A brain in a supercomputer | Henry Markram

Translator: Jeronim De Rada Reviewer: rafaelo casta

Our mission is to build

Qëllimi ynë është të ndërtojmë

a detailed, realistic

një realitet të detajuar,

computer model of the human brain.

një model kompjuterik të trurit njerëzor.

And we've done, in the past four years,

Ne kemi bërë, në katër vitet e kaluara,

a proof of concept

një provë koncepti,

on a small part of the rodent brain,

në një pjesë të vogël të trurit të miut,

and with this proof of concept we are now scaling the project up

dhe me anën e kësaj prove koncepti ne po e rrisim projektin disa shkallë më lartë

to reach the human brain.

për të arritur trurin njerëzor.

Why are we doing this?

Përse po e bëjmë këtë?

There are three important reasons.

Ekzistojnë tre arsye kryesore.

The first is, it's essential for us to understand the human brain

Fillimisht, është shumë e nevojshme për ne të kuptojmë trurin e njeriut

if we do want to get along in society,

nëse duam që të ecim në shoqëri,

and I think that it is a key step in evolution.

dhe une mendoj që ky është çelësi për një hap përpara në zhvillimin njerëzor.

The second reason is,

Arsyeja e dytë është

we cannot keep doing animal experimentation forever,

që, ne nuk mund të vazhdojmë duke bërë eksperimente me kafshët gjithmonë,

and we have to embody all our data and all our knowledge

edhe ne duhet të personifikojmë të gjithë informacionin dhe diturinë tonë,

into a working model.

në një model pune.

It's like a Noah's Ark. It's like an archive.

Eshtë e njëjta gjë si Varka e Nohas. Eshtë si një arkiv.

And the third reason is that there are two billion people on the planet

Arsyeja e tretë është ajo që dy billion njerëz në planet

that are affected by mental disorder,

që janë prekur nga çrregullime mendore

and the drugs that are used today

dhe nga ilaçet që përdoren sot

are largely empirical.

janë të një shkalle gjigande.

I think that we can come up with very concrete solutions on

Mendoj që ne mund të shprehim një zgjedhje konkrete për

how to treat disorders.

trajtimin e këtyre çrregullimeve.

Now, even at this stage,

Edhe në këtë shkallë,

we can use the brain model

ne mund të përdorim trurin si model

to explore some fundamental questions

për të zbuluar disa pyetje themelore

about how the brain works.

në lidhje me fuksionimin e trurit.

And here, at TED, for the first time,

Këtu, tek TED, për herë të parë,

I'd like to share with you how we're addressing

do të dëshiroja të ndaja me ju paraqitjen

one theory -- there are many theories --

e një teorie -- janë shumë teori --

one theory of how the brain works.

një teorie qe tregon se si truri fuksionon.

So, this theory is that the brain

Kjo teori tregon, se si truri

creates, builds, a version of the universe,

krijon, ndërton, një version të universit

and projects this version of the universe,

dhe e pasqyron këtë version të universit,

like a bubble, all around us.

si një flluskë, përreth nesh.

Now, this is of course a topic of philosophical debate for centuries.

Sigurisht, ky është një objekt diskutimi filozofik për shekuj me radhë.

But, for the first time, we can actually address this,

Për herë të parë, në të vërtetë ne mundet që ta adresojmë këtë,

with brain simulation,

me anën e stimulimit të trurit

and ask very systematic and rigorous questions,

dhe të bëjmë vetëm pyetje sistematike dhe të sakta,

whether this theory could possibly be true.

nëse kjo teori mund të jetë e vërtetë.

The reason why the moon is huge on the horizon

Arsyeja përse hëna duket e madhe në horizont

is simply because our perceptual bubble

është thjesht sepse flluska jonë e perceptimit

does not stretch out 380,000 kilometers.

nuk shtrihet më shumë se 380,000 kilometra.

It runs out of space.

Nuk ka më hapësirë.

