Stop making mass shooters famous | Tom Teves

Çeviri: deniz şeker Gözden geçirme: Adel Kuzulu

Every parent's worst nightmare:

Tüm ebeveynlerin korkulu rüyası:

July 20, 2012,

20 Temmuz 2012

my phone rings at 4:30 in the morning.

Sabah 4.30'da telefonum çalıyor.

It's my son Alex's girlfriend, Amanda,

Oğlum Alex'in kız arkadaşı Amanda,

saying hysterically,

kendinden geçmiş bir şekilde

"Tom, Tom, there's been a shooting,

"Tom, birileri silahlı saldırı düzenledi,

and they dragged me out of the theater.

beni olay yerinden apar topar uzaklaştırdılar.

They wouldn't let me stay.

Orada kalmama izin vermediler.

I wanted to [stay], but they dragged me out."

Kalmak istedim ama beni çıkardılar." dedi.

I say to Amanda,

Amanda'ya sordum:

"Amanda, are you OK? Have you been hurt?"

"İyi misin? Yaralandın mı yoksa?"

And she said no, that she was fine,

"Hayır" dedi, "Ben iyiyim."

that Alex had saved her life.

"Alex hayatımı kurtardı."

I then say,

Daha sonra

"Amanda, where's Alex?"

"Alex nerede?" diye sordum.

And she says, sobbing,

Hıçkırıklar içindeydi

"I don't know, we can't find him.

"Bilmiyorum, onu bulamıyoruz.

They dragged me out of the theater.

Beni olay yerinden uzaklaştırdılar.

They made me leave.

Dışarı çıkardılar.

He was shot.

Onu vurdular.

I tried to wake him up, but I couldn't wake him up.

Onu uyandırmaya çalıştım ama başaramadım.

He wouldn't get up.

Bir türlü gözlerini açmıyordu.

They dragged me away. I didn't want to leave him."

Beni oradan uzaklaştırdılar. Onu bırakmak istemedim"

And I say to Amanda,

Ben de Amanda'ya

"The last time you saw Alex,

"Onu en son gördüğünde

was he bleeding?

kanaması var mıydı?

Did you have any of his blood on you?"

Üzerinde onun kanı var mı?" diye sordum.

And she cries, "Yeah, a lot,"

Ağlıyordu, "Evet, hem de çok" dedi

and breaks down.

ve daha çok ağlamaya başladı.

Alex loved Amanda.

Alex, Amanda'yı seviyordu.

And he was one of the most honorable men on earth,

Dünyanın en onurlu insanlarından biriydi,

and at the age of 24,

henüz 24 yaşındaydı,

he had to make the decision to risk his life

sevdiği kadın yaşasın diye

in order to ensure she would live.

kendi hayatını riske atmıştı.

I knew in my heart if he couldn't get up,

Eğer bir daha gözünü açmazsa

he was dead.

öleceğinden emindim.

I had just arrived

Daha yeni,

the night before

önceki gece

with my wife Caren

Karım Caren

and my youngest son

ve küçük oğlumla birlikte

for a week's vacation in Hawaii.

tatil için Hawaii'ye gelmiştik.

We were literally

Tamı tamına

3,300 miles away.

5310 km uzaktaydık.

Caren and I frantically started calling his cell phone,

Caren ile birlikte telaş içinde onun numarasını çaldırdık

to no avail.

ama boşunaydı.

We left multiple messages.

Birkaç tane mesaj attık.

We then turned to the media.

Sonra da medyayı takip ettik.

But all we could find

Ama haberler sadece

was information on the murderer

katille ilgiliydi.

and his booby-trapped apartment.

Bubi tuzağı evini bile gösteriyorlardı.

We tried calling the Aurora police station,

Aurora polis merkezini aradık

but it was impossible to get an answer.

fakat cevap vermiyorlardı.

But in hindsight, it was understandable.

Tabii sonradan onlara da hak verdik.

They were dealing with

İşleri başlarından aşkındı.

12 dead, 70 injured,

12 ölü ve 70 yaralıyla uğraşıyorlardı.

the carnage so bad,

Öyle kötü bir katliamdı ki

the police had to bring some of the victims to the hospitals

kurbanlardan bazıları polis araçlarıyla

in the backs of their police cars,

hastaneye yetiştirilmişti

because they had run out of ambulances.

