Nick Veasey: Exposing the invisible

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Rysia Wand

So, 120 years ago,

120 lat temu Dr Röntgen

Dr. Röntgen X-rayed his wife's hand.

prześwietlił rękę swojej żony.

Quite why he had to pin her fingers to the floor

Przygważdzanie jej palców broszką do podłogi

with her brooch, I'm not sure. It seems a bit extreme to me.

wydaje mi się dość ekstremalne.

That image was the start of the X-ray technology.

To było pierwsze zdjęcie rentgenowskie.

And I'm still fundamentally using the same principles today.

Dziś używam tych samych zasad,

I'm interpreting it in a more contemporary manner.

tylko unowocześniłem interpretację.

The first shot I ever did

Pierwsze zrobione przeze mnie zdjęcie

was of a soda can, which was to promote a brand that we all know,

było reklamą napoju znanej marki.

so I'm not going to do them any favors by showing you it.

Nie będę go tu promować.

But the second shot I did was my shoes I was wearing on the day.

Drugie zrobiłem własnym butom.

And I do really like this shot, because

Lubię to zdjęcie,

it shows all the detritus that's sort of embedded

widać śmieci wbite w podeszwę.

in the sole of the sneakers.

widać śmieci wbite w podeszwę.

It was just one of those pot-luck things where you

To jak wygrana na loterii,

get it right first time.

kiedy udaje się za pierwszym razem.

Moving on to something a bit larger,

Przejdźmy do czegoś większego.

this is an X-ray of a bus.

To zdjęcie autobusu.

And the bus is full of people.

z pasażerami.

It's actually the same person. It's just one skeleton.

To jeden i ten sam szkielet.

And back in the '60s,

W latach 60.

they used to teach student radiographers

studentów radiografii

to take X-rays, thankfully not on you and I,

uczono nie na pacjentach,

but on dead people.

lecz na zwłokach.

So, I've still got access to one of these dead people

Do jednych nadal mam dostęp.

called Frieda; she's falling apart, I'm afraid,

Nazywa się Frieda i już się rozpada,

because she's very old and fragile.

bo jest stara i delikatna.

But everyone on that bus is Frieda.

Wszyscy pasażerowie to Frieda.

And the bus is taken with a cargo-scanning X-ray,

Zdjęcie zrobiłem granicznym rentgenem

which is the sort of machine you have on borders,

do sprawdzania ładunku.

which checks for contraband and drugs and bombs and things.

Tak szukają narkotyków, kontrabandy i bomb.

Fairly obvious what that is.

To mówi samo za siebie.

So, using large-scale objects

Użycie dużych obiektów

does sort of create drama

dodaje dramatyzmu

because you just don't see X-rays of big things that often.

bo rzadko się je widzi.

Technology is moving ahead,

Technologia się rozwija.

and these large cargo scanner X-rays

Wielkie rentgenowskie skanery cyfrowe

that work with the digital system are getting better and better and better.

stają się coraz lepsze.

Again though, to make it come alive

Żeby zdjęcia ożyły,

you need, somehow, to add the human element.

trzeba dodać element ludzki.

And I think the reason this image works, again, is because

To zdjęcie robi wrażenie,

Frieda is driving the bulldozer.

bo Frieda prowadzi buldożer.

(Laughter)

(Śmiech)

Quite a difficult brief,

Trudno sprawić,

make a pair of men's pants look beautiful.

żeby bokserki wyglądały pięknie.

But I think the process, in itself, shows how exquisite they are.

Ale tylko tak można pokazać ich kunszt.

Fashion -- now, I'm sort of anti-fashion because I

To rodzaj anty-mody,

don't show the surface, I show what's within.

bo pokazuję, co jest pod powierzchnią.

So, the fashionistas don't really like me

W świecie mody mnie nie lubią,

because it doesn't matter if Kate Moss is wearing it or if I'm wearing it,

bo czy założy to Kate Moss, czy ja,

it looks the same.

tu wygląda tak samo.

(Laughter)

(Śmiech)

We all look the same inside, believe me.

W środku jesteśmy jednakowi.

The creases in the material and the sort of nuances.

Widać zagięcia materiału i inne niuanse.

