Sarah Kurnick: "Aliens built the pyramids" and other absurdities of pseudo-archaeology | TED

Transcriber:

Translator: Thitirat Kongkeo Reviewer: Supakij Patthanapitoon

A few years ago, a stranger sitting next to me on a plane,

ไม่กี่ปีมานี้ คนแปลกหน้าที่นั่งข้างฉันบนเครื่องบิน

asked what I did for a living.

ถามฉันว่าฉันทำอาชีพอะไร

I told him that I'm an archeologist and I study the ancient Maya.

ฉันบอกเขาว่าฉันเป็นนักโบราณคดี ศึกษาเกี่ยวกับมายาโบราณ

He said, "Wow, I love archeology,"

เขาบอกว่า “ว้าว ผมชอบโบราณคดี”

and told me how excited he gets when hearing about new finds.

และบอกฉันว่าเขาตื่นเต้นมาก เวลาได้ยินข่าวการค้นพบใหม่ ๆ

Then he told me how amazing it is

จากนั้น เขาบอกว่ามันน่าประหลาดใจมาก

that aliens from the planet Nibiru had come to Earth

ที่เอเลี่ยนจากดาวนิบิรุลงมาบนโลก

and established the ancient Sumerian culture in Mesopotamia.

และสร้างวัฒนธรรมสุเมเรียน ในเมโสโปเตเมียขึ้น

I have these conversations a lot on planes,

ฉันเจอบทสนทนาทำนองนี้หลายครั้งบนเครื่องบิน

in bookstores and in bars.

ในร้านหนังสือ และในบาร์

People want to talk with me about pseudoarcheology,

ผู้คนอยากจะคุยกับฉันเรื่อง โบราณคดีทางเลือก

something that seems like archeology, but isn't.

บางสิ่งที่ดูเหมือนโบราณคดี แต่ความจริงแล้วไม่ใช่

It involves making wild and unproven claims about the human past,

มันรวมไปถึงการสร้างข้อค้นพบที่บ้าและ พิสูจน์ไม่ได้ เกี่ยวกับอดีตของมนุษย์

things like aliens built the pyramids

เช่นการที่เอเลี่ยนสร้างพีระมิด

or survivors from the lost continent of Atlantis

หรือผู้รอดชีวิตจากทวีปแอตแลนติสที่สูญหาย

invented hieroglyphic writing.

เป็นผู้คิดค้นอักษรอียิปต์โบราณ

Now, most of us know that claims like these are unfounded

ในตอนนี้ คนส่วนใหญ่รู้ว่า ข้อค้นพบเหล่านี้ไม่มีมูล

and frankly absurd.

และไร้สาระเป็นอย่างมาก

Yet they're everywhere.

แต่มันก็ยังอยู่ในทุกที่

They're on TV shows, in movies and in books.

มันอยู่ในรายการทีวี หนัง และหนังสือ

Think of the History Channel series "Ancient Aliens,"

ลองคิดถึงสารคดีประวัติศาสตร์ “เจาะอดีตลับจากต่างดาว”

currently in its 15th season,

ที่ตอนนี้กำลังอยู่ในซีซั่นที่ 15

or of the most recent Indiana Jones movie

หรือหนังภาคล่าสุดของ อินเดียน่า โจนส์

about the Kingdom of the Crystal Skull,

เกี่ยวกับอาณาจักรกะโหลกแก้ว

or Erich von Däniken’s classic book “Chariots of the Gods?”

หรือหนังสือคลาสสิกของ เอริค ฟ็อน เดนิเคิน ”ราชรถแห่งพระเจ้า”

Here's the crucial question. Who cares?

คำถามสำคัญคือ ใครจะสนใจ?

It's just entertainment, right?

มันเป็นแค่ความบันเทิง ใช่ไหม?

Isn't it a nice escape from reality and a fun way to think about the world?

มันดีไม่ใช่เหรอที่จะหนีจากความจริง และมองโลกในมุมที่สนุกสนาน

It's not.

มันไม่

Most pseudoarcheology is racist and xenophobic

โบราณคดีทางเลือกส่วนใหญ่ เหยียดเชื้อชาติและเกลียดกลัวชาวต่างประเทศ

and like other forms of entertainment, it influences our culture in real ways.

