Ory Okolloh: The making of an African activist | TED

Ory Okolloh, "nasıl ve neden aktivist oldum"

Çeviri: Beril Devlet Gözden geçirme: yasin alp aluç

So what's image got do with it?

Göze nasıl göründüğünün konumuzla ilgisi nedir?

And I must say, I think Emeka is trying to send

Bence Emeka'nın yapmaya çalıştığı,

a lot of subliminal messages,

bilinçaltına mesajlar göndermek

because I'm going to keep harping on some of the issues

çünkü ben burada ortaya çıkan kimi meseleler üzerinde

that have come up.

ısrarla duracağım.

But I'm going to try and do something different,

Ancak başka bir yoldan gidip büyüteçi soruna yakınlaştıracak

and try and just close the loop with some of my personal stories,

ve kendi kişisel öykümden örnekler vererek

and try and put a face to a lot of the issues

anlatmaya çalıştığım meselenin ete kemiğe bürünmesini

that we've been talking about.

sağlamaya gayret edeceğim.

So, Africa is a complex continent full of contradictions,

Afrika, çelişkilerle dolu karmaşık bir kıta

as you can see.

gördüğünüz gibi.

We're not the only ones.

Bu çelişki yalnız bizde değil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

And you know, it's amazing.

Bu harika bir şey.

I mean, we need a whole conference

Yani, kıta hakkında

just devoted to telling the good stories about the continent.

sadece güzel hikayelere ayrılmış bir konferansa ihtiyacımız var.

Just think about that, you know?

Bir düşünsenize!

And this is typically what we've been talking about,

Bu sürekli olarak konuştuklarımız,

the role that the media plays in focusing

medyanın hep negatif olaylara

just on the negative stuff.

odaklanarak yansıttıkları.

Now, why is that a problem?

Afrika'yı sadece böyle anlatmak neden yanlış?

A typical disaster story:

Tipik bir felaket hikayesi:

disease, corruption, poverty.

hastalık, yolsuzluk, fakirlik.

And some of you might be standing here thinking,

Bazılarınız burda durup düşünebilir ve diyebilir,

saying, "OK, you know, Ory, you're Harvard-educated,

"iyi de, Ory sen Harvard mezunusun"

and all you privileged people come here, saying,

ve siz tüm ayrıcalıklı insanlar gelip diyebilir,

'Forget the poor people.

fakir insanları unutalım,

Let's focus on business and the markets, and whatever.' "

iş ve piyasa ve her neyse bunların üzerine odaklanalım.

And they're all, "There's the 80 percent of Africans

Gerçekte Afrikalıların yüzde 80'inin cidden

who really need help."

yardıma ihtiyacı var.

And I want to tell you that this is my story, OK?

Şunu söylemek istiyorum ki bu hem benim hikayem

And it's the story of many of the Africans who are here.

hem de buradaki çoğu Afrikalının hikayesi.

We start with poverty.

Yoksullukla başlıyoruz.

I didn't grow up in the slums or anything that dire,

Gecekonduda veya öyle berbat bir yerde büyümedim,

but I know what it is to grow up without having money,

ama parasız yetişmenin ne olduğunu da

or being able to support family.

aileyi geçindirebilmenin zorluğunu da bilirim.

Euvin was talking about bellwether signs.

Euvin evin direği meselesinden bahsetti.

The bellwether for whether our family was broke or not was breakfast.

Ailemiz için önemli olan parasız olalım veya olmayalım kahvaltı idi.

You know, when things were good, we had eggs and sausages.

İşler yolundayken yumurta ve sosisle kahvaltı ederdik,

When things were bad, we had porridge.

tersine döndüğünde ise yulaf lapasıyla.

And like many African families,

Birçok Afrikalı aile gibi anne-babam da

my parents could never save

hiç para biriktiremedi.

because they supported siblings, cousins, you know, their parents,

Kardeşlerine, kuzenlerine, kendi anne babalarına destek oluyorlardı

and things were always dicey.

ve iki yakayı bir araya getirmek, gündemden hiç düşmezdi.

