6 space technologies we can use to improve life on Earth | Danielle Wood

Çeviri: Hüseyin YALIM Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I was 17 when I chose my career.

Kariyerimi seçtiğimde 17 yaşındaydım.

I was standing outside

Sıcak bir Florida gecesi

on a hot summer night in Florida

dışarıda dikiliyordum

and just a few miles from the ocean.

ve okyanustan birkaç mil uzaktaydım.

I was waiting for a miracle to happen.

Bir mucizenin olmasını bekliyordum.

That summer, I was privileged to work as an intern

O yaz, Kennedy Uzay Merkezi'nde

stajyer olarak çalışma ayrıcalığını yaşamıştım

at NASA's Kennedy Space Center,

and the miracle I was waiting for

ve beklediğim mucize

was the launch of the Columbia Space Shuttle

bilim insanlarının kara delikleri incelemesine olanak sağlayacak

carrying the Chandra X-Ray Observatory,

bir teleskop olan Chandra X-Işını Gözlemcisini taşıyan

a telescope that would allow scientists to peer into the edge of black holes.

Kolombiya Uzay Mekiğinin fırlatılmasıydı.

The entire sky filled with light.

Bütün gökyüzünü ışık kapladı.

And it was as if it was daytime in the middle of the night.

Sanki gecenin ortasında gündüz gibiydi.

Soon, we could feel the rumble of the engines vibrating in our chests.

Aniden, motorların göğüs kafesimizi titreten gürültüsünü hissettik.

And it wasn't a miracle;

Bu bir mucize değildi

it was the combined effort of a team of thousands of people

bu imkansız görüneni gerçekleştirmek için

who worked together

birlikte çalışan

to make was seemed impossible a reality.

binlerce kişilik bir ekibin ortak çabasıydı.

And I wanted to join that team.

Bu ekibe katılmak istedim.

So I decided to apply to a university where I could study aerospace engineering.

Bu yüzden uzay mühendisliği okuyabileceğim bir üniversiteye başvurmaya karar verdim.

And the following year,

Sonraki yıl

I started at MIT in my engineering training

MIT'de mühendislik eğitimime başladım

and joined a student project building space robots.

ve uzay robotları yapan bir öğrenci projesine katıldım.

And everything was going as I planned,

Her şey planladığım gibi gidiyordu

except I was confused about something important.

kafamı karıştıran önemli bir şeyi saymazsak.

Now, my confusion arose in my summer breaks.

Kafa karışıklığım yaz tatillerinde ortaya çıkıyordu.

I traveled to a school in Kenya,

Kenya'da bir okula gittim

and there I volunteered with girls ages five to 17,

ve orada 5 ila 17 yaşındaki kızlar için gönüllü oldum

giving them lessons in English and math and science.

onlara İngilizce, Matematik ve Fen dersi veriyordum.

And they taught me songs in Swahili.

Onlar da bana Svahili dilinde şarkılar öğrettiler.

And mostly, I just spent time getting to know the girls,

Genelde, bu kızları tanıyarak ve onların varlığının tadını çıkararak

enjoying their presence.

vakit geçirdim.

And I saw that these girls and the leaders in their community,

Fark ettim ki, bu kızlar ve onların toplumlarındaki liderleri

they were overcoming important barriers

bu kızların hayattaki en iyi şanslara sahip olmalarına

to allow these girls to have the best possible chances in life.

imkan sağlamak için zorlu engellerin üstesinden geliyorlar.

And I wanted to join that team.

Bu ekibe katılmak istedim.

I wanted to be part of a team that would help break down barriers

Engelleri yerle bir eden ve tüm dünyadaki kızların hayatlarını

and improve the lives of girls around the world.

güzelleştiren ekibin bir parçası olmak istedim.

But I was worried that studying aerospace engineering

Uzay mühendisliğinin en yararlı uğraş

wasn't the most useful.

olduğu ile ilgili endişeliydim.

I was worried this team in Kenya couldn't use the technology

Kenya'daki bu ekibin uzay hakkında öğrendiğim bu teknolojiyi

I was learning about space.

kullanamayacağından endişeliydim.

But thankfully, I still learned that I was wrong.

Neyse ki, hatalı olduğumu anladım.

I came back and interned at NASA again,

Geri döndüm ve NASA'da tekrar staj yaptım.

and this time,

Bu kez bir danışman

a mentor taught me

Kenya'nın uzay teknolojisini

that countries like Kenya had been using space technology for decades

on yıllardır ülkelerindeki bu yaşamları

to improve the lives in their own countries.

güzelleştirmek için kullandığını öğretti.

