The power to think ahead in a reckless age | Bina Venkataraman

Çeviri: Fatih Yegin Gözden geçirme: Can Boysan

So in the winter of 2012,

2012 yılının kışında,

I went to visit my grandmother's house

anneannemin Hindistan'ın güneyindeki evini

in South India,

ziyarete gittim.

a place, by the way,

Bu arada, oradaki sivrisinekler

where the mosquitos have a special taste for the blood of the American-born.

Amerika'da doğanların kanlarına bayılırlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

No joke.

Şaka değil.

When I was there, I got an unexpected gift.

Oradayken beklenmedik bir hediye aldım.

It was this antique instrument

İşte bu antik müzik aleti.

made more than a century ago,

Bir asırdan daha önce yapılmış,

hand-carved from a rare wood,

nadir bir ahşaptan elle oyulmuş,

inlaid with pearls

incilerle ve düzinelerce metal telle bezenmiş.

and with dozens of metal strings.

It's a family heirloom,

O bir aile yadigârı.

a link between my past,

Geçmişimle,

the country where my parents were born,

ebeveynlerimin doğduğu ülkeyle,

and the future,

gelecekte onu götüreceğim bilinmeyen yerlerle bir bağlantı.

the unknown places I'll take it.

I didn't actually realize it at the time I got it,

Aslında ilk aldığımda,

ileride işim için güçlü bir örnek olacağını bilmiyordum.

but it would later become a powerful metaphor for my work.

We all know the saying,

Hepimiz şu deyişi biliyoruz:

"There's no time like the present."

"Bugünün işini yarına bırakma."

But nowadays, it can feel like there's no time but the present.

Ama bu günlerde odaklanmadığımız tek şey bugün.

Acil ve geçici olan şeyler,

What's immediate and ephemeral seems to dominate our lives,

our economy and our politics.

hayatımızı, ekonomimizi ve politikamızı ele geçirmiş görünüyor.

It's so easy to get caught up in the number of steps we took today

Bugün en yeni gelişmelerini ya da prestijli birinin

or the latest tweet from a high-profile figure.

son attığı tweetleri takip etmek çok kolay.

It's easy for businesses to get caught up in making immediate profits

İşletmeler için de modaya ayak uydurup kısa zamanda kâr etmek

and neglect what's good for future invention.

ve gelecek için iyi olan icatları göz ardı etmek çok kolay.

And it's far too easy for governments to stand by

Devletler için de, balıkçıları ve tarım arazilerini

while fisheries and farmland are depleted

gelecek nesilleri beslemeleri için korumak yerine,

instead of conserved to feed future generations.

yok olmalarını öylece durup izlemek çok kolay.

I have a feeling that, at this rate,

Bana öyle geliyor ki, böyle giderse

it's going to be hard for our generation to be remembered as good ancestors.

gelecek nesiller için iyi atalar olarak hatırlanmak zor görünüyor.

If you think about it, our species evolved to think ahead,

Eğer düşünecek olursanız, türümüz bir adım sonrasını düşünmek,

to chart the stars,

yıldızları haritalamak,

ölümden sonrasını düşünmek,

dream of the afterlife,

hasat için tohum ekmek, kısacası beynini kullanmak için yaratıldı.

sow seeds for later harvest.

Some scientists call this superpower that we have "mental time travel,"

Bazı bilim insanları elimizdeki bu süper güce "zihinsel zaman yolculuğu" diyor,

and it's responsible for pretty much everything we call human civilization,

ki bu güç, çiftçilikten internete ve Magna Carta'ya kadar

from farming to the Magna Carta

medeniyet olarak adlandırdığımız her şeyin ortaya çıkmasından sorumlu.

to the internet --

all first conjured in the minds of humans.

Hepsi ilk olarak insanların akıllarında tasavvur edildi.

But let's get real:

Ama gerçekçi olalım,

if we look around us today,

bugün çevremize bakınca

we don't exactly seem to be using this superpower quite enough,

bu süper gücü yeterince kullanmadığımızı görüyoruz.

and that begs the question: Why not?

Bu da şu soruyu doğuruyor: Neden?

