How we're saving one of Earth's last wild places | Steve Boyes

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Rysia Wand

Visible from space,

Widoczna z kosmosu

the Okavango Delta

delta Okawango

is Africa's largest remaining intact wetland wilderness.

jest największym w Afryce nienaruszonym terenem podmokłym.

This shining delta in landlocked Botswana is the jewel of the Kalahari,

Tę błyszczącą rzekę śródlądowej Botswany można nazwać perłą pustyni Kalahari.

more valuable than diamonds to the world's largest diamond producer

Jest cenniejsza niż diamenty najlepszego jubilera na świecie,

and celebrated in 2014

a w roku 2014

as our planet's 1000th UNESCO World Heritage Site.

wpisano ją jako tysiączny zabytek na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Now, what you see here are the two major tributaries,

Tu widzicie jej dwa główne dopływy:

the Cuito and the Cubango,

Cuito i Cubango,

disappearing up north into the little-known Angolan highlands.

znikające gdzieś na północy niezbadanej wyżyny angolskiej.

This is the largest undeveloped river basin on the planet,

To największe niezabudowane dorzecze na naszej planecie.

spanning an area larger than California.

Jest nieco większe od Kalifornii.

These vast, undeveloped Angolan watersheds were frozen in time

Te nieprzebrane tereny Angoli zastygły w czasie

by 27 years of civil war.

z powodu 27 lat wojny domowej.

In fact, Africa's largest tank battle since World War II

Największa bitwa w Afryce od II wojny światowej,

w której brały udział czołgi,

was fought over a bridge crossing the Okavango's Cuito River.

miała miejsce przy moście nad ujściem Cuito do Okawango.

There on the right,

Ziemia po prawej

disappearing off into the unknown,

ciągnie się gdzieś w nieznane,

into the "Terra do fim do mundo" --

do "Terra do fim do mundo",

the land at the end of the earth,

ziemi na końcu świata,

as it was known by the first Portuguese explorers.

jak nazwali ją portugalscy odkrywcy.

In 2001, at the age of 22,

W 2001 roku, w wieku 22 lat,

I took a job as head of housekeeping at Vundumtiki Camp

podjąłem pracę jako gospodarz domu na wyspie Vundumtiki

in the Okavango Delta ...

w delcie rzeki Okawango.

a patchwork mosaic of channels, floodplains, lagoons

To mozaika kanałów wodnych, teras zalewowych, lagun

and thousands upon thousands of islands to explore.

i wielu tysięcy wysp do zbadania.

Home to the largest remaining population of elephants on the planet.

To dom największej populacji słoni na naszej planecie.

Rhinos are airlifted in C130s to find sanctuary in this wilderness.

Znalazły tu schronienie nosorożce przetransportowane samolotami typu C-130.

Lion,

Lew,

leopard,

lampart,

hyena,

hiena,

wild dog,

likaon

cheetah,

gepard,

ancient baobab trees that stand like cathedrals

wiekowe baobaby stojące niczym bazyliki

under the Milky Way.

pod Drogą Mleczną.

Here, I discovered something obvious:

Odkryłem tu coś oczywistego:

wilderness is our natural habitat, too.

dzicz to też nasze naturalne środowisko.

We need these last wild places to reconnect with who we really are.

Potrzebujemy tych bezludnych miejsc, by pojąć, kim naprawdę jesteśmy.

We --

My...

all seven billion of us --

siedem miliardów ludzi...

must never forget we are a biological species

nigdy nie możemy zapomnieć, że jesteśmy gatunkiem

forever bound to this particular biological world.

ściśle związanym z tym konkretnym ekosystemem.

Like the waves connected to the ocean,

Jak nie ma fal bez oceanu,

we cannot exist apart from it --

tak nie ma nas bez niego...

a constant flow of atoms and energy between individuals and species

ciągłego przepływu atomów i energii między osobnikami i gatunkami

around the world in a day

na całym świecie

and out into the cosmos.

i w kosmosie.