และเหมือนสื่อบันเทิงรูปแบบอื่น ๆ มันมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมของเราจริง ๆ

Let me give you an example.

ให้ฉันยกตัวอย่างให้คุณฟัง

It's common to hear pseudoarcheologists claim

เรามักจะได้ยินโบราณคดีทางเลือกอ้างว่า

that groups like the ancient Egyptians or the ancient Maya

กลุ่มของชาวอียิปต์หรือชาวมายา

accomplished incredible things,

ประสบความสำเร็จในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้

but only with the help of outside groups, like aliens or people from Atlantis.

ด้วยความช่วยเหลือจากภายนอก

เช่น เอเลี่ยนหรือชาวแอตแลนติส

What you rarely hear is pseudoarcheologists claiming

สิ่งที่คุณจะไม่มีทางได้ยิน คือการที่โบราณคดีทางเลือกค้นพบว่า

that, say, Romans had help building the Colosseum

ชาวโรมันช่วยกันสร้างโคลอสเซียม

or that Greeks had help building the Parthenon.

หรือชาวกรีกช่วยกันสร้างวิหารพาร์เธนอน

Why is that?

ทำไมถึงเป็นแบบนั้น?

For pseudoarcheologists

สำหรับนักโบราณคดีทางเลือก

Europeans could have accomplished their feats on their own,

ชาวยุโรปสามารถก้าวข้ามอุปสรรคยาก ๆ ได้ด้วยตัวเอง

but non-Europeans must have had outside guidance.

แต่คนที่ไม่ใช่ชาวยุโรป จะต้องมีผู้ชี้นำจากภายนอก

Claims like these are not just outrageous.

ข้อค้นพบแบบนี้ไม่ใช่แค่อุกอาจ

They are offensive.

แต่เป็นการดูถูก

Here and in so many other instances,

ในกรณีนี้และอีกหลาย ๆ กรณี

pseudoarcheology sustains myths of white supremacy,

โบราณคดีทางเลือกมีความเชื่อเกี่ยวกับ การมีอำนาจเหนือของคนผิวขาว

disparages non-Europeans

ดูหมิ่นคนที่ไม่ใช่ชาวยุโรป

and discredits their ancestors' achievements.

และด้อยค่าความสำเร็จของบรรพบุรุษพวกเขา

I've spent the last 12 summers

ฉันได้ใช้เวลา 12 ปีในช่วงฤดูร้อน

doing archeological fieldwork in the Maya area.

ปฏิบัติงานภาคสนาม ทางโบราณคดีในพื้นที่อารยธรรมมายา

Several years back,

หลายปีก่อน

I was staying in a small village along the Belize–Guatemala border.

ฉันอาศัยอยู่ในหมู่บ้านเล็ก ๆ เลียบไปตามเขตพรหมแดนเบลีซ-กัวเตมาลา

I spent day after day in the lab,

ฉันใช้เวลาวันแล้ววันเล่าในห้องวิจัย

staring at tiny, brown, eroded pieces of ceramics.

จ้องเซรามิกส์ชิ้นเล็ก ๆ สีน้ำตาล ที่ถูกกัดเซาะ

The Maya man who lived across the street made slate carvings to sell to tourists.

ชาวมายาคนที่อยู่ฝั่งตรงข้ามของถนน มีอาชีพแกะสลักหินชนวนไว้ขายนักท่องเที่ยว

He'd stop by every once in a while to chat.

นาน ๆ ครั้งเขาจะเดินมาเพื่อพูดคุย

And one day he brought over a slate carving,

แล้ววันหนึ่งเขานำหินที่เขาแกะสลักมา

and it was this image.

และมันเป็นภาพนี้

The image carved into the sarcophagus lid of the Maya king Pakal

ภาพฝาโลงศพของกษัตริย์ปาคาล แห่งมายา

around his death in 683 AD.

ช่วงการสิ้นพระชนม์ประมาณค.ศ. ที่ 683

This image is incredible and it's complex.

