Should you be able to patent a human gene? | Tania Simoncelli

Tłumaczenie: Sylwia Oleksiewicz Korekta: Rysia Wand

It was an afternoon in the fall of 2005.

Było jesienne popołudnie 2005 roku.

I was working at the ACLU as the organization's science advisor.

Pracowałam w ACLU jako doradca naukowy.

I really, really loved my job,

Bardzo kochałam tę pracę,

but I was having one of those days

ale miałam jeden z tych dni,

where I was feeling just a little bit discouraged.

które stoją pod znakiem zniechęcenia.

So I wandered down the hallway to my colleague Chris Hansen's office.

Zajrzałam więc do biura mojego kolegi Chrisa Hansena.

Chris had been at the ACLU for more than 30 years,

Chris był w ACLU od ponad 30 lat,

so he had deep institutional knowledge and insights.

więc miał głęboką wiedzę i wgląd w sprawy organizacji.

I explained to Chris that I was feeling a little bit stuck.

Wyjaśniłam Chrisowi, że czuję się w kropce.

I had been investigating a number of issues

Zajmowałam się wieloma sprawami

at the intersection of science and civil liberties -- super interesting.

z pogranicza nauki i swobód obywatelskich

- super ciekawe.

But I wanted the ACLU to engage these issues in a much bigger way,

Chciałam żeby ACLU włączyła się w te sprawy w większym zakresie,

in a way that could really make a difference.

tak żeby to coś naprawdę znaczyło.

So Chris cut right to the chase, and he says,

Chris zaraz przeszedł do rzeczy i mówi:

"Well, of all the issues you've been looking at, what are the top five?"

"Ze wszystkich spraw, na które patrzyłaś, wybierz pięć najważniejszych".

"Well, there's genetic discrimination,

Mówię: "Jest genetyczna dyskryminacja,

and reproductive technologies,

technologie rozrodu,

and biobanking, and ...

biobanki, i...

oh, there's this really cool issue,

jest jeszcze ta fajna rzecz,

functional MRI and using it for lie detection, and ...

funkcjonalny rezonans magnetyczny jako wykrywacz kłamstw

oh, and of course, there's gene patents."

i, oczywiście, patenty na geny".

"Gene patents?"

"Patenty na geny?"

"Yes, you know, patents on human genes."

"No wiesz, patenty na ludzkie geny".

"No!

"Nie!

You're telling me that the US government

Mówisz, że rząd USA

has been issuing patents on part of the human body?

daje patenty na części ludzkiego ciała?

That can't be right."

Niemożliwe".

I went back to my office and sent Chris three articles.

Wróciłam do biura i wysłałam Chrisowi trzy artykuły.

And 20 minutes later, he came bursting in my office.

20 minut później wpadł do mojego biura.

"Oh my god! You're right! Who can we sue?"

"Mój Boże! Masz rację! Kogo możemy pozwać?"

(Laughter)

(Śmiech)

Now Chris is a really brilliant lawyer,

Chris to genialny prawnik,

but he knew almost nothing about patent law

ale o prawie patentowym nie wiedział prawie nic,

and certainly nothing about genetics.

a już na pewno nie o genetyce.

I knew something about genetics, but I wasn't even a lawyer,

Ja wiedziałam coś o genetyce, ale nie byłam prawnikiem,

let alone a patent lawyer.

tym bardziej takim od patentów.

So clearly we had a lot to learn before we could file a lawsuit.

Bez wątpienia przed złożeniem pozwu czekało nas wiele nauki.

First, we needed to understand exactly what was patented

Po pierwsze musieliśmy zrozumieć, czego właściwie dotyczy patent,

when someone patented a gene.

kiedy patentuje się gen.

Gene patents typically contain dozens of claims,

Patenty na geny mają zwykle dziesiątki roszczeń,

but the most controversial of these are to so-called "isolated DNA" --

ale te najbardziej kontrowersyjne dotyczą "wyizolowanego DNA",

namely, a piece of DNA that has been removed from a cell.

czyli fragmentów DNA wyjętych z komórki.

Gene patent proponents say,

Zwolennicy takich patentów tłumaczą:

"See? We didn't patent the gene in your body,

"Nie opatentowaliśmy genu w twoim ciele,

we patented an isolated gene."

tylko wyizolowany gen".