Now, when I was born, they realized they had a pretty smart kid,

Ben doğduktan sonra zeki bir çocuk olduğumu fark ettiler.

and they didn't want me to go to the neighborhood school,

beni mahalledeki okula yollamak istemediler

which was free.

ki bu parasız bir okuldu.

And they adopted a very interesting

İlginç bir eğitim anlayışı geliştirerek

approach to education, which was

okul taksitlerini ödeyebildikleri müddetçe

they were going to take me to a school that they can barely afford.

devam edebileceğim bir özel okula yazdırdılar beni,

So they took me to a private, Catholic, elementary school,

özel katolik ilkokuluna.

which set the foundation for what ended up being my career.

Şimdiki kariyerime zemin oluşturan da bu oldu.

And what happened was,

Oradaki öğrenciliğim boyunca

because they could afford it sometimes, sometimes not,

gün oldu okul taksidini ödeyebildik, gün oldu ödeyemedik.

I got kicked out pretty much every term.

Bu yüzden sık sık okuldan atıldım.

You know, someone would come in with a list

Malum, elinde listeyle biri gelir,

of the people who haven't paid school fees,

ödeme yapmayanların listesiyle,

and when they started getting pretty strict,

ki bu konuda gayet katıdırlar,

you had to leave, until your school fees could be paid.

okul ücretin ödenene kadar okuldan uzaklaştırılırsın.

And I remember thinking, I mean,

Hatırlıyorum da

why don't these guys just take me to a cheap school?

bizimkiler neden beni ucuz bir okula yollamaz diye düşünürdüm.

Because you know, as a kid

Malum, bir çocuk olarak

you're embarrassed and

bu durumdan utanır ve

you're sensitive, and everyone knows

üzülürsünüz, herkes ailenizin

you guys don't have money.

beş parasız olduğunu öğrenince...

But they kept at it,

Ama bu yöntemde ısrar ettiler

and I now understand why they did what they did.

neden böyle yaptıklarını şimdi anlıyorum.

They talk about corruption.

Yolsuzluktan bahsedildi.

In Kenya, we have an entrance exam to go into high school.

Kenya'da lise giriş sınavı vardır.

And there's national schools, which are like the best schools,

daha iyi olanlar ulusal liselerdir

and provincial schools.

ve bir de bölge okulları vardır.

My dream school at that time was Kenya High School,

Hayalimdeki okul Kenya Lisesiydi.

a national school.

ulusal bir okul.

I missed the cutoff by one point.

1 puanla orayı kazanamadım.

And I was so disappointed, and I was like,

Hayallerim yıkılmıştı

"Oh my God, you know, what am I going to do?"

"aman tanrım, şimdi ne yapacağım?" diye düşünüyordum.

And my father said, "OK, listen.

Babam "bak şimdi" dedi,

Let's go and try and talk to the headmistress.

gidip okul müdiresiyle konuşalım.

You know, it's just one point. I mean,

Ne olsa eksiğin sadece bir puan

maybe she'll let you in if that slot's still there."

belki senin için bir ek kontenjan açarlar.

So we went to the school,

Babamla okula gittik.

and because we were nobodies, and because we didn't have privilege,

Önemli kimseler olmadığımız için,

and because my father didn't have the right last name,

babamın tanınmış bir akrabası falan da bulunmaması yüzünden

he was treated like dirt.

bize pislik muamelesi yaptılar.

And I sat and listened to the headmistress talk to him, saying,

Müdirenin babama "sen kendini ne zannediyorsun?"

you know, who do you think you are?

dediğini hatırlıyorum.

And, you know, you must be joking if you think

"ne demek ek kontenjan"

you can get a slot.

"dalga mı geçiyorsun?"

And I had gone to school with other girls, who were kids of politicians,

Eski sınıf arkadaşlarımdan politikacı çocuğu kızlara

and who had done much, much worse than I did,

ki puanları benden çok daha düşüktü,

and they had slots there.

ek kontenjan açılmıştı ama.