çünkü ambulans kalmamıştı.

It was a horrific and chaotic scene.

Korkunç ve kaotik bir olaydı.

We would never see Alex again,

Alex'i bir daha asla göremeyecektik.

his injuries so severe

Yaraları o kadar ağırdı ki

I had to shield even his mom

annesinin bile

from looking upon him,

ona bakmasına izin verememiştim.

for fear that would be the lasting image of him in her mind.

Onu sonsuza dek o şekilde hatırlamasını istemedim.

But you know who we would see again and again?

Peki defalarca kimi görmek zorunda bırakıldık?

The murderer.

Katili elbette.

His pictures were everywhere.

Her yerde onun fotoğrafları vardı.

One article was six paragraphs long

Altı paragraflık bir yazıda

and featured his name 41 times.

onun ismi tam 41 kere geçiyordu.

The media had made him famous.

Medya, onu ünlü yaptı.

But my firstborn son, Alex,

Ama benim ilk oğlum Alex,

a hero,

bir kahraman olarak

was absent from those initial reports.

o haberlerin hiçbirinde yoktu.

Caren and I immediately realized that there was something wrong

O an Caren'le, medyanın Columbine'den beri

with the way the media responds to these random mass shootings

bu toplu katliamlara karşı izlediği tutumun yanlış olduğunu

since Columbine.

fark ettik.

We started doing research,

Araştırma yapmaya başladık.

and we realized

Şunu gördük ki

that if we could change

eğer medyayı,

the way the media reports,

habercilik anlayışlarını değiştirebilirsek

we could reduce the amount of shootings

bu tarz katliamların sayısını azaltabilir

and save lives.

ve hayatlar kurtarabiliriz.

(Applause)

(Alkışlar)

Let me explain.

Şöyle açıklayayım:

Almost every single random mass shooter

Bu tarz katliamlar yapanların neredeyse hepsi

has something in common.

ortak bir özellik taşıyor.

Can anybody guess what that is?

Ne olduğunu tahmin edebiliyor musunuz?

They want notoriety.

Şöhret istiyorlardı.

They want to be famous.

Ünlü olmak istiyorlardı.

In fact,

Aslında bu katiller

these murderers are telling us this themselves.

bunu bizlere kendileri söylüyorlar.

The Sandy Hook murderer

Katil Sandy Hook,

kept a spreadsheet

daha önce toplu katliam yapanların

of previous mass murderers and their number of kills.

ve öldürdükleri kişi sayılarının olduğu bir liste taşıyordu.

The Orlando Pulse nightclub murderer

Orlando Pulse gece kulübündeki katliamın faili ise

called a local news station --

saldırıyı gerçekleştirirken

during his attack! --

yerel haber istasyonlarını aramış

and then stopped to check Facebook to see if he'd gone viral.

sonra da viral olup olmadığını kontrol etmek için Facebook'a bakmış.

The Parkland murderer

Parkland katliamının faili

recorded and posted

bir video kaydetti

a video

ve paylaştı.

stating,

Videoda şunu söylüyordu:

"When you see me on the news, you'll know who I am."

"Beni haberlerde gördüğünüzde kim olduğumu öğreneceksiniz."

The Aurora theater murderer told his psychiatrist

Aurora katliamının faili, psikiyatristine

that he recognized he couldn't make an impact on the world in science,

bilimle dünyada iz bırakamayacağını

but he could become famous

ama insanları patlatırsa

ünlü olabileceğini düşündüğünü söylemiş.

by blowing people up.

And most telling,

En çok konuşulanlardan biri,

the Umpqua Community College murderer

Umpqua Community College katliamının faili ise,

wrote on his blog about a previous mass murderer,

blogunda eski bir toplu katliam faili için

saying,

şunları söylemiş:

"I've noticed that people like him

"Onun gibi insanlar genelde yalnızlar

are all alone and unknown,

ve kimse tarafından tanınmazlar

but when they spill a little blood,

ama biraz kan döktüklerinde

the whole world knows who they are."

tüm dünya kim olduklarını öğrenir."

A man who was known by no one is now known by everyone,

Kimsenin tanımadığı bir adam artık herkes tarafından tanınıyordu.

his face splashed across every screen,

Ekranlarda onun yüzü,

his name on the lips

dudaklarda onun ismi vardı.

of everyone on the planet,

Herkes onu konuşuyordu.

all in one day.

