How to be a good ancestor | Roman Krznaric

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

It's time for humankind to recognize a disturbing truth:

İnsanlığın rahatsız edici bir gerçeği kabul etmesinin zamanı geldi:

we have colonized the future.

Geleceği sömürgeleştirdik.

In wealthy countries, especially,

Özellikle de zengin ülkelerde,

we treat it like a distant colonial outpost

ekolojik zararı ve teknolojik riski orada kimse yokmuş gibi,

where we can freely dump ecological damage

and technological risk as if there was nobody there.

serbestçe bırakıp gidebileceğimiz uzak sömürge bir bölge gibi davranıyoruz.

The tragedy is that tomorrow's generations aren't here

Trajik olan ise şu: Yarının nesillerinin miraslarının bu talan edilme durumuyla

to challenge this pillaging of their inheritance.

mücadele etmek için burada olmamaları.

They can't leap in front of the king's horse like a suffragette

Bir süfrajet gibi kralın atının önüne atlayamazlar

or stage a sit-in like a civil rights activist

ya da sivil haklar aktivisti gibi oturma eylemi yapamazlar

or go on a Salt March to defy their colonial oppressors like Mahatma Gandhi.

ya da Mahatma Gandhi gibi sömürgecilere karşı gelmek için

Tuz Yürüyüşü'ne katılamazsınız.

They're granted no political rights or representation;

Temsil edilme hakları veya siyasi hakları yok;

they have no influence in the marketplace.

pazarda hiçbir etkileri yok.

The great silent majority of future generations

Gelecek nesillerin sessiz büyük çoğunluğu, güçsüz kılınıyor.

is rendered powerless.

It could be hard to grasp the scale of this injustice,

Bu adaletsizliğin ölçüsünü kavramak zor olabilir,

so look at it this way:

o halde bir de bu yönden bakın:

There are 7.7 billion people alive today.

Günümüzde hayatta 7,7 milyar insan var.

That's just a tiny fraction of the estimated 100 billion people

Son 50.000 bin yılda yaşayan ve ölen

who have lived and died over the past 50,000 years.

tahmini 100 milyar insanın sadece küçük bir bölümü.

But both of these are vastly outnumbered by the nearly seven trillion people

Ama her ikisi de şu anki doğum oranlarının sabit kalacağını varsayarsak

who will be born over the next 50,000 years,

sonraki 50.000 yıl içinde doğacak olan

assuming current birth rates stabilize.

neredeyse 7 trilyon insana kıyasla sayıca çok az kalıyorlar.

In the next two centuries alone, tens of billions of people will be born,

Sadece sonraki iki yüzyılda on milyarca insan doğacak,

amongst them, all your grandchildren,

onların arasında torunlarınız

and their grandchildren

ve onların torunları,

and the friends and communities on whom they'll depend.

arkadaşları ve bağımlı olacakları toplumlar olacak.

How will all these future generations look back on us

Tüm bu gelecek nesiller,

bize ve onlara bıraktığımız mirasa nasıl bakacalar?

and the legacy we're leaving for them?

We've clearly inherited extraordinary legacies

Ortak atalarımızdan açıkça olağanüstü miraslar aldık:

from our common ancestors:

the gift of the agricultural revolution,

Tarım devrimi hediyesi,

medical discoveries and the cities we still live in.

tıbbi keşifler ve hala yaşamakta olduğumuz şehirler.

But we've certainly inherited destructive legacies too.

Ancak hiç şüphesiz yıkıcı miraslar da aldık.

Legacies of slavery and colonialism and racism

Kölelik, sömürgecilik ve ırkçılık

creating deep inequities that must now be repaired.

şimdi düzeltilmesi gereken adaletsizliklere neden oldu.

Legacies of economies

Yapısal olarak fosil yakıtlara bağımlı olan ekonomilerin mirası

that are structurally addicted to fossil fuels

and endless growth that must now be transformed.

ve sonsuz büyüme şimdi dönüşüme uğramalı.

So how can we become the good ancestors that future generations deserve?

Gelecek nesillerin hak ettiği iyi atalara nasıl dönüşebiliriz?

Well, over the past decade,

Son on yıldır,

a global movement has started to emerge

küresel bir hareket, geleceği sömürgecilikten kurtarmaya

of people committed to decolonizing the future

ve zaman ufkumuzu daha geniş bir şimdiye doğru uzatmaya

and extending our time horizons towards a longer now.

kendini adamış insanlardan ortaya çıkmaya başladı.

This movement is still fragmented and as yet has no name.

Bu hareket hala parçalı durumda ve henüz bir ismi yok.

I think of its pioneers as time rebels.

Öncülerini zaman asileri olarak adlandırıyorum.