And there's nothing worse than seeing your parent

Anne babanızın gözünüzün önünde aşağılanmasından

being humiliated in front of you, you know?

daha kötü bir şey olamaz hayatta, inanın.

And we left, and I swore to myself,

Okuldan ayrıldık ve kendi kendime

and I was like, "I'm never, ever going to have

hayatım boyunca asla kimseye hiçbir şey için

to beg for anything in my life."

yalvarmayacağıma yemin ettim.

They called me two weeks later, they're like,

İki hafta sonra aradılar ve

oh, yeah, you can come now. And I told them to stuff it.

"ha, tamam gelebilirsin" dediler. Hadi oradan diye cevap verdim.

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkışlar)

Final story, and I sort of have to speak quickly.

Son hikaye, sanırım biraz hızlanmalıyım.

Disease.

Hastalık.

My father, who I've been talking about, died of AIDS in 1999.

Bahsettiğim babam, 1999'da AIDS'ten öldü.

He never told anyone that he had AIDS,

Kimseye AIDS olduğunu söylememişti.

his fear of the stigma was so strong.

Dışlanmaktan çok korkuyordu.

And I'm pretty much the one who figured it out, because I was a nerd.

İnek bir öğrenci olduğum için sanırım ilk ben anladım.

And I was in the States at the time,

O zamanlar ABD'deydim.

and they called me. He was very sick, the first time he got sick.

arayıp, babamın çok hasta olduğunu söylediler ki, ilk kez hastalanıyordu.

And he had Cryptococcal meningitis.

Mantara bağlı menenjitmiş.

And so I went on to Google, Cryptococcal meningitis, you know.

Google'a girip araştırdım.

Because of doctor-patient privilege,

Hasta mahremiyetinden dolayı

they couldn't really tell us what was going on.

neler olup bittiğini bize anlatmıyorlardı.

But they were like, you know, this is a long-term thing.

ama uzun vadeli bir tedaviden bahsediliyordu.

And when I went online and looked at the infectious --

İnternete girip

read about the disease,

hastalık hakkında biraz okuma yapınca

I pretty much realized what was going on.

asıl problemin ne olduğunu anladım.

The first time he got sick, he recovered.

İlk defasında iyileşti.

But what happened was that he had to be on medication

Ancak bu süreçten sonra hayat boyu ilaç kullanmak zorunda kalmıştı.

that, at that time -- Diflucan, which in the States

O zamanlar mantar enfeksiyonunda kullanılan Diflucan adlı ilacın

is used for yeast infections -- cost 30 dollars a pill.

1 adet hapı ABD'de minimum 30 dolara satılıyordu.

He had to be on that pill for the rest of his life.

ve hayatı boyunca bu hapı her gün alması gerekiyordu.

You know, so money ran out.

Sonra, malum, para suyunu çekti.

He got sick again.

Babam tekrar hastalandı.

And up until that time, he had a friend who used to travel to India,

Ta ki bir arkadaşı Hindistan'dan

and he used to import, bring him, could

ilacın markasız versiyonunu

get him a generic version of it.

getirene kadar.

And that kept him going.

Bu sayede yeniden ayağa kalkmıştı.

But the money ran out.

Ama yine para tükendi.

He got sick again. He got sick on a Friday.

Tekrar yatağa düştü. Bir cuma günüydü.

At that time, there was only one bank that had ATMs in Kenya,

O zamanlar Kenya'da ATM'si olan tek bir banka vardı.

and we could not get cash. The family couldn't get cash

Maalesef o gün para çekemedik

for him to start the treatment until Monday.

ve pazartesi başlatılacak olan tedavisini ödeyemedik.

The hospital put him on a water drip for three days.

Hastane babamı üç gün boyunca öylece yatırdı.

And finally, we figured, well, OK,

Sonunda baktık, olmayacak,

we'd better just try and take him to a public hospital.

iyisi mi onu bir devlet hastanesine nakledelim, dedik.

