on kat daha fazla öğretmene ihtiyaç duymayacak mıyız?

And with all the newfound wealth,

Bu yeni kazanılmış zenginlikle

should we not also make labors of love into careers

sevgi gerektiren bu işleri kariyerlere dönüştürmemiz

and let elderly accompaniment

ve olgun insanları da dâhil etmemiz

or homeschooling become careers also?

veya ev eğitimini de kariyerleştirmemiz gerekmez mi?

(Applause)

(Alkışlar)

This graph is surely not perfect,

Bu grafik elbette mükemmel değil

but it points at four ways that we can work with AI.

fakat yapay zekâyla çalışabileceğimiz dört noktaya değiniyor.

AI will come and take away the routine jobs

Yapay zekâ rutin işlerimizi bizlerden alacak

and in due time, we will be thankful.

ve biz zamanla onlara teşekkür edeceğiz.

AI will become great tools for the creatives

Yapay zekâ yaratıcılar için harika araçlara dönüşecek,

so that scientists, artists, musicians and writers

böylelikle bilim insanları, sanatçılar, müzisyenler ve yazarlar

can be even more creative.

çok daha yaratıcı olabilecekler.

AI will work with humans as analytical tools

Yapay zekâ insanlarla analitik bir araç olarak çalışacak,

that humans can wrap their warmth around

insanlar da sevgi ve sıcaklıklarını

for the high-compassion jobs.

şefkat gerektiren işlere yönlendirebilecek.

And we can always differentiate ourselves

Bu eşsiz yetiyi gerektiren işlerle

with the uniquely capable jobs

her zaman kendimizi farklı kılabiliriz,

that are both compassionate and creative,

şefkat ve yaratıcılık gerektiren işlerle,

using and leveraging our irreplaceable brains and hearts.

yerini hiçbir şeyin alamayacağı akıl ve kalbimizi kullanarak.

So there you have it:

İşte her şey ortada:

a blueprint of coexistence for humans and AI.

İnsanoğlu ve yapay zekânın birlikte yaşaması için bir plan.

AI is serendipity.

Yapay zekâ güzel bir tesadüf.

It is here to liberate us from routine jobs,

Bizi rutin işlerden kurtarmak

and it is here to remind us what it is that makes us human.

ve bizi insan yapan şeyi bize hatırlatmak için burada.

So let us choose to embrace AI and to love one another.

Birbirimizi sevmek için yapay zekâya kucak açalım.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)