And that's true,

To prawda,

but the problem is that any use of the gene requires that it be isolated.

ale sęk w tym, że każde użycie genu wymaga jego wyizolowania.

And the patents weren't just to a particular gene that they isolated,

Patenty nie były udzielane tylko na konkretny wyizolowany gen,

but on every possible version of that gene.

ale na każdą możliwą wersję tego genu.

So what does that mean?

Co to oznacza?

That means that you can't give your gene to your doctor

To oznacza, że nie możesz dać swojego genu lekarzowi,

and ask him or her to look at it,

przykładowo do analizy,

say, to see if it has any mutations,

czy nie ma jakichś mutacji,

without permission of the patent holder.

bez zgody właściciela patentu.

It also means that the patent holder has the right to stop anyone

Oznacza też, że właściciel patentu ma prawo zakazać każdemu

from using that gene in research or clinical testing.

używania tego genu w badaniach lub testach klinicznych.

Allowing patent holders,

Pozwalanie właścicielom patentów,

often private companies,

często prywatnym firmom,

to lock up stretches of the human genome was harming patients.

na blokowanie fragmentów genomu szkodziło pacjentom.

Consider Abigail,

Weźmy Abigail,

a 10-year-old with long QT syndrome,

dziesięciolatkę z zespołem długiego QT,

a serious heart condition that, if left untreated,

poważną chorobą serca, która nieleczona

can result in sudden death.

prowadzi do nagłej śmierci.

The company that obtained a patent on two genes associated with this condition

Firma, która opatentowała dwa geny łączone z tą chorobą,

developed a test to diagnose the syndrome.

opracowała test diagnostyczny dla tego zespołu.

But then they went bankrupt and they never offered it.

Później firma zbankrutowała i nigdy go nie sprzedawali.

So another lab tried to offer the test,

Inna firma próbowała zaoferować test,

but the company that held the patents threatened to sue the lab

ale firma posiadająca patenty zagroziła jej procesem

for patent infringement.

o naruszenie patentu.

So as a result,

W rezultacie

for 2 years, no test was available.

przez 2 lata nie było żadnego testu.

During that time,

W tym czasie

Abigail died of undiagnosed long QT.

Abigail zmarła na niewykryty zespół długiego QT.

Gene patents clearly were a problem and were harming patients.

Patenty na geny stanowiły problem i szkodziły pacjentom.

But was there a way we could challenge them?

Czy można było je podważyć?

Turns out that the Supreme Court

Okazuje się, że Sąd Najwyższy

has made clear through a long line of cases,

jasno powiedział w wielu sprawach,

that certain things are not patent eligible.

że pewne rzeczy są niepatentowalne.

You can't patent products of nature --

Nie można opatentować wytworów natury

the air, the water, minerals, elements of the periodic table.

- powietrza, wody, minerałów, pierwiastków układu okresowego.

And you can't patent laws of nature --

Nie można opatentować praw natury

the law of gravity, E = mc2.

- grawitacji, E=mc2.

These things are just too fundamental and must remain free to all

Te rzeczy są po prostu zbyt podstawowe i muszą być dostępne dla wszystkich

and reserved exclusively to none.

i niezastrzeżone dla nikogo.

It seemed to us that DNA,

Wydawało się nam, że DNA,

the most fundamental structure of life,

najbardziej podstawowa struktura życia,

that codes for the production of all of our proteins,

kody do produkcji wszystkich naszych białek,

is both a product of nature and a law of nature,

jest zarówno wytworem natury jak i prawem natury,

regardless of whether it's in our bodies

czy to w organizmie,

or sitting in the bottom of a test tube.

czy na dnie probówki.

As we delved into this issue,

Zagłębiając się w ten temat,

we traveled all over the country to speak with many different experts --

podróżowaliśmy po kraju, żeby rozmawiać z różnymi ekspertami

scientists, medical professionals, lawyers, patent lawyers.

- z naukowcami, branżą medyczną, prawnikami, rzecznikami patentowymi.

Most of them agreed that we were right as a matter of policy,

Większość uważała, że mamy rację, co do zasadności sprawy,

and, at least in theory, as a matter of law.

a teoretycznie także prawa.

All of them thought

Wszyscy myśleli,

our chances of winning a gene-patent challenge

że nasze szanse na wygraną w walce z patentami na geny

were about zero.

są zerowe.