Bunu bir günde başarmıştı.

It seems like the more people you kill,

Görünen o ki ne kadar insan öldürürsen

the more you're in the limelight.

o kadar konuşulursun.

These are just a few examples.

Bunlar sadece birkaç örnek.

I could go on and on.

Anlatmakla bitmez.

These murderers are telling us they want to be famous

Bu katiller bizlere ünlü olmak istediklerini söylüyorlar.

like the murderers before them,

Tıpkı önceki katiller gibi.

and the media continues to give them exactly what they seek:

Medya da onlara istediklerini vermeye devam ediyor:

notoriety.

Şöhret.

The gun debate is very emotional,

Bireysel silahlanma hassas bir konu.

and our mental health issues are very complicated.

Akıl sağlığı konusu ise oldukça karmaşık.

Both will take time to correct.

İkisinin de düzelmesi zaman alacak.

But to reduce the carnage,

Ancak bu kıyımları azaltmak için

we don't need an act of Congress.

meclisin toplanmasına gerek yok.

What we need is an act of conscience

İhtiyacımız olan tek şey

on the producers and consumers of mass media

medya üreticilerinin ve tüketicilerinin bilinçli olmaları

to remove the reward of notoriety.

ve kötü şöhreti ödüllendirmemeleri.

(Applause)

(Alkışlar)

So to save lives,

Böylece hayatlar kurtarmak için

Caren and I launched "No Notoriety,"

Caren ile "No Notoriety," kampanyasını başlattık

dedicated to challenging the media

ve toplumumuzu korumak için

to protect our communities

medyanın uyması gereken

by adhering to these research-backed principles.

araştırmalarla desteklenmiş bazı prensipler sunduk.

One: report all the facts

Bir: Bu katillerin zihin yapılarını

on the mindset,

demographics

sosyal yapılarını

and motivational profile of these shooters,

ve ortak güdülerini paylaşın

but minimize their names and images,

ama isimlerini ve fotoğraflarını mümkün olduğunca az kullanın.

unless they're at large.

Tabii eğer kanun kaçağı değillerse.

Two: limit the use of the shooter's name

İki: Makalelerde katillerin isimlerini

to once per piece,

en fazla bir kez kullanın,

never in the headlines

başlıklarda asla kullanmayın

and no pictures in prominent locations.

ve haberin dikkat çeken yerlerine asla fotoğrafını koymayın.

And three --

Üçe gelirsek...

Three.

Üç.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I'm not good with numbers.

Rakamlarla aram iyi sayılmaz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Refuse to publish any self-serving material

Katillerin kamuyla paylaştığı materyalleri

provided by the shooters.

asla yayımlamayın.

(Applause)

(Alkışlar)

To be clear:

Açık olmak gerekirse

this is not an infringement

Bu kimsenin anayasal özgürlüklerini

on anyone's First Amendment rights.

ihlal etmek değil.

This is not censorship.

Bu sansür değil.

We are merely asking the media

Medyadan sadece

to leverage guidelines they already have in place.

temel ilkelerini iyileştirmesini istiyoruz.

For example,

Mesela,

the media does not report

medya kaçırılan gazeticilerle ilgili

on journalists that have been kidnapped

haber yapmayarak

in order to protect them.

onları koruyor.

The media does not report

Medya, cinsel taciz mağdurlarının

the names and images

ve intihar edenlerin

of victims of sexual assault or suicide.

fotoğraflarını ve isimlerini paylaşmıyor.

These responsible journalistic practices

Bu sorumlu gazetecilik uygulamaları,

protect public safety

toplumun güvenliğini sağlarken

with zero impact

bilme hakkı için

on the public's right to know.

hiçbir engel oluşturmuyor.

Academic studies show

Akademik çalışmalar,

that the average news consumer

ortalama bir gazete okuyucusunun

wants to hear less about the shooters.

katillerle ilgili daha az şey görmek istediğini gösteriyor.

Instead,

Bunun yerine medya,

the media should elevate the names and images

katledilen ve yaralanan mağdurların

of the victims, both murdered and injured,

resimlerini ve isimlerini paylaşmalı.

the heroes

Yani asıl kahramanların.

and the first responders.