And so what we do is we compare the buildings

Ajo që ne bëjmë është krahasimi i pallatit

within our perceptual bubble,

me flluskën tonë të perceptimit,

and we make a decision.

për të arritur në marrjen e një vendimi.

We make a decision it's that big,

Marrim një vendim nëse është aq e madhe,

even though it's not that big.

edhe pse nuk është në të vërtetë.

And what that illustrates

Ajo që dua të paraqes është

is that decisions are the key things

që, vendimet janë gjëja kyçe

that support our perceptual bubble. It keeps it alive.

që suporton flluskën tonë perceptuese. E mban gjallë.

Without decisions you cannot see, you cannot think,

Pa vendime ju nuk mund të shikoni, nuk mund të mendoni,

you cannot feel.

nuk mund të ndjeni.

And you may think that anesthetics work

Ju mund të mendoni që serumi e kryen fuksionin

by sending you into some deep sleep,

duke ju vënë në gjum të thellë,

or by blocking your receptors so that you don't feel pain,

ose duke bllokuar receptorët e trurit për mos të ndjerë dhimbje,

but in fact most anesthetics don't work that way.

por në të vërtetë shumica e serumeve nuk fuksionojnë në këtë lloj mënyre.

What they do is they introduce a noise

Ajo që serumi bën, është depërtimi i një zhurme

into the brain so that the neurons cannot understand each other.

brenda në tru për arsyen që neuronet mos të arrijnë të kuptojnë njëri tjetrin.

They are confused,

ato bëhen konfuze,

and you cannot make a decision.

për rrjedhojë ju nuk mund të merrni një vendim.

So, while you're trying to make up your mind

Pra, kur ju përpiqeni të merrni një vendim,

what the doctor, the surgeon, is doing

se çfarë kirurgu po bën

while he's hacking away at your body, he's long gone.

gjatë kohës që ai po operon trupin tuaj, jeni tepë vonë! Ai është larguar prej kohësh.

He's at home having tea.

Ai është në shtëpi duke pirë çaj.

(Laughter)

(Të qeshura)

So, when you walk up to a door and you open it,

Kur ju ecni drejt derës dhe e hapni,

what you compulsively have to do to perceive

ajo që ana konpulsive duhet të bëj është

is to make decisions,

të marri vendime,

thousands of decisions about the size of the room,

mijëra vendime lidhur me përmasën e dhomës,

the walls, the height, the objects in this room.

murin, lartësinë, objektet në dhomë.

99 percent of what you see

99 % e asaj që shikoni

is not what comes in through the eyes.

nuk është ajo që hyn nëpërmjet syve tuaj.

It is what you infer about that room.

Eshtë ajo çfarë ju mendoni për atë dhomë.

So I can say, with some certainty,

Pra, unë mund të them me një farë sigurie:

"I think, therefore I am."

" Mendoj, për rrjedhojë ekzistoj."

But I cannot say, "You think, therefore you are,"

Por nuk mund të them, " Ti mendon, për rrjedhojë ti ekziston."

because "you" are within my perceptual bubble.

sepse "Ti" je nëpërmjet flluskës time të perceptimit.

Now, we can speculate and philosophize this,

Sot, ne mund të spekulojmë dhe filozofojmë pë këtë gjë,

but we don't actually have to for the next hundred years.

por në të vërtetë nuk do të bëhet në 100 vitet e ardhshme.

We can ask a very concrete question.

Ne mund të bëjmë një pyetje konkrete.

"Can the brain build such a perception?"

" A mundet që truri të ndërtojë një perceptim të tillë?"

Is it capable of doing it?

Eshtë i aftë për ta bërë këtë gjë?

Does it have the substance to do it?

E ka substancën për ta bërë?

And that's what I'm going to describe to you today.

Pra, ja çfarë do t'ju përshkruaj sot këtu.

So, it took the universe 11 billion years to build the brain.

Universit ju desh 11 bilion vite që të ndërtoj trurin.