ภาพมันน่าทึ่งและซับซ้อนมาก

It shows the deceased king rising from the jaws of the underworld

มันแสดงให้เห็นภาพกษัตริย์ที่สิ้นพระชนม์ ขึ้นมาจากปากของยมโลก

to be reborn as a deity.

เพื่อกลับมาเกิดใหม่เป็นเทพ

In the center is a stylized world tree

ใจกลางของภาพเป็นรูปต้นไม้โลก

that extends from the underworld

ที่งอกขึ้นมาจากยมโลก

through the realm of the living into the upper world.

ผ่านอาณาจักรของคนเป็น ขึ้นไปสู่อาณาจักรแห่งสวรรค์

Around the edges is a sky band with symbols for the sun, moon and stars.

บริเวณขอบคือแถบของท้องฟ้าที่ประกอบไปด้วย สัญลักษณ์ของพระอาทิตย์ พระจันทร์ และดวงดาว

I was so excited to talk with my neighbor

ฉันตื่นเต้นมากที่จะคุยกับเพื่อนบ้านของฉัน

about ancient Maya religion, cosmology and iconography.

เกี่ยวกับศาสนา จักรวาลวิทยา และประติมานวิทยาของชาวมายาโบราณ

Instead, he wanted to talk

เขากลับอยากพูดคุย

about an "Ancient Aliens" episode he had seen.

เกี่ยวกับ “เจาะอดีตลับจากต่างดาว” ตอนที่เขาเคยดู

The one about the Maya.

ตอนที่พูดถึงชาวมายา

And he told me that this image was of an astronaut

และเขาบอกฉันว่าในภาพนี้คือมนุษย์อวกาศ

at the controls of a rocket ship.

อยู่ในห้องควบคุมของยานอวกาศ

I was shocked.

ฉันตกใจมาก

Instead of marveling at his own ancestors,

แทนที่จะรู้สึกมหัศจรรย์กับบรรพบุรุษของเขา

he was in awe of a fictional alien.

เขากลับเชื่อมั่นในนิยายเอเลี่ยน

He even told me that one day,

วันหนึ่งเขาถึงขนาดบอกฉันว่า

he hoped to give this carving to Erich von Däniken,

เขาหวังจะให้ภาพแกะสลักของเขา กับเอริค ฟ็อน เดนิเคิน

father of the ancient aliens phenomenon.

บิดาของปรากฏการณ์เอเลี่ยนในยุคโบราณ

Pseudoarcheology undoubtedly harms its subjects,

โบราณคดีทางเลือก ได้ทำลายสิ่งนี้อย่างไม่ต้องสงสัยเลย

often Indigenous people, like the Maya,

ส่วนใหญ่แล้วเป็นชนพื้นเมืองเหมือนชาวมายา

but it also harms its viewers.

แต่มันยังส่งผลต่อผู้ชมทั้งหลายด้วย

It harms all of us.

มันทำลายเราทุกคน

Like other forms of racism,

เหมือนเป็นการเหยียดเชื้อชาติอีกแบบ

it exacerbates inequality

ทำให้ความไม่เท่าเทียมรุนแรงขึ้น

and prevents us from appreciating and benefiting from human diversity.

และกันเราจากการยกย่องชื่นชมและ ใช้ประโยชน์จากความหลากหลายของมนุษย์

What's really scary

สิ่งที่น่ากลัวจริง ๆ

is that pseudoarcheology is a small part of a much bigger problem.

คือโบราณคดีทางเลือกเป็นแค่ส่วนเล็ก ของปัญหาที่ใหญ่กว่านั้นมาก

It's just one example of people getting history wrong on purpose,

มันเป็นแค่ตัวอย่างหนึ่งของ คนที่บิดเบือนประวัติศาสตร์ด้วยความตั้งใจ

of people knowingly changing historical and archeological facts.

ของคนที่ตั้งใจเปลี่ยนข้อเท็จจริงของ ประวัติศาสตร์และโบราณคดี

Why would anybody do that?

ทำไมพวกเขาถึงทำแบบนั้น?

