Adventures of an interplanetary architect | Xavier De Kestelier

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Sylwia Gliniewicz

I must have been about 12 years old

Miałem około 12 lat,

when my dad took me to an exhibition on space,

kiedy tata zabrał mnie na wystawę o kosmosie,

not far from here, in Brussels.

niedaleko stąd, w Brukseli.

And the year was about -- I think it was 1988,

To był chyba 1988 rok,

so it was the end of the Cold War.

koniec zimnej wojny.

There was a bit of an upmanship going on between the Americans and the Russians

Pomiędzy Amerykanami i Rosjanami, którzy przynosili eksponaty na wystawę,

bringing bits to that exhibition.

trwała lekka rywalizacja.

NASA brought a big blow-up space shuttle,

NASA sprowadziło ogromny dmuchany wahadłowiec,

but the Russians, they brought a Mir space station.

ale Rosjanie przywieźli stację Mir.

It was actually the training module,

To był właściwie moduł treningowy,

and you could go inside and check it all out.

można było wejść do środka i wszystko zobaczyć.

It was the real thing --

To było coś namacalnego,

where the buttons were, where the wires were,

gdzie były przyciski, kable,

where the astronauts were eating, where they were working.

miejsce, gdzie jedli kosmonauci, gdzie pracowali.

And when I came home,

Wróciłem do domu

the first thing I did, I started drawing spaceships.

i od razu zacząłem rysować statki kosmiczne.

Now, these weren't science fiction spaceships, no.

Nie chodzi mi o statki z filmów science fiction.

They were actually technical drawings.

To były prawdziwe rysunki techniczne.

They were cutaway sections

Na przekrojach było widać,

of what kind of structure would be made out of,

jak będą zbudowane,

where the wires were, where the screws were.

gdzie będą kable, śrubki.

So fortunately, I didn't become a space engineer,

Na szczęście nie zostałem inżynierem kosmicznym,

but I did become an architect.

ale za to zostałem architektem.

These are some of the projects that I've been involved with

Oto niektóre projekty, w które byłem zaangażowany

over the last decade and a half.

przez ostatnie 15 lat.

All these projects are quite different, quite different shapes,

Każdy jest inny, mają różne bryły,

and it is because they are built for different environments.

a to dlatego, że powstały w różnych środowiskach.

They have different constraints.

Mają różne ograniczenia.

And I think design becomes really interesting

Projektowanie staje się naprawdę interesujące,

when you get really harsh constraints.

kiedy trzeba pokonać poważne ograniczenia.

Now, these projects have been all over the world.

Te projekty pochodzą z całego świata.

A few years ago, this map wasn't good enough.

Kilka lat temu ta mapa okazała się niewystarczająca.

It was too small.

Była za mała.

We had to add this one,

Musieliśmy dodać tę,

because we were going to do a project on the Moon

ponieważ zamierzaliśmy stworzyć projekt na Księżycu

for the European Space Agency;

dla Europejskiej Agencji Kosmicznej.

they asked us to design a Moon habitat --

Poprosili nas o zaprojektowanie bazy na Księżycu,

and one on Mars with NASA,

a kolejną, już dla NASA, mieliśmy zrobić na Marsie,

a competition to look at a habitation on Mars.

w konkursie na stworzenie tam miejsca do życia.

Whenever you go to another place,

Kiedy udajesz się w nowe miejsce

as an architect

jako architekt

and try to design something,

i próbujesz coś zaprojektować,

you look at the local architecture, the precedents that are there.

przyglądasz się miejscowej architekturze, starym, obecnym już budynkom.

Now, on the Moon, it's kind of difficult, of course,

Na Księżycu to trudne,

because there's only this.

bo jest tam tylko to.

There's only the Apollo missions.

Pozostałości po misjach Apollo.

So last that we went there, I wasn't even born yet,

Kiedy ostatni raz tam byliśmy, mnie nie było nawet na świecie,

and we only spent about three days there.

spędziliśmy tam zaledwie trzy dni.

So for me, that's kind of a long camping trip, isn't it,

Trochę dłuższa wycieczka kempingowa,

but a rather expensive one.

tylko trochę droższa.

Now, the tricky thing,

Co jest najtrudniejsze?

when you're going to build on another planet or a moon,

Kiedy zamierza się coś budować na innej planecie czy Księżycu,

is how to get it there, how to get it there.

najtrudniejsze jest dostarczyć tam cokolwiek.

So first of all,

Na przykład,

to get a kilogram, for example, to the Moon's surface,

dostarczenie kilograma masy na powierzchnię Księżyca

it will cost about 200,000 dollars,

kosztuje około 200 000 dolarów,

very expensive.

czyli bardzo dużo.

So you want to keep it very light.

Więc lepiej zaprojektować wszystko bardzo lekkie.

Second, space. Space is limited. Right?