And then I knew that I could have a career in space

Anladım ki uzay ve gelişim üzerine

and in development.

bir kariyerim olabilirdi.

This idea is not new.

Bu yeni bir fikir değil.

In fact, in 1967, the nations of the world came together

Aslına bakarsanız, 1967'de, dünya ulusları Dış Uzay Antlaşması'nı

to write the Outer Space Treaty.

imzalamak için bir araya geldiler.

This treaty made a bold statement,

Antlaşma ''Dış uzayın keşfi ve kullanımı

saying, "The exploration and use of outer space

ekonomik ve bilimsel gelişim seviyesine bakılmaksızın

should be carried on for the benefit of all peoples,

tüm insanlığın faydası için yapılmalıdır.''

irrespective of their level of economic or scientific development."

şeklinde çarpıcı bir ifadeye yer vermişti.

We have not truly lived up to this ideal,

İnsanlar on yıllardır bunu gerçeğe dönüştürmek

although people have worked for decades to make this a reality.

için çalışsalar da tam olarak bu ideale göre yaşamıyoruz.

Forces such as colonialism and racism

Sömürgecilik, ırkçılık ve cinsiyet eşitsizliği gibi kuvvetler

and gender inequality

birçok kişiyi uzayın faydalarından

have actually excluded many people from the benefits of space

mahrum bıraktı ve bizim uzayın nadir kişiler, zenginler

and caused us to believe that space is for the few

ya da seçkinler için olduğuna inanmamıza

or the rich or elite.

neden oldu.

But we cannot afford this attitude,

Fakat bu duyarsızlığın bedelini ödeyemeyiz

because the world is engaged in a vital mission

çünkü dünya herkes için yaşamı güzelleştirmeyi

to improve life for everyone.

hedefleyen önemli bir görevle meşgul.

Our road map for this mission comes from the 17 Sustainable Development Goals

Bu görev için yol haritamız Birleşmiş Milletler'in 17 Sürdürülebilir

of the United Nations.

Gelişim Hedefinden geliyor.

All the member states of the United Nations have agreed

Birleşmiş Milletler'in tüm üye devletleri bunların

that these are priorities between now and 2030.

günümüz ile 2030 arasında öncelikler olduğunda karar kıldı.

These goals give us our key moments and opportunities of our time --

Bu hedefler bize hayatımızın önemli anlarını ve fırsatlarını sunar.

opportunities to end extreme poverty,

Şiddetli yoksulluğu sona erdirecek,

to insure that everyone has access to food and clean water.

herkesin yiyeceğe ve temiz suya ulaşabileceğini temin edecek fırsatlar...

We must pursue these goals as a global community.

Bu hedeflerin peşinden global bir topluluk olarak gitmeliyiz.

And technology from space supports sustainable development.

Uzay teknolojisi sürdürülebilir gelişimi destekler.

In fact, there are six space services

Aslına bakarsanız, Sürdürülebilir Gelişim Hedeflerinin

that can help us pursue the Sustainable Development Goals.

peşinden gitmemize yardım edecek 6 uzay servisi var.

Over the next few minutes, let's explore these six services,

Gelin birkaç dakikada bu 6 servisi keşfedelim ve bu hedeflerin

and see examples of just a few of the goals they help support.

birkaçının desteklediği örnekleri görelim.

You ready?

Hazır mısınız?

OK.

Pekâlâ.

Communication satellites provide access to phone and internet service

Haberleşme uyduları,dünyanın hemen her yerinde telefon ve internet servislerine

to almost any location on Earth.

ulaşımı sağlar.

This is particularly important during times of disaster recovery.

Bu özellikle felaketten kurtarma zamanlarında önemlidir.

When Typhoon Haiyan struck the Philippines,

Haiyan tayfunu Filipinler'i vurduğunda,

the local communication networks needed to be repaired,

yerel haberleşme ağlarının tamir edilmesi gerekti

and teams brought in inflatable communication antennas

ve ekipler uydulara bağlanabilen şişirilebilir antenler

that could link to satellites.

getirdiler.

This was useful during the time of repair and recovery.

Bu tamir ve kurtarma esnasında işe yaradı.

Positioning satellites tell us where we are

Konumlandırma uyduları, antenlerin yerlerini belirleyerek yerimizi

by telling us where they are.

söylemiş oluyorlardı.

Scientists can use this technology to track endangered wildlife.

Bilim insanları bu teknolojiyi nesli tükenmekte olan

vahşi yaşamı izlemek için kullanabilirler.