Why is that?

Dlaczego?

Well, the patent office had been issuing these patents

Urząd patentowy przyznawał takie patenty

for more than 20 years.

od ponad 20 lat.

There were literally thousands of patents on human genes.

Były dosłownie tysiące patentów na geny ludzkie.

The patent bar was deeply entrenched in the status quo,

Praktyka patentowa miała głębokie korzenie,

the biotech industry had grown up around this practice,

wokół niej wyrósł przemysł biotech,

and legislation to ban gene patents had been introduced

a ustawy zakazujące patentów na geny

inicjowano w kongresie rok po roku,

year after year in Congress,

and had gone absolutely nowhere.

bez rezultatu.

So the bottom line:

Konkluzja:

courts just weren't going to be willing to overturn these patents.

sądy nie zechcą uchylać tych patentów.

Now, neither Chris nor I were the type to shy away from a challenge,

Ani Chris ani ja nie poddajemy się łatwo.

and hearing, "Being right just isn't enough,"

Opinia: "Nie wystarczy tylko mieć rację"

seemed all the more reason to take on this fight.

tylko nas zachęciła do podjęcia walki.

So we set out to build our case.

Zaczęliśmy więc budować sprawę.

Now, patent cases tend to be: Company A sues Company B

Sprawy patentowe zwykle wyglądają tak:

Firma A pozywa Firmę B

over some really narrow, obscure technical issue.

w sprawie wąskiej, niejasnej kwestii technicznej.

We weren't really interested in that kind of case,

To nas nie interesowało,

and we thought this case was much bigger than that.

sprawa wydawała się nam znacznie większa.

This was about scientific freedom, medical progress,

Chodziło o wolność naukową, postęp medyczny,

the rights of patients.

prawa pacjentów.

So we decided we were going to develop a case

Zdecydowaliśmy się na podejście

that was not like your typical patent case --

nie jak do typowych spraw patentowych,

more like a civil rights case.

ale jak do spraw o prawa człowieka.

We set out to identify a gene-patent holder

Planowaliśmy wyszukać właściciela patentów na geny,

that was vigorously enforcing its patents

który aktywnie egzekwuje swoje patenty,

and then to organize a broad coalition of plaintiffs and experts

po czym zorganizować szeroką koalicję pozywających i ekspertów,

that could tell the court

którzy powiedzieliby sądowi o tym,

about all the ways that these patents were harming patients and innovation.

jak te patenty szkodzą pacjentom i innowacyjności.

We found the prime candidate to sue in Myriad Genetics,

Wybór padł na Myriad Genetics,

a company that's based in Salt Lake City, Utah.

firmę z siedzibą w Salt Lake City, w stanie Utah.

Myriad held patents on two genes,

Myriad miał patenty na dwa geny:

the BRCA1 and the BRCA2 genes.

BRCA 1 i BRCA2.

Women with certain mutations along these genes

U kobiet z pewnymi mutacjami tych genów

are considered to be at a significantly increased risk

występuje znacznie zwiększone ryzyko

of developing breast and ovarian cancer.

raka piersi i raka jajników.

Myriad had used its patents to maintain

Myriad używał patentów do utrzymywania

a complete monopoly on BRCA testing in the United States.

totalnego monopolu na testy BRCA w USA.

It had forced multiple labs that were offering BRCA testing to stop.

Zmusił do wycofania się wiele laboratoriów oferujących testy BRCA.

It charged a lot of money for its test --

Sprzedawał swój test drogo

over 3,000 dollars.

- powyżej 3 tysięcy dolarów.

It had stopped sharing its clinical data

Przestał dzielić się danymi klinicznymi

with the international scientific community.

z międzynarodową wspólnotą naukową.

And perhaps worst of all,

Być może najgorsze było to,

for a period of several years,

że przez wiele lat

Myriad refused to update its test to include additional mutations

Myriad nie chciał uzupełniać testu o nowe dodatkowe mutacje,

that had been identified by a team of researchers in France.

wykryte przez grupę naukowców z Francji.

It has been estimated that during that period,

Szacuje się, że w tym okresie,

for several years,

przez kilka lat,

as many as 12 percent of women undergoing testing

aż 12% testowanych kobiet

received the wrong answer --

otrzymywało niepoprawny wynik,

a negative test result that should have been positive.

ujemny tam, gdzie powinien być dodatni.