Hatta ilk yardımcıların da.

They should --

Yapılması gereken...

(Applause)

(Alkışlar)

They should promote data and analysis

Akıl sağlığı ve toplum güvenliği uzmanları tarafından sunulan verileri

from experts on the fields of mental health and public safety.

ve analizleri yayımlamalılar.

All the experts agree.

Tüm uzmanlar buna katılıyor.

The FBI,

FBI,

the International Police Association,

Uluslararası Polis Birliği,

the Major City Chiefs Association

Major City Chiefs Association,

and A.L.E.R.T.,

A.L.E.R.T.,

the law enforcement organization dedicated to training first responders

ve ilk yardımcıları bu katliamları yapanlara karşı

eğitmek için görevlendirilen kolluk kuvvetleri.

to stop active shooters,

all endorse the principles of No Notoriety.

Hepsi "Şöhrete Hayır" kampanyasının ilkelerini onaylıyorlar.

In fact, in 2014,

Aslında FBI, 2014 senesinde

the FBI started the "Don't Name Them" campaign in support of the idea.

aynı fikri destekleyen "İsimlendirmeyin" kampanyasını başlatmıştı.

The American Psychiatric Association supports reducing and minimizing

Amerika Psikiyatri Derneği de

katillerin olabildiğince az betimlenmesi gerektiğini düşünüyor.

the identification of these shooters.

The idea has gone worldwide,

Yine aynı fikir,

with the Prime Minister of New Zealand

Yeni Zelanda Başbakanının

Christchurch'teki saldırı sonrası yaptığı çağrıyla birlikte

calling for no notoriety

after the Christchurch shootings.

tüm dünyaya yayılmış oldu.

But as much as we want the media to change,

Fakat ne kadar değişmesini istesek de

they are for-profit organizations.

medya kuruluşları kâr amacı güdüyor.

They won't change unless we hold them accountable.

Biz onları sorumlu tutmadığımız sürece değişmeyecekler.

(Applause)

(Alkışlar)

The media makes their money

Medya, reklamlar sayesinde

from advertising

gelir elde ediyor.

based on the number of viewers and clicks.

Bu reklamları da görüntülenme ve tıklanma sayılarına göre alıyor.

If we can reduce the number of viewers and clicks on any subject,

Eğer herhangi bir içeriğin tıklanma ve görüntülenme sayısını düşürürsek

the media will change the way they report on it.

medya o içeriği sunuş biçimini değiştirmek zorunda kalır.

So the next time you see any media organization --

Yani bir daha bir medya kuruluşunun,

print, digital, radio or television --

gazete, internet, radyo ya da televizyon fark etmez,

gratuitously leveraging the names and images of these shooters,

bu katillerin isimlerini ve fotoğraflarını kullandığını görürseniz,

stop watching,

izlemeyi bırakın

stop listening,

dinlemeyi bırakın

stop clicking,

tıklamayı bırakın

stop liking

beğenmeyi bırakın

and stop sharing.

ve paylaşmayı bırakın.

Write to the producers,

Bu haber kuruluşlarının üreticilerine,

editors, station managers and CEOs

editörlerine, istasyon müdürlerine

ve hatta CEO'larına yazın.

of these news organizations.

Take note of the advertisers who support those segments

Bu haberlere reklam verenleri bir yere not edin

and write to their CEOs.

ve CEO'larına yazın.

Because together,

Çünkü birlikte,

we can push the media to act in the interest

medyayı, toplumun güvenliği lehinde

of public safety,

hareket etmeye zorlayabiliriz.

not profits.

Kâr için değil.

It's too late for Alex,

Alex için çok geç,

and it's too late for my family.

artık ailem için çok geç.

But please don't join our club by inaction,

Bir gün bize katılmak istemiyorsanız lütfen kayıtsız kalmayın.

the club nobody wants to join.

Kimse bunu yaşamak istemez.

The due's too high.

Bedeli çok ağır.

Because it's not too late

Henüz kurban olmamış insanlar için

for people who aren't victims yet.

hâlâ çok geç değil.

We have the power

Bu katliamları

to reduce random mass shootings.

azaltacak güce sahibiz.

Let's use it.

Bu gücü kullanalım.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)