This turtle has been fitted with a system

Bu kaplumbağa, konumlandırma uydularından

that allows it to receive location information from positioning satellites,

konum bilgilerini almayı sağlayacak ve bunları haberleşme uyduları

and they send the location information to scientists

vasıtasıyla bilim insanlarına gönderecek

via communication satellites.

bir sistem ile donatıldı.

Scientists can use this knowledge to then make better policies

Bilim insanları bunu daha iyi planlar yapmak, bu hayvanları nasıl

and help determine how to keep these animals alive.

yaşatacaklarını belirlemek için kullanabilirler.

Earth observation satellites.

Yeryüzü gözlem uyduları.

They tell us what's going on in our environment.

Bize çevremizde olup biteni anlatıyorlar.

Right now, there are about 150 satellites

An itibariyle, 60'ın üstünde devlet kurumu

operated by over 60 government agencies,

tarafından kullanılan 150'ye yakın uydu var

and these are just those observing the Earth.

ve bunlar sadece Dünya'yı gözlemleyenler.

And meanwhile, companies are adding to this list.

Tabii şirketler listeye yenilerini ekliyorlar.

Most of the governments provide the data from the satellites for free online.

Devletlerin çoğu,online olarak uydulardan ücretsiz bilgi elde ediyorlar.

Some of these satellites provide images like this,

Uydulardan bazıları, bunun gibi, bir kamerada görebileceğin

that show what you would see from a camera.

fotoğraflar sağlıyorlar.

This is an image showing agricultural land in Kansas.

Bu Kansas'taki tarımsal alanı gösteren bir fotoğraf.

However, the majority of the Earth observation satellites

Yine de, yeryüzü gözlem uydularının çoğu

don't take pictures at all.

tam anlamıyla fotoğraf çekmiyorlar.

They take measurements.

Ölçüm yapıyorlar.

And they combine these measurements with complex computer models

Bu ölçümleri karmaşık bilgisayar modelleriyle birleştiriyorlar

and make beautiful, global visualizations such as this one,

ve bunun gibi okyanus akıntılarını

showing the ocean currents

ve sıcaklığını gösteren

and the temperature of the ocean, globally.

evrensel görselleştirmeler oluşturuyorlar.

Or we can look at the salt and smoke and dust in the atmosphere,

Ya da atmosferdeki tuzu, dumanı ve tozu

or the rainfall and snowfall, globally,

veya yağmur ve kar yağışını evrensel olarak görebiliriz.

as well as the annual cycle of vegetation on land and in the ocean.

Tıpkı karadaki ve okyanustaki yıllık bitkilenmeyi görebildiğimiz gibi.

Now, scientists can take this information about the rainfall and the vegetation

Artık bilim insanları yağmur yağışı ve bitkilenme hakkında

and use it to understand

bilgi elde edebiliyorlar

what areas on Earth are in danger of a famine or a drought

bunu Dünya'da hangi alanların kıtlık ve kuraklık tehlikesinde olduğunu anlamak

and provide that information to aid organizations

için kullanabiliyorlar, bu bilgiyi yardım kuruluşlarına

so they can be prepared with food aid before the hunger becomes severe.

sağlayabiliyorlar böylece onlar açlık ciddileşmeden besin hazırlığı yapıyorlar.

In space, we have an orbiting laboratory on the International Space Station.

Uzayda, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yörüngeli bir laboratuvarımız var.

The vehicle and everything inside are in a form of free fall

Bu araç ve içindeki her şey Dünya etrafında

around the Earth,

serbest düşüş hâlindeler

and they don't experience the effect of gravity.

ve yer çekiminden etkilenmiyorlar.

And because of this, we call it "microgravity."

Bu sebeple ona ''yer çekimsiz ortam'' diyoruz.

When astronauts are in the microgravity environment,

Astronotlar yer çekimsiz ortamdayken

their bodies react as if they're aging rapidly.

vücutları hızla yaşlanıyor gibi tepki veriyor.

Their bones and muscles weaken,

Kemikleri ve kasları zayıflıyor

and their cardiovascular system and their immune system change.

kalp ve dolaşım ile bağışıklık sistemleri değişiyor.

As scientists study how to keep astronauts healthy in space,

Bilim insanları astronotları uzayda sağlıklı tutma konusunda

we can take the exercises and techniques we use for astronauts

çalıştıkları için, astronotlar için kullandığımız egzersizleri

and transfer them to people on Earth

ve teknikleri sağlık gelişimi için

to improve our health here.

insanlara aktarabiliriz.