They can be found at work in Japan's visionary Future Design movement,

Japonya'nın düşsel Future Design hareketinin çalışmalarında bulunabilir,

which aims to overcome the short-term cycles that dominate politics

birçok Amerikan yerli toplumları tarafından uygulanan

by drawing on the principle of seventh generation decision making

yedinci neslin karar alması ilkesini kullanarak

siyasete hükmeden kısa süreli döngülerin üstesinden gelmeyi amaçlıyor.

practiced by many Native Americans communities.

Future Design, bölge sakinlerini yaşadıkları kasaba ve şehirlerin

Future Design gathers together residents

to draw up and discuss plans for the towns and cities where they live.

planlarını oluşturmak ve tartışmak üzere bir araya topluyor.

Half the group are told they're residents from the present day.

Grubun yarısına şimdiki zamanın bölge sakinleri oldukları söyleniyor.

The other half are given ceremonial robes to wear

Diğer yarısına ise tören cübbeleri veriliyor

and told to imagine themselves as residents from the year 2060.

ve 2060 yılının bölge sakinleri olduklarını hayal etmeleri isteniyor.

Well, it turns out that the residents from 2060

Meğerse 2060 yılının bölge sakinleri sistematik olarak

systematically advocate far more transformative city plans,

sağlık yatırımlarından tutun iklim değişikliği hareketine kadar

from healthcare investments to climate change action.

daha dönüştürücü şehir planlarını destekliyorlar.

And this innovative form of future citizens assembly

Geleceğin vatandaşlarının bu yenilikçi şekli,

is now spreading throughout Japan

şu anda Yahaba gibi küçük kasabalardan tutun,

from small towns like Yahaba to major cities like Kyoto.

Kyoto gibi büyük şehirlere kadar tüm Japonya'da yayılıyor.

What if Future Design was adopted by towns and cities worldwide

Peki ya Future Design demokratik bir karar alma sürecini teşvik etmek

to revitalize democratic decision making

ve vizyonlarını bugünün çok ötesine genişletmek için

and extend their vision far beyond the now?

tüm dünyadaki kasaba ve şehirler tarafından uyarlansaydı ne olurdu?

Now, time rebels have also taken to courts of law

Zaman asileri ayrıca gelecekteki insanların haklarını

to secure the rights of future people.

güvence altına almak için mahkemeye gittiler.

The organization Our Children's Trust

Çocuklarımızın Güveni kuruluşu,

has filed a landmark case against the US Government

hem şimdiki hem de gelecek nesiller için

on behalf of 21 young people

güvenli bir iklimin ve sağlıklı bir atmosferin

campaigning for the legal right to a safe climate and healthy atmosphere

yasal hakkı için mücadele eden 21 genç adına

for both current and future generations.

ABD hükûmetine karşı dönüm noktası olan bir dava açtılar.

Their David versus Goliath struggle

David ve Goliath mücadelesi,

has already inspired groundbreaking lawsuits worldwide

Kolombiya ve Pakistan'dan tutun, Uganda ve Hollanda'ya kadar

from Colombia and Pakistan to Uganda and the Netherlands.

tüm dünyadaki çığır açan davalara zaten ilham vermişti

And this wave of activism is growing alongside the movement

ve bu aktivizim dalgası da bu hareketin yanında

to grant legal personhood to nature,

doğaya yasal bireylik vermek için

from the Whanganui River in Aotearoa, New Zealand

Yeni Zelanda, Aotearoa'daki Whanganui Nehri'nden tutun,

to the Ganges and Yamuna Rivers in India.

Hindistan'daki Ganj ve Yamuna Nehri'ne kadar büyüyor.

Time rebels are taking action at the ballot box too.

Zaman asileri seçim sandığında da harekete geçtiler.

In 2019, teenagers across Europe

2019'da Avrupa'daki gençler, o seneki Avrupa parlamentosu seçimlerinde

began lobbying their parents and grandparents

kendi oylarını vermeleri için

to give them their votes in the European parliamentary elections of that year.

ebeveynlerini, büyükanne ve büyükbabalarını ikna etmeye başladılar.

The hashtag #givethekidsyourvote went viral on social media

#oyunuzuçocuklaradevredin etiketi sosyal medyada viral oldu

and was spread by climate campaigners as far as Australia.

ve iklim savunucuları tarafından Avustralya'ya kadar yayıldı.

My partner and I heard about it

Eşim ve ben bunu duyduk

and decided to give our votes in the last UK general election

ve son Birleşik Krallık genel seçimlerinde

oylarımızı 11 yaşındaki ikizlerimize vermeye karar verdik.

to our 11-year-old twins.

So we all sat around the kitchen table and debated the party manifestos,

Mutfak masasına hepimiz oturduk ve parti beyannamelerini tartıştık,

and they then each told us where to put the X on the ballot sheet.

sonra teker teker oy pusulasında X'i nereye yerleştireceğimizi söylediler

And in case you're wondering,

ve eğer merak ediyorsanız

no, they didn't simply mirror their parents' political opinions.

hayır, ebeveynlerinin düşüncelerini tamamen yansıtmadılar.