This is Kathleen Maxian.

To Kathleen Maxian.

Kathleen's sister Eileen developed breast cancer at age 40

U siostry Kathleen, Eileen, wykryto raka piersi, kiedy miała 40 lat

and she was tested by Myriad.

i była testowana przez Myriad.

The test was negative.

Wynik był negatywny.

The family was relieved.

Rodzinie ulżyło.

That meant that Eileen's cancer most likely didn't run in the family,

To oznaczało, że rak Eileen prawdopodobnie nie dotknie rodziny

and that other members of her family didn't need to be tested.

i że pozostali jej członkowie nie muszą robić testu.

But two years later,

Ale dwa lata później

Kathleen was diagnosed with advanced-stage ovarian cancer.

u Kathleen wykryto raka jajnika w zaawansowanym stadium.

It turned out that Kathleen's sister was among the 12 percent

Okazało się, że siostra Kathleen była w tych 12 procentach,

who received a false-negative test result.

które dostało fałszywie ujemny wynik.

Had Eileen received the proper result,

Gdyby Eileen dostała poprawny wynik,

Kathleen would have then been tested,

Kathleen zrobiłaby test

and her ovarian cancer could have been prevented.

i można by było zapobiec jej rakowi jajnika.

Once we settled on Myriad,

Gdy wybraliśmy Myriad,

we then had to form a coalition of plaintiffs and experts

musieliśmy stworzyć koalicję pozywających i ekspertów,

that could illuminate these problems.

którzy wyjaśniliby te problemy.

We ended up with 20 highly committed plaintiffs:

Na koniec powództwo liczyło 20 bardzo zaangażowanych osób.

genetic counselors,

Byli tam doradcy do spraw genetyki,

geneticists who had received cease and desist letters,

genetycy, którzy otrzymali wezwania do nienaruszania patentów,

advocacy organizations,

organizacje wsparcia,

four major scientific organizations that collectively represented

cztery główne organizacje

łącznie reprezentujące ponad 150 000 naukowców

more than 150,000 scientists and medical professionals,

i specjalistów z branży medycznej,

and individual women who either couldn't afford Myriad's test,

kobiety, których nie było stać na test Myriad

or who wanted to obtain a second opinion but could not,

lub które nie mogły dostać drugiej opinii

as a result of the patents.

przez patenty.

One of the major challenges we had in preparing the case

Głównym wyzwaniem w przygotowaniu sprawy

was figuring out how best to communicate the science.

było wybranie metody mówienia o nauce.

So in order to argue that what Myriad did was not an invention,

Żeby wykazać, że Myriad wcale nie zrobił wynalazku,

and that isolated BRCA genes were products of nature,

że wyizolowane geny BRCA to wytwory natury,

we had to explain a couple of basic concepts, like:

musieliśmy wyjaśnić parę podstawowych rzeczy, jak:

What's a gene? What's DNA?

co to jest gen? Czym jest DNA?

How is DNA isolated, and why isn't that an invention?

Jak izoluje się DNA i czemu nie jest to wynalazek?

We spent hours and hours with our plaintiffs and experts,

Godzinami próbowaliśmy z pozywającymi i ekspertami

trying to come up with ways of explaining these concepts

wpaść na wyjaśnienie tych pojęć

simply yet accurately.

prosto, ale trafnie.

And we ended up relying heavily on the use of metaphors,

Skończyliśmy na użyciu metafor,

like gold.

na przykład złoto.

So isolating DNA --

Izolowanie DNA

it's like extracting gold from a mountain

jest jak wyjęcie złota z góry

or taking it out of a stream bed.

lub z potoku.

You might be able to patent the process for mining the gold,

Można opatentować sposób wydobycia złota,

but you can't patent the gold itself.

ale nie samo złoto.

It might've taken a lot of hard work and effort

Możliwe, że dużo pracy i wysiłku

to dig the gold out of the mountain;

wymagało wykopanie złota z góry,

you still can't patent it, it's still gold.

ale nadal nie można go patentować, to ciągle złoto.

And the gold, once it's extracted,

Raz wydobytego złota

can clearly be used for all sorts of things

można użyć w wielu celach,

that it couldn't be used for when it was in the mountain;

dla których nie przydałoby się przed wydobyciem,

you can make jewelry out of it for example --

na przykład do wykonania biżuterii,

still can't patent the gold, it's still gold.

ale nadal nie można go patentować, to dalej złoto.

