The search for "aha!" moments | Matt Goldman

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

So it's 1969, New York City,

Yıl 1969, New York City,

third grade music class,

üçüncü sınıf müzik dersindeyiz,

and our teacher brings us into a room with nothing but a piano and chairs.

öğretmen bizi içinde sadece piyano ve sandalyeler olan bir salona götürdü.

And one by one, he calls us up,

Tek tek bizi çağırdı

and he plays middle C, and he asks us to sing it.

ve do majörü çalarak bizden söylememizi istedi.

(Singing)

(Melodiyi söylüyor)

And you're either instructed to go to the right of the room

Sonra ya salonun sol tarafına ya da sağ tarafına

or the left side of the room.

gitmemizi istedi.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And when all 35 kids are done,

35 çocuğun hepsi bunu yapınca,

the left side of the room, which I was a part of,

benim de içinde olduğum salonun sol tarafına,

was told to stand up and go back to home room.

ayağa kalkıp sınıfımıza dönmemiz söylendi.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And none of us ever received another music class again

Bir daha ilkokul boyunca

in elementary school.

müzik dersi almadık.

An in club and an out club was established,

Değişik öğrenci kolları belirlendi

and I didn't even know what the gating test was in the moment.

ve ben giriş sınavının ne olduğunu bile bilmiyordum.

A few years later, English class ...

Birkaç yıl sonra, İngilizce dersi...

(Laughter)

(Kahkaha)

first paper of a new semester,

yeni yarıyılın ilk ödevi

and I get the paper back,

ve ödevimi teslim alıyorum,

and it's C+,

C+ almışım,

with the comment, "Good as can be expected."

altında şöyle bir not var: ''Beklenen düzeyde iyi.''

(Laughter)

(Kahkaha)

Now, honestly, I didn't mind a C+.

Açıkçası C+ almam çok umrumda değildi,

I was just happy it wasn't a C- or a D.

C- veya D almadığım için mutluydum sadece.

But the "good as can be expected" comment ...

Yine de ''beklenen düzeyde iyi'' yorumu...

even at that young age, it didn't seem right.

o yaşta olsam bile doğru gelmedi.

It seemed somehow limiting.

Bir şekilde kısıtlayıcı görünüyordu.

Now, how many people here have had an experience similar to that,

Burada kaç kişi okul veya işyerinde

either at school or the workplace?

benzer tecrübeler edindi?

We're not alone.

Yalnız değiliz.

So I guess it might be ironic

Sanırım, hayatın beni

that my life path would lead me to a career

Blue Man Group için müzik yapma ve yazmaya yönelik

of making music and writing for Blue Man Group

bir kariyere doğru götürmesi ironik.

(Laughter)

(Kahkahalar)

and starting a school.

Bir de okul kurmaya.

(Laughter)

(Kahkalar)

But school was torture for me.

Ancak okul benim için işkenceydi.

As someone who didn't have a natural proclivity for academics,

Akademik kariyer için doğal eğilimi olmayan biri olarak

and my teachers never seemed to understand me,

ve öğretmenlerim de beni anlıyorlar gibi görünmüyorlardı,

I didn't know how to navigate schools

okulu nasıl idare edeceğimi bilmiyordum,

and schools didn't know what to do with me.

okullar da benimle ne yapacaklarını.

So I started to ask the question, even back then,

Daha o zamandan şunu sorguladım.

if these environments didn't know what to do

Eğer bu ortamlar standart bir kalıba sığmayan insanlarla

with people who didn't fit a standard mold,

ne yapacaklarını bilmiyorlarsa,

why weren't we reshaping the environments

niçin bu ortamları yeniden şekillendirip

to take advantage of people's strengths?

insanların güçlerinden fayda çıkarmıyoruz?

What I've come to believe

Yeni ve yenilikçi fikirlerin

is that we need to cultivate safe and conducive conditions

evrimleşmesi ve gelişmesi için güvenli ve sağlam koşulların

for new and innovative ideas to evolve and thrive.

hazırlanması gerektiğine kanaat getirdim.

We know that humans are innately innovative,

İnsanların tarihten beri yenilikçi olduklarını biliyoruz,

because if we weren't,

çünkü eğer zayıf olsalar

we'd all be using the same arrowheads that we were using 10,000 years ago.

hepimiz 10.000 yıl önce kullandığımız ok başlıklarını kullanıyor olurduk.

So one of the things that I started to question is,

Sorgulamaya başladığım şeylerden biri

are there ways to make innovation easier

yeniliği kolaylaştıracak ve daha sık olmasını sağlayacak

and happen more frequently?

yollar var mıydı?

