The search for "aha!" moments | Matt Goldman

Translator: Giang Tran Reviewer: Lam Nguyen

So it's 1969, New York City,

Đó là năm 1969, tại New York,

third grade music class,

trong một lớp nhạc lớp ba,

and our teacher brings us into a room with nothing but a piano and chairs.

thầy đưa chúng tôi vào một căn phòng không có gì trừ cây đàn piano và ghế ngồi.

And one by one, he calls us up,

Sau đó thầy gọi từng người đứng lên,

and he plays middle C, and he asks us to sing it.

thấy đánh nốt C4, và bảo chúng tôi xướng âm nốt nhạc ấy.

(Singing)

(Hát)

And you're either instructed to go to the right of the room

Sau đó, bạn sẽ được hướng dẫn đi về phía bên phải

or the left side of the room.

hoặc là bên trái của lớp.

(Laughter)

(Cười)

And when all 35 kids are done,

Và khi tất cả 35 đứa chúng tôi làm xong,

the left side of the room, which I was a part of,

thì nhóm bên trái lớp học, trong đó có tôi,

was told to stand up and go back to home room.

được thầy bảo đứng lên và đi về lớp học chính.

(Laughter)

(Cười)

And none of us ever received another music class again

Và sau đó, không ai trong chúng tôi được học nhạc một lần nào nữa

in elementary school.

ở bậc tiểu học.

An in club and an out club was established,

Câu lạc bộ nội trú và ngoại trú được hình thành,

and I didn't even know what the gating test was in the moment.

và tôi thậm chí còn không biết bài kiểm tra đầu vào là gì khi đó.

A few years later, English class ...

Một vài năm sau, ở lớp tiếng Anh...

(Laughter)

(Cười)

first paper of a new semester,

bài kiểm tra đầu tiên của học kỳ mới,

and I get the paper back,

và khi tôi nhận lại bài làm của mình,

and it's C+,

tôi được C+

with the comment, "Good as can be expected."

với lời phê, "tốt như kỳ vọng."

(Laughter)

(Cười)

Now, honestly, I didn't mind a C+.

Thật sự là tôi không quan tâm điểm C+ lắm.

I was just happy it wasn't a C- or a D.

Tôi vui vì đó không phải điểm C- hay là D.

But the "good as can be expected" comment ...

Nhưng lời phê "tốt như kỳ vọng"...

even at that young age, it didn't seem right.

cho một độ tuổi nhỏ như thế, dường như là không phù hợp.

It seemed somehow limiting.

Nó khiến bạn cảm thấy mình bị giới hạn.

Now, how many people here have had an experience similar to that,

Bây giờ, có bao nhiêu người ở đây đã từng trải qua chuyện tương tự như thế,

either at school or the workplace?

ở trường hay ở công sở gì cũng được?

We're not alone.

Chúng ta không đơn độc.

So I guess it might be ironic

Vì thế tôi đoán có thể là một sự mỉa mai

that my life path would lead me to a career

khi cuộc đời đưa đẩy tôi đến với nghề

of making music and writing for Blue Man Group

làm nhạc và viết lách cho nhóm Blue Man,

(Laughter)

(Cười)

and starting a school.

và thành lập trường học.

(Laughter)

(Cười)

But school was torture for me.

Trường lớp lại là sự tra tấn đối với tôi.

As someone who didn't have a natural proclivity for academics,

Vì đối với một người không có thiên hướng tự nhiên cho học thuật,

and my teachers never seemed to understand me,

hơn nữa thầy cô dường như cũng không hiểu tôi lắm,

I didn't know how to navigate schools

tôi không định hướng rõ ràng về trường lớp

and schools didn't know what to do with me.

và trường lớp cũng không biết làm gì với tôi.

So I started to ask the question, even back then,

Thế là tôi bắt đầu tự hỏi, ngay cả ở thời điểm đó,

if these environments didn't know what to do

nếu môi trường như thế không biết phải làm gì

with people who didn't fit a standard mold,

với những người không vừa một khuôn mẫu có sẵn,

why weren't we reshaping the environments

thì tại sao chúng ta không xây dựng lại môi trường ấy

to take advantage of people's strengths?