Often, the past is knowingly changed

โดยปกติแล้ว อดีตจะถูกเปลี่ยนแปลง

either to justify racism in the present

ไม่ว่าจะเพื่อให้ความเป็นธรรมกับ การเหยียดเชื้อชาติในปัจจุบัน

or to present a nicer version of history,

หรือเพื่อนำเสนอมุมมองที่ดูดีกว่า ของประวัติศาสตร์

a version of history that we can all take pride in.

มุมมองที่เราทุกคนสามารถภูมิใจกับมัน

Six years ago,

6 ปีก่อน

Jefferson County, Colorado became a battleground

เขตเจฟเฟอร์สันเคาน์ตี รัฐโคโลราโด กลายเป็นสมรภูมิ

over how to teach American history to high school students.

ของการหาวิธีสอนประวัติศาสตร์อเมริกัน ให้เด็กนักเรียนมัธยมปลาย

The Advanced Placement curriculum had been expanded

หลักสูตรเรียนล่วงหน้าได้ถูกขยาย

to include things like the removal of Native Americans to reservations

เพื่อสอนเนื้อหาเช่น การขับไล่ชนพื้นเมือง ชาวอเมริกันไปสู่พื้นที่สงวน

and the rise of extreme economic inequality.

และการเพิ่มขึ้นของ ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรง

Members of the local school board were upset.

สมาชิกของคณะกรรมการโรงเรียนหัวเสียมาก

They vigorously protested the changes,

พวกเขาประท้วงการเปลี่ยนแปลงอย่างจริงจัง

arguing that the new curriculum

แย้งว่าหลักสูตรใหม่

didn't do enough to promote capitalism or American exceptionalism.

ไม่ได้ส่งเสริมระบบทุนนิยมหรือ มหาอำนาจเหนือกฎหมายโลกของอเมริกา

Right now we are in the midst of a heated debate

ตอนนี้ เราอยู่ท่ามกลาง การโต้เถียงที่ร้อนระอุ

over public monuments to controversial figures.

ต่ออนุสรณ์สถานสาธารณะ ที่ทำให้เกิดความขัดแย้ง

People like Robert E. Lee and Christopher Columbus.

บุคคลตัวอย่าง เช่น โรเบิร์ต อี. ลี และคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส

Should these monuments be left as they are,

อนุสรณ์พวกนี้ควรที่จะ ถูกทิ้งไว้อย่างที่เป็นอยู่

destroyed or put in museums

ทำลาย หรือเก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์

and what should happen to the protestors

แล้วเราควรทำอย่างไรกับผู้ประท้วง

who deface these monuments?

ผู้ทำให้อนุสรณ์เหล่านี้เสียหาย

Should they be praised for helping debunk myths of white supremacy?

พวกเขาควรจะถูกยกย่องจากการช่วยหักล้าง ความเชื่อเรื่องการมีอำนาจเหนือของคนผิวขาว

Or should they be punished for vigilantism and lawlessness?

หรือ พวกเขาควรจะถูกลงโทษ สำหรับการกระทำโดยพลการและไม่เคารพกฎหมาย

What do we make of scenes like this?

เราเห็นอะไรจากเหตุการณ์แบบนี้?

For me,

สำหรับฉัน

debates about history curricula and public monuments

การโต้เถียงเกี่ยวกับหลักสูตรประวัติศาสตร์ และอนุสรณ์สถานสาธารณะ

suggest similar messages.

แสดงให้เห็นสิ่งที่คล้ายกัน

First, the past is political.

อย่างแรก อดีตคือเรื่องเกี่ยวกับการเมือง

What we choose to remember and forget

สิ่งที่เราเลือกที่จะจำและลืม

relates directly to current political concerns.

เกี่ยวข้องโดยตรงกับ บริบททางการเมืองในปัจจุบัน

Second, we need to consider who presents the past,

อย่างที่สอง เราต้องพิจารณาว่า ใครเป็นคนนำเสนออดีต

who chooses the content of history textbooks

ใครเป็นคนเลือกเนื้อหา ในหนังสือเรียนประวัติศาสตร์

and the subject matter of public monuments.

และเนื้อเรื่องของอนุสรณ์สถานสาธารณะ

Imagine how our understanding of history might be different

ลองจินตนาการดูว่าความเข้าใจต่อ ประวัติศาสตร์ของเราอาจแตกต่างกันได้อย่างไร

if it was told by the marginalized,

ถ้ามันถูกเล่าโดยคนชายขอบ

rather than the powerful.