And I show things for really what they are, what they're made of.

Pokazuję rzeczy, jakimi są.

I peel back the layers and expose it.

Usuwam warstwy i obnażam.

And if it's well made I show it, if it's badly made I show it.

Widać, czy coś jest zrobione dobrze czy źle.

And I'm sure Ross can associate that with design.

Ross nie musi się wstydzić.

The design comes from within.

Projekt płynie z wnętrza.

It's not just Topshop,

Nie jest powierzchowny.

I get some strange looks when I go out getting my props.

Dziwnie na mnie patrzą, gdy zbieram rekwizyty.

Here I was fumbling around in the ladies' underwear department

Błąkałem się po dziale z damską bielizną,

of a department store, almost got escorted from the premises.

prawie mnie stamtąd wyrzucono.

I live opposite a farm. And this was the runt of the litter, a piglet that died.

To prosię-cherlak zdechło na pobliskiej farmie.

And what's really interesting is,

Jeśli popatrzeć na nogi,

if you look at the legs, you'll notice that the bones haven't fused.

widać, że kości się nie zrosły.

And should that pig have grown,

Gdyby świnka dorosła,

unfortunately it was dead, it would have certainly been dead

co by się na pewno nie udało

after I X-rayed it, with the amount of radiation I used anyway.

po mojej dawce promieniowania...

(Laughter)

(Śmiech)

But once the bones had fused together

kości by się zrosły

it would have been healthy.

i byłaby zdrowa.

So, that's an empty parka jacket.

To pusta kurtka narciarska.

But I quite love the way it's posed.

Uwielbiam jej ułożenie.

Nature is my greatest inspiration.

Natura mnie inspiruje.

And to carry on with a theme that we've already touched with

Poruszyliśmy już

is how nature is related to architecture.

łączenie natury i architektury.

If you look at the roof of the Eden Project,

Dachy budynków Eden Project

or the British library, it's all this honeycomb structure.

i Biblioteki Brytyjskiej przypominają plastry miodu.

And I'm sure those architects are inspired,

Ci architekci, tak jak ja,

as I am, by what surrounds us, by nature.

szukali inspiracji w naturze.

This, in fact, is a Victoria water lily leaf

To wiktoria królewska

that floats on the top of a pond.

unosząca się na wodzie.

An amaryllis flower looking really three-dimensional.

Amarylis, jakby trójwymiarowy.

Seaweed, ebbing in the tide.

Wodorosty zabierane przez odpływ.

Now, how do I do this, and where do I do this, and all of that sort of thing.

Jak i gdzie robię takie zdjęcia?

This is my new, purpose-built, X-ray shed.

To moja szopa rentgenowska.

And the door to my X-ray room

Drzwi do niej:

is made of lead and steel.

ołów i stal, 1250 kg,

It weighs 1,250 kilograms and the only exercise I get is opening and closing it.

otwieranie ich to moja dzienna porcja ćwiczeń.

(Laughter)

(Śmiech)

The walls are 700 millimeters thick of solid dense concrete.

Ściany z gęstego cementu mają 700 mm.

So, I'm using quite a lot of radiation.

Używam dużo promieniowania.

A lot more than you'd get in a hospital or a vet's.

Dużo więcej niż u lekarza.

And there I am. This is a quite high-powered X-ray machine.

To mój potężny rentgen.

What's interesting really about X-ray really

To ciekawe, że ta technologia

is, if you think about it, is that that technology

jest wykorzystywana

is used for looking for cancer or looking for drugs,

do wykrywania raka, narkotyków

or looking for contraband or whatever.

albo kontrabandy.

And I use that sort of technology

A ja jej używam,

to create things that are quite beautiful.

do tworzenia pięknych rzeczy.

So, still working with film, I'm afraid.

Niestety, nadal na błonie fotograficznej.

Technology in X-ray where it's life-size processed,

W technologii zdjęć dużych obiektów,

apart from these large cargo-scanning machines,

oprócz rentgenów granicznych,

hasn't moved on enough for the quality of the image

ani jakość obrazu, ani rozdzielczość

and the resolution to be good enough for what I want to do with it,

nie wystarczają moim potrzebom,

which is show my pictures big.

tzn. do robienia dużych zdjęć.

So, I have to use a 1980s drum scanner,

Używam skanera bębnowego z lat 80,

which was designed in the days when everyone shot photographs on film.

zrobionego kiedy używało się błon filmowych,

They scan each individual X-ray.

Skanuje oddzielne zdjęcia.

And this shows how I do my process of same-size X-rays.

Tak przetwarzam zdjęcia rentgenowskie.

So, this is, again, my daughter's dress.

To sukienka mojej córki.

Still has the tag in it from me buying it,

Nadal ma metkę,

so I can take it back to the shop if she didn't like it.

gdyby jej się nie spodobała.

But there are four X-ray plates.

To cztery zdjęcia rentgenowskie.

You can see them overlapping.

Widać jak na siebie zachodzą.

So, when you move forward from something fairly small,

Przejście z czegoś małego,

a dress which is this size,

takiej sukienki,

onto something like that which is done in exactly the same process,

do czegoś dużego działa tak samo,

you can see that that is a lot of work.

ale to dużo pracy.

In fact, that is three months solid X-raying.

To trzy miesiące robienia zdjęć.

There is over 500 separate components.

Boeing wysłał mi w kontenerach

Boeing sent me a 747 in containers.

500 części samolotu 747.

And I sent them back an X-ray.

A ja wysłałem im zdjęcie.

(Laughter) I kid you not.

(Śmiech) Naprawdę.

Okay, so Frieda is my dead skeleton.

Frieda to mój szkielet.

This, unfortunately, is basically two pictures.

To są dwa zdjęcia.

One on the extreme right is a photograph of an American footballer.

Jedno to zdjęcie futbolisty.

The one on the left is an x-ray.

A drugie to rentgen.

But this time I had to use a real body.

Ale musiałem użyć prawdziwego ciała.

Because I needed all the skin tissue to make it look real,

Dla realizmu potrzebna mi była skóra,

to make it look like it was a real athlete.

żeby wyglądał jak atleta.

So, here I had to use a recently deceased body.

Musiałem użyć świeżego ciała.

And getting a hold of that was extremely difficult and laborious.

Bardzo trudno było mi je dostać.

But people do donate their bodies to art and science.

Ale ludzie oddają swoje ciała dla nauki i sztuki.

And when they do, I'm in the queue.

Wtedy czekam w kolejce.

So, I like to use them.

Lubię z nimi pracować.

(Laughter)

(Śmiech)

The coloring, so coloring adds another level to the X-rays.

Kolor dodaje głębi zdjęciom rentgenowskim.

It makes it more organic, more natural.

Są bardziej organiczne i naturalne.

It's whatever takes my fancy, really.

Koloruję jak mi się podoba,

It's not accurately colored to how it is in real life.

niekoniecznie tak jak natura.

That flower doesn't come in bright orange, I don't think.

Ten kwiat nie jest pomarańczowy.

But I just like it in bright orange.

Ale takim go lubię.

And also with something technical, like these are DJ decks,

Urządzeniom, jak narzędziom dla DJ-ów,

it sort of adds another level.

kolor nadaje nową jakość.

It makes a two dimensional image look more three dimensional.

Zdjęcia dwuwymiarowe wydają się trójwymiarowe.

The most difficult things to X-ray,

Najtrudniej jest prześwietlić,

the most technically challenging things to X-ray

jeśli chodzi o samą technikę,

are the lightest things, the most delicate things.

lekkie i delikatne rzeczy.

To get the detail in a feather,

Uchwycenie szczegółów ptasiego pióra

believe me, if there is anyone out here who knows anything about X-rays,

Uchwycenie szczegółów ptasiego pióra

that's quite a challenge.

jest bardzo trudne.

I'm now going to show you a short film, I'll step to the side.

Pokażę wam teraz krótki film.

Video: (Music)

Wideo: (Muzyka)

The thing in there is very dangerous.

To tutaj jest niebezpieczne.

If you touch that, you could possibly die

Jeśli go dotknąć można umrzeć

through radiation poisoning.

z powodu napromieniowania

In my career I've had two exposures to radiation,

Dwa razy zostałem napromieniowany,

which is two too many, because it stays with you for life.

o dwa za dużo, bo to zostaje na całe życie.