So now it's 2009, and we're ready to file our case.

W 2009 roku byliśmy gotowi do założenia sprawy.

We filed in federal court in the Southern District of New York,

Pozwaliśmy w sądzie federalnym Południowego Okręgu Nowego Jorku

and the case was randomly assigned to Judge Robert Sweet.

i sprawa wpłynęła do sędziego Roberta Sweeta.

In March 2010, Judge Sweet issued his opinion --

W marcu 2010 sędzia Sweet wydał opinię

152 pages --

- 152 strony -

and a complete victory for our side.

i wygraliśmy sprawę.

In reading the opinion,

Czytając opinię,

we could not get over how eloquently he described the science in the case.

podziwialiśmy, jak zręcznie opisał naukę w sprawie.

I mean, our brief -- it was pretty good,

Myślę, że nasze pismo było niezłe,

but not this good.

ale nie aż tak dobre.

How did he develop such a deep understanding of this issue

Jak osiągnął tak głębokie zrozumienie tej kwestii

in such a short time?

w tak krótkim czasie?

We just could not comprehend how this had happened.

Nie mogliśmy pojąć, jak do tego doszło.

So it turned out,

Okazało się,

Judge Sweet's clerk working for him at the time,

że ówczesny asystent sędziego Sweeta

was not just a lawyer --

był nie tylko prawnikiem,

he was a scientist.

ale też naukowcem.

He was not just a scientist --

Nie tylko był naukowcem,

he had a PhD in molecular biology.

ale miał doktorat z biologii molekularnej.

(Laughter)

(Śmiech)

What an incredible stroke of luck!

Co za niesamowity zbieg okoliczności!

Myriad then appealed

Myriad odwołał się

to the US Court of Appeals for the Federal Circuit.

do Federalnego Sądu Apelacyjnego USA.

And here things got really interesting.

Tu zrobiło się naprawdę ciekawie.

First, in a pivotal moment of this case,

Po pierwsze w kluczowej chwili

the US government switched sides.

rząd USA zmienił front.

So in the district court the government submitted a brief on Myriad's side.

W sądzie okręgowym rząd wystąpił po stronie Myriad.

But now in direct opposition to its own patent office,

Teraz jednak, w opozycji do własnego urzędu patentowego,

the US government files a brief that states that is has

rząd USA składa pismo, w którym twierdzi,

reconsidered this issue in light of the district court's opinion,

że przemyśleli sprawę w świetle opinii sądu okręgowego

and has concluded that isolated DNA is not patent eligible.

i stwierdzili, że wyizolowane DNA jest niepatentowalne.

This was a really big deal,

To była duża sprawa,

totally unexpected.

zupełnie niespodziewana.

The Court of Appeals for the Federal Circuit

Federalny Sąd Apelacyjny

hears all patent cases,

sądzi sprawy patentowe

and it has a reputation for being very, very pro-patent.

i znany jest jako bardzo, bardzo pro-patentowy.

So even with this remarkable development,

Nawet w tej niezwykłej sytuacji

we expected to lose.

oczekiwaliśmy przegranej.

And we did.

I przegraliśmy.

Sort of.

Tak jakby.

Ends up split decision, 2 to 1.

Z wynikiem 2 do 1.

But the two judges who ruled against us,

Dwóch sędziów, którzy głosowali przeciw nam,

did so for completely different reasons.

zrobiło to z zupełnie innych powodów.

The first one, Judge Lourie,

Pierwszy, sędzia Lourie,

made up his own novel, biological theory --

stworzył własną nową teorię biologiczną

totally wrong.

- zupełnie błędną.

(Laughter)

(Śmiech)

He decided Myriad had created a new chemical --

Uznał, że Myriad stworzył nową formę chemiczną

made absolutely no sense.

- zupełnie bez sensu.

Myriad didn't even argue this, so it came out of the blue.

Myriad nawet tego nie dowodził, pojawiło się to znikąd.

The other, Judge Moore,

Drugi, sędzia Moore,

said she basically agreed with us that isolated DNA is a product of nature.

w zasadzie zgodziła się z nami, że izolowane DNA to wytwór natury.

But she's like, "I don't want to shake up the biotech industry."