Po drugie, przestrzeń przewozowa. Jest ograniczona, prawda?

This is the Ariane 5 rocket.

To rakieta Ariane 5.

The space you have there

Jej powierzchnia

is about four and a half meters by seven meters, not that much.

to około 4,5 metra na 7 metrów, niezbyt wiele.

So it needs to be an architectural system

Trzeba więc stworzyć system architektoniczny

that is both compact, or compactable, and light,

zarówno kompaktowy, jak i lekki,

and I think I've got one right here.

wydaje mi się, że mam coś takiego ze sobą.

It's very compact,

Jest to bardzo kompaktowe

and it's very light.

i bardzo lekkie.

And actually,

this is one I made earlier.

Ten nadmuchałem już wcześniej.

Now, there's one problem with it,

Wiąże się z tym pewien problem,

that inflatables

nadmuchane rzeczy

are quite fragile.

są dość delikatne.

They need to be protected,

Trzeba je chronić,

specifically, when you go to a very harsh environment like the Moon.

zwłaszcza w tak surowym środowisku, jakie jest na Księżycu.

Look at it like this.

Spójrzcie na to tak.

The temperature difference on a Moon base

Różnica temperatur w bazie księżycowej

could be anything up to 200 degrees.

wynosiłaby ponad 200 stopni.

On one side of the base, it could be 100 degrees Celsius

Z jednej strony bazy byłoby 100 stopni na plusie,

and on the other side, it could be minus 100 degrees.

a z drugiej minus 100.

We need to protect ourselves from that.

Musimy się przed tym uchronić.

The Moon also does not have any magnetic fields,

Księżyc nie ma też pola magnetycznego,

which means that any radiation -- solar radiation, cosmic radiation --

co oznacza, że promieniowanie słoneczne czy kosmiczne

will hit the surface.

trafia na powierzchnię.

We need to protect ourselves from that as well,

Przed tym też trzeba się chronić,

protect the astronauts from that.

osłonić astronautów.

And then third,

Po trzecie,

but definitely not last,

a to nie koniec,

the Moon does not have any atmosphere,

na Księżycu nie ma atmosfery,

which means any meteorites coming into it will not get burned up,

co oznacza, że wszelkie lecące w niego meteory nie spłoną,

and they'll hit the surface.

tylko uderzą w powierzchnię.

That's why the Moon is full of craters.

To dlatego powierzchnia Księżyca jest pełna kraterów.

Again, we need to protect the astronauts from that.

Przed tym też trzeba uchronić astronautów.

So what kind of structure do we need?

Jakiej struktury więc nam potrzeba?

Well, the best thing is really a cave,

Najlepsza byłaby jaskinia,

because a cave has a lot of mass, and we need mass.

ponieważ ma ogromną masę, a my jej potrzebujemy.

We need mass to protect ourselves from the temperatures,

Masa uchroni nas przed temperaturami,

from the radiation

promieniowaniem

and from the meteorites.

i meteorami.

So this is how we solved it.

Tak to rozwiążemy.

We have indeed the blue part, as you can see.

W środku widać niebieską sferę,

That's an inflatable for our Moon base.

to nadmuchane schronienie w naszej bazie księżycowej.

It gives a lot of living space and a lot of lab space,

Zapewnia przestrzeń do życia, dużo miejsca do badań.

and attached to it you have a cylinder,

Obok znajduje się podłużny cylinder,

and that has all the support structures in,

tam znajdują się urządzenia pomocnicze,

all the life support and also the airlock.

podtrzymanie życia, śluza powietrzna.

And on top of that, we have a structure, that domed structure,

Na samej górze znajduje się kopulasta struktura,

that protects ourselves,

która nas chroni,

has a lot of mass in it.

ma dużą masę.

Where are we going to get this material from?

Skąd weźmiemy na to materiał?

Are we going to bring concrete and cement from Earth to the Moon?

Sprowadzimy beton i cement z Ziemi?

Well, of course not, because it's way too heavy.

Oczywiście, że nie, bo są za ciężkie.

It's too expensive.

To zbyt drogie.

So we're going to go and use local materials.

Wykorzystamy tamtejsze materiały.

Now, local materials are something we deal with on Earth as well.

To samo robimy na Ziemi.

Wherever we build or whatever country we build in,

Gdziekolwiek budujemy, w jakimkolwiek kraju,

we always look at, what are the local materials here?

zawsze rozglądamy się za miejscowymi materiałami.

The problem with the Moon is, what are the local materials?

Pytanie, jakie materiały są na Księżycu?

Well, there's not that many.

Nie jest ich za wiele.

Actually, we have one.

Właściwie tylko jeden.

It's moondust,

Pył księżycowy,

or, fancier scientific name, regolith, Moon regolith.

lub, bardziej naukowo, regolit księżycowy.

Great thing is, it's everywhere, right?

Na szczęście jest wszędzie.

The surface is covered with it.

Cała powierzchnia jest nim pokryta.

It's about 20 centimeters up to a few meters everywhere.

Od 20 centymetrów po kilka metrów.

But how are we going to build with it?

Ale jak z tego budować?

Well, we're going to use a 3D printer.

Wykorzystamy drukarki 3D.

Whenever I ask any of you what a 3D printer is,

Kiedy ktoś spyta was o drukarkę 3D,

you're probably all thinking, well, probably something about this size

myślicie zwykle o czymś tego rozmiaru,

and it would print things that are about this size.

co drukuje rzeczy tej wielkości.

So of course I'm not going to bring a massive 3D printer to the Moon

Oczywiście nie wezmę gigantycznej drukarki 3D na Księżyc,

to print my Moon base.

żeby wydrukować bazę.

I'm going to use a much smaller device, something like this one here.

Użyję znacznie mniejszego urządzenia, takiego jak to tutaj.

So this is a small device, a small robot rover,

To małe urządzenie, mały łazik,

that has a little scoop,

ma malutką łopatkę,

and it brings the regolith to the dome

którą znosi regolit do kopuły,

and then it lays down a thin layer of regolith,

następnie układa cienką warstwę.

and then you would have the robot that will solidify it,

Potem inny robot to utwardza,

layer by layer,

warstwa po warstwie,

until it creates, after a few months,

aż po paru miesiącach

the full base.

powstaje cała baza.

You might have noticed

Być może zauważyliście,

that it's quite a particular structure that we're printing,

że to dość szczególna struktura,

and I've got a little example here.

mamy tu mały przykład.

What we call this is a closed-cell foam structure.

To struktura piankowa z zamkniętych komórek.

Looks quite natural.

Wygląda całkiem naturalnie.

The reason why we're using this

Używamy tego

as part of that shell structure

jako części struktury ochronnej,

is that we only need to solidify certain parts,

dlatego że trzeba utwardzić tylko pewne elementy,

which means we have to bring less binder from Earth,

co oznacza, że trzeba będzie przywieźć mniej spoiwa z Ziemi

and it becomes much lighter.

i konstrukcja będzie o wiele lżejsza.

Now --

that approach of designing something

Ten sam pomysł zaprojektowania czegoś

and then covering it with a protective dome

i przykrycia tego ochronną kopułą

we also did for our Mars project.

wykorzystaliśmy w marsjańskim projekcie.

You can see it here, three domes.

Oto on, trzy kopuły.

And you see the printers printing these dome structures.

Tu widać drukarki drukujące struktury tych kopuł.

There's a big difference between Mars and the Moon,

Pomiędzy Marsem a Księżycem są spore różnice,

and let me explain it.

pozwólcie, że wyjaśnię.

This diagram shows you to scale

Ten schemat pokazuje skalę,

the size of Earth and the Moon and the real distance,

rozmiar Ziemi i Księżyca w prawdziwej odległości,

about 400,000 kilometers.

prawie 400 000 kilometrów.

If we then go to Mars,

Jeśli polecimy na Marsa,

the distance from Mars to Earth --

odległość między Ziemią a Marsem...

and this picture here

Na tym zdjęciu

is taken by the rover on Mars, Curiosity, looking back at Earth.

zrobionym przez marsjańskiego łazika Curiosity widać Ziemię.

You kind of see the little speckle there, that's Earth, 400 million kilometers away.

Ta maleńka kropka to Ziemia, 400 milionów kilometrów dalej.

The problem with that distance

Ta odległość

is that it's a thousand times the distance of the Earth to the Moon, pretty far away,

to tysiąc razy dalej niż Księżyc, bardzo daleko.

but there's no direct radio contact with, for example, the Curiosity rover.

Brak też bezpośredniej łączności radiowej, na przykład z łazikiem Curiosity.

So I cannot teleoperate it from Earth.

Nie da się nim sterować na żywo z Ziemi.

I can't say, "Oh, Mars rover, go left,"

Nie mogę powiedzieć: "Łaziku, skręć w lewo.",

because that signal would take 20 minutes to get to Mars.

bo sygnał leciałby do Marsa 20 minut.

Then the rover might go left,

Potem łazik skręciłby w lewo,

and then it will take another 20 minutes before it can tell me,

a ja czekałbym kolejne 20 minut, zanim mi odpowie:

"Oh yeah, I went left."

"Dobra, skręciłem w lewo".

So the distance,

Przez tę odległość

so rovers and robots

łaziki i roboty

and going to have to work autonomously.

musiałyby funkcjonować autonomicznie.

The only issue with it

Problem z tym,

is that missions to Mars are highly risky.

że misje na Marsa są bardzo ryzykowne.

We've only seen it a few weeks ago.

Widzieliśmy to kilka tygodni temu.

So what if half the mission doesn't arrive at Mars.

A jeśli połowa misji nie dotrze na Marsa?

What do we do?

Co wtedy zrobimy?

Well, instead of building just one or two rovers

Zamiast konstruowania jednego czy dwóch łazików,

like we did on the Moon,

jak na Księżycu,

we're going to build hundreds of them.

musielibyśmy zbudować ich setki.

And it's a bit like a termite's mound, you know?

To jak kopiec termitów.

Termites, I would take half of the colony of the termites away,

Jeżeli wzięłoby się połowę ich koloni w inne miejsce,

they would still be able to build the mound.

wciąż byłyby w stanie zbudować kopiec.

It might take a little bit longer.

Tylko zajęłoby to trochę dłużej.

Same here.

Podobnie tutaj.

If half of our rovers or robots don't arrive,

Jeżeli połowa naszych łazików i robotów nie dotrze,

well, it will take a bit longer, but you will still be able to do it.

potrwa to nieco dłużej, ale wciąż będą w stanie wykonać plan.

So here we even have three different rovers.

Oto trzy rożne typy łazików.

In the back, you see the digger.

W tle widać koparkę.

It's really good at digging regolith.

Jest całkiem niezła w kopaniu regolitu.

Then we have the transporter,

Obok jest transporter,

great at taking regolith and bringing it to the structure.

idealny do przewożenia regolitu i dostarczania go do struktury.

And the last ones, the little ones with the little legs,

I ostatnie, te malutkie z nóżkami,

nie muszą za dużo się poruszać.

they don't need to move a lot.

What they do is they go and sit on a layer of regolith

Stają na warstwie regolitu

and then microwave it together,

i podgrzewają go wspólnie mikrofalami,

and layer by layer create that dome structure.

warstwa po warstwie, aż powstanie kopuła.

Now --

we also want to try that out,

Chcieliśmy to wypróbować,

so we went out on a road trip,

pojechaliśmy więc na wycieczkę

and we created our own swarm of robots.

z własnym rojem robotów.

There you go.

Proszę bardzo.

So we built 10 of those. It's a small swarm.

Zbudowaliśmy ich dziesięć, niewielki rój.

And we took six tons of sand,

Wzięliśmy sześć ton piasku,

and we tried out how these little robots

żeby sprawdzić, czy będą w stanie

would actually be able to move sand around,

przenosić piasek dalej.

Earth sand in this case.

Ziemski piasek w tym wypadku.

And they were not teleoperated. Right?

Nie sterowaliśmy nimi zdalnie.

Nobody was telling them go left, go right, or giving them a predescribed path.

Nikt im nie mówił: "jedź w lewo, prawo", nie podawaliśmy im ustalonych tras.

No. They were given a task:

Dostawały tylko zadanie.

move sand from this area to that area.

Przenieś piasek stąd tam.

And if they came across an obstacle, like a rock,

Kiedy trafiły na przeszkody, takie jak kamień,

they had to sort it out themselves.

musiały same go ominąć.

Or they came across another robot,

Kiedy spotykały innego robota,

they had to be able to make decisions.

musiały same podjąć decyzję.

Or even if half of them fell out, their batteries died,

Gdyby połowa się zepsuła albo wyczerpały się im baterie,

they still had to be able to finish that task.

wciąż byłyby w stanie dokończyć zadanie.

Now, I've talked about redundancy.

Mówiłem już o redundancji.

But that was not only with the robots.

Nie dotyczy ona wyłącznie robotów.

It was also with the habitats.

Dotyczy też wybudowanych baz.

On the Mars project, we decided to do three domes,

W projekcie marsjańskim zaprojektowaliśmy trzy kopuły,

because if one didn't arrive,

bo gdyby jedna nie powstała,

the other two could still form a base,

dwie pozostałe wciąż tworzyłyby bazę.

and that was mainly because each of the domes

Każda z kopuł

actually have a life support system built in the floor,

ma system podtrzymywania życia wbudowany w podłogę,

so they can work independently.

więc mogą funkcjonować niezależnie.

So in a way, you might think, well, this is pretty crazy.

Może pomyślicie sobie, że to szalony pomysł.

Why would you, as an architect, get involved in space?

Czemu architekt miałby się bawić w kosmos?

Because it's such a technical field.

To taka techniczna dziedzina.

Well, I'm actually really convinced

Jestem przekonany,

that from a creative view or a design view,

że z twórczego punktu widzenia projektanta

you are able to solve really hard and really constrained problems.

można rozwiązać naprawdę skomplikowane i złożone problemy.

And I really feel that there is a place for design and architecture

Z całą pewnością w projektach dotyczących zasiedlania innych planet

in projects like interplanetary habitation.

znajduje się miejsce dla projektowania i architektury.

Thank you.

Dziękuję

(Applause)

(Brawa)