แทนที่จะเป็นผู้มีอำนาจ

We can help combat racism and xenophobia today

เราสามารถสู้กับการเหยียดเชื้อชาติ และการเกลียดกลัวชาวต่างประเทศในปัจจุบันได้

by changing how we think about the past.

ด้วยการเปลี่ยนวิธีที่เราคิดต่ออดีต

Archeologists need to do two things.

นักโบราณคดีจำเป็นต้องทำ 2 สิ่ง

First, we need to make our discipline more inclusive.

สิ่งแรกคือ เราต้องทำให้ข้อปฏิบัติของเรา เข้าถึงได้มากขึ้นสำหรับทุกคน

We need to work with and for the descendants of the people we study.

เราต้องทำงานร่วมกับ และเพื่อ ทายาทของคนที่เราศึกษา

Richard Leventhal's work at Tihosuco, Mexico

ผลงานของริชาร์ด เลเวนทัล ที่เมืองติโอซูโก ประเทศเม็กซิโก

is groundbreaking, pun intended.

เป็นงานที่แปลกแหวกแนว แบบเล่นคำนะ

For over a century, foreign archeologists have traveled to the Maya area

นานนับศตวรรษ ที่นักโบราณคดีต่างชาติ ได้เดินทางสู่พื้นที่ของชาวมายา

to excavate the things they thought were interesting.

เพื่อขุดค้นสิ่งที่พวกเขาคิดว่าน่าสนใจ

Mostly temples and pyramids.

ส่วนใหญ่เป็นวัดและพีระมิด

Leventhal took a different approach.

เลเวนทัลมีเป้าหมายที่ต่างออกไป

Instead he asks

เขากลับถามหา

the contemporary Maya of Tihosuco

อารยธรรมมายาร่วมสมัยของเมืองติโอซูโก

what they thought was interesting,

ที่พวกเขาคิดว่าน่าสนใจ

and it turns out they didn't particularly care about temples or pyramids.

และมันกลายเป็นว่าพวกเขาไม่ได้ สนใจวัดหรือพีระมิดแบบเฉพาะเจาะจง

They were interested in the Caste War,

พวกเขาสนใจในสงครามวรรณะ

a major but understudied colonial period Maya rebellion.

การก่อการกบฏต่ออาณานิคมที่ยิ่งใหญ่ แต่ถูกมองข้ามของชาวมายา

Second, we need to make archeology more accessible.

สิ่งที่สอง เราต้องทำให้ โบราณคดีเข้าถึงได้มากขึ้น

ครั้งล่าสุดที่ฉันเดินเข้าร้านหนังสือ

The last time I walked into a bookstore,

I asked where I could find the archeology books.

ฉันถามว่าฉันจะหาหนังสือโบราณคดีได้ที่ไหน

The clerk took me to a section labeled "Ancient Mysteries and Lost Knowledge."

เจ้าหน้าที่พาฉันไปส่วนที่แปะป้ายว่า “สิ่งลึกลับโบราณและความรู้ที่หายไป”

It had books with titles like "Extraplanetary Experiences."

มันมีหนังสือแบบ “ประสบการณ์นอกดาวเคราะห์โลก”

And what is absolutely absurd about this

และสิ่งที่ไร้สาระที่สุดของเรื่องนี้

is that real archeology,

คือการที่โบราณคดีที่แท้จริง

archeology based in scientific facts and historical context, is fascinating.

โบราณคดีที่ตั้งอยู่บนหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ และเนื้อหาประวัติศาสตร์ มันน่าหลงใหลมาก

You don't need aliens to make it interesting.

คุณไม่ต้องมีเอเลี่ยน เพื่อจะทำให้มันน่าสนใจ

It's up to us archeologists

มันขึ้นอยู่กับพวกเรา นักโบราณคดี

to find new ways to share our work with the public.

ที่จะหาวิธีใหม่ ๆ ในการนำเสนองานของเราต่อสาธารณะ

And this used to be the norm.