At least he'll get treated

En azından bir tedavi görür.

while we try to figure out the money situation.

biz para meselesini halletmeye çalışırken.

And he died when the ambulance was coming

Ve ambulans bize doğru yoldayken

to the hospital to take him.

babam vefat etti.

And, you know, now, imagine if -- and I could go on and on --

Gördünüz mü, böyle devam etsem

imagine if this is all you know about me.

hakkımda sadece bu hikayeleri bilseniz

How would you look at me?

bana hangi gözle bakardınız?

With pity, you know. Sadness.

Acıma, üzülme...

And this is how you look at Africa.

İşte Afrika'ya da bu gözle bakıyorsunuz.

This is the damage it causes.

Asıl zarar veren da bu oluyor.

You don't see the other side of me.

Diğer yanımı hiç bilmiyorsunuz.

You don't see the blogger,

İnternet güncemi,

you don't see the Harvard-educated lawyer,

Harvard mezunu bir avukat olduğumu,

the vibrant person, you know?

renkli kişiliğimi bilmiyorsunuz.

And I just wanted to personalize that.

Meseleyi kişileştirmek istemem bundandı.

Because we talk about it in big terms,

Büyük büyük kavramlarla konuşuyor

and you wonder, you know, so what?

ilginizi çekiyoruz ama ya sonra?

But it's damaging.

Bu zararlı.

And I'm not unique, right?

Üstelik pek de türümün tek örneği sayılmam değil mi?

Imagine if all you knew about William

Varsayalım William hakkındaki tek bilginiz

was the fact that he grew up in a poor village.

fakir bir köyde yetişmesi olsaydı ve

And you didn't know about the windmill, you know?

değirmen hikayesini hiç duymasaydınız?

And I was just moved.

Ben yoluma devam ettim...

I was actually crying during his presentation.

Aslında onun sunumunda ağlıyordum.

He was like, I try and I make.

Denemiş ve başarmış gibiydi.

I was like Nike should hire him, you know, "Just do it!"

Nike onu işe almalı diye düşündüm, "Sadece yap!"

(Laughter)

(Kahkahalar)

And this is, again, the point I'm trying to make.

Vurgulamak istediğim nokta şu:

When you focus just on the disasters --

Sadece felakete odaklanırsanız

(Laughter) (Applause)

(Kahkaha - Alkış) (karikatür:"dünya ekonomik forumu" kadın:ay ne çok oturum var, fakirliğe mi katılsam açlığa mı?)

-- we're ignoring the potential.

potansiyeli gözden kaçırırsınız.

So, what is to be done?

O halde yapılması gereken nedir?

First of all,

Her şeyden önce,

Africans, we need to get better at telling our stories.

Afrikalılar olarak bizler, hikayemizi daha düzgün anlatmalıyız.

We heard about that yesterday.

Dün dinledik, değil mi?

We had some of them this morning.

Bu sabah da öyle.

And this is an example, you know,

Mesela,

blogging is one way of doing that.

internet güncesi bunun bir yolu.

Afrigator is an aggregator of African blogs

"Africator" Afrikalı internet günceleri hakkında bir derleme.

that was developed in South Africa.

Güney Afrika'da geliştirildi.

So we need to start getting better.

Artık daha da iyisine ihtiyaç var.

If no one else will tell our stories, let's do it.

Başkaları bizim hikyemizi anlatmıyorsa biz anlatalım.

And going back to the point I was trying to make,

Bir de şuna bakalım:

this is the Swahili Wikipedia.

bu, Swahili dilindeki Wikipedia.

Swahili is spoken by about 50 million people in East Africa.

Swahili, Doğu Afrika'da yaşayan 50 milyon insanın dili.

It only has five contributors.

ama Swahili Wikipedia'ya sadece 5 kişi katkı yapıyor.

Four of them are white males -- non-native speakers.

Bunlardan dördü beyaz erkekler.