It had to improve it a little bit.

I është dashur të përmirësohet pakëz.

It had to add to the frontal part, so that you would have instincts,

I është dashur të shtoj lobin ballor, që ju mund të keni instikte,

because they had to cope on land.

sepse ju është dashur që të bashkëjetojnë në tokë.

But the real big step was the neocortex.

Por gjëja kryesore ishte neorkorteksi.

It's a new brain. You needed it.

Eshtë një tru i rinovuar.Ju nevojitet.

The mammals needed it

Vertebrorët e kishin të nevojshëm

because they had to cope with parenthood,

sepse do tju duhej të bashkëjetonin me familjarë,

social interactions,

efekt të dyanshëm social,

complex cognitive functions.

fuksione të komplikuara vetëdijëse.

So, you can think of the neocortex

Pra, ju mund të mendoni për neokorteksin

actually as the ultimate solution today,

si një zgjidhje e fundme për të sotshmen,

of the universe as we know it.

në lidhje me universin, ashtu si e perceptojmë ne.

It's the pinnacle, it's the final product

është kyçi i gjërave, është produkti final

that the universe has produced.

që universi ka prodhuar.

It was so successful in evolution

Ka qenë kaq i suksesshëm në evolucion

that from mouse to man it expanded

saqë nga miu në njeri truri u zgjerua

about a thousandfold in terms of the numbers of neurons,

përafërsisht njëmijë rrudhje në lidhje me numrin e neuroneve,

to produce this almost frightening

për të prodhuar këtë strukturë organi

organ, structure.

gati frikësuese.

And it has not stopped its evolutionary path.

Ky hap i zhvillimit nuk ka ndaluar aspak.

In fact, the neocortex in the human brain

Në fakt, neokortekset e trurit njerëzor

is evolving at an enormous speed.

po zhvillohen me një shpejtësi marramendëse.

If you zoom into the surface of the neocortex,

Në qoftë se zmadhojmë në sipërfaqen e neokorteksit,

you discover that it's made up of little modules,

do zbulojmë se është e përbërë me module të vegjël,

G5 processors, like in a computer.

G5 proçesorë, si në një kompjuter,

But there are about a million of them.

por këtu ndodhen afërsisht një milion prej tyre.

They were so successful in evolution

Evolucioni ishte kaq i suksesshëm

that what we did was to duplicate them

saqë ajo që bëmë ne, ishte ti dyfishonim ato

over and over and add more and more of them to the brain

shumë dhe më shumë dhe ti shtonim më shumë trurit

until we ran out of space in the skull.

derisa na mbaroi hapësira në kafkë.

And the brain started to fold in on itself,

Atëherë truri filloi të rrudhosej në vetvete,

and that's why the neocortex is so highly convoluted.

dhe kjo është arsyeja përse neokorteksi është kaq shumë i përdredhur.

We're just packing in columns,

Ne vetëm po paketojmë në radhë,

so that we'd have more neocortical columns

që mund të kemi më shumë radhë neokorteksesh

to perform more complex functions.

për të kryer fuksione më të komplikuara.

So you can think of the neocortex actually as

Mendoni për një neokorteks si një

a massive grand piano,

piano gjigande,

a million-key grand piano.

me një milion tastiera.

Each of these neocortical columns

Secila nga këto radhë neokorteksesh

would produce a note.

prodhon një notë,

You stimulate it; it produces a symphony.

në qoftë se e stimuloni; prodhon një simfoni.

But it's not just a symphony of perception.

Por nuk është vetëm një simfoni perceptimi.

It's a symphony of your universe, your reality.

Eshtë një simfoni e universit tuaj, e realitetit tuaj.

Now, of course it takes years to learn how

Sigurisht, do duhen vite për të mësuar

to master a grand piano with a million keys.

në mënyrë perfekte një piano gjigande me një milion tastiera.

That's why you have to send your kids to good schools,

Kjo është arsyeja përse ju duhet ti regjistroni fëmijët tuaj ne shkolla te mira,

hopefully eventually to Oxford.

nëse keni fat, mbase në Oksfort.

But it's not only education.

Por nuk është vetëm edukacioni.

It's also genetics.

Eshtë edhe ana gjenetike.

You may be born lucky,

Ju mund të jeni i lindur me fat,

where you know how to master your neocortical column,

ose e dini se si të perfeksiononi radhët tuaja neokortike

and you can play a fantastic symphony.

dhe ju mund të luani një simfoni fantastike.

In fact, there is a new theory of autism

në fakt, ekziston një teori autizmi

called the "intense world" theory,

e quajtur " botë e dendur",

which suggests that the neocortical columns are super-columns.

e cila sugjeron që radhët neokortike janë super të radhitura.

They are highly reactive, and they are super-plastic,

Ato janë shumë reaguese dhe super plastike,

and so the autists are probably capable of

për rrjedhojë autistët janë mbase në gjendje që

building and learning a symphony

të ndërtojnë dhe të mësojnë një simfoni

which is unthinkable for us.

e cila është e pamenduar prej nesh.

But you can also understand

Gjithashtu ju duhet të kuptoni

that if you have a disease

nëqoftëse keni një sëmundje

within one of these columns,

në njërën prej këtyre kolonave,

the note is going to be off.

nota do të stonojë.

The perception, the symphony that you create

Perceptimi, simfonia që ju krijuat

is going to be corrupted,

do të jetë e korruptuar,

and you will have symptoms of disease.

për pasojë ju do të keni siptoma sëmundjeje.

So, the Holy Grail for neuroscience

Pra, gjetja e shenjtë për shkencën e neuroneve

is really to understand the design of the neocoritical column --

është të kuptojë skemën e radhëve (kolonave) neorkotekse --

and it's not just for neuroscience;

dhe nuk është vetëm për shkencën e neuroneve;

it's perhaps to understand perception, to understand reality,

është për të kuptuar ndoshta perceptimin, të kuptojmë realitetin,

and perhaps to even also understand physical reality.

ndoshta gjithashtu të kuptojmë realitetin fizik.

So, what we did was, for the past 15 years,

Ajo që bëmë ne në 15 vitet e kaluara,

was to dissect out the neocortex, systematically.

ishte që të ndanim neokortekset sistematikisht.

It's a bit like going and cataloging a piece of the rainforest.

Eshtë njësoj sikur të shkosh dhe katalogosh një pjesë të pyllit.

How many trees does it have?

Sa pemë mund të ketë?

What shapes are the trees?

Si mund të jetë forma e tyre?

How many of each type of tree do you have? Where are they positioned?

Sa llojëshe janë? Ku janë pozicionuar?

But it's a bit more than cataloging because you actually have to

Në fakt është pak më shumë se sa e kataloguar sepse në të vërtetë ju

describe and discover all the rules of communication,

përshkruani dhe zbuloni të gjitha rregullat e komunikimit,

the rules of connectivity,

rregullat e lidhjes,

because the neurons don't just like to connect with any neuron.

sepse neuronet nuk pëlqejnë të lidhen me çdo neuron.

They choose very carefully who they connect with.

Neuronet zgjedhin me shumë kujdes se me cilin të lidhen.

It's also more than cataloging

Eshtë më shumë se të ndërtosh një katalog,

because you actually have to build three-dimensional

sepse aktualisht ju duhet të ndërtoni modele

digital models of them.

dixhitale 3 dimensionale të tyre.

And we did that for tens of thousands of neurons,

Ne e kryem këtë për dhjetra dhe mijëra neurone,

built digital models of all the different types

ndërtuam modele dixhitale të shumë llojeve të ndryshme

of neurons we came across.

neuronesh

And once you have that, you can actually

Vetëm atëherë kur ju mund ta keni atë gje,

begin to build the neocortical column.

mund të filloni së ndërtuari kolonën e neuroneve.

And here we're coiling them up.

Ja ku po i perzjejmë së bashku.

But as you do this, what you see

Duke bërë këtë gjë, ajo që shikoni

is that the branches intersect

janë degët që kryqëzohen

actually in millions of locations,

aktualisht në një milion vende të ndryshme.

and at each of these intersections

Në secilën prej këtyre kryqëzimeve

they can form a synapse.

ato mund të formojnë një sinaps.

And a synapse is a chemical location

Sinapsi është një zonë kimike

where they communicate with each other.

në të cilën ato komunikojnë me njëra tjetrën.

And these synapses together

Së bashku sinapset

form the network

formojnë rrjetin

or the circuit of the brain.

ose qarkun e trurit.

Now, the circuit, you could also think of as

Qarkun mund ta mendoni ndryshe si një

the fabric of the brain.

shtresë rrobe për trurin.

And when you think of the fabric of the brain,

Kur ju mendoni për shtresën e rrobës së trurit,

the structure, how is it built? What is the pattern of the carpet?

për strukturën, se si është ndërtuar? Cilat janë gjurmët e shtresës?

You realize that this poses

Realizoni që kjo paraqet

a fundamental challenge to any theory of the brain,

një sfidë rrënjësore të çdo teorie për trurin,

and especially to a theory that says

në veçanti një teori e cila thotë

that there is some reality that emerges

që aty është një lloj realiteti që lind

out of this carpet, out of this particular carpet

prej kësaj shtrese, kësaj shtrese në veçanti

with a particular pattern.

me një gjurmë të veçantë.

The reason is because the most important design secret of the brain

Arsyeja është sepse skica më e rëndësishme sekrete për trurin

is diversity.

është jo njëllojshmëria.

Every neuron is different.

Secili neuron është i ndryshëm.

It's the same in the forest. Every pine tree is different.

E njëjta gjë është edhe me pemët e pyllit. Cdo pishë është jo e njëjtë.

You may have many different types of trees,

Ju mund të keni shumë lloje të ndryshme pemësh,

but every pine tree is different. And in the brain it's the same.

por secila pemë pishe është jo e njëjtë. Në trurin tonë është e njëjta gjë.

So there is no neuron in my brain that is the same as another,

Pra, në trurin tim nuk ka asnjë neuron të ngjashëm me njëri tjetrin,

and there is no neuron in my brain that is the same as in yours.

gjithashtu, nuk ka asnjë neuron në trurin tim që është i ngjashëm me tuajin.

And your neurons are not going to be oriented and positioned

Neuronet tuaj nuk do të jenë të orientuar dhe pozicionuar

in exactly the same way.

ekzakt në të njëjtën mënyrë.

And you may have more or less neurons.

Ju mund të keni më shumë ose më pak neurone.

So it's very unlikely

Pra, ka të ngjarë

that you got the same fabric, the same circuitry.

që ju keni të njëjtën sipërfaqe, të njëjtin qark.

So, how could we possibly create a reality

Pra, si mundet që ne mundësisht të krijojmë një realitet

that we can even understand each other?

në të cilin do të mund të kuptojmë njëri tjetrin?

Well, we don't have to speculate.

Ne nuk duhet të spekullojmë me këtë gjë.

We can look at all 10 million synapses now.

Ne tani mund të shikojmë 10 milion sinapse.

We can look at the fabric. And we can change neurons.

Mund të shikojmë në sipërfaqen e rrobës dhe mund të ndërrojmë neuronet.

We can use different neurons with different variations.

Mund të kombinojmë neurone të ndryshme në variacione të ndryshme.

We can position them in different places,

Mund ti pozicionojmë ato në vende të ndryshme,

orient them in different places.

ti orientojmë ato në vende të ndryshme.

We can use less or more of them.