It's cumulative.

Kumuluje się.

(Music)

(Muzyka)

It has human connotations.

To znana dziecięca zabawka,

The fact that it's a child's toy that we all recognize,

To znana dziecięca zabawka,

but also it looks like it's a robot,

ale wygląda jak robot,

and it comes from a sci-fi genus.

taki z science-fiction.

It's a surprise that it has humanity,

A jednak jest ludzki element,

but also man-made, future, alien associations.

ludzkie dzieło, przyszłość, obcość.

And it's just a bit spooky.

Jest trochę straszna.

(Music)

(Muzyka)

The bus was done with a cargo-scanning X-ray machine,

Prześwietliłem ten autobus dzięki rentgenowi,

which is used on the borders

używa się ich na granicach

between countries, looking for contraband and illegal immigrants.

do wykrywania kontrabandy i nielegalnych imigrantów.

The lorry goes in front of it. And it takes slices

Rentgen robi wiele zdjęć

of X-rays through the lorry.

przekroju maszyny.

And that's how this was done. It's actually slice, slice.

Tak to zrobiłem. Kawałek po kawałku.

It's a bit like a CT scanner in a hospital. Slices.

Jak przy tomografii komputerowej.

And then if you look carefully, there is all little things.

Jeśli się przyjrzeć, widać drobiazgi.

He's got headphones on, reading the newspaper,

Słuchawki na głowie, ten czyta gazetę,

got a hat on, glasses, got a bag.

ten ma kapelusz, okulary, torbę.

So, these little details

Detale dodają autentyczności.

help to make it work, make it real.

Detale dodają autentyczności.

(Music)

(Muzyka)

The problem with using living people is that

Nie można użyć żywych ludzi,

to take an X-ray, if I X-ray you, you get exposed to radiation.

z powodu promieniowania.

So, to avoid that --

Żeby tego uniknąć,

I have to avoid it somehow --

a jakoś muszę,

is I use dead people.

używam zwłok.

Now, that's a variety of things, from recently deceased bodies,

Od ciał niedawno zmarłych,

to a skeleton that was used by student radiographers

po szkielet z wydziału radiografii,

to train in taking X-rays of the human body,

używany do nauki robienia zdjęć,

at different densities.

przy różnych gęstościach.

(Music)

(Muzyka)

I have very high-tech equipment of gloves, scissors and a bucket.

Mam zaawansowane narzędzia: rękawice, nożyczki i kubeł.

(Music)

(Muzyka)

I will show how the capillary action works, how it feeds,

Pokażę jak działają naczynia włoskowate.

I'll be able to get all the cells inside that stem.

Widać komórki w łodygach.

Because it transfers food from its roots to its leaves.

Wszystko jest transportowane z korzeni do liści.

Look at this monster.

Popatrzcie tylko.

(Music)

(Muzyka)

It's so basic. It just grows wild.

Rośnie dziko.

That's what I really like about it,

To właśnie lubię,

the fact that I haven't got to go and buy it,

nie muszę nic kupować,

and it hasn't been genetically modified at all.

nic nie było modyfikowane genetycznie.

It's just happening.

Po prostu jest.

And the X-ray shows how beautiful nature can be.

Widać jak piękna może być natura.

Not that that is particularly beautiful

To szczególnie urzekające.

when you look at it with the human eye,

Patrząc nieuzbrojonym okiem,

the way the leaves form. They're curling back on each other.

widać strukturę liści. Zawijają się.

So the X-ray will show the overlaps in these little corners.

Rentgen pokazuje jak zachodzą.na siebie.

The thicker the object, the more radiation it needs,

Im coś jest grubsze,

and the more time it needs.

tym promieniowanie musi być silniejsze i dłuższe.

The lighter the object, the less radiation.

Im lżejsze, tym mniejsze.

Sometimes you keep the time up, because the time gives you detail.

Czasem naświetlam dłużej, żeby wydobyć szczegóły.

The longer the exposure goes on for,

Im dłużej się naświetla,

the more detail you get.

tym więcej szczegółów.

(Music)

(Muzyka)

If you look at this, just the tube,

Jeśli spojrzeć na to,

it is quite bright.

jest bardzo jasne.

But I could get a bit darker in the tube, but everything else would suffer.

Gdyby było ciemniejsze reszta wyglądałaby gorzej.

So, these leaves at the edge would start to disappear.

Boczne liście zaczęłyby znikać.

What I like is how hard the edges are,

Lubię pokazywać ostre kontury.

how sharp.

Lubię pokazywać ostre kontury.

Yeah, I'm quite pleased with it.

Jestem z tego zadowolony.

(Music)

(Muzyka)

I travel beyond the surface and show

Zaglądam pod powierzchnię

something for what it's worth,

i pokazuję istotę rzeczy,

for what it's really made of, how it really works.

ich budowę i działanie.

But also I find that

Dzięki zdjęciom rentgenowskim,

I've got the benefit of taking away all the surface,

mogę zignorować powierzchnię,

which is things that people are used to seeing.

czyli to, co widzi się na co dzień.

And that's the sort of thing I've been doing.

Tym się zajmowałem.

I've got the opportunity now to show you

A teraz pokażę wam

what I'm going to be doing in the future.

co zrobię w przyszłości.

This is a commercial application of my most recent work.

To moje nowe dzieło komercyjne.

And what's good about this, I think, is that it's like a moment in time,

Uchwycenie pewnego momentu.

like you've turned around, you've got X-ray vision

Jakbyśmy mieli rentgen w oczach,

and you've taken a picture with the X-ray camera.

albo zrobili zdjęcie aparatem rentgenowskim.

Unfortunately I haven't got X-ray vision.

Niestety, sam widzę zwyczajnie.

I do dream in X-ray. I see my projects in my sleep.

W snach widzę rentgenem. Śnią mi się projekty.

And I know what they're going to look like in X-ray and I'm not far off.

Wiem jak będą wyglądać i zwykle się nie mylę.

So, what am I doing in the future?

Jakie mam plany na przyszłość?

Well, this year is the 50th anniversary

W tym roku Mini Morris obchodzi 50 urodziny.

of Issigonis's Mini, which is one of my favorite cars.

To jeden z moich ulubionych modeli.

So, I've taken it apart, component by component,

Rozłożyłem go na części,

months and months and months of work.

pracowałem miesiącami.

And with this image, I'm going to be displaying

A owoc mojej pracy

it in the Victoria and Albert Museum

wystawi Victoria and Albert Museum,

as a light box, which is actually attached to the car.

jako negatoskop przyczepiony do samochodu.

So, I've got to saw the car in half, down the middle,

Muszę przeciąć samochód na pół,

not an easy task, in itself.

co nie będzie proste.

And then, so you can get in the driver's side, sit down,

Będzie można wsiąść,

and up against you is a wall.

a w połowie znajdzie się ściana.

And if you get out and walk around to the other side of the car,

Po drugiej stronie zobaczymy rentgena

you see a life-sized light box of the car showing you how it works.

maszynerii samochodu naturalnej wielkości.

And I'm going to take that idea

Wykorzystam ten pomysł

and apply it to other sort of iconic things from my life.

i do innych drogich mi rzeczy.

Like, my first computer was a big movement in my life.

Mój pierwszy komputer był wydarzeniem.

And I had a Mac Classic. And it's a little box.

Miałem Mac Classic.

And I think that would look quite neat as an X-ray.

Ładnie by wyglądał w rentgenie.

I'm also looking to

Chcę też przenieść swoje prace

take my work from the two-dimensional form

z dwóch wymiarów

to a more three-dimensional form.

do formy trójwymiarowej.

And this is quite a good way of doing it.

To dobry sposób.

I'm also working now with X-ray video.

Pracuję nad filmami w rentgenie.

So, if you can imagine, some of these flowers,

Wyobraźcie sobie te kwiaty,

and they're actually moving and growing

jak się poruszają i rosną.

and you can film that in X-ray, should be quite stunning.

Można to sfilmować w rentgenie.

But that's it. I'm done. Thank you very much.

To tyle. Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)