Is there a way to take those aha moments,

''İşte bu'' dediğimiz o anları,

those breakthroughs that seem to happen randomly and occasionally,

rastgele ve ara sıra meydana gelen o çığır açan yenilikleri alıp

and have them happen intentionally and frequently?

daha sık ve daha kasten meydana gelmesini sağlayabilir miyiz?

When we started Blue Man Group in 1988,

1988 yılında Blue Man Group'u kurduğumuzda,

we had never done an off-Broadway show before.

daha önce hiç Broadway dışı gösteri yapmamıştık.

We'd actually done almost no theater.

Neredeyse hiç tiyatro gösterisi yapmamıştık.

But we knew what we were passionate about,

Yine de ne istediğimizi biliyorduk

and it was a whole series of things that we had never seen onstage before,

ve daha önce sahnede hiç görmediğimiz bir dizi şeyle karşılaştık,

things like art and pop culture and technology and sociology

sanat, popüler kültür, teknoloji, sosyoloji,

and anthropology and percussion and comedy and following your bliss.

antropoloji, çalgı, komedi ve sizi mutlu eden her şey.

We established a rule

Bir kural koyduk,

that nothing made it onstage if we had seen it before,

buna göre daha önce gördüğümüz şeyler sahnede olmayacaktı,

and we wanted to inspire creativity and connectedness

ayrıca hem kendimize hem de izleyicilere

in ourselves and our audiences;

yaratıcılık ve bağlılık aşılamak istedik;

we wanted to do a little bit of social good,

biraz da olsa sosyal faydamız olsun,

and we wanted to have fun doing it.

bunu yaparken de eğlenelim istedik.

And in the office,

Ofiste

we wanted to create an environment where people treated each other

insanların birbirine biraz daha iyi davrandığı

just a little bit better,

bir ortam yaratmak istedik,

just a little bit more respect and consideration

dış dünyaya kıyasla

than in the outside world.

sadece biraz daha saygı ve değer.

And we continued to iterate and collaborate and find solutions

Daha önce görülmeyen şeyler yaratmak için

to create things that hadn't been seen.

bu döngüyü sürdürmeye ve çözümler bulmaya devam ettik.

Over time, I've come to identify the optimal conditions

Zamanla bu tür yaratıcı ve yenilikçi ortamlar için

for these types of creative and innovative environments

en iyi koşulların niyet, amaç ve istek olduğu

are clear intent, purpose and passion:

kanısına vardım.

this is working on something bigger than ourselves.

Bu kendimizden daha büyük bir şey için çalışmak.

Personal integrity:

Kişisel saygı:

it's doing what we say we're going to do.

Yapacağımızı söylediğimiz şeyi yapmak.

It's being our authentic self in all interactions.

Tüm etkileşimlerimizde otantik benliğimize bürünmek.

Direct communication and clear expectations,

Doğrudan iletişim ve net beklentiler,

even when the subject matter is difficult.

yapılacak iş ne kadar zor olsa da.

Grit and perseverance:

Cesaret ve sabır:

iteration, iteration, iteration.

Tekrar tekrar denemek.

Establish collaborative teams.

İşbirliği yapan ekipler kurun.

Instill deep trust and mutual respect.

Güven ve karşılıklı saygı oluşturun.

Everyone on your team is in.

Ekibinizde herkes var olduğunu hissetsin.

There is no out club.

Dışlanma söz konusu değil.

We rise as a team, we fall as a team,

Ekip olarak yükselip ekip olarak düşeriz

and decisions are decisions until they're not.

ve kararlar bir kez alınır, karardan geri dönülmez.

Embrace multiple perspectives.

Çok yönlü olmayı benimseyeceğiz.

This means all voices matter, all emotions matter.

Tüm seslere kulak vermeliyiz, tüm duygular önemlidir.

Address disagreements head-on.

Anlaşmazlıklara anında yönelin.

People should feel seen and heard.

Herkes görülmek ve duyulmak ister.

Take risks and celebrate mistakes.

Risk alın ve hatalarınızla barışık olun.

A commitment to being a learning organization,

Öğrenmeye açık bir örgüt olmaya kendinizi adayın,

always trying to spiral upwards the innovation and learning curves.

yenilikleri her zaman yukarı taşımaya ve öğrenme eğimleri olmasına çalışın.

And speak in one voice.

Tek sesle konuşun.

This is perhaps the glue that holds all these conditions together.

Bu, belki de tüm bu koşulları bir arada tutan etken.

The concept is that we speak in the exact same manner

Burada amaç, o esnada salonda olmayan biri hakkında

about someone who's not in the room

aslında salondaymış gibi

as if they are in the room.

aynı şekilde konuşmak.