để tận dụng được những điểm mạnh của mỗi người?

What I've come to believe

Điều làm cho tôi tin,

is that we need to cultivate safe and conducive conditions

đó là chúng ta cần nuôi dưỡng và tạo điều kiện

for new and innovative ideas to evolve and thrive.

cho những ý tưởng mới và sáng tạo được nảy nở và phát triển.

We know that humans are innately innovative,

Ta biết rằng bản năng con người vốn dĩ là sáng tạo,

because if we weren't,

vì nếu ta không sáng tạo,

we'd all be using the same arrowheads that we were using 10,000 years ago.

chúng ta đã chỉ dùng cùng loại mũi tên đã được dùng 10.000 năm trước.

So one of the things that I started to question is,

Vì thế điều mà tôi hỏi đầu tiên là,

are there ways to make innovation easier

có cách nào làm cho sự sáng tạo được dễ dàng hơn

and happen more frequently?

và xảy ra thường xuyên hơn không?

Is there a way to take those aha moments,

Có cách nào tạo ra những khoảnh khắc bất ngờ không,

those breakthroughs that seem to happen randomly and occasionally,

có cách nào giúp những đột phá tưởng chừng như ngẫu nhiên và tình cờ

and have them happen intentionally and frequently?

được xảy ra một cách có chủ đích và thường xuyên không?

When we started Blue Man Group in 1988,

Khi chúng tôi thành lập nhóm Blue Man vào năm 1988,

we had never done an off-Broadway show before.

chúng tôi chưa làm show off-Broadway nào trước đó.

We'd actually done almost no theater.

Chúng tôi gần như không có nhà hát.

But we knew what we were passionate about,

Nhưng chúng tôi biết chúng tôi đam mê cái gì,

and it was a whole series of things that we had never seen onstage before,

và đó là cả một chuỗi những thứ chúng tôi chưa từng thấy ai biểu diễn trước đây,

things like art and pop culture and technology and sociology

như là mỹ thuật, văn hoá đại chúng, công nghệ, xã hội học,

and anthropology and percussion and comedy and following your bliss.

rồi thì nhân học, bộ gõ, hài kịch và sau là niềm vui của bạn.

We established a rule

Chúng tôi đặt ra một nguyên tắc

that nothing made it onstage if we had seen it before,

đó là không làm trên sân khấu những điều chúng tôi chưa từng thấy trước đây,

and we wanted to inspire creativity and connectedness

và chúng tôi muốn truyền cảm hứng sáng tạo và kết nối

in ourselves and our audiences;

trong chính chúng tôi và với khán giả;

we wanted to do a little bit of social good,

chúng tôi muốn tạo ra một chút thành quả xã hội,

and we wanted to have fun doing it.

và chúng tôi muốn có niềm vui để làm điều đó.

And in the office,

Trong văn phòng,

we wanted to create an environment where people treated each other

chúng tôi muốn tạo ra một môi trường mà mọi người đối xử với nhau

just a little bit better,

tốt hơn một chút,

just a little bit more respect and consideration

tôn trọng và quan tâm nhau

than in the outside world.

hơn thế giới ngoài kia một chút.

And we continued to iterate and collaborate and find solutions

Chúng tôi lại tiếp tục lặp lại quy trình và hợp tác cũng như tìm giải pháp

to create things that hadn't been seen.

để sáng tạo những điều chưa được thấy.

Over time, I've come to identify the optimal conditions

Dần dần, tôi nhận thấy những điều kiện tối ưu

for these types of creative and innovative environments

cho những kiểu môi trường sáng tạo này

are clear intent, purpose and passion:

đó là có mục tiêu, mục đích và đam mê rõ ràng,

this is working on something bigger than ourselves.

có nghĩa là làm một điều gì đó to lớn hơn cả bản thân chúng ta.

Personal integrity:

Sự chính trực:

it's doing what we say we're going to do.

làm những gì chúng ta nói sẽ làm.

It's being our authentic self in all interactions.

Là chính bản thân mình trong mọi tương tác.

Direct communication and clear expectations,

Đối thoại trực tiếp và kỳ vọng rõ ràng,

even when the subject matter is difficult.

ngay cả khi gặp vấn đề khó khăn.