What's wrong is how our communities, businesses and institutions are designed.

Sorun, topluluklarımızın, işletmelerimizin ve enstitülerimizin yapısı.

They're designed in a way that's impairing our foresight.

Öngörü gücümüzü azaltan bir yapıya sahipler.

I want to talk to you about the three key mistakes

Sizlere, yaptığımızı düşündüğüm üç kritik hatadan bahsetmek istiyorum.

that I think we're making.

The first mistake is what we measure.

İlk hata, neyi ölçtüğümüz.

When we look at the quarterly profits of a company

Bir firmanın üç aylık gelirlerine

or its near-term stock price,

veya kısa dönem hisse senetlerine bakmak,

that's often not a great measure

pazar payının artıp artmayacağını

of whether that company is going to grow its market share

ya da uzun vadede daha üretken olup olmayacağını

anlamak için genellikle iyi bir yol değil.

or be inventive in the long run.

When we glue ourselves to the test scores that kids bring back from school,

Çocukların okul notlarına odaklanmamız,

that's not necessarily what's great for those kids' learning

merakları ve öğrenme kabiliyetleri için uzun vadede uygun değil.

and curiosity in the long run.

We're not measuring what really matters in the future.

Gelecek için önemli olan şeyleri ölçmüyoruz.

The second mistake we're making that impairs our foresight

Öngörümüzü azaltan ikinci hatamızsa

is what we reward.

neyi ödüllendirdiğimiz.

When we celebrate a political leader or a business leader

Çözdüğü bir keşmekeşten veya yaptığı bir konuşmadan dolayı

for the disaster she just cleaned up

önemli bir iş insanını ya da siyasi bir figürü

tebrik edip alkışladığımızda,

or the announcement she just made,

we're not motivating that leader

o kişiyi böyle problemlerin daha en başından

to invest in preventing those disasters in the first place,

ortaya çıkmaması için yatırım yapmaya teşvik etmiş olmuyoruz

or to put down payments on the future by protecting communities from floods

ya da insanları sellerden koruması,

haksızlıkları engellemesi

or fighting inequality

ya da eğitimi desteklemesi için ortaya para koymasını teşvik etmiyoruz.

or investing in research and education.

The third mistake that impairs our foresight

Öngörümüzü azaltan

üçüncü hatamız

is what we fail to imagine.

neyi hayal edemediğimiz.

Now, when we do think about the future,

Geleceği düşündüğümüzde

kahve falları veya algoritmalar fark etmeksizin

we tend to focus on predicting exactly what's next,

whether we're using horoscopes or algorithms to do that.

neyin kesinlikle olabileceğine odaklanma eğilimindeyiz.

But we spend a lot less time imagining all the possibilities the future holds.

Ama geleceğin barındırdığı olasılıkları neredeyse hiç hesaba katmıyoruz.

When the Ebola outbreak emerged in 2014 in West Africa,

2014'te Batı Afrika'da Ebola salgını başladığında,

public health officials around the world had early warning signs

çeşitli ülkelerdeki doktorların ellerinde

erken bulgular ve salgının nasıl yayılabileceğini gösteren

and predictive tools

that showed how that outbreak might spread,

simülasyon araçları vardı.

but they failed to fathom that it would,

Fakat yayılacağını akıl edemediler.

and they failed to act in time to intervene,

Zamanında müdahale de edemeyince

and the epidemic grew to kill more than 11,000 people.

salgın kontrolden çıkarak 11 binden fazla kişiyi öldürdü.

When people with lots of resources and good forecasts

Pek çok kaynağa ve iyi bir meteoroloji tahminine sahip insanlar

don't prepare for deadly hurricanes,

ölümcül fırtınalara hazırlanmadığında,

they're often failing to imagine how dangerous they can be.

onların ne kadar

ölümcül olabileceğini kavrayamıyorlar.

Now, none of these mistakes that I've described,

Sözünü ettiğim

bu hatalardan hiçbiri --

as dismal as they might sound,

are inevitable.

ki kulağa basit gelebilir -- kaçınılmazdı.

In fact, they're all avoidable.

Lâkin hepsi önlenebilirdi.

What we need to make better decisions about the future

Geleceğe dönük daha iyi kararlar alabilmek için

are tools that can aid our foresight,

öngörümüzü yönlendirecek,

tools that can help us think ahead.

ileriyi düşünmede yardımcı olacak araçlar bize gerekli.

Think of these as something like the telescopes

Bu araçları, geçmişte kaptanların gökyüzüne bakmak için

that ship captains of yore used when they scanned the horizon.

kullandıkları teleskoplar gibi düşünün.

Only instead of for looking across distance and the ocean,

Yalnız bu araçlar gökyüzüne ve karaya bakmaktan ziyade,

these tools are for looking across time to the future.

zaman çizelgesinde ileriye bakmak için var.

I want to share with you a few of the tools

Araştırmamı yaparken bulduğum

ve bize öngörüde yardımcı olacağını düşündüğüm

that I've found in my research

bazı araçları sizinle paylaşmak istiyorum.

that I think can help us with foresight.

The first tool I want to share with you

Sizinle paylaşmak istediğim ilk araç,

I think of as making the long game pay now.

uzun vadeli hedeflerin sonucunu hemen almak olarak düşündüğüm bir şey.

This is Wes Jackson, a farmer I spent some time with in Kansas.

Bu kişi Wes Jackson, Kansas'tayken zaman geçirdiğim bir çiftçi.

And Jackson knows

Jackson, bugün dünyada yetişen çoğu bitkinin

that the way that most crops are grown around the world today

is stripping the earth of the fertile topsoil

gelecek nesilleri beslememiz için gereken

üst katmanlardaki besince zengin toprağı emdiğini biliyor.

we need to feed future generations.

He got together with a group of scientists,

Bir grup bilim insanıyla bir araya geldi

and they bred perennial grain crops which have deep roots

ve derin kökleriyle bir çiftliğin, üst katmanlarındaki topraklarını

yere sabitleyerek erozyonu önleyip gelecek nesilleri koruyan

that anchor the fertile topsoil of a farm,

preventing erosion and protecting future harvests.

çok yıllık bitkiler yetiştirdiler.

But they also knew

Ama aynı zamanda çiftçilerin, bu bitkileri kısa vadede yetiştirebilmeleri için

that in order to get farmers to grow these crops in the short run,

yıllık hasatlarını arttırmaları gerektiğini

they needed to boost the annual yields of the crops

ve elde edilen tahılları mısır gevreği ve bira yapmak için

and find companies willing to make cereal and beer using the grains

kullanmak isteyecek firmalar

bulmaları gerektiğini biliyorlardı.

so that farmers could reap profits today by doing what's good for tomorrow.

Böylece çiftçiler gelecek için iyi olanı yaparak kâr edeceklerdi.

And this is a tried-and-true strategy.

Bu, denenip kanıtlanmış bir yöntem.

In fact, it was used by George Washington Carver

Hatta George Washington Carver tarafından

in the South of the United States after the Civil War

20. yüzyılın başlarında iç savaştan sonra ABD'nin güneyinde kullanıldı.

in the early 20th century.

A lot of people have probably heard of Carver's 300 uses for the peanut,

Muhtemelen çoğu insan Carver'ın

"300 uses for the peanut" çalışmasını duymuştur.

the products and recipes that he came up with

Fıstığa ün kazandıran

that made the peanut so popular.

kendi bulduğu ürünler ve tarifler.

But not everyone knows why Carver did that.

Ama Carver'ın bunu neden yaptığını herkes bilmez.

He was trying to help poor Alabama sharecroppers

Alabama'daki fakir ortakçılara yardım etmeye çalışıyordu

whose cotton yields were declining,

çünkü pamuklarının verimi düşüyordu.

Bu sebeple, tarlalara fıstık ekmenin

and he knew that planting peanuts in their fields

would replenish those soils

topraktaki kaynakları yenileyeceğini

so that their cotton yields would be better a few years later.

ve gelecek yıllarda pamuğun verimini arttıracağını

ama aynı zamanda kendileri için de kârlı olması gerektiğini biliyordu.

But he also knew it needed to be lucrative for them in the short run.

Alright, so let's talk about another tool for foresight.

Pekâlâ, öngörü için başka bir araçtan daha bahsedelim.

This one I like to think of as keeping the memory of the past alive

Bu seferkini, bize geleceği tasavvur etmede yardımcı olması için

anılarımızı canlı tutmak olarak görüyorum.

to help us imagine the future.

2011'de, ardından Tohoku depreminin yaşandığı

So I went to Fukushima, Japan

on the sixth anniversary of the nuclear reactor disaster there

nükleer reaktör kazasının altıncı yıldönümünde

that followed the Tohoku earthquake and tsunami of 2011.

Japonya, Fukuşima'ya gittim.

When I was there, I learned about the Onagawa Nuclear Power Station,

Oradayken, Onagawa nükleer santralinden de haberim oldu.

which was even closer to the epicenter of that earthquake

Depremin merkez üssüne,

kötü şöhretli Fukuşima Daichii nükleer santralinden bile daha yakınmış.

than the infamous Fukushima Daiichi that we all know about.

In Onagawa, people in the city actually fled to the nuclear power plant

Onagava halkı nükleer santrali bir sığınak olarak kullanmış.

as a place of refuge.

It was that safe.

Yani o derece güvenliymiş.

It was spared by the tsunamis.

Tsunamilerden korunmuş.

Bütün bunları bir mühendis öngörmüş.

It was the foresight of just one engineer,

Yanosuke Hirai,

Yanosuke Hirai.

that made that happen.

O vesile olmuş.

In the 1960s, he fought to build that power plant

1960'larda

nükleer santralin

farther back from the coast

kıyıdan daha uzakta,

at higher elevation and with a higher sea wall.

yerden daha yüksekte ve daha büyük bariyerli yapılması için savaşmış.

He knew the story of his hometown shrine,

O, memleketindeki tapınağın hikâyesini biliyordu.

Ki o tapınak 869 yılında, bir tsunamiden sonra su altında kalmış.

which had flooded in the year 869 after a tsunami.

It was his knowledge of history that allowed him to imagine

Onun bu tarih bilgisi,

diğerlerinin göremediğini hayal etmesini sağlamış.

what others could not.

OK, one more tool of foresight.

Tamam, bir araç daha.

This one I think of as creating shared heirlooms.

Bu aracı, ortak hatıralar olarak düşünüyorum.

These are lobster fishermen on the Pacific coast of Mexico,

Bu kişiler Meksika'nın Pasifik kıyılarındaki ıstakoz avcıları.

and they're the ones who taught me this.

Bana bunu onlar öğretti.

They have protected their lobster harvest there

Neredeyse bir asırdır,

for nearly a century,

oradaki ıstakozları koruyorlar.

and they've done that by treating it as a shared resource

Bunu çocuklarına ve torunlarına bırakacakları

that they're passing on to their collected children and grandchildren.

ortak bir kaynak olarak gördükleri için başardılar.

They carefully measure what they catch

Ne yakaladıkları konusunda titizler.

so that they're not taking the breeding lobster out of the ocean.

Bu yüzden, yavrulayan ıstakozları yakalamıyorlar.

Across North America, there are more than 30 fisheries

Kuzey Amerika boyunca buna benzer şeyler yapan

that are doing something vaguely similar to this.

hemen hemen 30'dan fazla balıkçı var.

They're creating long-term stakes in the fisheries known as catch shares

"Catch share" olarak bilinen uzun zamanlı birikimler yapıyorlar.

which get fishermen to be motivated

Bu da balıkçıları

okyanustan günlük alabildiklerini almaları için değil de

not just in taking whatever they can from the ocean today

sürekliliği sağlamaları için teşvik ediyor.

but in its long-term survival.

Sizinle paylaşmak istediğim

Now there are many, many more tools of foresight

I would love to share with you,

daha bir sürü araç var

ve bu örnekler şu gibi her tür yerden geliyor:

and they come from all kinds of places:

investment firms that look beyond near-term stock prices,

Kısa dönem hisse senetlerinin ötesine bakan yatırım şirketleri

states that have freed their elections

ya da seçimlerini kampanya sermayedarlarının

from the immediate interests of campaign financiers.

direkt ilgisinden kurtarmış eyaletler.

And we're going to need to marshal as many of these tools as we can

Kullanabildiğimiz kadar aracı kullanmalıyız ki,

if we want to rethink what we measure,

neyi ölçtüğümüzü yeniden düşünelim,

change what we reward

neyi ödüllendirdiğimizi değiştirelim

and be brave enough to imagine what lies ahead.

ve gelecekteki olasılıkları öğrenmek için cesur olabilelim.

Not all this is going to be easy, as you can imagine.

Tahmin edebileceğiniz gibi bunların hiçbiri kolay değil.

Some of these tools we can pick up in our own lives,

Bazılarını kendi hayatlarımızda,

some we're going to need to do in businesses or in communities,

bazılarını firmalarda veya topluluklarda

and some we need to do as a society.

bazılarınıysa bir toplum olarak kullanmalıyız.

The future is worth this effort.

Gelecek buna değer.

My own inspiration to keep up this effort is the instrument I shared with you.

Bunu yapmamdaki ilham kaynağım, size gösterdiğim çalgı.

It's called a dilruba,

Adı Dilruba,

büyük dedem için özel olarak yapılmış.

and it was custom-made for my great-grandfather.

He was a well-known music and art critic in India

Büyük dedem, 20. yüzyılın başlarında

Hindistan'da tanınmış bir müzik ve sanat eleştirmeniydi.

in the early 20th century.

My great-grandfather had the foresight to protect this instrument

Büyük dedem bu çalgıyı korumayı öngörmüştü.

at a time when my great-grandmother was pawning off all their belongings,

Hem de büyük anneannemin,

bütün eşyalarını dışarıya attığı bir zamanda bunu yapmıştı.

but that's another story.

Ama bu başka bir hikâye.

He protected it by giving it to the next generation,

Onu bir sonraki nesile vererek korudu.

by giving it to my grandmother,

Büyükanneme verdi

and she gave it to me.

ve o da, bana verdi.

When I first heard the sound of this instrument,

Bu çalgının sesini ilk duyduğumda

it haunted me.

beni büyüledi.

It felt like hearing a wanderer in the Himalayan fog.

Himalaya sisindeki bir göçebenin sesini duymuş gibi hissettim.

It felt like hearing a voice from the past.

Geçmişten gelen bir yankıyı duymuş gibi hissettim.

(Music)

(Dilruba)

(Music ends)

(Müzik biter)

Dilruba'yı çalan benim arkadaşım, Simran Singh'di.

That's my friend Simran Singh playing the dilruba.

Ben çaldığımda bir yerlerde bir kedi ölüyormuş gibi ses çıkıyor,

When I play it, it sounds like a cat's dying somewhere,

so you're welcome.

yani rica ederim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This instrument is in my home today,

Bugün evimde duruyor

but it doesn't actually belong to me.

ama aslında bana ait değil.

It's my role to shepherd it in time,

Benim görevim onu gelecek nesillere bırakmak

and that feels more meaningful to me than just owning it for today.

ve bu bana, ona sadece bugün sahip olmaktan daha anlamlı geliyor.

This instrument positions me as both a descendant and an ancestor.

Bu çalgıyla hem bir varis hem de bir ata oluyorum.

It makes me feel part of a story bigger than my own.

Bana büyük bir yapbozun parçasıymışım gibi hissettiriyor.

And this, I believe,

Böylelikle inanıyorum ki,

is the single most powerful way we can reclaim foresight:

bu, öngörü kazanabilmenin en güçlü yolu,

by seeing ourselves as the good ancestors we long to be,

yani, kendimizi olmamız gereken iyi atalar olarak görmek.

ancestors not just to our own children

Sadece kendi çocuklarımızın atası değil

but to all humanity.

bütün insanlığın atası olarak görmek.

Whatever your heirloom is,

Aile yadigarınız ne olursa olsun,

however big or small,

küçük ya da büyük olsun,

protect it

onu koruyun.

and know that its music can resonate for generations.

ve onun müziğinin çağlar boyu yankılanabileceğini bilin.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)