So the time rebellion has begun.

Böylelikle zamana karşı ayaklanma başladı.

The rebels are rising to decolonize the future

Ayaklananlar, uzun vadeli bir görüş

ve bu yüzyılın en güçlü siyasi hareketlerden biri olarak

founding a global movement for long-term thinking

and intergenerational justice

ortaya çıkabilecek kuşaklararası adalet için

that may turn out to be

küresel bir hareket oluşturarak

one of the most powerful political movements of this century.

geleceği sömürgecilikten kurtarmaya başlıyorlar.

They're helping us escape the short-term cycles

7/24 haberlerin ve "Şimdi Satın Alın" butonunun cazibesiyle birlikte

that digital distraction and consumer culture trap us in,

dijital oyalama ve tüketici kültürünün bizi içine hapsettiği

with the lure of the Buy Now button

and 24/7 news.

kısa vadeli döngüden kurtulmamıza yardımcı oluyorlar.

They inspire us to extend our time horizons

Zaman ufkumuzu saniyeler ve dakikalardan

from seconds and minutes to decades and far beyond.

on yıllara ve daha ötesine genişletmemiz için bize ilham veriyorlar.

The artist Katie Paterson's project, Future Library,

Sanatçı Katie Paterson'ın Gelecek Kütüphane Projesi

will be a century in the making.

yapım aşamasındaki bir yüzyıl olacak.

Every year, a famous writer donates a book

Her yıl ünlü bir yazar 2114'e kadar hiç okunmayacak bir kitap bağışlayacak

which will remain completely unread until 2114

when the whole collection will be printed on paper

ve tüm koleksiyon bu amaç için dikilmiş

made from a forest of trees planted for this very purpose.

ormanlardan elde edilmiş kağıtlara basılacak.

The Svalbard Global Seed Vault sets its vision even further,

Svalbard Küresel Tohum Deposu vizyonunu daha da ileriye götürüyor,

housing millions of seeds

Kuzey Kutup Dairesi'nde bin sene dayanmak için tasarlanmış

in an indestructible rock bunker in the Arctic Circle

that's designed to last 1,000 years.

yok edilemez bir depoda milyonlarca tohuma ev sahipliği yapıyor.

But how can we really think and plan on the scale of millennia?

Peki ama bin yıllık bir zaman dilimini nasıl düşünebilir ve planlayabiliriz?

Well, the answer is perhaps the ultimate secret to being a time rebel,

Cevap, belki de bir zaman asisi olmanın esas sırrıdır

and it comes from the biomimicry designer Janine Benyus,

ve bu sır, doğanın 3,8 milyar yıllık evrimini öğrenmemizi öneren

who suggests we learn from nature's 3.8 billion years of evolution.

biyomimikri tasarımcısı Janine Benyus'tan geliyor.

How is it that other species have learned to survive and thrive

Diğer türler nasıl oldu da 10 binden fazla nesil boyunca

for 10,000 generations or more?

hayatta kalmayı ve gelişmeyi öğrendiler?

Well, it's by taking care of the place that would take care of their offspring,

Yavrularına bakacakları yerle ilgilenerek,

by living within the ecosystem in which they're embedded,

parçası oldukları ekosistemde yaşayarak,

by knowing not to foul the nest,

yuvayı kirletmeyerek öğrendiler

which is what humans have been doing with devastating effects

ki bu, insanların son yüzyıl boyunca

at an ever-increasing pace and scale over the past century.

giderek artan hızda ve oranda yıkıcı etkilerle yaptığı bir şey.

So a profound starting point for time rebels everywhere

Dolayısıyla zaman asileri için temel başlangıç noktası

is to focus not simply on lengthening time

sadece zamanı uzatmaya değil,

mekanı da yeniden canlandırmaya odaklanmak olmalı.

but on regenerating place.

We must restore and repair and care for the planetary home

Evlatlarımıza bakacak olan gezegenimizi

yenileştirmeli, onarmalı ve onunla ilgilenmeliyiz.

that will take care of our offspring.

For our children,

Çocuklarımız için

and our children's children,

ve çocuklarımızın çocukları için

and all those yet to come,

ve henüz burada olmayanlar için

we must fall in love with rivers and mountains,

nehirlere, dağlara, buz örtüsüne, savanlara aşık olmalı

with ice sheets and savannas,

and reconnect with the long and life-giving cycles of nature.

ve doğanın hayat veren uzun döngüleriyle yeniden bağ kurmalıyız.

Let us all become time rebels

Hepimiz zaman asisi olalım

and be inspired by the beautiful Mohawk blessing

ve bir çocuk doğduğunda söylenen

spoken when a child is born:

harika Mohawk duasından esinlenelim:

"Thank you, Earth.

"Teşekkürler Dünya.

You know the way."

Yolu biliyorsun."