Grit and perseverance:

Cứng cỏi và kiên trì:

iteration, iteration, iteration.

lặp lại, lặp lại, lặp lại.

Establish collaborative teams.

Tạo nên một tập thể biết hỗ trợ nhau,

Instill deep trust and mutual respect.

luôn tin tưởng tuyệt đối và tôn trọng lẫn nhau.

Everyone on your team is in.

Mọi người trong nhóm phải cùng chí hướng.

There is no out club.

Và không ai là ngoại lệ.

We rise as a team, we fall as a team,

Thắng là cùng thắng, thua là cùng thua;

and decisions are decisions until they're not.

và quyết định vẫn là quyết định trừ khi chưa quyết.

Embrace multiple perspectives.

Tôn trọng nhiều luồng quan điểm.

This means all voices matter, all emotions matter.

Có nghĩa là mọi ý kiến đều được ghi nhận, mọi cảm xúc đều được biết đến.

Address disagreements head-on.

Lý giải những bất đồng.

People should feel seen and heard.

Mọi người nên cảm thấy được nghe và được biết đến.

Take risks and celebrate mistakes.

Chấp nhận rủi ro và ghi nhận sai sót.

A commitment to being a learning organization,

Cam kết để trở thành một tổ chức luôn học tập,

always trying to spiral upwards the innovation and learning curves.

luôn phải vặn mình theo sự sáng tạo và học hỏi.

And speak in one voice.

Và luôn nói chung một tiếng nói.

This is perhaps the glue that holds all these conditions together.

Đây có lẽ là chất kết dính tất cả những điều này với nhau.

The concept is that we speak in the exact same manner

Ý tưởng đó là chúng ta sẽ nói

about someone who's not in the room

về những người không có mặt

as if they are in the room.

giống như thể họ đang hiện diện.

Now this seems basic, but it's an aspirational practice

Điều này có vẻ rất cơ bản, nhưng là một cách cực kỳ hiệu quả

that helps deal with difficult situations in a more respectful way.

có thể giúp giải quyết các tình huống khó theo hướng ôn hoà hơn.

Sewing this practice in can have a profound effect on raising the bar,

Làm được cách này, ta có thể tạo ra hiệu ứng đậm nét để nâng cao mọi tiêu chuẩn,

on mutual respect, trust,

tôn trọng lẫn nhau, sự tin tưởng,

reducing gossip and politics in the office and the classroom,

giảm việc tán chuyện vặt vãnh và chính trị trong công sở và lớp học,

and thus reducing the noise that gets in the way of the innovative process.

và vì thế sẽ giảm được những thứ làm cản trở quá trình sáng tạo.

At Blue Man Group, iteration was essential for our creative process.

Với tập đoàn Blue Man, sự lặp lại là cần thiết cho quá trình sáng tạo.

We were writing a piece

Chúng tôi viết một mẫu nhỏ

where we were trying to illustrate the consumption / waste loop

để cố gắng minh hoạ cho vòng lặp tiêu dùng / sa thải

in a funny and creative and surprising way for our audiences.

bằng một cách sáng tạo, vui và bất ngờ nhất cho khán giả.

Now, if you have yourselves thought about trying to do the same endeavor,

Giờ đây, nếu bạn để bản thân mình tìm cách thử làm những điều này,

I can save you a lot of time right here and now.

thì tôi có thể tiết kiệm cho bạn rất nhiều thời gian.

I can definitively tell you

Tôi có thể nói với bạn rằng

that oatmeal, Jell-O, Cream of Wheat,

bột yến mạch, Jell-O, kem lúa mì,

Gak, pudding, clay, tapioca, Silly Putty and tomato paste

gak, bánh pudding, đất sét, sắn, Silly Putty và bột cà chua

do not slide through a tube that's coiled up under your costumes

không thể ra khỏi tuýp đựng nếu bị cuốn phía dưới quần áo của bạn

that's meant to come out an orifice in your chest

có nghĩa là ra nó sẽ ra từ một cái ống trên ngực bạn

and spray towards the audience.

và xịt về phía khán giả.