The other person is -- Ndesanjo, if you're here, stand up --

Beşincisi, Ndesanjo, burdaysan ayağa kalk lütfen,

is a Tanzanian, [the] first Swahili blogger.

Tanzanyalı ve Swahili dilinde ilk internet güncesinin yazarı.

He's the only African who's contributing to this.

Bu işe katkı sağlayan tek Afrikalı, kendisi.

People, please. We can't whine and complain

Millet, lütfen! Durmadan sızlanıp yakınamayız,

the West is doing this.

Batılılar şunu yapıyor, bunu yapıyor diye.

What are we doing?

Biz ne yapıyoruz?

Where are the rest of the Swahili speakers?

Ana dili Swahili olan diğer insanlar nerede?

Why are we not generating our own content?

Neden kendi kıtamızı kendimiz üretken hale getirmiyoruz?

You know, it's not enough to complain. We need to act.

Şikayet etmek yetmez. Harekete geçmeliyiz.

Reuters now integrates African blogs

Reuters da şimdi Afrikalı internet güncelerini derliyor

into their coverage of Africa.

ve Afrika yayınına ekliyor.

So, that's a start,

Demek ki daha bir başlangıç

and we've heard of all their other initiatives.

girişimlerinin neler olduğu dinledik.

The cheetah generation.

Çita nesli.

The aid approach, you know, is flawed.

Yardım yaklaşımı, malumunuz, epey sorunlu.

And after all the hoopla of Live 8,

Live 8 girişiminin yarattığı heyecandan sonra

we're still not anywhere in the picture.

hala mesafe katedebilmiş değiliz.

No, you're not.

Resim: Ben afrikalıyım. OO:Hayır, değilsin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But the point I'm trying to make, though,

Vurgulamak istediğim,

is that it's not enough for us to criticize.

sadece eleştirmemiz yeterli değildir.

And for those of you in the diaspora

Ve siz, gurbette yaşayanlar için

who are struggling with where should I be,

en büyük soru: nerede olmalıyım?

should I move back,

Memlekete dönsem mi,

should I stay?

yoksa burada mı kalsam?

You know, just jump.

Atlayın, gidin.

The continent needs you.

Afrikanın size ihtiyacı var.

And I can't emphasize that enough, you know.

Bunu ne kadar vurgulasam az, inanın.

I walked away from a job with one of the top firms in D.C.,

Washington'daki en büyük firmalardan birindeki işimi bıraktım,

Covington and Burling, six figures.

Covington and Burling'ten ayrılıp altı haneli yıllık geliri terk ettim,

With two paychecks, or three paychecks,

çifte maaş hatta üç maaş ikramiyeyi teptim ki,

I could solve a lot of my family's problems.

bu parayla ailemin birçok sorununu çözebiliyordum.

But I walked away from that, because my passion was here,

Ama istifa ettim çünkü tutkum burasıydı, Afrikaydı.

and because I wanted to do things that were fulfilling.

Çünkü daha tatmin edici işler yapmak istiyordum.

And because I'm needed here, you know?

Çünkü burada lazımdım, anlatabiliyor muyum?

I probably can win a prize for the most ways

Muhtelemen Harvard Hukuk diplomamla

to use a Harvard Law School degree

yaptığım onca iş için

because of all the things I'm doing.

bir ödül kazanabilirim.

One is because I'm pretty aggressive,

Çünkü gayet atılganım

and I try and find, you know, opportunities.

ve uğraşıp fırsatlar yaratıyorum.

But there is such a need, you know?

Orada olmanız ciddi bir ihtiyaç.

I'm a corporate lawyer most of the time

Mesaimin çoğunu

for an organization called Enablis

Enablis organizasyonu için avukatlık yaparak

that supports entrepreneurs in South Africa.

Güney Afrikalı girişimcileri destekleyerek geçiriyorum.

We're now moving into East Africa.

Ve şimdi Doğu Afrika'ya gidiyoruz.