Ne mund të përdorim më pak ose më shumë prej tyre

And when we do that

dhe pasi e bejmë këtë gjë

what we discovered is that the circuitry does change.

ajo që zbulojmë është që qarku ndryshon gjithashtu,

But the pattern of how the circuitry is designed does not.

por gjurmët në të cilat qarku është formuar nuk ndryshon.

So, the fabric of the brain,

Pra, shtresa e trurit,

even though your brain may be smaller, bigger,

edhe pse truri juaj mund të jetë më i vogël ose më i madh,

it may have different types of neurons,

mund të ketë lloje të ndryshme neuronesh,

different morphologies of neurons,

lloje të ndryshme morfologjike neuronesh,

we actually do share

gjithashtu ne ndajmë

the same fabric.

të njëjtën shtresë.

And we think this is species-specific,

Për këtë arsye ne mendojmë që kjo është specifike për specie të ndryshme,

which means that that could explain

gjë e cila jep arsyen përse

why we can't communicate across species.

ne nuk mund të komunikojmë me specie të tjera.

So, let's switch it on. But to do it, what you have to do

Pra, le të fillojmë punën. Por për të bërë këtë gjë, ajo që ju duhet të bëni

is you have to make this come alive.

është kthimi i kesaj ideje në reaitet.

We make it come alive

Ne e kthejmë në realitet

with equations, a lot of mathematics.

me ekuacione, me shumë matematikë.

And, in fact, the equations that make neurons into electrical generators

Në fakt, ekuacionet që kthejnë neuronet në gjenerator elektrik

were discovered by two Cambridge Nobel Laureates.

janë zbuluar nga dy titullar të Kenbridxh Nobel.

So, we have the mathematics to make neurons come alive.

Pra, ne kemi matematikën që të sjellim neuronet në jetë.

We also have the mathematics to describe

Gjithashtu kemi matematikën për të përshkruar

how neurons collect information,

se si neuronet mbledhin informacion

and how they create a little lightning bolt

dhe se si ato krijojnë një shkëndijë drite të vogël

to communicate with each other.

për të komunikuar me njëri tjetrin.

And when they get to the synapse,

Kur shkëndijat arrijnë tek kryqëzimet (sinapset),

what they do is they effectively,

ajo që ndodh është se efektivisht,

literally, shock the synapse.

trondit sinapset.

It's like electrical shock

Eshtë si një dridhje korenti

that releases the chemicals from these synapses.

dridhje e cila lëshon përbërje kimike nga këto sinapse.

And we've got the mathematics to describe this process.

Për këtë gjë ne kemi matematikën, për ta përshkruar këtë proçes.

So we can describe the communication between the neurons.

Pra, ne mund të shpjegojmë komunikimin midis neuroneve.

There literally are only a handful

Faktikisht janë vetëm disa

of equations that you need to simulate

ekuacione që duhen për të stimuluar

the activity of the neocortex.

aktivitetin e neokortekseve.

But what you do need is a very big computer.

Ajo që duhet në të vërtetë është një kompjuter gjigand.

And in fact you need one laptop

Në fakt ju duhet një laptop

to do all the calculations just for one neuron.

për të bërë të gjitha llogaritjet vetëm për një neuron.

So you need 10,000 laptops.

Pra ju duhen 10, 000 laptop.

So where do you go? You go to IBM,

Ku duhet shkuar për këtë gjë? Shkojmë tek IBM,

and you get a supercomputer, because they know how to take

dhe atje marrim një superkompjuter, sepse ata e dinë se si të marrin

10,000 laptops and put it into the size of a refrigerator.

10,000 laptops dhe ti fusin në një sipërfaqe frigoriferi.

So now we have this Blue Gene supercomputer.

Tani kemi këtë Blue Gene superkompjuter.

We can load up all the neurons,

Mund të ngarkojmë të gjitha neuronet,

each one on to its processor,

secilin prej tyre brenda këtij proçesori,

and fire it up, and see what happens.

pastaj e ndezim dhe shikojmë se çfarë ndodh.

Take the magic carpet for a ride.

Merrni tapetin magjik për një xhiro.