Often, as we develop technology for astronauts and exploration

Astronotlar,uzay araçları ve keşif için sürekli teknoloji

or for spacecraft,

geliştirdiğimizden

we can also transfer those inventions to improve life on Earth.

bu yenilikleri Dünya'daki yaşamı geliştirmek için de kullanabiliriz.

Here's one of my favorites.

Bu benim favorilerimden.

It's a water filtration system,

Bu bir su arıtma sistemi

and a key component of it is based on the technology

ve temel bir kısmı uzay istasyonunda

to filter wastewater on the space station.

suyu arıtma teknolojisi üzerine kurulu.

It's now being used around the world.

Günümüzde tüm dünyada kullanılıyor.

Space is also an infinite source of inspiration,

Uzay aynı zamanda eğitim araştırma, astronomi

through education,

ve asırlık deneyim

through research and astronomy

yıldız gözleme sayesinde

and that age-old experience of stargazing.

sonsuz bir ilham kaynağıdır.

Now, countries around the world are engaging in advancing

Günümüzde dünya genelinde ülkeler

their own development

mühendislik

by increasing their local knowledge of engineering and science and space.

bilim ve uzay bilgilerini artırarak gelişimlerini ilerletmekle meşguller.

Let's meet some of the world's newest satellite engineers.

Şimdi en yeni uydu mühendislerinden bazılarını tanıyalım.

This is Elyka Abello, from Venezuela.

Bu Venezuela'dan Elyka Abello.

Elyka is training as a satellite engineer

Elyka Venezuela'daki ulusal uydu programında

as part of her national satellite program in Venezuela.

uydu mühendisi olarak çalışıyor.

She has designed a software tool

Ekibine mühendislik için

that allows her team to better design the power systems for engineering.

daha iyi tasarım sağlayan bir yazılım dizayn etti.

This is Adel Castillo-Duran,

Bu Filipinler'den

Adel Castillo-Duran.

from the Philippines.

Adel is both a meteorologist and a satellite engineer,

Adel hem bir meteoroloji uzmanı hem de uydu mühendisi

and she uses data from satellites in her weather forecasting.

ve hava tahminlerinde uydulardan veri kullanıyor.

And finally, meet Hala.

Son olarak, Hala'yı tanıyalım.

Hala is from the Sudan,

Hala Sudan'dan

and as she was studying electrical engineering as an undergraduate

ve Hartum'da üniversite öğrenicisi olarak elektrik mühendisliği

in Khartoum,

okurken

she and several students decided to build their own satellite.

o ve birkaç arkadaşı kendi uydularını yapmaya karar verdiler.

And later, Hala earned a scholarship to study satellite engineering

Daha sonra, Hala mastır seviyesinde uydu mühendisliği

at the graduate level.

okumak için hak kazandı.

These stories that I've shared with you

Sizinle paylaştığım bu hikâyeler

all illustrate that space truly is useful for sustainable development

gösteriyor ki uzay, sürdürülebilir gelişim ve tüm insanların yararı için

for the benefit of all peoples.

hakikaten faydalı.

But we have more work to do,

Ama yapacak daha çok işimiz var

because there are still barriers that exclude people from space

çünkü hâlâ insanları uzaydan mahrum eden ve bu teknolojinin

and limit the impact of this technology.

etkisini kısıtlayan engeller var.

For many people, Earth observation data is complex.

Birçok kişi için, yeryüzü gözlem verileri karmaşıktır.

And satellite communication services are too expensive.

Uydu haberleşme servisleri çok pahalı.

And microgravity research just appears to be inaccessible.

Yer çekimsiz ortam araştırması ulaşılamaz gibi görünüyor.

This is what motivates my work as a professor at MIT's Media Lab.

MIT'nin medya laboratuvarındaki çalışmamı harekete geçiren de bu.

I've recently founded a new research group called Space Enabled.

Yakın zamanda Etkin Uzay adında yeni bir araştırma ekibi kurdum.

We are working to tear down these barriers that limit the benefits of space.

Uzayın faydalarını sınırlayan engelleri ortadan kaldırmak için çalışıyoruz.

And we're also going to develop the future applications

Aynı zamanda sürdürülebilir gelişime

that will continue to contribute to sustainable development.

katkı sağlamaya devam edecek yeni nesil uygulamalar geliştireceğiz.

We'll keep on this work

Uzayın insanlığın faydası için

until we can truly say that space is for the benefit of all peoples,

olduğunu ve hepimizin uzaya erişebildiğini

and we are all space enabled.

içtenlikle söyleyebilene kadar bu işi sürdüreceğiz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)