And we give them business development services,

oradakilere kredi ve öz sermaye sağlamanın yanında

as well as financing loan and equity.

iş geliştirme hizmeti vereceğiz.

I've also set up a project in Kenya,

Kenya'da da bir proje başlatarak

and what we do is we track the performance

Kenya milletvekillerinin

of Kenyan MPs.

performansını izleyeceğiz.

My partner, M, who's a tech guru, hacked WordPress.

Ortağım M, bir teknoloji sihirbazı, WordPress'i ele geçirdi.

It costs us, like, 20 dollars a month just for hosting.

sadece sunucu maliyeti, ayda 20 dolar.

Everything else on there is a labor of love.

Geri kalan her şey sevgi ve emekle yapılıyor.

We've manually entered all the data there.

Tüm verileri oraya elle girdik.

And you can get profiles of each MP,

Böylece her bir milletvekilinin profiline ulaşabiliyor,

questions they've asked in parliament.

parlementoda sordukları soruları görebiliyorsunuz.

We have a comment function,

Ayrıca "yorum" işlevi de ekledik.

where people can ask their MPs questions.

burada insanlar milletvekillerine soru yöneltebiliyor.

There are some MPs who participate,

Kimi vekiller katkıda bulunuyor ve

and come back and ask.

geri dönüp soruyu aktarıyor.

And basically, we started this because we were tired

Bu girişimi başlatmamızın başlıca nedeni

of complaining about our politicians.

politikacılar hakkındaki şikayetlerden bıkmış olmamız.

You know, I believe that accountability stems from demand.

Bence talep olmadan kimse hesap vermez.

You're not just going to be accountable

Yani kalbinizdeki iyilik sayesinde

out of the goodness of your heart.

güvenilir ve sorumluluk sahibi olmazsınız.

And we as Africans need to start challenging our leaders.

Biz Afrikalılar, liderlerimizi zorlamaya başlamalıyız.

What are they doing?

Neler yapıyorlar?

You know, they're not going to change

yani durduk yere

just out of nowhere.

değişecek halleri yok.

So we need new policies, we need --

Yeni politikalara ihtiyaç var,

where's that coming from, you know?

bunlar nereden geliyor? diye sormaya.

Another thing is that these leaders

Ayrıca bu siyasetçiler

are a reflection of our society.

toplumumuzun bir yansıması.

We talk about African governments

Sanki Afrikadaki hükümetleri

like they've been dropped from Mars, you know?

Mars'lılar kurmuş gibi davranıyoruz.

They come from us.

Oysa hepsi aramızdan doğuyor.

And what is it about our society that is generating leaders that we don't like?

Ve mesele de toplumumuzun beğenmediği liderler üretmesi.

And how can we change that?

Peki bunu nasıl değştiririz?

So Mzalendo was one small way we thought we could start

İşte Mzalendo bu umuttan doğdu. İnsanlar siyasileri

inspiring people to start holding their leaders accountable.

sorumlu davranmaya bu yolla teşvik edebilir diye düşündük.

Where do we go from here?

Bundan sonra ne yapabiliriz?

I believe in the power of ideas.

Ben fikirlerin gücüne inanırım.

I believe in the power of sharing knowledge.

Bilgi paylaşımının gücüne...

And I'd ask all of you, when you leave here, please just share,

Hepinizden ricam, buradan ayrıldıktan sonra

and keep the ideas that you've gotten out of here going,

bahsettiğimiz fikirleri yaymanız ve canlı tutmanız

because it can make a difference.

çünkü sahiden bir şeyleri değiştirebiliriz.

The other thing I want to urge you to do

Ayrıca lütfen bireye yatırımı

is take an interest in the individual.

hafife almayınız.

I've had lots of conversations about things I think

Afrika'da var olması gerektiğini düşündüğüm

need to be happening in Africa.

birçok şey hakkında sohbetler ettim.

People are like, "OK, if you don't do aid,

Konuştuklarım söze "Tamam ama yardımlar olmazsa..."