It won't happen.

Điều đó sẽ không xảy ra.

(Laughter)

(Cười)

After months of iteration, we finally happened upon bananas.

Sau nhiều tháng lặp lại, cuối cùng chúng tôi thực hiện trên chuối.

(Laughter)

(Cười)

Who knew that bananas would have the exact right properties

Ai biết được chuối có đúng tính chất chúng tôi mong đợi

to stay solid even when pushed through a tube with forced air,

khi chúng giữ ở thể rắn ngay cả khi bị nén qua một tuýp đựng với khí đẩy,

yet slippery enough to have the dramatic oozing effect

mặc dù chúng không đủ trơn để tạo ra hiệu ứng chảy mạnh mẽ hơn

that we were looking for.

mà chúng ta đang tìm kiếm.

(Laughter)

(Cười)

This piece became a signature of the Blue Man show.

Phần này đã trở thành biểu tượng của buổi biểu diễn của Blue Man.

But we didn't throw out all the rules of theater altogether.

Nhưng chúng tôi không vứt bỏ mọi nguyên tắc khi làm kịch.

We had set designs. We had lighting designs.

Chúng tôi có thiết kế cảnh trang. Chúng tôi có thiết kế ánh sáng.

We had a stage manager calling the shows.

Và có giám đốc sân khấu chỉ đạo buổi diễn.

But I'm fairly sure we were one of the very first shows

Nhưng tôi khá chắc là show của chúng tôi là những người tiên phong

that was connecting with our audience in a respectful way,

khi kết nối với khán giả một cách đầy tôn trọng,

by hanging them upside down,

bằng cách treo ngược họ lên,

(Laughter)

(Cười)

dipping them in paint,

nhúng họ trong nước sơn,

slamming them against a canvas,

đẩy họ vào bức tranh sơn dầu,

(Laughter)

(Cười)

putting their heads in 70 pounds of Jell-O,

đặt đầu họ trong 70 pound của Jell-O

and then making them one of the heroes of the show.

và sau đó làm cho họ trở thành người hùng của buổi diễn.

(Laughter)

(Cười)

Besides that, we didn't reinvent what didn't need to be reinvented.

Bên cạnh đó, chúng tôi không làm lại những thứ không cần phải làm lại.

(Laughter)

(Cười)

Years later, we took all this learning and we created a school --

Nhiều năm sau, chúng tôi đúc kết những điều học được và mở trường học --

a school for our children that we wish we had gone to,

một ngôi trường cho trẻ em mà chúng tôi từng ước chúng tôi được học,

a school where it was just as important

một ngôi trường mà những điều quan trọng

what happened in the hallways between classes

là những gì xảy ra trên hành lang giữa các lớp học

as what happened in the classes;

cũng như trong lớp học;

a place where you got music class even when you couldn't sing middle C.

một nơi mà bạn được học nhạc ngay cả khi không hát được nốt C trung.

At Blue School, teachers and parents and students

Tại trường Blue, giáo viên, phụ huynh và học sinh

are equal collaborators at the table,

hợp tác bình đẳng trên bàn học,

intentionally creating a safe space

để tạo ra không gian an toàn

where they can develop a lifelong, joyful passion for learning.

nơi các cháu có thể phát triển đam mê cho việc học một cách vui vẻ và lâu dài.

Again, we didn't try to reinvent the wheel when it didn't need to be reinvented.

Một lần nữa, chúng tôi không tạo lại những gì không cần thiết.

We don't shy away from the more traditional methods

Chúng tôi không bỏ qua những phương pháp truyền thống

like direct instruction, when it's the best way into a lesson.

như cách hướng dẫn trực tiếp, đó là cách tốt nhất để dẫn vào bài học.

But we balance it with an integrated learning across all subjects approach,

Nhưng chúng tôi cân bằng điều đó bằng cách tích hợp việc học tất cả các môn học,

and balance is the key.

và cân bằng là yếu tố then chốt.

In fact, Blue School was founded

Thật ra, trường Blue được thành lập

on a balance between academic mastery, creative thinking,

trên nền tảng cân bằng giữa học thuật, suy nghĩ sáng tạo,

and self and social intelligence.

và thông minh cá thể và xã hội.