Our fates are forever connected to the millions of species

Nasze losy na wieki łączą się z milionami gatunków,

we rely on directly and indirectly every day.

na których się opieramy bezpośrednio i pośrednio każdego dnia.

Four years ago,

Cztery lata temu ogłoszono,

it was declared that 50 percent of all wildlife around the world

że 50% dzikich zwierząt świata

had disappeared in just 40 years.

wyginęło w ciągu zaledwie 40 lat.

This is a mass drowning of 15,000 wildebeests

Tutaj widzimy masowe tonięcie 15 000 antylop gnu,

that I witnessed in the Maasai Mara two years ago.

którego byłem świadkiem w Maasai Marze dwa lata temu.

This is definitely our fault.

To tylko i wyłącznie nasza wina.

By 2020, global wildlife populations are projected to have fallen

Przewiduje się, że do roku 2020 populacja dzikich zwierząt zmaleje

by a staggering two-thirds.

o szokujące dwie trzecie.

We are the sixth extinction

Jesteśmy powodem szóstego wymierania,

because we left no safe space for millions of species

bo milionom gatunków odbieramy bezpieczną przestrzeń,

to sustainably coexist.

gdzie mogłyby żyć w równowadze.

Now, since 2010, I have poled myself eight times across the Okavango Delta

Od 2010 roku przebyłem deltę rzeki Okawango 8 razy,

to conduct detailed scientific surveys

prowadząc serię badań naukowych

along a 200-mile, 18-day research transect.

trwających po 18 dni, przez 322 km rzeki.

Now, why am I doing this?

Dlaczego to robię?

Why am I risking my life each year?

Dlaczego co roku ryzykuję życiem?

Bo potrzebujemy tych informacji

I'm doing this because we need this information

do analizy tej rdzennej dziczy

to benchmark this near-pristine wilderness

zanim zaczną się zmiany w górze rzeki.

before upstream development happens.

These are the Wayeyi river bushmen, the people of the Okavango Delta.

To buszmani Wayeyi z delty Okawango.

They have taught me all I know about the Mother Okavango --

Nauczyli mnie wszystkiego, co wiem o Matce Okawango:

o obecności człowieka w dziczy.

about presence in the wild.

Our shared pilgrimage across the Okavango Delta each year

Wędrujemy razem każdego roku przez deltę Okawango

in our mokoros or dugout canoes --

w mokorach, czyli żłobionych kajakach,

remembers millenia living in the wild.

na pamiątkę tysiącleci człowieka w buszu.

Ten thousand years ago,

Dziesięć tysięcy lat temu

our entire world was wilderness.

cały nasz świat był dziczą.

Today, wilderness is all that remains of that world, now gone.

Teraz odludzia to szczątki tamtych czasów.

Ten thousand years ago, we were as we are today:

Dziesięć lat temu byliśmy tacy, jak dziś.

a modern, dreaming intelligence unlike anything seen before.

Nowocześni, inteligentni i inni od wszystkiego dookoła.

Living in the wilderness is what taught us to speak,

Życie w dziczy rozwinęło u nas mowę,

to seek technologies like fire and stone, bow and arrow,

zachęciło do poszukiwania techniki jak ogień i kamień, łuk i strzała,

medicine and poison,

leki i trucizna.

to domesticate plants and animals

Udomowiliśmy zwierzęta i rośliny,

and rely on each other and all living things around us.

polegamy na sobie nawzajem i na organizmach wokół nas.

We are these last wildernesses --

W głębi duszy nadal pozostajemy dzicy,

every one of us.

każdy z nas.

Over 80 percent of our planet's land surface

Ponad 80% powierzchni naszej planety

is now experiencing measurable human impact:

doświadcza wpływu człowieka.

habitat destruction

Niszczymy siedliska,

and illegal wildlife trade are decimating global wildlife populations.

a handel dziką florą i fauną dziesiątkuje wiele gatunków zwierząt.