Now this seems basic, but it's an aspirational practice

Çok basit görünüyor ama zor durumlarla

that helps deal with difficult situations in a more respectful way.

başa çıkma konusunda yardımı olan güzel bir uygulama.

Sewing this practice in can have a profound effect on raising the bar,

Karşılıklı saygı, güven çerçevesinde, bu uygulamayı benimsemek

on mutual respect, trust,

ofis ve sınıf ortamında

reducing gossip and politics in the office and the classroom,

dedikodu ve çıkar çatışmalarına yönelik çıtayı yükseltecektir,

and thus reducing the noise that gets in the way of the innovative process.

bu da yenilik sürecinde karşımıza çıkan engelleri azaltacaktır.

At Blue Man Group, iteration was essential for our creative process.

Blue Man Group'ta tekrar denemek yenilik sürecimiz için çok önemli.

We were writing a piece

Tüketim ve atık döngüsünü

where we were trying to illustrate the consumption / waste loop

komik, yaratıcı ve izleyicilerimiz için sürpriz bir şekilde

in a funny and creative and surprising way for our audiences.

canlandırmaya çalışarak bir sahne yazıyorduk.

Now, if you have yourselves thought about trying to do the same endeavor,

Aynı çabayı göstermek için siz de kafa yorduysanız,

I can save you a lot of time right here and now.

size zaman kazandırabilirim.

I can definitively tell you

Şunu size kesin olarak söyleyebilirim ki

that oatmeal, Jell-O, Cream of Wheat,

yulaf ezmesi, Jell-O, buğday ezmesi,

Gak, pudding, clay, tapioca, Silly Putty and tomato paste

puding, kil, muhallebi, Silly Putty ve domates ezmesi

do not slide through a tube that's coiled up under your costumes

kostümünüzün altında gizlenmiş bir tüpten geçerek

that's meant to come out an orifice in your chest

göğsünüzün orada bir delikten akması gerekirken

and spray towards the audience.

izleyicilere üstüne fışkırmayacaktır.

It won't happen.

Böyle bir şey olmayacak.

(Laughter)

(Kahkahalar)

After months of iteration, we finally happened upon bananas.

Aylarca denemeden sonra muz üzerinde karar kıldık.

(Laughter)

(Kahkaha)

Who knew that bananas would have the exact right properties

Muzların basınçlı havayla itildiklerinde dahi

to stay solid even when pushed through a tube with forced air,

katı hâlde kalacağı ama aynı zamanda

yet slippery enough to have the dramatic oozing effect

o dramatik akma efekti için yeterli derecede kaygan olduğu

that we were looking for.

kimin aklına gelirdi?

(Laughter)

(Kahkaha)

This piece became a signature of the Blue Man show.

Bu sahne Blue Man gösterisinin simgesi hâline geldi.

But we didn't throw out all the rules of theater altogether.

Ancak tüm tiyatro kurallarını hep birden gözden çıkarmadık.

We had set designs. We had lighting designs.

Işık tasarımlarımız vardı.

We had a stage manager calling the shows.

Gösterileri hazırlayan sahne yönetmenimiz vardı.

But I'm fairly sure we were one of the very first shows

Şuna eminim ki izleyicilerle saygıyla bağ kuran

that was connecting with our audience in a respectful way,

ilk gösterilerden biriydi bizimki,

by hanging them upside down,

onları baş aşağı asarak mesela,

(Laughter)

(Kahkahalar)

dipping them in paint,

onları boyanın içine sokarak

slamming them against a canvas,

tuvale çarptırmak,

(Laughter)

(Kahkahalar)

putting their heads in 70 pounds of Jell-O,

başlarını 30 kilo Jell-O'nun içine sokup

and then making them one of the heroes of the show.

onları gösterinin kahramanı yapmak.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Besides that, we didn't reinvent what didn't need to be reinvented.

Bunlar dışında, yeniden icat edilmesi gerekmeyen bir şey icat etmedik.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Years later, we took all this learning and we created a school --

Yıllar sonra bu deneyimlerle bir okul yarattık;

a school for our children that we wish we had gone to,

keşke biz de gitseydik dediğimiz bir okul, çocuklar için,

a school where it was just as important

sınıflarda olanlar kadar

what happened in the hallways between classes

koridorda olanların da

as what happened in the classes;

önemli olduğu bir okul;

a place where you got music class even when you couldn't sing middle C.

Do majörü söyleyemeseniz dahi müzik dersi alabileceğiniz bir okul.

At Blue School, teachers and parents and students

Blue School'da öğretmenler, veliler ve öğrenciler

are equal collaborators at the table,

eşit düzeyde işbirliği içinde,

intentionally creating a safe space

sürekli güvenli bir ortam oluşturarak

where they can develop a lifelong, joyful passion for learning.