Ale uznała, że nie chce trząść branżą biotech.

The third, Judge Bryson,

Trzeci, sędzia Bryson,

agreed with us.

zgodził się z nami.

So now we sought review by the Supreme Court.

Odwołaliśmy się więc do Sądu Najwyższego.

And when you petition the Supreme Court,

Kiedy odwołujesz się do Sądu Najwyższego,

you have to present a question that you want the Court to answer.

musisz zadać Sądowi pytanie prawne.

Usually these questions take the form of a super-long paragraph,

Zwykle te pytania mają formę przydługich akapitów,

like a whole page long with lots and lots of clauses,

na całą stronę z wieloma klauzulami,

"wherein this" and "therefore that."

"zważywszy, że" i "w związku z czym".

We submitted perhaps the shortest question presented ever.

Złożyliśmy chyba najkrótsze pytanie w historii.

Four words:

Cztery słowa:

Are human genes patentable?

Czy geny są patentowalne?

Now when Chris first asked me what I thought of these words,

Kiedy Chris zapytał mnie, co myślę o tych słowach,

I said, "Well, I don't know.

powiedziałam, "No, nie wiem.

I think you have to say, 'Is isolated DNA patentable?'"

Może trzeba zapytać: "czy izolowane DNA jest patentowalne?".

"Nope.

"Nie.

I want the justices to have the very same reaction that I had

Chcę żeby sędziowie zareagowali tak samo jak ja,

when you brought this issue to me seven years ago."

kiedy przyszłaś do mnie z tą sprawą siedem lat temu".

Well, I certainly couldn't argue with that.

Nie było tu z czym dyskutować.

The Supreme Court only hears about one percent

Sąd Najwyższy dopuszcza

może 1% wniesionych spraw

of the cases that it receives,

and it agreed to hear ours.

i zgodził się sądzić naszą.

The day of the oral argument arrives, and it was really, really exciting --

Nadszedł dzień rozprawy i było to bardzo ekscytujące

long line of people outside,

- liczni widzowie na zewnątrz,

people had been standing in line since 2:30 in the morning

ludzie czekali w kolejce od 2:30 w nocy,

to try to get into the courthouse.

żeby wejść na salę sądową.

Two breast cancer organizations,

Dwie organizacje do spraw raka piersi,

Breast Cancer Action and FORCE,

Breast Cancer Action i FORCE,

had organized a demonstration on the courthouse steps.

zorganizowały pikietę na schodach sądu.

Chris and I sat quietly in the hallway,

Siedzieliśmy z Chrisem cicho w holu,

moments before he was to walk in and argue

na chwilę przed wejściem na rozprawę

the most important case of his career.

w najważniejszej sprawie w jego karierze.

I was clearly more nervous than he was.

Byłam bardziej spięta niż on.

But any remaining panic subsided as I walked into the courtroom

Ale panika zniknęła, kiedy weszłam na salę

and looked around at a sea of friendly faces:

i rozejrzałam się po przyjaznych twarzach:

our individual women clients

naszych klientek,

who had shared their deeply personal stories,

które podzieliły się osobistymi historiami,

the geneticists who had taken huge chunks of time out of their busy careers

genetyków, którzy zużyli wiele swojego cennego czasu,

to dedicate themselves to this fight

żeby oddać się tej walce,

and representatives from a diverse array

i różnych przedstawicieli

of medical, patient advocacy,

organizacji medycznych, praw pacjentów,

environmental and religious organizations,

na rzecz środowiska i religijnych,

who had submitted friend of the court briefs in the case.

które złożyły sądowi swoje opinie w sprawie.

Also in the room were three leaders of the Human Genome Project,

W sali było także trzech szefów Projektu Genomu Ludzkiego,

including the co-discoverer of DNA himself,

w tym sam współodkrywca DNA,

James Watson,

James Watson,

who had submitted a brief to the court,

który złożył sądowi opinię,

where he referred to gene patenting as "lunacy."

gdzie nazwał patentowanie genów "obłędem".

(Laughter)

(Śmiech)

The diversity of the communities represented in this room

Różnorodność osób reprezentowanych w sali

and the contributions each had made to make this day a reality

i wkład, jaki każda z nich włożyła w sprawę,

spoke volumes to what was at stake.

wiele mówi o tym, co było na szali.

The argument itself was riveting.

Rozprawa trzymała w napięciu.