และมันเคยเป็นบรรทัดฐาน

In the 1950s, there was a game show on CBS called "What in the World?"

ในยุค 1950 เคยมีเกมโชว์บนช่อง CBS ชื่อว่า “อะไรในโลก?”

The host would present an object, an artifact,

พิธีกรจะนำเสนอวัตถุ เครื่องราง

and the archeologist contestants would try to figure out

และนักโบราณคดีผู้เข้าแข่งขัน จะพยายามหาคำตอบ

what this thing was and where it was from.

ว่ามันคืออะไรและมาจากไหน

The show was funny and interesting

มันเป็นโชว์ที่ตลกและน่าสนใจมาก

and exposed viewers to the diversity of human cultures.

และเปิดมุมมองของผู้ชมต่อ ความหลากหลายของวัฒนธรรมมนุษย์

Beginning in the mid-to-late 1960s,

เริ่มต้นในช่วงกลางถึงปลายยุค 1960

archeology changed focus.

นักโบราณคดีได้เปลี่ยนจุดสนใจไป

Instead of concentrating on public engagement,

แทนที่จะมุ่งไปที่การมีส่วนร่วมของสังคม

archeologists began working together to professionalize the discipline.

นักโบราณคดีเริ่มจะทำงานร่วมกัน เพื่อทำให้ข้อปฏิบัติมีความเป็นมืออาชีพ

ในด้านดี

On the plus side,

we now have things like Bayesian analysis of radiocarbon dates

เราค้นพบ

การหาอายุจากคาร์บอนกัมมันตรังสี ด้วยการวิเคราะห์แบบเบส์

and theoretical approaches, like the new materialisms.

และแนวทางทฤษฎี เช่นวัตถุนิยมแบบใหม่

But in the process,

แต่ในระหว่างทาง

archeology left the public behind.

นักโบราณคดีได้ทอดทิ้งสังคมไว้เบื้องหลัง

Shows like “What in the World?” became less common

โชว์แบบ “อะไรในโลก?” มีจำนวนน้อยลง ๆ

and pseudoarcheology emerged to fill the void.

และโบราณคดีทางเลือกรุ่งเรืองมากขึ้น เพื่อเติมเต็มช่องว่างนั้น

But we can all contribute to changing how we think about the past.

แต่เราทุกคนสามารถช่วยกัน เปลี่ยนวิธีที่เราคิดเกี่ยวกับอดีตได้

When you see a pseudoarcheological claim,

เมื่อคุณเห็นข้อค้นพบ ที่เป็นโบราณคดีทางเลือก

be skeptical and know that if you post about Atlantis,

ให้ระแวงเข้าไว้ และรู้ว่า เมื่อคุณโพสต์เกี่ยวกับแอตแลนติส

tweet about ancient aliens

ทวีตเกี่ยวกับเอเลี่ยนโบราณ

or forward a clip from a pseudoarcheology TV show,

หรือส่งต่อคลิปจาก รายการทีวีโบราณคดีทางเลือก

even if it's not your intention,

แม้ว่าคุณจะไม่ได้ตั้งใจ

you may be promoting racism and xenophobia.

คุณอาจกำลังสนับสนุนการเหยียดเชื้อชาติ และเกลียดกลัวชาวต่างประเทศ

Also know that the past is alive.

และให้รู้ไว้ว่าอดีตนั้นมีชีวิต

It is political,

มันคือการเมือง

it is ever-changing

มันคือสิ่งที่เปลี่ยนไปเรื่อย ๆ

and it influences our daily lives in meaningful ways.

และมีอิทธิพลต่อชีวิตประจำวันของเรา แบบมีความหมาย

So the next time that you watch the History Channel,

ดังนั้น ครั้งต่อไปที่คุณดู สารคดีประวัติศาสตร์

read an archeology book

อ่านหนังสือโบราณคดี

or view a public monument,

หรือมองอนุสรณ์สถานสาธารณะ

remember that every statement about the past

ให้จำไว้ว่าทุกข้อความเกี่ยวกับอดีต

is a powerful statement about the present.

คือข้อความที่มีอำนาจของปัจจุบัน

Thank you.

ขอบคุณ