I'm a bleeding heart liberal, what can I do?"

Bir liberal olarak yüreğim sızlıyor, ne yapabilirim? diye giriyor.

And when I talk about my ideas, they're like,

Ben fikirlerimden bahsedince de

"BBut it's not scalable, you know.

"ooo! bunlar erişilmez hedefler" deniyor.

Give me something I can do with Paypal."

"bana kredi kartıyla yapabileceğim bir iş ver"

It's not that easy, you know?

Yok, o kadar kolay değil.

And sometimes just taking an interest in the individual,

Bazen sadece bir bireye yatırım yapmak,

in the fellows you've met, and the businesspeople you've met,

mesela tanıştığınız ahbaplara, iş arkadaşlarına destek olmak

it can make a huge difference, especially in Africa,

özellikle Afrika'da muazzam bir değişim sağlayabilir.

because usually the individual in Africa

Çünkü Afrika'da birey genellikle

carries a lot of people behind them.

sırtında bir sürü insanı taşır.

Practically. I mean, when I was a first-year student in law school,

Mesela Hukuk fakültesindeki ilk yılımda

my mom's business had collapsed, so I was supporting her.

annem iflas etti, ona destek oldum.

My sister was struggling to get through undergrad.

Kız kardeşim yüksekokula girmekte zorlanıyordu

I was helping her pay her tuition.

onun eğitim masraflarını karşıladım.

My cousin ran out of school fees, and she's really smart.

Kuzenim, çok akıllı bir kızdır, okul ücretini karşılayamayınca

I was paying her school fees.

taksitlerini ben ödedim.

A cousin of mine died of AIDS, left an orphan,

AIDS'ten ölen bir başka kuzenim ardında bir öksüz bıraktı,

so we said, well, what are we going to do with her?

ne yapacağımızı konuştuk.

You know, she's now my baby sister.

O şimdi benim en küçük kızkardeşim oldu.

And because of the opportunities that were afforded to me,

Bana sunulan imkanlar sayesinde

I am able to lift all those people.

bunca insanın elinden tutabildim.

So, don't underestimate that.

Dolayısıyla bireyi hafife almayın.

An example. This man changed my life.

Bir örnek. Bu adam hayatımı değiştirdi.

He's a professor. He's now at Vanderbilt.

Şu anda Vanderbilt'te

He's an undergrad professor, Mitchell Seligson.

üniversite hocası, Prof. Mitchell Seligson.

And because of him, I got into Harvard Law School,

Onun sayesinde Harvard Hukuk Fakültesinde girdim.

because he took an interest.

Çünkü o, bireyi hafife almadı.

I was taking a class of his, and he was just like,

Bir dersimize giriyordu ve ne kadar

this is an overeager student,

hevesli bir öğrenci olduğumu fark etti

which we don't normally get in the United States,

ki, bu ABD'de pek örneği görülen bir durum değil.

because everyone else is cynical and jaded.

çünkü burada herkes yılgın ve alaycı.

He called me to his office and said,

Beni odasına çağırdı ve

"What do you want to do when you grow up?"

hangi konuda uzmanlaşmak istediğimi sordu.

I said, "I want to be a lawyer."

"Avukat olacağım" dedim.

And he was like, "Why? You know,

O da "neden?" diye şaşırdı

we don't need another lawyer in the United States."

"ABD'de artık yeni avukata ihtiyaç yok."

And he tried to talk me out of it,

fikrimi değiştirmeye çalıştı ama sonunda vazgeçti.

but it was like, "OK, I know nothing about applying to law school,

Hukuk Fakültesine nasıl başvurulacağı hakkında en ufak fikrim yoktu.

I'm poli-sci Ph.D.

Dedi ki, ben uluslararası ilişkilerde

But, you know, let's figure out what I need you to do,

doktora yaptım ama bakalım, araştıralım neler gerek,

what I need to do to help you out."

sana nasıl yardımcı olabilirim, bir bakalım.

It was like, "Where do you want to go?"