Chris argued brilliantly.

Chris wywodził genialnie.

But for me,

Ale ja patrzyłam z fascynacją

the most thrilling aspect was watching the Supreme Court justices grapple

jak sędziowie Sądu Najwyższego

with isolated DNA,

zmagają się z wyizolowanym DNA,

through a series of colorful analogies and feisty exchanges,

przez barwne analogie i zadziorne utarczki słowne,

very much the same way as our legal team had done

w ten sam sposób, co nasi prawnicy

for the past seven years.

przez ostatnie siedem lat.

Justice Kagan likened isolating DNA

Sędzia Kagan porównała izolację DNA

to extracting a medicinal plant from the Amazon.

do pozyskania rośliny leczniczej znad Amazonki.

Justice Roberts distinguished it from carving a baseball bat from a tree.

Sędzia Roberts scharakteryzował ją

jako wydrążenie z drzewa kija bejsbolowego.

And in one of my absolutely favorite moments,

W jednej z moich ulubionych chwil

Justice Sotomayor proclaimed isolated DNA to be "just nature sitting there."

sędzia Sotomayor orzekła,

że izolowane DNA to "po prostu sama natura".

(Laughter)

(Śmiech)

We felt pretty confident leaving the courtroom that day,

Opuszczając salę sądową tego dnia, czuliśmy się pewnie,

but I could never have anticipated the outcome:

ale nigdy nie przewidziałabym wyniku:

nine to zero.

dziewięć do zera.

"A naturally occurring DNA segment is a product of nature,

"Naturalnie występujący fragment DNA jest wytworem natury,

and not patent-eligible merely because it has been isolated.

i nie podlega patentowaniu tylko dlatego, że został wyizolowany.

And furthermore,

Co więcej,

Myriad did not create anything."

"Myriad niczego nie stworzył".

Within 24 hours of the decision,

W ciągu 24 godzin od wyroku

five labs had announced

pięć firm ogłosiło,

that they would begin to offer testing for the BRCA genes.

że zaczną oferować testy na geny BRCA.

Some of them promised to offer the tests at a lower price than Myriad's.

Część obiecała je udostępniać taniej niż Myriad.

Some promised to provide a more comprehensive test

Część obiecała oferować testy o szerszym zakresie

than the one Myriad was offering.

niż te oferowane przez Myriad.

But of course the decision goes far beyond Myriad.

Oczywiście wyrok wychodzi poza sprawę Myriad.

It ends a 25-year practice of allowing patents on human genes

Kończy 25-letnią praktykę patentowania ludzkich genów

in the United States.

w USA.

It clears a significant barrier to biomedical discovery and innovation.

Usuwa barierę dla odkryć i innowacji biomedycznych.

And it helps to ensure that patients like Abigail, Kathleen and Eileen

Pomaga też zapewnić, że pacjentki takie jak Abigail, Kathleen i Eileen

have access to the tests that they need.

mają dostęp do potrzebnych im testów.

A few weeks after the court issued its decision,

Parę tygodni po wydaniu wyroku

I received a small package in the mail.

otrzymałam małą przesyłkę.

It was from Bob Cook-Deegan,

Była od Boba Cook-Deegana,

a professor at Duke University

profesora na Uniwersytecie Duke,

and one the very first people Chris and I went to visit

i jednej z pierwszych osób, u której byliśmy z Chrisem,

when we started to consider whether to bring this case.

kiedy zaczęliśmy rozważać wniesienie sprawy do sądu.

I opened it up to find a small stuffed animal.

W środku znalazłam małego pluszaka.

(Laughter)

(Śmiech)

We took a big risk in taking this case.

Wiele ryzykowaliśmy wnosząc tę sprawę.

Part of what gave us the courage to take that risk

Odwagi dawała nam świadomość,

was knowing that we were doing the right thing.

że postępujemy słusznie.

The process took nearly eight years from the start to finish,

Cały proces trwał prawie osiem lat,

with many twists and turns along the way.

z wieloma zwrotami akcji po drodze.

A little luck certainly helped,

Łut szczęścia z pewnością pomógł,

but it was the communities that we bridged,

ale to wspólnoty, które połączyliśmy,

the alliances that we created,

sojusze, które zawarliśmy,

that made pigs fly.

sprawiły, że niemożliwe stało się faktem.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa).