Iain Hutchison: Saving faces

Tłumaczenie: Bazyli Klockiewicz Korekta: Oskar Kocoł

Our face is hugely important

Nasza twarz jest ogromnie ważna,

because it's the external, visual part

ponieważ jest to odsłonięta część ciała

that everybody else sees.

którą każdy ogląda.

Let's not forget it's a functional entity.

Nie zapominajmy o jej oddzielnych funkcjach.

We have strong skull bones

Mamy silne kości czaszki,

that protect the most important organ in our body: the brain.

które chronią najważniejszy organ w naszym ciele: mózg.

It's where our senses are located, our special senses --

Tu mieszczą się nasze zmysły, nasze niezwykłe zmysły --

our vision, our speech,

wzrok, mowa,

our hearing, our smell, our taste.

słuch, powonienie, smak.

And this bone

Ta kość jest naszpikowana --

is peppered, as you can see, with the light shining through the skull

co możecie zobaczyć dzięki światłu świecącemu wewnątrz czaszki --

with cavities, the sinuses,

wieloma zatokami, kanałami,

which warm and moisten the air we breathe.

które ogrzewają i nawilżają powietrze, którym oddychamy.

But also imagine if they were filled with solid bone --

Ale wyobraźcie sobie, że gdyby wypełniała je pełna kość,

our head would be dead weight,

nasza głowa byłaby strasznie ciężka,

we wouldn't be able to hold it erect,

nie moglibyśmy trzymać jej prosto,

we wouldn't be able to look at the world around us.

nie moglibyśmy oglądać świata wokół nas.

This woman is slowly dying

Ta kobieta powoli umiera

because the benign tumors in her facial bones

bo łagodne nowotwory kości jej twarzy

have completely obliterated her mouth and her nose

kompletnie zatkały jej usta i nos,

so she can't breathe and eat.

tak, że nie może oddychać ani jeść.

Attached to the facial bones

Do kości twarzy,

that define our face's structure

odpowiedzialnych za jej strukturę,

are the muscles that deliver our facial expression,

przyczepione są mięśnie, które wywołują wyraz twarzy --

our universal language of expression,

nasz uniwersalny język wyrażania się,

our social-signaling system.

system wysyłania społecznych sygnałów.

And overlying this is the skin drape,

A przykrywa to wszystko draperia ze skóry.

which is a hugely complex

Jest to potwornie skomplikowana

three-dimensional structure --

trójwymiarowa struktura --

taking right-angled bends here and there,

gdzieniegdzie zakrzywia się pod kątem prostym,

having thin areas like the eyelids,

jest cieniutka na powiekach,

thick areas like the cheek, different colors.

gruba na policzkach, przybiera różne kolory.

And then we have the sensual factor of the face.

I mamy także zmysłowy aspekt twarzy.

Where do we like to kiss people?

Gdzie lubimy całować ludzi?

On the lips. Nibble the ears maybe.

W usta. Może muskać zębami uszy.

It's the face where we're attracted to with that.

To twarz jest miejscem, które nas wtedy przyciąga.

But let's not forget the hair.

Ale nie zapominajmy o włosach.

You're looking at the image on your left-hand side --

Zdjęcie, które oglądacie po waszej lewej ręce --

that's my son with his eyebrows present.

to mój syn z widocznymi powiekami.

Look how odd he looks with the eyebrows missing.

Spójrzcie, jak dziwnie wygląda bez nich.

There's a definite difference.

Stanowcza różnica.

And imagine if he had hair sprouting from the middle of his nose,

A wyobraźcie sobie, że włosy wyrastałyby mu z nosa,

he'd look even odder still.

wyglądałby jeszcze dziwaczniej.

Dysmorphophobia

Dysmorfofobia

is an extreme version

to skrajny przypadek sytuacji,

of the fact that we don't see ourselves

w której nie postrzegamy siebie tak,

as others see us.

jak widzą nas inni.

It's a shocking truth

To szokujący fakt,

that we only see mirror images of ourselves,

że widujemy tylko swoje lustrzane odbicia

and we only see ourselves

i widujemy siebie tylko

in freeze-frame photographic images

na zastygłych zdjęciach,

that capture a mere fraction of the time that we live.

mogących uchwycić zaledwie ułamek naszej aktywności.

Dysmorphophobia

Dysmorfofobia

is a perversion of this

jest tego wypaczeniem.

where people who may be very good looking

Ludzie, którzy mogą wyglądać świetnie,

regard themselves as hideously ugly

uważają się za ohydnie obrzydliwych

and are constantly seeking surgery

i stale chcą się poddawać operacjom,

to correct their facial appearance.

by poprawić wygląd swojej twarzy.

They don't need this. They need psychiatric help.

Nie potrzebują tego, potrzebują pomocy psychiatry.

Max has kindly donated his photograph to me.

Max uprzejmie podarował mi swoje zdjęcie.

He doesn't have dysmorphophobia, but I'm using his photograph

Nie ma dysmorfofobii, ale używam tej fotografii,

to illustrate the fact that he looks exactly like a dysmorphophobic.

by pokazać, że wygląda dokładnie jak cierpiący na dysmorfofobię.

In other words, he looks entirely normal.

Innymi słowy, wygląda całkiem normalnie.

Age is another thing

Wiek to kolejny czynnik

when our attitude toward our appearance changes.

zmieniający nasze nastawienie do własnego wyglądu.

So children judge themselves, learn to judge themselves,

Zatem dzieci oceniają siebie, uczą się oceniać siebie,

by the behavior of adults around them.

na podstawie zachowania dorosłych wokół nich.

Here's a classic example: Rebecca has a benign blood vessel tumor

Oto klasyczny przykład: Rebbecca ma łagodny nowotwór naczyń krwionośnych,

that's growing out through her skull, has obliterated her nose,

który wyrasta na zewnątrz jej czaszki, zatkał jej nos,

and she's having difficulty seeing.

i powoduje problemy z patrzeniem.

As you can see, it's blocking her vision.

Jak widzicie, zasłania jej oczy.

She's also in danger, when she damages this,

Jeśli go uszkodzi, narazi się

of bleeding profusely.

na obfite krwawienie.

Our research has shown

Nasze badania pokazały,

that the parents and close loved ones of these children

że rodzice i bliscy tych dzieci

adore them.

uwielbiają je.

They've grown used to their face; they think they're special.

Przyzwyczaili się do ich wyglądu; uważają, że są wyjątkowe.

Actually, sometimes the parents argue

Właściwie, to czasami rodzice spierają się,

about whether these children should have the lesion removed.

czy tym dzieciom powinno się usunąć zmiany chorobowe.

And occasionally they suffer intense grief reactions

I czasami doświadczają uczucia głębokiego żalu,

because the child they've grown to love

bo dziecko, które pokochali,

has changed so dramatically and they don't recognize them.

zmieniło się tak nagle, że nie mogą go poznać.

But other adults

Ale inni dorośli

say incredibly painful things.

wypowiadają niezwykle bolesne uwagi.

They say, "How dare you take this child out of the house

Mówią: "Jak śmiesz wyprowadzać to dziecko z domu,

and terrify other people.

żeby straszyło innych ludzi.

Shouldn't you be doing something about this? Why haven't you had it removed?"

Nie powinieneś czegoś z tym zrobić? Czemu tego nie usunąłeś?"

And other children in curiosity come up and poke the lesion,

A inne dzieci z ciekawości podchodzą, by wsadzić palec w zmiany,

because -- a natural curiosity.

z powodu -- zwyczajnej ciekawości.

And that obviously alerts the child

I ta ciekawość wyraźnie alarmuje dziecko

to their unusual nature.

o jego niecodziennej naturze.

After surgery, everything normalizes.

Po operacji, wszystko wraca do normy.

The adults behave more naturally,

Dorośli zachowują się normalniej,

and the children play more readily with other children.

a dzieci chętniej bawią się z innymi dziećmi.

As teenagers --

Jako nastolatkowie --

just think back to your teenage years --

przypomnijcie sobie siebie w tym wieku --

we're going through a dramatic

przechodzimy przez nagłą

and often disproportionate change

i zwykle nieproporcjonalną zmianę

in our facial appearance.

wyglądu naszej twarzy.

We're trying to struggle to find our identity.

Usiłujemy szukać swojej tożsamości.

We crave the approval of our peers.

Pragniemy, by nasi rówieśnicy nas akceptowali.

So our facial appearance is vital to us

Więc wygląd twarzy jest dla nas istotny,

as we're trying to project ourselves to the world.

bo usiłujemy zaprezentować się światu.

Just remember that single acne spot

Przypomnijcie sobie, jak pojedynczy pryszcz

that crippled you for several days.

psuł wam humor na kilka dni.

How long did you spend looking in the mirror every day,

Ile czasu spędziliście na patrzeniu codziennie w lustro,

practicing your sardonic look, practicing your serious look,

ćwicząc swoje sardoniczne spojrzenie, ćwicząc poważne spojrzenie,

trying to look like Sean Connery, as I did,

próbując wyglądać jak Sean Connery, jak ja teraz,

trying to raise one eyebrow?

usiłując podnieść tylko jedną brew.

It's a crippling time.

To przygnębiający okres.

I've chosen to show this profile view of Sue

Postanowiłem pokazać ten obraz profilu Sue,

because what it shows is her lower jaw jutting forward

ponieważ pokazuje jej wystającą do przodu żuchwę

and her lower lip jutting forward.

i jej wystającą dolną wargę.

I'd like you all in the audience now to push your lower jaw forward.

Chciałbym, żeby teraz każdy na widowni wysunął swoją żuchwę,

Turn to the person next to you,

odwrócił się do osoby obok,

push your lower jaws forward. Turn to the person next to you

wysuńcie swoje żuchwy, obróćcie się do osoby obok

and look at them -- they look miserable.

i spójrzcie na nią -- wygląda na przygnębioną.

That's exactly what people used to say to Sue.

To dokładnie to, co ludzie mówili Sue.

She wasn't miserable at all.

W ogóle nie była przygnębiona.

But people used to say to her, "Why are you so miserable?"

Ale ludzie mówili do niej: "Czemu jesteś taka przygnębiona?"

People were making misjudgments all the time

Ludzie ciągle źle oceniali

on her mood.

jej nastrój.

Teachers and peers were underestimating her; she was teased at school.

Nauczyciele i rówieśnicy nie doceniali jej, dokuczano jej w szkole.

So she chose to have facial surgery.

Więc postanowiła poddać się operacji twarzy.

After the facial surgery,

Po operacji,

she said, "My face now reflects my personality.

powiedziała: "Teraz moja twarz odzwierciedla moją osobowość.

People know now that I'm enthusiastic,

Ludzie wiedzą teraz, że jestem entuzjastyczna,

that I'm a happy person."

że jestem szczęśliwą osobą."

And that's the change that can be achieved for teenagers.

I to jest zmiana, którą możemy osiągnąć dla nastolatków.

Is this change, though, a real change,

Czy to jest jednak prawdziwa zmiana,

or is it a figment of the imagination

czy tylko wytwór wyobraźni

of the patient themselves?

samych pacjentów.

Well we studied teenagers' attitudes

Zbadaliśmy nastawienie nastolatków

to photographs of patients having this corrective facial surgery.

do zdjęć pacjentów poddanych korekcyjnym operacjom twarzy.

And what we found was --

I odkryliśmy, że --

we jumbled up the photographs

pomieszaliśmy zdjęcia,

so they couldn't recognize the before and after --

żeby nie mogli rozpoznać tych sprzed operacji i po --

what we found was that the patients were regarded

odkryliśmy, że pacjenci byli postrzegani

as being more attractive after the surgery.

jako bardziej atrakcyjni po operacji.

Well that's not surprising, but we also asked them to judge them

Cóż, nic zaskakującego, ale poprosiliśmy też, by ocenili ich

on honesty, intelligence,

szczerość, inteligencję,

friendliness, violence.

życzliwość, agresywność.

They were all perceived as being

Wszyscy byli postrzegani

less than normal in all those characteristics --

poniżej normy we wszystkich tych aspektach --

more violent, etc. -- before the surgery.

bardziej agresywny, itd. -- przed operacją.

After the surgery,

Po operacji,

they were perceived as being more intelligent,

postrzegano ich jako inteligentniejszych,

more friendly, more honest, less violent --

bardziej życzliwych, bardziej szczerych, mniej agresywnych --

and yet we hadn't operated on their intellect

mimo, że nie operowaliśmy ich umysłów

or their character.

ani charakterów.

When people get older,

W późniejszym wieku,

they don't necessarily choose to follow this kind of surgery.

ludzie niekoniecznie decydują się sami na tego typu operację.

Their presence in the consultation suite

Przychodzą do poradni

is a result of the slings and arrows of outrageous fortune.

z powodu ciosów rozgniewanego losu.

What happens to them

Przychodzą dlatego,

is that they may have suffered cancer or trauma.

że są po przejściu poważnego raka lub urazu.

So this is a photograph of Henry,

To jest wizerunek Henry'ego

two weeks after he had a malignant cancer removed

dwa tygodnie po tym, jak usunięto mu złośliwego raka

from the left side of his face -- his cheekbone,

z lewej strony twarzy -- z kości policzkowych,

his upper jaw, his eye-socket.

górnej szczęki, z oczodołu.

He looks pretty good at this stage.

Na tym etapie wygląda całkiem dobrze.

But over the course of the next 15 years he had 14 more operations,

Ale na przestrzeni kolejnych 15 lat przeszedł jeszcze 14 operacji,

as the disease ravaged his face

bo choroba pustoszyła jego twarz

and destroyed my reconstruction regularly.

i regularnie niszczyła moje rekonstrukcje.

I learned a huge amount from Henry.

Ogromnie dużo nauczyłem się od Henry'ego.

Henry taught me

Henry nauczył mnie,

that you can carry on working.

że można kontynuować pracę.

He worked as an advocate. He continued to play cricket.

Pracował jako adwokat. Dalej grał w krykieta.

He enjoyed life to the full,

Korzystał z życia, ile tylko mógł.

and this was probably because he had a successful, fulfilling job

Pewnie dlatego, że miał przynoszącą sukcesy, satysfakcjonującą pracę

and a caring family

i troskliwą rodzinę

and was able to participate socially.

i mógł utrzymywać aktywność społeczną.

He maintained a calm insouciance.

Trwał w spokojnej beztrosce.

I don't say he overcame this; he didn't overcome it.

Nie mówię, że przezwyciężył chorobę; wcale nie przezwyciężył.

This was something more than that. He ignored it.

To było coś więcej. Zignorował ją.

He ignored the disfigurement that was happening in his life

Zignorował zeszpecenie, które go nękało

and carried on oblivious to it.

i żył nie pamiętając o nim.

And that's what these people can do.

Ci ludzie właśnie to potrafią zrobić.

Henriapi illustrates this phenomenon as well.

Henriapi także ilustruje ten fenomen.

This is a man in his 20s

To mężczyzna w wieku dwudziestu kilku lat,

whose first visit out of Nigeria was with this malignant cancer

który po raz pierwszy w życiu wyjechał z Nigerii,

that he came to the United Kingdom to have operated on.

by poddać się operacji złośliwego raka w Wielkiej Brytanii.

It was my longest operation.

To była moja najdłuższa operacja.

It took 23 hours. I did it with my neurosurgeon.

Trwała 23 godziny. Przeprowadziłem ją z moim neurochirurgiem.

We removed all the bones at the right side of his face --

Usunęliśmy wszystkie kości z prawej strony twarzy --

his eye, his nose,

jego oko, nos,

the skull bones, the facial skin --

kości czaszki, skórę twarzy --

and reconstructed him with tissue from the back.

i zrekonstruowaliśmy je dzięki tkance z pleców.

He continued to work as a psychiatric nurse.

Pracował dalej jako pielęgniarz przy psychicznie chorych.

He got married. He had a son called Jeremiah.

Ożenił się. Ma syna o imieniu Jeremiah.

And again, he said,

I znów, powiedział:

"This painting of me with my son Jeremiah

"Ten obraz przedstawiający mnie z synem,

shows me as the successful man that I feel that I am."

pokazuje mnie jako spełnionego człowieka, jakim się czuję."

His facial disfigurement

Zeszpecenie twarzy

did not affect him

nie obchodziło go,

because he had the support of a family;

ponieważ miał wsparcie rodziny

he had a successful, fulfilling job.

i przynoszącą sukcesy, satysfakcjonującą pracę.

So we've seen that we can change people's faces.

Widzieliśmy zatem, że potrafimy zmieniać ludzkie twarze.

But when we change people's faces,

Ale kiedy zmieniamy ludziom twarze,

are we changing their identity --

czy zmieniamy ich tożsamość,

for better or for worse?

na lepsze lub na gorsze?

For instance,

Na przykład,

there are two different types of facial surgery.

istnieją dwa rodzaje operacji twarzy.

We can categorize it like that.

Możemy je podzielić w ten sposób.

We can say there are patients who choose to have facial surgery --

Możemy powiedzieć, że są pacjenci, którzy sami decydują się na operację --

like Sue.

jak Sue.

When they have facial surgery,

Po operacji,

they feel their lives have changed

czują, że ich życie się zmieniło,

because other people perceive them

ponieważ inni odbierają ich

as better people.

jako lepszych ludzi.

They don't feel different.

Nie czują się inaczej.

They feel that they've actually gained

Czują, że właściwie osiągnęli

what they never had,

to, czego nigdy nie mieli,

that their face now reflects their personality.

że ich twarz odzwierciedla ich osobowość.

And actually that's probably the difference between cosmetic surgery

I rzeczywiście to jest chyba różnica pomiędzy chirurgią kosmetyczną

and this kind of surgery.

a tym rodzajem chirurgii.

Because you might say, "Well, this type of surgery

Bo można by powiedzieć: "Cóż, ten typ chirurgii

might be regarded as cosmetic."

mógłby być uznany za chirurgię kosmetyczną."

If you do cosmetic surgery, patients are often less happy.

W chirurgii kosmetycznej pacjenci są zwykle mniej szczęśliwi.

They're trying to achieve difference in their lives.

Starają się osiągnąć zmianę w swoim życiu.

Sue wasn't trying to achieve difference in her life.

Sue nie dążyła do zmiany w swoim życiu,

She was just trying to achieve the face

próbowała tylko zyskać twarz

that matched her personality.

pasującą do swojej osobowości.

But then we have other people

Ale mamy też ludzi,

who don't choose to have facial surgery.

którzy nie decydują się sami na operację twarzy.

They're people who have their face shot off.

To ludzie, których twarz została odstrzelona.

I'll move it off, and we'll have a blank slide for those who are squeamish amongst you.

Usunąłem to i będziemy mieli pusty slajd, dla tych, którzy są wrażliwi.

They have it forced upon them.

Są zmuszeni do operacji.

And again, as I told you,

I znów, jak powiedziałem,

if they have a caring family

jeśli mają troskliwą rodzinę

and good work life,

i dobrą pracę,

then they can lead normal and fulfilled lives.

to mogą prowadzić normalne i spełnione życie.

Their identity doesn't change.

Ich tożsamość się nie zmienia.

Is this business

Czy zajmowanie się wyglądem

about appearance and preoccupation with it

i troska o niego

a Western phenomenon?

jest zjawiskiem właściwym tylko dla świata zachodu?

Muzetta's family give the lie to this.

Rodzina Muzetty podważa takie stwierdzenie.

This is a little Bangladeshi girl from the east end of London

To mała mieszkanka East Endu z Bangladeszu,

who's got a huge malignant tumor on the right side of her face,

która ma ogromny złośliwy guz na prawej części twarzy,

which has already made her blind

który zdążył ją oślepić,

and which is rapidly growing and is going to kill her shortly.

prędko rośnie i wkrótce ją zabije.

After she had surgery to remove the tumor,

Po operacji usunięcia guza,

her parents dressed her in this beautiful green velvet dress,

jej rodzice ubrali ją w tę piękną zieloną aksamitną sukienkę,

a pink ribbon in her hair,

włożyli różową kokardkę we włosy

and they wanted the painting to be shown around the world,

i chcieli, żeby świat zobaczył ten obrazek,

despite the fact that they were orthodox Muslims

pomimo faktu, że są ortodoksyjnymi muzułmanami

and the mother wore a full burqa.

a matka nosi pełną burkę.

So it's not simply a Western phenomenon.

Więc to nie tylko zachodnie zjawisko.

We make judgments on people's faces

Oceniamy ludzi na podstawie twarzy

all the time.

cały czas.

It's been going on since we can think of Lombroso

Dzieje się tak od czasów Lombrosso

and the way he would define criminal faces.

i sposobu, w jaki zdefiniował twarze kryminalistów.

He said you could see criminal faces,

Twierdził, że można poznać twarz kryminalisty,

judging them just on the photographs that were showed.

tylko na podstawie obejrzanych zdjęć.

Good-looking people

Atrakcyjni ludzie

are always judged as being more friendly.

zawsze wydają się bardziej przyjaźni.

We look at O.J. --

Spójrzmy na O.J.'a --

he's a good-looking guy.

jest przystojnym facetem.

We'd like to spend time with him. He looks friendly.

Chcielibyśmy spędzać z nim czas. Wygląda przyjaźnie.

Now we know that he's a convicted wife-batterer,

Teraz wiemy, że został skazany za znęcanie się nad żoną,

and actually he's not the good guy.

i w rzeczywistości nie jest dobrym człowiekiem.

And beauty doesn't equate to goodness,

A więc piękno nie równa się dobroci

and certainly doesn't equate to contentment.

i z pewnością nie równa się zadowoleniu.

So we've talked about the static face

Mówiliśmy zatem o nieruchomych twarzach

and judging the static face,

i ocenianiu nieruchomych twarzy,

but actually, we're more comfortable

ale właściwie, wygodniej jest nam

with judging the moving face.

formułować sądy na podstawie żywych twarzy.

We think we can judge people on their expressions.

Sądzimy, że umiemy osądzać ludzi na podstawie wyrazów twarzy.

U.K. jurors in the U.K. justice system

Sędziowie w Wielkiej Brytanii

like to see a live witness

wolą przesłuchiwać świadków na żywo

to see whether they can pick up the telltale signs of mendacity --

by stwierdzić, czy dostrzegą oznaki wskazujące na kłamstwo --

the blink, the hesitation.

mrugnięcie okiem, niezdecydowanie.

And so they want to see live witnesses.

Więc chcą przesłuchiwać świadków na żywo.

Todorov tells us that, in a tenth of a second,

Todorov twierdzi, że w jednej dziesiątej sekundy

we can make a judgment on somebody's face.

jesteśmy w stanie ocenić kogoś na podstawie twarzy.

Are we uncomfortable with this image? Yes, we are.

Czy czujemy się niekomfortowo patrząc na to zdjęcie? Owszem.

Would we be happy if our doctor's face, our lawyer's face,

Bylibyśmy zadowoleni gdyby twarz naszego lekarza, prawnika,

our financial adviser's face was covered?

naszego doradcy finansowego, była zakryta?

We'd be pretty uncomfortable.

Czulibyśmy się całkiem niekomfortowo.

But are we good at making the judgments

Ale czy jesteśmy dobrzy w formułowaniu sądów

on facial appearance and movement?

na podstawie ruchów i wyglądu twarzy?

The truth is that there's a five-minute rule,

Tak na prawdę istnieje zasada pięciu minut --

not the tenth-of-a-second rule like Todorov, but a five-minute rule.

nie dziesiątej części sekundy, jak chce Todorov, ale pięciu minut.

If you spend five minutes with somebody,

Jeśli spędzisz z kimś pięć minut,

you start looking beyond their facial appearance,

zaczynasz dostrzegać więcej niż tylko wygląd twarzy

and the people who you're initially attracted to

i ludzie, którzy początkowo wydali ci się atrakcyjni,

may seem boring and you lose interest in them,

mogą wydać się nudni i przestaną cię interesować,

and the people who you didn't immediately seek out,

a ludzie, na których nie zwróciłeś od razu uwagi,

because you didn't find them particularly attractive,

bo nie wydali Ci się szczególnie atrakcyjni,

become attractive people

stają się atrakcyjni

because of their personality.

z powodu swojej osobowości.

So we've talked a lot about facial appearance.

Zatem sporo powiedzieliśmy o wyglądzie twarzy.

I now want to share

Teraz chciałbym się podzielić

a little bit of the surgery that we do --

odrobiną wiedzy o chirurgii, którą uprawiamy --

where we're at and where we're going.

gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy.

This is an image of Ann

To zdjęcie Ann,

who's had her right jaw removed and the base of her skull removed.

której usunięto prawą część szczęki i podstawę czaszki.

And you can see in the images afterward,

I jak widać na późniejszych zdjęciach,

we've managed to reconstruct her successfully.

udało nam się odtworzyć jej twarz.

But that's not good enough.

Ale to nie wystarczy.

This is what Ann wants. She wants to be out kayaking,

Oto czego chce Ann. Chce pływać kajakiem,

she wants to be out climbing mountains.

chce wspinać się po górach.

And that's what she achieved, and that's what we have to get to.

To, czego dokonała jest tym, co musimy osiągnąć.

This is a horrific image,

To potworne zdjęcie,

so I'm putting my hand up now.

więc podnoszę rękę do góry.

This is a photograph of Adi,

To zdjęcie Adi,

a Nigerian bank manager who had his face shot off

menadżera Banku z Nigerii, któremu odstrzelono twarz

in an armed robbery.

podczas napadu z bronią w ręku.

And he lost his lower jaw, his lip, his chin

Stracił żuchwę, wargę, policzek

and his upper jaw and teeth.

oraz górną szczękę i zęby.

This is the bar that he set for us.

Postawił przed nami takie wyzwanie.

"I want to look like this. This is how I looked before."

"Tak chcę wyglądać. Tak wyglądałem przedtem."

So with modern technology,

Dzięki nowoczesnej technologii,

we used computers to make models.

stworzyliśmy modele za pomocą komputerów.

We made a model of the jaw without bone in it.

Stworzyliśmy model szczęki bez kości.

We then bent a plate up to it.

Potem odpowiednio wygięliśmy płytkę.

We put it in place

Wstawiliśmy ją na miejsce,

so we knew it was an accurate position.

więc wiedzieliśmy, że to dokładna pozycja.

We then put bone and tissue from the back.

Następnie wstawiliśmy kość i tkankę z pleców.

Here you can see the plate holding it,

Tutaj widać płytkę podtrzymującą je,

and you can see the implants being put in --

widzicie również wkładane implanty --

so that in one operation

w jednej operacji

we achieve this

osiągnęliśmy to

and this.

i to.

So the patient's life is restored.

Życie pacjenta wróciło do normy.

That's the good news.

To dobra wiadomość.

However, his chin skin

Jednak skóra na jego podbródku

doesn't look the same as it did before.

nie wygląda tak samo, jak przedtem.

It's skin from his back.

To skóra z jego pleców.

It's thicker, it's darker, it's coarser, it doesn't have the contours.

Jest grubsza, ciemniejsza, bardziej szorstka, nie ma konturów.

And that's where we're failing,

W tym miejscu przegrywamy.

and that's where we need the face transplant.

W tym miejscu potrzebujemy przeszczepów twarzy.

The face transplant has a role

Przeszczepy twarzy mają znaczenie

probably in burns patients to replace the skin.

w przywracaniu skóry pacjentom z poparzeniami.

We can replace the underlying skeletal structure,

Możemy przywrócić strukturę kości pod skórą,

but we're still not good at replacing the facial skin.

ale nadal nie umiemy dobrze przywracać skóry twarzy.

So it's very valuable

To bardzo wartościowe,

to have that tool in our armamentarium.

mieć takie narzędzie w swoim arsenale broni.

But the patients are going to have to take drugs

Ale pacjenci będą musieli do końca życia przyjmować leki,

that suppress their immune system for the rest of their lives.

zmniejszające reakcję układu immunologicznego.

What does that mean?

Co to znaczy?

They have an increased risk of infection, an increased risk of malignancy.

Zwiększone ryzyko infekcji, zwiększone ryzyko przerzutów nowotworów.

This is not a life-saving transplant --

To nie jest transplantacja ratująca życie --

like a heart, or liver, or lung transplant --

jak przeszczepy serca, wątroby, czy płuc --

it is a quality-of-life transplant,

to transplantacja jakości życia

and as a result,

i w rezultacie,

are the patients going to say, if they get a malignant cancer 10 or 15 years on,

czy pacjenci nie powiedzą, jeśli zachorują na złośliwego raka za 10 czy 15 lat,

"I wish I'd had conventional reconstructive techniques rather than this

"Wolałbym być poddany konwencjonalnym technikom rekonstrukcji,

because I'm now dying of a malignant cancer"? We don't know yet.

bo teraz umieram na złośliwego raka"?. Na razie nie wiemy.

We also don't know what they feel

Nie wiemy też, co odczuwają

about recognition and identity.

odnośnie swojej tożsamości.

Bernard Devauchelle and Sylvie Testelin, who did the first operation,

Bernard Devauchelle i Sylvie Testelin, którzy przeprowadzili pierwszą operację

are studying that.

badają to zagadnienie.

Donors are going to be short on the ground,

Dawców jest niewielu już od samego początku,

because how many people want to have their loved one's face

bo ile osób chciałoby, żeby ukochanej osobie,

removed at the point of death?

usunięto po śmierci twarz.

So there are going to be problems

Zatem pojawią sie trudności

with face transplantation.

z przeszczepami twarzy.

So the better news is

Lepszą wiadomością jest,

the future's almost here --

że przyszłość jest tuż tuż --

and the future is tissue engineering.

a przyszłość to inżynieria tkankowa.

Just imagine,

Wyobraźcie sobie tylko,

I can make a biologically-degradable template.

Mogę stworzyć ulegającą rozkładowi matrycę.

I can put it in place where it's meant to be.

Mogę wstawić ją w odpowiednie miejsce.

I can sprinkle a few cells,

Posypać odrobiną komórek,

stem cells from the patient's own hip,

komórek macierzystych z biodra pacjenta,

a little bit of genetically engineered protein,

jeszcze tylko odrobina genetycznie modyfikowanych białek,

and lo and behold, leave it for four months and the face is grown.

i uwaga uwaga, zostawiamy to na cztery miesiące i twarz jest wyrośnięta.

This is a bit like a Julia Child recipe.

Trochę jak przepis Julii Child.

But we've still got problems.

Ale nadal są problemy.

We've got mouth cancer to solve.

Mamy do rozwiązania problem raka ust.

We're still not curing enough patients -- it's the most disfiguring cancer.

Nie uzdrawiamy wystarczającej ilości pacjentów -- to najbardziej szpecący rak.

We're still not reconstructing them well enough.

W ich przypadku rekonstrukcje nie są wystarczająco dobre.

In the U.K. we have an epidemic

W Wielkiej Brytanii mamy epidemię

of facial injuries among young people.

zranień twarzy wśród młodych ludzi.

We still can't get rid of scars.

Nadal nie potrafimy pozbyć się blizn.

We need to do research.

Musimy prowadzić badania.

And the best news of all

Ale najlepsza wiadomość to ta,

is that surgeons know

iż chirurdzy wiedzą,

that we need to do research.

że musimy prowadzić badania.

And we've set up charities

Założyliśmy organizacje charytatywne,

that will help us fund

które pomogą finansować

the clinical research

badania kliniczne,

to determine the best treatment practice now

by znaleźć najlepsze praktyki leczenia obecnie

and better treatment into the future,

i lepsze terapie w przyszłości,

so we don't just sit on our laurels and say, "Okay, we're doing okay.

więc nie spoczywamy na laurach i nie mówimy: "Wszystko jest w porządku.

Let's leave it as it is."

Zostawmy to tak, jak jest."

Thank you very much indeed.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Oklaski)