James Kunstler: How bad architecture wrecked cities

Tłumaczenie: Małgorzata Hanzl Korekta: Joanna Stefanska

The immersive ugliness

Wszechogarniająca brzydota

of our everyday environments in America

naszego codziennego otoczenia w Ameryce

is entropy made visible.

to entropia, która ciałem się stała.

We can't overestimate the amount of despair

Nie jesteśmy w stanie przecenić ogromu rozpaczy,

that we are generating with places like this.

wywołanej przez miejsca takie, jak to.

And mostly, I want to persuade you that we have to do better

Chcę was przekonać, że musimy bardziej się postarać,

if we're going to continue the project of civilization in America.

jeśli zamierzamy dalej rozwijać cywilizację w Ameryce.

By the way, this doesn't help.

Przy okazji -- takie coś nie pomaga.

Nobody's having a better day down here because of that.

Nikt nie czuje się tu lepiej.

There are a lot of ways you can describe this.

Jest mnóstwo sposobów, aby opisać to,

You know, I like to call it "the national automobile slum."

co nazywam "narodowymi slumsami samochodowymi".

You can call it suburban sprawl.

Można to nazwać rozlewaniem się przedmieść.

I think it's appropriate to call it

Myślę, że odpowiednią nazwą

the greatest misallocation of resources in the history of the world.

jest “największe marnotrawstwo surowców w historii świata”.

You can call it a technosis externality clusterfuck.

Można to też nazwać "masakrycznym skutkiem ubocznym technozy".

And it's a tremendous problem for us.

I to jest dla nas ogromny problem.

The outstanding -- the salient problem about this for us

Najbardziej widocznym problemem

is that these are places that are not worth caring about.

są miejsca, które nie są warte tego, by nas obchodziły.

We're going to talk about that some more.

Rozwińmy ten temat.

A sense of place:

Poczucie miejsca.

your ability to create places that are meaningful and places of quality and character

Zdolność do tworzenia miejsc znaczących, o wysokiej jakości i charakterze

depends entirely on your ability to define space with buildings,

zależy od umiejętności definiowania przestrzeni za pomocą budynków,

and to employ the vocabularies, grammars,

a także od umiejętności stosowania słownictwa, gramatyki,

syntaxes, rhythms and patterns of architecture

składni, rytmów i wzorców architektury,

in order to inform us who we are.

aby przekazać wiedzę o tym, kim jesteśmy.

The public realm in America has two roles:

Przestrzeń publiczna w Ameryce pełni dwie funkcje:

it is the dwelling place of our civilization and our civic life,

w niej rozgrywa się nasza cywilizacja i nasze życie publiczne,

and it is the physical manifestation of the common good.

i jednocześnie jest fizyczną manifestacją wspólnego dobra.

And when you degrade the public realm,

Degradując przestrzeń publiczną,

you will automatically degrade the quality of your civic life

automatycznie obniżamy jakość życia publicznego,

and the character of all the enactments of your public life and communal life that take place there.

a także charakter przejawów życia publicznego i miejskiego, które się tam rozgrywają.

The public realm comes mostly in the form of the street in America

Przestrzeń publiczna w Ameryce to przede wszystkim ulice,

because we don't have the 1,000-year-old cathedral plazas

ponieważ nie mamy tysiącletnich placów katedralnych

and market squares of older cultures.

i placów rynkowych, jak starsze kultury.

And your ability to define space and to create places that are worth caring about

A zdolność definiowania przestrzeni i tworzenia miejsc zasługujących na troskę

all comes from a body of culture that we call the culture of civic design.

wynika z dorobku kultury i z tego, co nazywamy kulturą designu miejskiego.

This is a body of knowledge, method, skill and principle

Jest to całość wiedzy, metod, umiejętności i zasad

that we threw in the garbage after World War II

które wyrzuciliśmy na śmietnik po II Wojnie Światowej,

and decided we don't need that anymore; we're not going to use it.

bo uznaliśmy, że już ich nie potrzebujemy i nie będziemy używać.

And consequently, we can see the result all around us.

I wyniki możemy oglądać wszędzie dookoła.

The public realm has to inform us not only where we are geographically,

Przestrzeń publiczna powinna informować nas nie tylko, gdzie jesteśmy geograficznie,

but it has to inform us where we are in our culture.

ale również, gdzie jesteśmy w sensie kultury.

Where we've come from, what kind of people we are, and it needs to,

Skąd pochodzimy, jakimi jesteśmy ludźmi

by doing that, it needs to afford us a glimpse to where we're going

i musi pozwolić na dostrzeżenie dokąd zmierzamy,

in order to allow us to dwell in a hopeful present.

abyśmy mogli zadomowić się w obiecującej teraźniejszości.

And if there is one tremendous --

Mamy do czynienia

if there is one great catastrophe about the places that we've built,

z wielką katastrofą związaną ze zbudowanymi przez nas miejscami.

the human environments we've made for ourselves in the last 50 years,

Środowisko życia, które stworzyliśmy sobie w ciągu ostatnich 50 lat,

it is that it has deprived us of the ability to live in a hopeful present.

pozbawiło nas możliwości życia w obiecującej teraźniejszości.

The environments we are living in, more typically, are like these.

Otoczenie, w którym żyjemy jest najczęściej takie jak to.

You know, this happens to be the asteroid belt of architectural garbage two miles north of my town.

Trzy kilometry na północ od mojego miasta znajduje się pas architektonicznego śmiecia.

And remember, to create a place of character and quality,

Aby stworzyć miejsce wysokiej jakości i pełne charakteru

you have to be able to define space.

trzeba zdefiniować przestrzeń.

So how is that being accomplished here?

W jaki sposób zostało to tutaj zrealizowane?

If you stand on the apron of the Wal-Mart over here

Jeśliby stanąć w pobliżu supermarketu tutaj

and try to look at the Target store over here,

i spróbować spojrzeć na hipermarket tam,

you can't see it because of the curvature of the Earth. (Laughter)

nie da się go zobaczyć z powodu krzywizny Ziemi. (Śmiech)

That's nature's way of telling you that you're doing a poor job of defining space.

W taki sposób natura chce nam przekazać, że kiepsko się staramy definiując przestrzeń.

Consequently, these will be places that nobody wants to be in.

W efekcie to będą miejsca, w których nikt nie chce przebywać.

These will be places that are not worth caring about.

To będą miejsca, które nie zasługują na to, by nas obchodziły.

We have about, you know, 38,000 places

Mamy obecnie w USA 38 000 miejsc,

that are not worth caring about in the United States today.

które nie zasługują na troskę.

When we have enough of them, we're going to have a nation that's not worth defending.

Kiedy ich liczba jeszcze wzrośnie, nasz naród nie będzie zasługiwał na obronę.

And I want you to think about that when you think about

Chciałbym abyście zastanowili się nad tym, kiedy myślicie o

those young men and women who are over in places like Iraq,

tych młodych ludziach, którzy są w miejscach takich jak Irak,

spilling their blood in the sand,

rozlewając krew na tamtejszy piach.

and ask yourself, "What is their last thought of home?"

I zadajcie sobie pytanie -- jaka jest ich ostatnia myśl o domu?

I hope it's not the curb cut between the Chuck E. Cheese and the Target store

Mam nadzieję, że nie jest to podjazd pomiędzy sklepem z serami a supermarketem!

because that's not good enough for Americans to be spilling their blood for. (Applause)

Bo to nie jest dość dobre, aby Amerykanie przelewali za to krew. (Brawa)

We need better places in this country.

Potrzebujemy lepszych miejsc w tym kraju.

Public space. This is a good public space.

To jest dobra przestrzeń publiczna.

It's a place worth caring about. It's well defined.

To jest miejsce, o które warto dbać. Jest dobrze zdefiniowane.

It is emphatically an outdoor public room.

To jest godna uwagi zewnętrzna przestrzeń publiczna.

It has something that is terribly important --

Ma to coś, co jest niezmiernie ważne --

it has what's called an active and permeable membrane around the edge.

co bywa nazywane aktywną i przepuszczalną membraną graniczną.

That's a fancy way of saying it's got shops, bars, bistros, destinations --

Czyli są tam sklepy, bary, bistra, do których się chodzi --

things go in and out of it. It's permeable.

membrana pozwala na dwukierunkowy przepływ. Jest przepuszczalna.

The beer goes in and out, the waitresses go in and out,

Piwo wpływa i wypływa, kelnerki wchodzą i wychodzą,

and that activates the center of this place and makes it a place that people want to hang out in.

dlatego centrum tego miejsca jest aktywne i ludzie chcą się tam spotykać.

You know, in these places in other cultures,

W innych kręgach kulturowych,

people just go there voluntarily because they like them.

ludzie chętnie odwiedzają takie miejsca, ponieważ je lubią.

We don't have to have a craft fair here to get people to come here. (Laughter)

Nie musimy mieć tutaj rzemieślniczych kramów, żeby ściągnąć ludzi. (Śmiech)

You know, you don't have to have a Kwanzaa festival.

Nie trzeba robić dożynek.

People just go because it's pleasurable to be there.

Ludzie po prostu przychodzą, ponieważ przyjemnie jest tu być.

But this is how we do it in the United States.

Ale my w USA robimy to w ten sposób.

Probably the most significant public space failure in America,

Chyba najbardziej znacząca porażka publicznej przestrzeni w Ameryce.

designed by the leading architects of the day, Harry Cobb and I.M. Pei:

Zaprojektowana przez czołowych wówczas architektów, Harry'ego Cobba i I.M. Pei’a:

Boston City Hall Plaza.

Plac przed ratuszem w Bostonie.

A public place so dismal that the winos don't even want to go there. (Laughter)

Miejsce publiczne tak ponure, że nawet menele tam nie chodzą. (Śmiech)

And we can't fix it because I.M. Pei's still alive,

I nie możemy nic z tym zrobić, ponieważ I.M. Pei wciąż żyje,

and every year Harvard and M.I.T. have a joint committee to repair it.

co roku Harvard i MIT zwołują komisję, aby to miejsce naprawić.

And every year they fail to because they don't want to hurt I.M. Pei's feelings.

I co roku nie udaje im się, ponieważ nie chcą urazić uczuć I.M. Pei'a.

This is the other side of the building.

To jest druga strona budynku.

This was the winner of an international design award in, I think, 1966, something like that.

Ten budynek wygrał międzynarodowy konkurs w dziedzinie designu, chyba w 1966 roku.

It wasn't Pei and Cobb, another firm designed this,

To nie Pei i Cobb, projektowała to inna firma.

but there's not enough Prozac in the world to make people feel OK about going down this block.

Ale nie ma dość Prozacu na świecie, aby ludzie zechcieli odwiedzać ten kwartał.

This is the back of Boston City Hall,

To są tyły ratusza w Bostonie,

the most important, you know, significant civic building in Albany -- excuse me -- in Boston.

najważniejszej, publicznej budowli w Albany -- przepraszam -- w Bostonie.

And what is the message that is coming,

Jakie przesłanie niesie --

what are the vocabularies and grammars that are coming, from this building

jakie słownictwo i reguły gramatyczne da się odczytać patrząc na ten budynek

and how is it informing us about who we are?

i w jaki sposób dowiadujemy się kim jesteśmy?

This, in fact, would be a better building if we put mosaic portraits

To byłby lepszy budynek, gdybyśmy dołożyli mozaikowe portrety

of Josef Stalin, Pol Pot, Saddam Hussein,

Józefa Stalina, Pol Pota, Saddama Husseina,

and all the other great despots of the 20th century on the side of the building,

i wszystkich wielkich despotów XX wieku na elewacjach,

because then we'd honestly be saying what the building is really communicating to us.

ponieważ wtedy uczciwie mówilibyśmy, co ten budynek naprawdę nam komunikuje.

You know, that it's a despotic building;

To jest budynek despotyczny.

it wants us to feel like termites. (Laughter)

On chce, abyśmy czuli się jak termity. (Śmiech)

This is it on a smaller scale:

To to samo, na mniejszą skalę.

the back of the civic center in my town, Saratoga Springs, New York.

Tyły centrum komunalnego w moim mieście, Saratoga Springs, New York.

By the way, when I showed this slide to a group of Kiwanians in my town,

Przy okazji, kiedy pokazywałem ten slajd grupie miejscowych aktywistów,

they all rose in indignation from their creamed chicken, (Laughter)

wszyscy unieśli się oburzeniem znad swoich kurczaków w śmietanie. (Śmiech)

and they shouted at me and said,

Zakrzyczeli mnie, mówiąc,

"It was raining that day when you took that picture!"

"Padało tego dnia, kiedy robiłeś zdjęcie!"

Because this was perceived to be a weather problem. (Laughter)

Uznali, że problemem była pogoda. (Śmiech)

You know, this is a building designed like a DVD player. (Laughter)

To jest budynek zaprojektowany jak odtwarzacz DVD. (Śmiech)

Audio jack, power supply --

Wtyczka audio, zasilacz --

and look, you know these things are important architectural jobs for firms, right?

a to są ważne architektoniczne zlecenia dla firm, tak?

You know, we hire firms to design these things.

Wynajmujemy firmy, żeby zaprojektowały te rzeczy.

You can see exactly what went on, three o'clock in the morning at the design meeting.

Wiecie, co się wydarzyło o trzeciej nad ranem podczas spotkania projektowego?

You know, eight hours before deadline,

Osiem godzin przed oddaniem projektu,

four architects trying to get this building in on time, right?

czterech architektów próbujących skończyć projekt na czas, tak?

And they're sitting there at the long boardroom table

Siedzą przy długim stole konferencyjnym

with all the drawings, and the renderings,

ze wszystkimi rysunkami i szkicami,

and all the Chinese food caskets are lying on the table, and --

i pojemnikami z chińskim jedzeniem leżącymi na stole i --

I mean, what was the conversation that was going on there? (Laughter)

jak myślicie, jaka rozmowa miała tam miejsce? (Śmiech)

Because you know what the last word was, what the last sentence was of that meeting.

Ponieważ wiecie, jakie było ostatnie zdanie tego spotkania.

It was: "Fuck it." (Laughter) (Applause)

To było: "Pieprzyć to". (Śmiech) (Brawa)

That -- that is the message of this form of architecture.

To jest przesłanie tej formy architektury.

The message is: We don't give a fuck! We don't give a fuck.

Przesłanie brzmi: "Gówno nas to obchodzi!”

So I went back on the nicest day of the year, just to --

Wróciłem w najpiękniejszym dniu w roku,

you know -- do some reality testing,

by po prostu sprawdzić, jak to jest naprawdę.

and in fact, he will not even go down there because (Laughter)

I rzeczywiście, nawet on tam nie pójdzie,

it's not interesting enough for his clients,

bo to nie jest wystarczająco ciekawe dla jego klientów,

you know, the burglars, the muggers.

włamywaczy, bandziorów.

It's not civically rich enough for them to go down there.

To nie jest dość miejskie, aby tam poszli.

OK.

OK.

The pattern of Main Street USA --

Wzorzec Głównej Ulicy w USA.

in fact, this pattern of building downtown blocks, all over the world, is fairly universal.

Wzorzec kwartałów zabudowy śródmieścia wszędzie na świecie jest taki sam.

It's not that complicated:

To nie jest wcale skomplikowane --

buildings more than one story high, built out to the sidewalk edge,

budynki o więcej niż jednej kondygnacji, zbudowane wzdłuż krawędzi chodnika

so that people who are, you know, all kinds of people can get into the building.

i wszyscy ludzie mogą wejść do budynku.

Other activities are allowed to occur upstairs,

Różne rodzaje działalności mogą pojawiać się na górze,

you know, apartments, offices, and so on.

mieszkania, biura i tak dalej.

You make provision for this activity called shopping on the ground floor.

Korzystacie z aktywności nazywanej “zakupami” na poziomie parteru.

They haven't learned that in Monterey.

Nie nauczyli się tego w Monterey.

If you go out to the corner right at the main intersection right in front of this conference center,

Jeśli wyjdziecie na zewnątrz i pójdziecie do skrzyżowania przed tym centrum kongresowym,

you'll see an intersection with four blank walls on every corner.

zobaczycie skrzyżowanie z czterema ślepymi ścianami na każdym rogu.

It's really incredible.

To naprawdę nieprawdopodobne.

Anyway, this is how you compose and assemble a downtown business building,

W ten sposób zestawia się budynki komercyjne w śródmieściu,

and this is what happened when in Glens Falls, New York,

i to właśnie zdarzyło się w Glens Falls w Nowym Jorku

when we tried to do it again, where it was missing, right?

kiedy próbowaliśmy uzupełnić to, czego brakowało.

So the first thing they do is they pop up the retail a half a story above grade to make it sporty.

Pierwszą rzeczą, którą oni robią jest umieszczenie sklepów pół piętra powyżej poziomu terenu, aby były fajniejsze.

OK. That completely destroys the relationship between the business and the sidewalk,

To całkowicie rujnuje powiązania pomiędzy handlem i chodnikiem,

where the theoretical pedestrians are. (Laughter)

gdzie teoretycznie są przechodnie. (Śmiech)

Of course, they'll never be there, as long as this is in that condition.

Oczywiście tam ich nigdy nie będzie, w takich warunkach.

Then because the relationship between the retail is destroyed,

Ponieważ relacja sprzedaży jest zniszczona,

we pop a handicapped ramp on that,

wystawiamy rampę dla niepełnosprawnych,

and then to make ourselves feel better, we put a nature Band-Aid in front of it.

a potem, aby poczuć się lepiej, nalepiamy z przodu plaster z roślin.

And that's how we do it.

Tak to właśnie robimy.

I call them "nature Band-Aids" because there's a general idea in America

Nazywam je "plastrem z roślin" ze względu na powszechne w Ameryce przekonanie,

that the remedy for mutilated urbanism is nature.

że lekarstwem na okaleczoną urbanistykę jest natura.

And in fact, the remedy for wounded and mutilated urbanism is good urbanism, good buildings.

A w rzeczywistości, lekarstwem na chorą i popsutą urbanistykę jest dobra urbanistyka, dobre budynki.

Not just flower beds, not just cartoons of the Sierra Nevada Mountains.

Nie kwietniki, nie karykatury gór Sierra Nevada.

You know, that's not good enough.

To nie jest wystarczająco dobre.

We have to do good buildings.

Musimy robić dobre budynki.

The street trees have really four jobs to do and that's it:

Drzewa na ulicy mają tak naprawdę cztery zadania do wykonania:

To spatially denote the pedestrian realm,

wyróżnić przestrzeń dla pieszych,

to protect the pedestrians from the vehicles in the carriageway,

chronić pieszych przed samochodami na jezdni,

to filter the sunlight onto the sidewalk,

filtrować światło słoneczne na chodnik,

and to soften the hardscape of the buildings

zmiękczać twarde zarysy budynków

and to create a ceiling -- a vaulted ceiling -- over the street, at its best.

i w najlepszym razie tworzyć sufit -- łukowe sklepienie -- nad ulicą.

And that's it. Those are the four jobs of the street trees.

To wszystko. Cztery zadania ulicznych drzew.

They're not supposed to be a cartoon of the North Woods;

One nie mają być karykaturą puszczy;

they're not supposed to be a set for "The Last of the Mohicans."

nie mają być scenografią do "Ostatniego Mohikanina".

You know, one of the problems with the fiasco of suburbia is that it destroyed our understanding

Jednym z problemów związanym z fiaskiem przedmieść jest to, że zniszczono nasze rozumienie

of the distinction between the country and the town, between the urban and the rural.

różnicy pomiędzy wsią i miastem, pomiędzy miejskim i wiejskim.

They're not the same thing.

To nie jest to samo.

And we're not going to cure the problems of the urban by dragging the country into the city,

I nie uleczymy problemów miasta ściągając do miasta wieś,

which is what a lot of us are trying to do all the time.

a wielu z nas próbuje to robić cały czas.

Here you see it on a small scale -- the mothership has landed,

Tutaj to widać w małej skali -- statek-matka wylądował,

R2-D2 and C-3PO have stepped out to test the bark mulch

R2-D2 i C-3PO wyszli na zewnątrz sprawdzić nawóz z kory,

to see if they can inhabit this planet. (Laughter)

żeby zobaczyć, czy mogą zamieszkać na tej planecie. (Śmiech)

A lot of this comes from the fact that the industrial city in America was such a trauma

To wynika z faktu, że miasto przemysłowe w Ameryce było taką traumą,

that we developed this tremendous aversion for the whole idea of the city,

przez co rozwinęliśmy tę ogromną awersję do całej idei miasta,

city life, and everything connected with it.

życia miejskiego i wszystkiego, co z tym związane.

And so what you see fairly early, in the mid-19th century,

Już w połowie XIX wieku pojawiła się idea,

is this idea that we now have to have an antidote to the industrial city,

że musimy mieć antidotum na miasto przemysłowe,

which is going to be life in the country for everybody.

którym jest życie na wsi dla każdego.

And that starts to be delivered in the form of the railroad suburb:

I zaczęły się pojawiać kolejowe przedmieścia:

the country villa along the railroad line,

wille wiejskie wzdłuż linii kolejowej,

which allows people to enjoy the amenity of the city,

które pozwalały ludziom cieszyć się udogodnieniami miasta,

but to return to the countryside every night.

ale wracać na wieś każdego wieczoru.

And believe me, there were no Wal-Marts or convenience stores out there then,

I uwierzcie mi, tam nie było supermarketów i kiosków.

so it really was a form of country living.

To naprawdę było wiejskie życie.

But what happens is, of course, it mutates over the next 80 years

Ale oczywiście, przez następne 80 lat to mutuje

and it turns into something rather insidious.

i staje się czymś raczej zdradzieckim.

It becomes a cartoon of a country house, in a cartoon of the country.

Staje się karykaturą domu wiejskiego, w karykaturze wsi.

And that's the great non-articulated agony of suburbia

I to jest wielka, niewypowiedziana agonia przedmieść,

and one of the reasons that it lends itself to ridicule.

i jedna z przyczyn ich śmieszności.

Because it hasn't delivered what it's been promising for half a century now.

Ponieważ nie udało się zapewnić tego, co obiecywano przez pół wieku.

And these are typically the kind of dwellings we find there, you know.

A to są typowe domy, które tam znajdziemy.

Basically, a house with nothing on the side

Przede wszystkim, dom bez niczego wokół,

because this house wants to state, emphatically,

ponieważ ten dom chce powiedzieć, stanowczo,

"I'm a little cabin in the woods. There's nothing on either side of me.

"Jestem chatką w lesie. Obok mnie nic nie ma.”

I don't have any eyes on the side of my head. I can't see."

“Nie mam oczu z boku głowy. Nie mogę nic zobaczyć."

So you have this one last facade of the house,

Więc jest ta jedna fasada domu,

the front, which is really a cartoon of a facade of a house.

front, który jest karykaturą fasady domu.

Because -- notice the porch here.

Zwróćcie uwagę na ten ganek.

Unless the people that live here are Munchkins, nobody's going to be using that.

O ile nie mieszkają tu krasnoludki, nikt nie będzie go używał.

This is really, in fact, a television broadcasting a show 24/7 called "We're Normal."

To jest program telewizyjny, non-stop show zatytułowany "Jesteśmy Normalni".

We're normal, we're normal, we're normal, we're normal, we're normal.

Jesteśmy normalni, jesteśmy normalni, jesteśmy normalni, jesteśmy normalni.

Please respect us, we're normal, we're normal, we're normal.

Prosimy szanujcie nas, jesteśmy normalni, jesteśmy normalni, jesteśmy normalni.

But we know what's going on in these houses, you know.

Ale wiecie co się dzieje w takich domach...

We know that little Skippy is loading his Uzi down here,

Wiemy, że mały Skippy ładuje gdzieś tutaj swojego kałasza,

getting ready for homeroom. (Laughter)

przygotowując się do lekcji. (Śmiech)

We know that Heather, his sister Heather, 14 years old,

Wiemy, że jego siostra Heather, która ma 14 lat,

is turning tricks up here to support her drug habit.

puszcza się, aby zdobyć pieniądze na narkotyki.

Because these places, these habitats,

Ponieważ te miejsca, te środowiska,

are inducing immense amounts of anxiety and depression in children,

wywołują ogromnie dużo lęku i depresji u dzieci.

and they don't have a lot of experience with medication.

A one nie mają wielkiego pojęcia o leczeniu,

So they take the first one that comes along, often.

więc sięgają często po pierwszy środek, jaki się pojawi.

These are not good enough for Americans.

To nie jest wystarczająco dobre dla Amerykanów.

These are the schools we are sending them to:

To są szkoły, do których ich posyłamy:

The Hannibal Lecter Central School, Las Vegas, Nevada.

Szkoła im. Hannibala Lectera w Las Vegas w Newadzie.

This is a real school!

To jest prawdziwa szkoła!

You know, but there's obviously a notion that if you let the inmates of this thing out,

To dość oczywiste, że jeśli wypuścimy dzieciaki z tej budy,

that they would snatch a motorist off the street and eat his liver.

to złapią kierowcę na ulicy i zjedzą jego wątrobę.

So every effort is made to keep them within the building.

Więc dokłada się wszelkich starań, aby zatrzymać ich wewnątrz budynków.

Notice that nature is present. (Laughter)

Patrzcie, jest i 'natura'. (Śmiech)

We're going to have to change this behavior whether we like it or not.

Musimy to zmienić, chcemy czy nie chcemy.

We are entering an epochal period of change in the world, and -- certainly in America

Wchodzimy w epokę zmian na świecie -- a szczególnie w Ameryce

-- the period that will be characterized by the end of the cheap oil era.

skończy się era taniej ropy naftowej.

It is going to change absolutely everything.

To zmieni absolutnie wszystko.

Chris asked me not to go on too long about this, and I won't,

Chris prosił mnie, abym nie rozwijał tego wątku, i nie będę.

except to say there's not going to be a hydrogen economy.

Powiem tylko, że nie będzie ekonomii opartej na wodorze.

Forget it. It's not going to happen.

Zapomnijcie o tym. To się nie wydarzy.

We're going to have to do something else instead.

Musimy wymyślić coś innego w zamian.

We're going to have to down-scale, re-scale, and re-size

Będziemy musieli zmniejszyć skalę i zredukować

virtually everything we do in this country and we can't start soon enough to do it.

praktycznie wszystko, co robimy w tym kraju i musimy zacząć jak najszybciej.

We're going to have -- (Applause) -- we're going to have to live closer to where we work.

(Brawa) Będziemy musieli żyć bliżej miejsca pracy,

We're going to have to live closer to each other.

żyć bliżej siebie nawzajem,

We're going have to grow more food closer to where we live.

uprawiać więcej jedzenia bliżej miejsca zamieszkania.

The age of the 3,000 mile Caesar salad is coming to an end.

Era sałaty z drugiego końca świata dobiega końca.

We're going to have to -- we have a railroad system that the Bulgarians would be ashamed of!

Mamy system kolejowy, którego wstydziliby się Bułgarzy!

We gotta do better than that!

Musimy coś z tym zrobić!

And we should have started two days before yesterday.

I powinniśmy zacząć dwa dni przed wczoraj.

We are fortunate that the new urbanists were there, for the last 10 years,

Mamy szczęście, że nowi urbaniści byli tu w ciągu ostatnich 10 lat,

excavating all that information that was thrown in the garbage

odkopując wszystkie informacje, które zostały wyrzucone na śmietnik

by our parents' generation after World War II.

przez pokolenie naszych rodziców po II Wojnie Światowej.

Because we're going to need it if we're going to learn how to reconstruct towns.

Będziemy ich potrzebować, jeśli chcemy nauczyć się, jak odbudować miasta.

We're going to need to get back this body of methodology and principle and skill

Musimy odzyskać ten dorobek: metodologię, zasady i umiejętności

in order to re-learn how to compose meaningful places, places that are integral,

po to, aby znów nauczyć się, jak komponować miejsca pełne znaczeń -- miejsca stanowiące całość.

that allow -- that are living organisms in the sense that they contain all the organs of our civic life

które są żywymi organizmami, zawierającymi wszystkie organy naszego życia publicznego,

and our communal life, deployed in an integral fashion.

i naszego życia społecznego, rozmieszczone w zintegrowany sposób.

So that, you know, the residences make sense

Mieszkania mają sens,

deployed in relation to the places of business, of culture and of governance.

jeśli połączy się je z miejscami dla biznesu, kultury i władzy.

We're going to have to re-learn what the building blocks of these things are:

Musimy ponownie nauczyć się, jakie są elementy tej układanki.

the street, the block, how to compose public space that's both large and small,

Ulica. Kwartał. Jak komponować przestrzeń publiczną, która jest jednocześnie rozległa i mała.

the courtyard, the civic square

Dziedziniec. Plac miejski.

and how to really make use of this property.

I jak rzeczywiście wykorzystywać ich własności.

We can see some of the first ideas

Możemy zobaczyć kilka pierwszych pomysłów

for retro-fitting some of the catastrophic property that we have in America.

na unowocześnienie katastrofalnych nieruchomości w Ameryce.

The dead malls: what are we going to do with them?

Wymarłe centra handlowe. Co zamierzamy z nimi zrobić?

Well, in point of fact, most of them are not going to make it.

Większość z nich nawet nie przetrwa.

They're not going to be retro-fitted;

Nie będą podlegać przekształceniom,

they're going to be the salvage yards of the future.

będą składowiskami złomu.

Some of them we're going to fix, though.

Kilka zostanie jednak naprawionych,

And we're going to fix them by imposing back on them street and block systems

poprzez ponowne wprowadzanie systemu ulic i bloków zabudowy,

and returning to the building lot as the normal increment of development.

i powracając do działki budowlanej jako normalnego elementu zagospodarowania.

And if we're lucky, the result will be revivified town centers and neighborhood centers

I jeśli będziemy mieli szczęście, rezultatem będą zrewitalizowane centra miast i dzielnic

in our existing towns and cities.

w naszych istniejących miastach i miasteczkach.

And by the way, our towns and cities are where they are, and grew where they were

A przy okazji, nasze miasta i miasteczka są, tam gdzie są i rosły, tam gdzie rosły

because they occupy all the important sites.

ponieważ zajmują ważne miejsca.

And most of them are still going to be there,

I większość z nich nadal tam pozostanie,

although the scale of them is probably going to be diminished.

chociaż ich skala najprawdopodobniej ulegnie zmniejszeniu.

We've got a lot of work to do.

Mamy mnóstwo pracy.

We're not going to be rescued by the hyper-car; we're not going to be rescued by alternative fuels.

Nie ocali nas super-samochód, nie ocalą nas alternatywne źródła energii.

No amount or combination of alternative fuels

Żadna ilość, ani kombinacja alternatywnych paliw

is going to allow us to continue running what we're running, the way we're running it.

nie pozwoli nam na dalsze funkcjonowanie w taki sposób, jak teraz.

We're going to have to do everything very differently.

Będziemy musieli robić wszystko inaczej.

And America's not prepared.

I Ameryka nie jest na to przygotowana.

We are sleepwalking into the future.

Lunatykujemy w przyszłość.

We're not ready for what's coming at us.

Nie jesteśmy przygotowani na to, co nas czeka.

So I urge you all to do what you can.

Zachęcam was, abyście zrobili co tylko możecie.

Life in the mid-21st century is going to be about living locally.

Życie w połowie XXI wieku będzie życiem lokalnym.

Be prepared to be good neighbors.

Przygotujcie się na bycie dobrymi sąsiadami.

Be prepared to find vocations that make you useful

Przygotujcie się na znalezienie zajęcia, które uczyni was użytecznymi

to your neighbors and to your fellow citizens.

dla sąsiadów i współobywateli.

One final thing -- I've been very disturbed about this for years,

Ostatnia kwestia -- bardzo mnie to poruszało przez lata,

but I think it's particularly important for this audience.

i myślę, że jest to szczególnie ważne dla tej widowni.

Please, please, stop referring to yourselves as "consumers." OK?

Proszę, proszę, przestańcie nazywać siebie "konsumentami".

Consumers are different than citizens.

Konsumenci są inni, niż obywatele.

Consumers do not have obligations, responsibilities and duties

Konsumenci nie mają zobowiązań, odpowiedzialności i obowiązków

to their fellow human beings.

wobec innych istot ludzkich.

And as long as you're using that word consumer in the public discussion,

I tak długo, jak używacie słowa konsument w debatach publicznych,

you will be degrading the quality of the discussion we're having.

tak długo będziecie obniżać jakość prowadzonej dyskusji.

And we're going to continue being clueless

I będziemy nadal poruszać się, nie znając właściwej drogi

going into this very difficult future that we face.

wchodząc w bardzo trudną przyszłość, której stawiamy czoła.

So thank you very much.

Bardzo dziękuję.

Please go out and do what you can to make this a land full of places that are worth caring about

A więc zróbcie co się da, aby było więcej miejsc zasługujących na troskę,

and a nation that will be worth defending. (Applause)

a ten naród był wart obrony. (Brawa)