We urgently need to create safe space for these wild animals.

Musimy stworzyć bezpieczne warunki do życia dzikim zwierzętom.

So in late 2014,

Pod koniec 2014 roku

we launched an ambitious project to do just that:

rozpoczęliśmy w tym celu ambitny projekt:

explore and protect.

odkrywaj i chroń.

By mid-May 2015,

Do połowy maja 2015 roku

we had pioneered access through active minefields

udało nam się przejść przez pola minowe

to the undocumented source lake of the Cuito River --

i dotrzeć do niezbadanego źródła rzeki Cuito,

this otherworldly place;

miejsca z innego świata,

an ancient, untouched wilderness.

wiekowej, nietkniętej dziczy.

By the 21st of May,

Do 21. maja

we had launched the Okavango megatransect ...

przebyliśmy Okawango

in seven dugout canoes;

w siedmiu drążonych kajakach.

1,500 miles, 121 days later,

Po 2400 kilometrach i 121 dniach

all of the poling, paddling and intensive research

pełnych wiosłowania i intensywnych badań,

got us across the entire river basin to Lake Xau in the Kalahari Desert,

pokonaliśmy całe dorzecze i dotarliśmy do jeziora Xau na pustyni Kalahari,

480 kilometers past the Okavango Delta.

przepłynąwszy 480 km rzeki Okawango.

My entire world became the water:

Cały mój świat kręcił się wokół wody:

every ripple, eddy, lily pad and current ...

każdego szmeru, wiru, lilii wodnych i nurtu.

any sign of danger,

Każdej oznaki niebezpieczeństwa.

every sign of life.

Każdego znaku życia.

Now imagine millions of sweat bees choking the air around you,

Wyobraźcie sobie rój pszczół latających wokół głowy,

flesh-eating bacteria,

mięsożerne bakterie,

the constant threat of a landmine going off

niepewność każdego kroku, który może wywołać wybuch miny

or an unseen hippo capsizing your mokoro.

albo spotkanie hipopotama, który wywróci mokoro do góry dnem.

These are the scenes moments after a hippo did just that --

Tu jest filmik nagrany tuż po tym, jak hipopotam właśnie to zrobił,

thrusting its tusks through the hull of my boat.

przebił mi kłami kadłub łodzi.

You can see the two holes --

Tu widać dwie dziury,

puncture wounds in the base of the hull --

nakłucia w podstawie kadłuba,

absolutely terrifying

kompletnie przerażające.

and completely my fault.

I całkowicie z mojej winy.

(Laughter)

(Śmiech)

Many, many portages,

Wiele, wiele przenosek,

tree blockages and capsizes in rocky rapids.

trzy blokady i wywrotki na kamienie.

You're living on rice and beans,

Je się tu głównie ryż i fasolę,

bathing in a bucket of cold water

myje się w wiadrze zimnej wody

and paddling a marathon six to eight hours every single day.

i wiosłuje maraton każdego dnia, od sześciu do ośmiu godzin.

After 121 days of this,

Po 121 takich dniach

I'd forgotten the PIN numbers to my bank accounts

zapomniałem wszystkie numery PIN do moich kont bankowych

and logins for social media --

i loginy do mediów społecznościowych...

a complete systems reboot.

całkowity restart systemu.

You ask me now if I miss it,

Na pytanie, czy za tym tęsknię,

and I will tell you I am still there.

odpowiem, że ja nadal tam jestem.

Now why do we need to save places we hardly ever go?

Dlaczego to ważne, chronić dziewicze miejsca?

Why do we need to save places

Dlaczego musimy je chronić,

where you have to risk your life to be there?

ryzykując własnym życiem?

Now, I'm not a religious or particularly spiritual person,

Nie jestem zbytnio religijny,

but in the wild,

ale wierzę, że tam w dziczy

I believe I've experienced the birthplace of religion.

doświadczyłem narodzin religii.