öğrenmeye dair hayat boyu zevkli bir tutum geliştiriyorlar.

Again, we didn't try to reinvent the wheel when it didn't need to be reinvented.

Yeniden düzenlenmesi gerekmeyen bir sistemi düzenlemedik.

We don't shy away from the more traditional methods

Doğrudan öğretim gibi derste en iyi fayda verecek

like direct instruction, when it's the best way into a lesson.

daha geleneksel yöntemlerden uzaklaşmadık.

But we balance it with an integrated learning across all subjects approach,

Tüm dersler için entegre öğrenme ile denge kurduk.

and balance is the key.

Denge çok önemli.

In fact, Blue School was founded

Blue School akademik başarı,

on a balance between academic mastery, creative thinking,

yaratıcı düşünme, bireysel ve sosyal zekâ

and self and social intelligence.

arasındaki denge üzerine kuruldu.

I realize that this might sound like common sense,

Bu kulağa sağduyu gibi gelecek

but in some circles, this is radical.

ama bazı çevrelerde oldukça radikal.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And these qualities have brought a lot of attention to Blue School

Bu nitelikler Blue School'a gerçek yenilikçi bir okul olarak

as a truly innovative school.

çok dikkat çekti.

Nearly 10 years in,

Yaklaşık 10 yıl içinde,

we announced the expansion of the middle school.

orta okulun açılışını ilan ettik.

Our faculty asked our sixth graders

Eğitim birimi 6. sınıflardan

to participate in the development of middle school values.

orta okul değerlerinin geliştirilmesine katılmalarını istedi.

Their process began with a question:

Bu süreç şu soruyla başladı:

What do you need from our community to be happy and productive at school?

Okulda mutlu ve üretken olabilmek için toplumdan beklentiniz nedir?

Students moved through a six-week process of individual work, collaborative work,

Öğrenciler altı hafta süren bireysel çalışma, ekip çalışması,

refinement, and consensus,

fikir geliştirme ve konsensüs sonunda,

and the list they came up with is really extraordinary.

olağanüstü bir liste oluşturdular.

Be engaged and present with each other.

Birbirinizle irtibat hâlinde olun.

Respect and support what others need in order to learn.

Öğrenmek için başkalarının ihtiyaçlarına saygı duyun ve destek verin.

Be inclusive of our diversity --

Farklılıklarımızı benimseyin,

the way we look, think and act.

görünüş, düşünüş ve davranış şekillerimizi.

Cultivate the practice of self-awareness and awareness of others.

Bireysel farkındalık ve başkalarının farkındalığını kazanın.

Honor and make time for fun and joy.

Eğlenmeyi mümkün kılın ve buna zaman ayırın.

And challenge ourselves,

Bize zorluklar sunun,

practice being OK,

iyi olmayı

making mistakes,

hata yapmayı sorgulayın

and support each other through them.

ve bunlarla birbirinizi destekleyin.

Remember, these kids were 11 years old when they came up with this.

Bu çocuklar bu listeyi yazarken sadece 11 yaşındalardı.

They articulated what took us 20 years to identify.

Bizim 20 yılda tanımladığımız değerleri bir araya getirdiler.

One of the great by-products of creating these vibrant communities

Bu enerjik toplumları yaratmanın güzel yanlarından biri

is that we become attractors for people who want to prioritize these values.

bu değerleri öncelik hâline getirmek isteyen insanlar için öncü olmamız.

They want to prioritize it above things like money and prestige and tradition.

Para, prestij ve geleneklerin üstüne bu değerleri çıkarmak istiyorlar.

We can all be on this road together,

Bu yolda hepimiz var olabiliriz,

you at your own values in your own companies,

kendi kendinizle kendi değerlerinizle,

in your own communities and families.

kendi toplum ve ailelerinizle.

For us, for me, it was about prioritizing children's voices

Benim ve bizim için önemli olan çocukların sesini öne çıkartıp

to give them the tools to help build a harmonious and sustainable world.

uyumlu ve sürdürülebilir bir dünya inşa etmeleri için onlara destek vermekti.

I invite you to be on this exciting,

Sizi de bu heyecan verici,

passionate, joyful journey together.

tutkulu, eğlenceli yolculuğa davet ediyorum.

And together, good as can be expected

Birlikte olduğumuzda 'beklenildiği düzeyde iyi'

is limitless when the expectation

sınırsız hâle gelecek,

is that by reshaping our environments,

çünkü o beklenti, çevremize yeniden yön vererek

we can change the world.

dünyayı değiştirmek olacak.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)