Hukuk eğitimi için hangi okula gitmek istediğimi sorunca

And to me at that time university --

o zamanlar lisans için

I was at University of Pitts for undergrad,

Pitts üniversitesinde okuyordum ve

and that was like heaven, OK,

halimden gayet memnundum, çünkü

because compared to what could have been in Kenya.

şartları Kenya ile kıyaslıyordum.

So I'm like, "Yeah, I'm just applying to Pitt for law school."

Pitt üniversitesinde okurum herhalde hukuk fakültesini, dedim.

He was like, "Why? You know, you're smart,

"Neden? Biliyorsun ki zekisin" dedi.

you have all these things going for you."

"her türlü donanımın var."

And I'm like, "Because I'm here and it's cheap,

Buranın ucuz olduğunu ve

and you know, I kind of like Pittsburgh."

Pittsburgh'u sevdiğimi söyledim.

Like, that's the dumbest reason I've ever heard

"Hukuk fakültesi seçerken ileri sürülecek

for applying to law school.

en aptalca gerekçe" dedi.

And, you know, so he took me under his wing, and he encouraged me.

Beni kanatlarının altına aldı, cesaretlendirdi

And he said, "Look, you can get into Harvard,

ve dedi ki, "Harvard'a girebilirsin,

you're that good, OK?

o derece iyisin. Tamam mı?"

And if they don't admit you, they're the ones who are messed up."

"Seni almazlarsa kendileri kaybeder."

And he built me up, you know?

Ve bu fikri kafama işledi.

And this is just an illustration.

Bu sadece bir canlandırma.

You can meet other individuals here.

Burada böyle niceleriyle tanışabilirsiniz.

We just need a push.

Tek ihtiyacımız biraz cesaretlendirilmek.

That's all I needed was a push to go to the next level.

Tıpkı bir üst seviyeye tırmanırken sadece desteğe ihtiyacımın olması gibi.

Basically, I want to end with my vision for Africa, you know?

Sözlerimi gelecekte nasıl bir Afrika tasavvurumla bitireyim.

A gentleman spoke yesterday about the indignity

Dün bir bey konuşmasında

of us having to leave the continent

potansiyelimize erişmek amacıyla kıtamızı terk etmek zorunda kalmanın

so that we can fulfill our potential.

nasıl da onur kırıcı olduğundan bahsetti.

You know, my vision is that my daughter,

Gelecek için umudum

and any other African child being born today,

hem kendi kızımın hem Afrika'da bugün doğan tüm çocukların

can be whoever they want to be here,

kendilerini gerçekleştirmek, yetiştirmek için gerekli her şeyi bulacakları

without having to leave.

terk etmek zorunda kalmayacakları bir Afrika'nın mümkün olması.

And they can have the possibility of transcending

İçinde doğdukları koşulların üstesinden gelme

the circumstances under which they were born.

imkanı bulmalarını diliyorum.

That's one thing you Americans take for granted, you know?

Siz Amerikalıların 'elde var bir' saydığı nedir, biliyor musunuz?

That you can grow up, you know, not so good circumstances,

Mesela Arkansas'ın ya da her neresiye, kırsal kesiminde,

and you can move.

pek de iyi olmayan koşullar içinde doğmuşsanız

Just because you are born in rural Arkansas, whatever,

çekip başka yere gidebilirsiniz

that doesn't define who you are.

doğum yeriniz sizin kimliğinizi belirlemez.

For most Africans today, where you live, or where you were born,

Pek çok Afrikalı için bugün

and the circumstances under which you were born,

nerede dünyaya geldiği, hangi koşulların içine doğduğu,

determine the rest of your life.

hayatının geri kalanını belirleyen temel etkendir.

I would like to see that change,

Görmeyi arzu ettiğim değişim,

and the change starts with us.

bizimle başlayacaktır.

And as Africans, we need to take responsibility for our continent.

Afrikalılar olarak kıtamızın sorumluluğunu üstlenmemiz gerek.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)