Here we activate it. And this gives the first glimpse

Ja ku po e aktivizojmë. Kjo na jep gjurmën e parë për të parë

of what is happening in your brain

se çfarë po ndodh në trurin tuaj

when there is a stimulation.

kur aty gjendet një stimulator.

It's the first view.

Eshtë pamja fillestare.

Now, when you look at that the first time, you think,

Kur ju e shikoni për herë të parë, mendoni,

"My god. How is reality coming out of that?"

"Zot i madh. Si mundet që një realitet të dali prej kësaj gjeje?"

But, in fact, you can start,

Por në fakt, ju mund të filloni,

even though we haven't trained this neocortical column

edhe pse nuk e kemi trajnuar këtë kolonë me neurone

to create a specific reality.

për të krijuar një realitet specifik.

But we can ask, "Where is the rose?"

Por ne mund të pyesim, "Ku është trëndafili?"

We can ask, "Where is it inside,

Ne mund te pyesim, "Ku ndodhet brenda nese

if we stimulate it with a picture?"

e stimulojmë me një fotografi?"

Where is it inside the neocortex?

Ku ndodhet brenda neokorteksit?

Ultimately it's got to be there if we stimulated it with it.

Në fund të fundit duhet të jetë aty nëse e stimulojmë.

So, the way that we can look at that

Pra, mënyra që ne mund ta shikojmë atë gjë

is to ignore the neurons, ignore the synapses,

është të injorojmë neuronet, injorojmë sinapset,

and look just at the raw electrical activity.

dhe të shikojmë radhën e aktivitetit elektrik.

Because that is what it's creating.

Sepse ajo është çfarë po krijohet.

It's creating electrical patterns.

Krijohen gjurmë elektrike.

So when we did this,

Kur e bëmë këtë gjë,

we indeed, for the first time,

për herë të parë,

saw these ghost-like structures:

vështruam këto struktura fantazmë:

electrical objects appearing

objekte elektrike të shfaqura

within the neocortical column.

ne kolonën e neuroneve.

And it's these electrical objects

Janë këto objekte elektrike

that are holding all the information about

që e mbajnë informacionin në lidhje me

whatever stimulated it.

atë që i stimuloi.

And then when we zoomed into this,

Kur ne zmadhuam në brendësinë e saj

it's like a veritable universe.

u perballëm me një univers variacionesh.

So the next step

Hapi tjetër është

is just to take these brain coordinates

thjesht për të marrë këto koordinata të trurit

and to project them into perceptual space.

dhe ti projektojmë nëpër një hapësirë perceptimi.

And if you do that,

Nëse e bëni këtë gjë,

you will be able to step inside

do të jeni në gjendje të hyni brenda

the reality that is created

këtij realiteti që është krijuar

by this machine,

nga kjo makinë,

by this piece of the brain.

nga kjo pjesë e trurit.

So, in summary,

Pra, në përgjithësi,

I think that the universe may have --

mendoj që universi mund të ketë --

it's possible --

mundësisht --

evolved a brain to see itself,

evoluar një tru që të shikoj vetveten,

which may be a first step in becoming aware of itself.

i cili mund të jetë hapi i parë për tu bërë i vetëdijshëm për vetveten.

There is a lot more to do to test these theories,

Eshtë për tu bërë akoma shumë punë për të vërtetuar këto teori,

and to test any other theories.

dhe çfardo teorie tjetër.

But I hope that you are at least partly convinced

Shpresoj që ju të paktën jeni pak a shumë të bindur

that it is not impossible to build a brain.

që nuk është e pamundur për të ndërtuar një tru.

We can do it within 10 years,

Ne mund ta bëjmë brenda 10 viteve

and if we do succeed,

dhe nëse arrijmë në sukses,

we will send to TED, in 10 years,

do ti dërgojmë TED, mbas 10 vitesh,

a hologram to talk to you. Thank you.

një hologram për të biseduar me ju. Faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)