Standing in front of an elephant far away from anywhere

Stojąc naprzeciwko słonia na odludziu,

is the closest I will ever get to God.

byłem najbliżej Boga w życiu.

Moses, Buddha, Muhammad, Jesus,

Mojżesz, Budda, Mahomet, Jezus,

the Hindu teachers, prophets and mystics,

hinduscy uczeni, prorocy i mistycy,

all went into the wilderness --

oni wszyscy udali się na bezdroża,

up into the mountains, into the desert,

w góry, czy na pustynię,

to sit quietly and listen for those secrets

żeby usiąść w ciszy i usłyszeć sekrety,

that were to guide their societies for millennia.

dzięki którym poprowadzą swoje ludy przez tysiąclecia.

I go into the Okavango on my mokoro.

Ja wsiadam do mokoro i płynę po Okawango.

You must join me one day.

Dołączcie do mnie kiedyś.

Over 50 percent of the remaining wilderness is unprotected.

Ponad 50% ostatnich dzikich obszarów nie jest pod ochroną.

A huge opportunity --

To świetna okazja,

a chance for us all.

szansa dla nas wszystkich.

We need to act with great urgency.

Musimy działać szybko.

Since the 2015 megatransect,

Od przeprawy w 2015 roku

we have explored all major rivers of the Okavango River basin,

zbadaliśmy wszystkie główne dorzecza Okawango,

covering a life-changing 4,000 miles of detailed research transects

całe 6400 kilometrów kompleksowych badań

on our dugout canoes

w drążonych kajakach

and our fat-tire mountain bikes.

i na górskich rowerach z grubymi oponami.

We now have 57 top scientists

57 najlepszych naukowców

rediscovering what we call the Okavango-Zambezi water tower --

pracuje nad tak zwaną wieżą ciśnień na rzece Okawango w regionie Zambezi,

this vast, post-war wilderness with undocumented source lakes,

na tym rozległym, nieokiełznanym powojennym obszarze jest wiele jezior,

unnamed waterfalls in what is Africa's largest remaining Miombo woodland.

nienazwanych wodospadów i największy las w Afryce, Miombo.

We've now discovered 24 new species to science

Odkryliśmy 24 kompletnie nowe gatunki

and hundreds of species not known to be there.

i setki gatunków, których nikt się tu nie spodziewał.

This year, we start the process, with the Angolan government,

W tym roku zaczęliśmy z angolskim rządem proces,

to establish one of the largest systems of protected areas in the world

dzięki któremu obszar trafi do największego systemu rezerwatów,

to preserve the Okavango-Zambezi water tower

żeby chronić rejon Okawango-Zambezi,

we have been exploring.

który badaliśmy.

Downstream, this represents water security for millions of people

To oznacza ochronę zapasów wody

dla milionów ludzi i ponad połowy słoni na Ziemi.

and more than half of the elephants remaining on this planet.

There is no doubt this is the biggest conservation opportunity in Africa

To niewątpliwie jedna z największych szans

ochrony Afryki od dziesięcioleci.

in decades.

Over the next 10 to 15 years,

Przez najbliższe 10 -15 lat

we need to make an unprecedented investment

musimy zacząć inwestować

in the preservation of wilderness around the world.

w ochronę dzikich miejsc na świecie.

To me,

Dla mnie ochrona dzikich obszarów

preserving wilderness is far more than simply protecting ecosystems

to o wiele więcej niż tylko ochrona ekosystemów,

that clean the water we drink and create the air we breathe.

które oczyszczają wodę, którą pijemy i tworzą tlen, którym oddychamy.

Preserving wilderness protects our basic human right to be wild --

Ochrona dziewiczych obszarów zapewni nam podstawowe prawo do dzikości,

our basic human rights to explore.

nasze podstawowe prawo do odkrywania.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)