I realize that this might sound like common sense,

Tôi nhận ra rằng nó nghe như bình thường,

but in some circles, this is radical.

nhưng trong phạm vi nào đó, điều này là rất quan trọng.

(Laughter)

(Cười)

And these qualities have brought a lot of attention to Blue School

Và những phẩm chất này được quan tâm rất nhiều tại trường Blue

as a truly innovative school.

như một ngôi trường tiên tiến thật sự.

Nearly 10 years in,

Trong gần mười năm,

we announced the expansion of the middle school.

chúng tôi công bố việc mở rộng bậc trung cấp của trường.

Our faculty asked our sixth graders

Khoa của chúng tôi kêu gọi khối lớp sáu

to participate in the development of middle school values.

tham gia vào việc phát triển các giá trị ở bậc học trung cấp.

Their process began with a question:

Quy trình đó bắt đầu bằng một câu hỏi:

What do you need from our community to be happy and productive at school?

Bạn cần gì ở cộng đồng của chúng tôi để có thể vui vẻ và năng suất tại trường?

Students moved through a six-week process of individual work, collaborative work,

Học sinh tham gia xuyên suốt sáu tuần làm việc theo cá nhân và nhóm,

refinement, and consensus,

chắt lọc, cô đọng,

and the list they came up with is really extraordinary.

và danh sách họ liệt kê ra thật sự xuất sắc.

Be engaged and present with each other.

Được gặp gỡ và đồng hành cùng nhau.

Respect and support what others need in order to learn.

Tôn trọng và hỗ trợ những gì người khác cần để học hỏi.

Be inclusive of our diversity --

Được góp phần vào môi trường đa dạng của chúng tôi --

the way we look, think and act.

cách chúng tôi nhìn, nghĩ và hành động.

Cultivate the practice of self-awareness and awareness of others.

Nuôi dưỡng khả năng tự nhận thức bản thân và nhận thức người khác.

Honor and make time for fun and joy.

Vinh danh và tạo thời gian cho niềm vui và những sở thích.

And challenge ourselves,

Và thử thách bản thân,

practice being OK,

tập cách chấp nhận,

making mistakes,

tạo sai lầm,

and support each other through them.

và hỗ trợ lẫn nhau vượt qua chúng.

Remember, these kids were 11 years old when they came up with this.

Nên nhớ, những đứa trẻ này chỉ mới 11 tuổi khi chúng nghĩ ra những điều này.

They articulated what took us 20 years to identify.

Các em đúc kết ra những điều mà chúng ta mất 20 năm để định nghĩa.

One of the great by-products of creating these vibrant communities

Một trong những sản phẩm tuyệt vời của việc tạo ra cộng đồng đa dạng này

is that we become attractors for people who want to prioritize these values.

là chúng ta trở thành người lôi cuốn những người muốn ưu tiên các giá trị này.

They want to prioritize it above things like money and prestige and tradition.

Họ muốn đặt điều này trên những thứ khác như tiền bạc, quyền lợi và truyền thống.

We can all be on this road together,

Chúng ta đều có thể đi cùng nhau,

you at your own values in your own companies,

bạn có giá trị riêng của bạn trong sự đồng hành của riêng bạn,

in your own communities and families.

trong cộng đồng và gia đình riêng của bạn.

For us, for me, it was about prioritizing children's voices

Đối với chúng tôi, với tôi, đó là việc ưu tiên cho tiếng nói của trẻ em,

to give them the tools to help build a harmonious and sustainable world.

cho các cháu có công cụ hỗ trợ xây nên một thế giới hài hoà và bền vững.

I invite you to be on this exciting,

Tôi mời các bạn cùng tham gia hành trình

passionate, joyful journey together.

thú vị, đam mê, và lý thú này.

And together, good as can be expected

Cùng với nhau, những điều tốt đẹp như kỳ vọng

is limitless when the expectation

sẽ trở nên không giới hạn khi sự kỳ vọng đó

is that by reshaping our environments,

là bằng việc thay đổi môi trường sống,

we can change the world.

ta có thể thay đổi thế giới.

Thank you.

Cám ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)